عنوان:
 

سیاست جنایی ایران در قبال جرایم خانوادگی
 

استاد راهنما:
 

آقای دکتر رحمان مجاز
 

زمستان 1394
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

فهرست مطالب
 
عنوان. .صفحه
چکیده. 1
مقدمه. 2
بیان مسئله 2
اهمیت و ضرورت انجام پژوهش. 4
اهداف پژوهش. 6
سوالات و فرضیه های پژوهش. 7
روش پژوهش. 7
ابزار پژوهش. 8
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 8
سازماندهی پژوهش. 9
پیشینه پژوهش 9
 
فصل اول: کلیات و مفهوم شناسی پژوهش 13
مبحث اول : واژه شناسی. 13
گفتار اول : سیاست جنایی و تطور مفهومی آن . 13
الف) سیاست جنایی موسع 16
ب) سیاست جنایی مضیق 16
گفتار دوم : گونه های سیاست جنایی 17
 
الف) سیاست جنایی تقنینی 17
ب) سیاست جنایی قضایی. 18
ج) سیاست جنایی مشارکتی( مدنی) 18
د) رابطه سیاست جنایی و سیاست کیفری. 20
گفتار سوم : خانواده و انواع آن 22
الف) خانواده. 23
1.تعریف خانواده 23
2.اشکال خانواده 26
ب) کارکردهای خانواده 28

کارکرد زیستی و تولید مثل خانواده 28
2.کارکردهای تربیتی و آموزشی خانواده 29
3.ارضاء و اقناع نیازهای جنسی به عنوان کارکرد خانواده    29
4.کارکرد خانواده به عنوان تأمین کننده سلامت جسمی و روانی اعضاء. 30

کارکردهای اقتصادی و اجتماعی خانواده. 30
گفتار چهارم: خشونت و جرایم خانوادگی. 31
الف) طبقه بندی رفتاری انواع خشونت خانوادگی 32
ب) طبقه بندی جنسی انواع خشونت خانوادگی. 35

خشونت علیه زنان. 35
 

خشونت علیه مردان 36
 

خشونت علیه کودکان. 39
 
مبحث دوم : جایگاه خانواده در اسلام و خشونت خانوادگی از منظر قران 39
گفتار اول: جایگاه اسلام در خانواده. 39
گفتار دوم : خشونت خانوادگی از منظر قران. 41
الف) تعریف خشونت 43
ب) پیشینه خشونت خانوادگی در قرآن 44
ج) خشونت گرایان و قربانیان خشونت 46
د) خشونت والدین بر یکدیگر. 48
ن) خشونت والدین بر فرزندان 49
و) خشونت فرزندان بر والدین 50
ه) خشونت فرزندان بر یکدیگر 51
ی) انواع خشونت در قرآن 51
 
فصل دوم:  جرایم( خشونت) خانوادگی علیه زنان 54
مبحث اول : خشونت علیه زنان 56
گفتار اول : انواع خشونت علیه زنان. 59
الف) خشونت برحسب موضوع. 59

خشونت جنسی 59
 

خشونت لفظی 60
 

خشونت روانی و آزار عاطفی 60
 

خشونت سیاسی. 60
5.خشونت اقتصادی 61

خشونت فرهنگی( بر مبنای نگاه جامعه) 61
7.خشونت تبلیغاتی. 62
ب) خشونت بر حسب مکان و زمان 64
1.خشونت در محیط شغلی. 64
2.خشونت خیابانی 65
3.خشونت در محیط خانه یا خشونت خانوادگی. 65
4.خشونت در زمان جنگ 66
ج) خشونت علیه زنان در محیط خانه. 67
1.خشونت های فیزیکی. 68
2.خشونت های روانی و کلامی. 68

خشونت های جنسی و ناموسی. 68
4.خشونت های اقتصادی و مالی. 69
5.خشونت های حقوقی و مرتبط با طلاق. 69

ممانعت از رشد اجتماعی، فکری و اموزشی 69
گفتار دوم: اسلام و نفی خشونت علیه زنان. 70
گفتار سوم: آمار جرایم خانوادگی علیه زنان 73
مبحث دوم : سیاست جنایی ایران در قبال جرایم خانوادگی علیه زنان و دختران 77
گفتار اول : جایگاه زنان بزه دیده در نظام قضایی_ تقنینی ایران 78
الف) نظام قضایی 78
ب) نظام قانونی. 79
گفتار دوم : سیاست قانونگذاردر قبال خشونت علیه تمامیت جسمانی زن 82
الف) قتل در فراش. 83
ب) پیشنهاد اصلاح ماده 630 ق.م 85
ج) موارد قانونی دیگر 86
گفتار سوم: قانون و دفاع از زنان بزه دیده 88
گفتار چهارم: خلاء های قانونی. 91
 
فصل سوم :  جرایم ( خشونت) خانوادگی علیه کودکان 94
مبحث اول : خشونت علیه کودکان 95
گفتار اول : انواع جرایم خانوادگی علیه کودکان. 96
الف) خشونت جسمی 98
ب) خشونت جنسی 99
ج) غفلت ( بی توجهی) 100
د) خشونت روانی. 101
گفتار دوم : آمار جرایم خانوادگی علیه کودکان 103
گفتار سوم: ابعاد حقوقی کودک‌آزاری‌. 105
الف) کودک آزاری در قوانین ایران 106
ب) رویکرد پیشگیرانه ی قوانین ایران نسبت به کودک آزاری 108

قانون اساسی 108
 

قانون مدنی. 108
3.قوانین کیفری 110
 
مبحث دوم : حمایت از کودکان در قانون ماهوی ایران 111
گفتار اول : حقوق مدنی کودک در خانواده 112
الف) نگاهداری از کودک ( حمایت جسمی) . 113
ب) تربیت کودک( حمایت از شخصیت و سلامت روانی کودک) 120
ج) تامین معاش کودک( حمایت مالی) . 122
گفتار دوم : جلوه های حمایت از اطفال بزه دیده خشونت خانوادگی در قوانین ایران 124
الف) سیاست جنایی و  کیفری ایران در قبال جرایم علیه تمامیت جسمانی کودکان. 126
ب) سیاست جنایی و  کیفری ایران نسبت‌ به جرایم علیه آزادی و تمامیت مـعنوی‌ کودکان‌  130
ج) سیاست جنایی و کیفری در برابر جرایم علیه شخصیت و ‌‌اعمال‌ منافی عفت‌ 133
گفتار سوم : راهکارهای قانونی جهت مقابله و پیشگیری از کودک آزادری                                                  135
 
بحث و نتیجه گیری و پیشنهادات. 141
منابع و مآخذ. 147
چکیده به انگلیسی. 155
عنوان به انگلیسی. 156
 
 
چکیده
شیوع خشونت خانوادگی و در پی آن جرایم خانوادگی و بالا بودن رقم سیاه آن، سیاست گذران جنایی را واداشته است به این پدیده به عنوان یک بحران نگریسته و در برخورد با مرتکب و حمایت از بزه دیده آن، رویکردهای ویژه ای اتخاذکنند. به همین دلیل در برخی کشورها، سیاست جنایی افتراقی با هدف حمایت از این دسته از زنان و کودکان بزه دیده، به عنوان قشر آسیب پذیر اجتماع، مورد توجه قرار گرفته است.
اقدام قانونگذار ایران در جلوگیری از عسر و حرج زن در محیط خانواده و کاهش آسیبهای روانی بر وی در مواد 642 و 645 ق.م.ا. قابل تقدیر است. در ماده 642 عدم پرداخت نفقه زن توسط مرد را وصف کیفری بخشیده و در ماده 645 نیز در جهت حفظ امنیت و آسایش زن و رفع عسر و حرج از وی در اثبات رابطه زوجیت، مردی را که بدون ثبت در دفاتر اسناد رسمی مبادرت به ازدواج دائم، طلاق و رجوع نماید به مجازات حبس تعزیری تا یک سال محکوم کرده است، نکته قابل توجه در این ماده عدم مجازات زن است.
از مصادیق قابل ستایش عملکرد قانونگذار در توجه به جنسیت بزه دیده، تدوین ماده 619  ق.م.ا. و اعطای وصف کیفری به توهین کنندگان و مزاحمان اطفال و زنان در انظار است. تمایل مقنن به حفظ حقوق زن  از منظر وضعیت مالی و فرهنگی جامعه؛ در دو دهه اخیر چشمگیر بوده است، از قبیل تبصره الحاقی به ماده 1082 ق.م. (تقویم مهریه به نرخ روز)، قانون اصلاح مقررات طلاق مصوب 1371 (وضع نحله و اجرت‌المثل)، گنجاندن شروطی در ضمن عقد نکاح برای اعطای حقوق مالی و غیرمالی (از جمله حق طلاق) به زوجه از این قبیل قوانین است.
در مبحث جرایم و خشونت علیه کودکان ضمانت اجراهای پیش بینی شده ، وجود رابطه نزدیک فیمابین شخص خشونت گر و کودک را نادیده گرفته و از این لحاظ امنیت کودک بزه دیده را به خطر می اندازد. به طورکلی می توان اذعان داشت در مجموعه قوانین ایران مشخصا نامی از خشونت خانوادگی در خصوص کودکان وجود ندارد لذا در موارد آزار کودکان در خانه ناگزیر می بایستی به مواد متفرقه ای مانند ضرب و جرح و توهین متوسل شد که هرگز در صدد حمایت خاص از اطفال بزده دیده خشونت خانوادگی نمیباشند.
کلید واژه ها: جرایم خانوادگی، سیاست جنایی ، بزده دیده، سیاست کیفری و تدابیر اجتماعی
 
مقدمه
امروزه جرایم خانوادگی، به یک پدیده ی جهان شمول مبدل گردیده است. جرایم خانوادگی ، تأثیرات ناگواری را بر اجتماع گذاشته و باعث نابسامانی های اجتماعات مختلف در جهان گردیده است. برخی از محققین به این باور هستند که جرایم خانوادگی راه را برای خشونت در ساختار های اجتماعی باز کرده و باعث ایجاد خشونت‌های سیاسی گردیده است.
جرایم خانوادگی به عمل و یا برخوردی اطلاق می‌گردد که بر اساس آن، شخصی بر شخص دیگری، عمداً، در حومه و یا چارچوب خانواده، ‌صدمه‌ی فزیکی و یا اخلاقی وارد می نماید. این نوع برخورد، که از دید حقوقی ‌صدمه‌ی فزیکی یا معنوی تعریف شده است، می تواند به گونه های مختلفی تبارز نماید. شایع ترین انواع این جرایم را ضرب و شتم، تجاوزات جنسی، تحقیر، تهدید، توهین و در برخی از حالات اِعمال محدودیت اقتصادی بر افراد، تشکیل می دهد.این تحقیق تلاش می نماید تا به جرایم خانوادگی از دیدگاه سیاست تقنینی ایران بپردازد.
 
بیان مسأله
زندگی اجتماعی و سامان دادن به آن، تنها در سایه ی نظم و امنیت پایدار امکانپذیر است.شهروندان یک جامعه، باید پیشاپیش از حقوق و تکالیف خود آگاه باشند و نتیجه ی اعمال و رفتارهای مجرمانه ی خود را بدانند تا فعالیتهای گوناگون خویش را تحت کنترل و هدایت درآورند لذا وجود سیاستهای کلان، هماهنگ و انسجام یافته در نظام کیفری ضرورت مییابد .
سیاست، برنامه ای گسترده در زمینه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و .است که هدف بهبود بخشیدن وضع موجود را دنبال میکند .به عبارت دیگر، تدابیری است که در تمامی زمینه ها کاربرد دارد.