چکیده
 

هدف از مطالعه حاضر، تعیین اثر برنامه مداخله­ای مهارت­های دستکاری، بر شایستگی حرکتی دختران دبستانی با دو رویکرد جوانگیزشی تبحر(کودک- محور)و معلم- محور و مقایسه این دو رویکرد با یکدیگر می­باشد. به­همین منظور تعداد 45 نفر دانش آموز دختر مقطع سوم ابتدایی (20/0± 98/8 سال) بر اساس پرسشنامه ویژگی­های فردی انتخاب شدند. پس از انجام پیش­آزمون رشد حرکتی درشت و شایستگی حرکتی ادراک شده، آزمودنی­ها بصورت تصادفی در سه گروه قرار گرفتند. گروه اول برنامه مداخله را با رویکرد کودک– محور، و گروه دوم نیز همان برنامه را با رویکرد معلم- محور در مدت 10 هفته و هر جلسه 45 دقیقه دریافت کردند. گروه سوم نیز بعنوان گروه شاهد، هیچ مداخله­ای دریافت نکرد. دو هفته پس از پایان مداخله، پس­آزمون گرفته شد. پس از انجام آزمون K-S نرمال بودن توزیع­ها بررسی شد و از تحلیل کوواریانس برای مقایسه گروه­ها استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد امتیازات شایستگی حرکتی واقعی و ادراک شده در گروه اول و دوم افزایش معنی­داری داشت (P< 0/05). اما شایستگی حرکتی واقعی و اداراک­شده گروه اول نسبت به گروه دوم افزایش بیشتری داشت. نتایج نشان می­دهد با طراحی برنامه ­های سازماندهی شده می­توان کفایت حرکتی مهارت­های بنیادی را افزایش داد. پیشنهاد می­شود طراحی برنامه ­های مداخله­ای با تاکید بر رویکرد جو انگیزه تبحر، کودکان را بطور موثرتری در فعایت­های بدنی و ورزش درگیر می­ کند.

 

کلمات کلیدی:

 

برنامه مداخله­ای، جو­انگیزه تبحر، رویکرد معلم-محور،  شایستگی حرکتی ادراک شده، شایستگی حرکتی واقعی، کودکان دبستانی، مهارت­های حرکتی بنیادی، مهارت­های حرکتی دستکاری

 

 

 

 

 

فهرست مطالب
 

چکیده أ‌

 

فهرست مطالب أ‌

 

فصل اول: طرح تحقیق. 1

 

مقدمه 2

 

بیان مسئله 6

 

اهمیت و ضرورت تحقیق. 11

 

اهداف پژوهش 13

 

هدف کلی 13

 

اهداف اختصاصی 13

 

فرضیات تحقیق. 14

 

فرض کلی 14

 

فرضیات اختصاصی 14

 

محدودیت­های تحقیق. 14

 

الف: محدودیت­های قابل کنترل. 14

 

ب:محدودیت­های غیر قابل کنترل 15

 

تعاریف مفهومی و عملیاتی واژه­های کلیدی. 16

 

الف: تعاریف مفهومی 16

 

ب: تعاریف عملیاتی 17

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه 18

 

مقدمه 18

 

اصطلاحات رایج در رشد حرکتی. 18

 

رشد 22

 

رشد حرکتی 22

 

الگوی حرکت. 23

 

مهارت حرکتی 23

 

نظریه­ های رشد حرکتی. 20

 

دیدگاه بالیدگی 24

 

دیدگاه توصیفی 25

 

دیدگاه رفتاری. 21

 

دیدگاه پردازش اطلاعات. 25

 

دیدگاه شناختی 26

 

دیدگاه بوم شناختی 26

 

دیدگاه ادراک-عمل 26

 

نظریه سیستم­های پویا 27

 

مراحل رشد حرکتی از نظر گالاهو (مدل ساعت شنی) 24

 

نظریه کوه رشد حرکتی. 27

 

مدل نیوول(محدودیت­ها) 32

 

انواع محدودیت­ها 29

 

محدودیت­های فردی. 33

 

محدودیت­های محیطی 34

 

محدودیت­های تکلیف. 34

 

طبقه ­بندی مهارتهای حرکتی. 30

 

مهارت­های استواری. 34

 

مهارت­های حرکتی جابجایی 35

 

مهارت­های حرکتی دستکاری. 35

 

مهارت­های دستکاری و محدودیت­های محیطی آنها 32

 

1- دریافت کردن : 36

 

محدودیت­های محیطی دریافت کردن: 36

 

2-پرتاب کردن : 36

 

محدودیت­های محیطی پرتاب: 37

 

3-ضربه با دست از پهلو : 37

 

محدودیت­های محیطی ضربه از پهلو: 37

 

4- ضربه با پا : 37

 

محدودیت­های محیطی ضربه با پا: 38

 

5-دریبل ساکن : 38

 

محدودیت­های محیطی دریبل ساکن: 38

 

6-غلتاندن توپ از پایین دست : 39

 

جایگاه مداخلات رشدی در مدل گالاهو 35

 

اهمیت مهارت­های حرکتی بنیادی و رابطه فعالیت بدنی با کفایت حرکتی. 35

 

مشارکت در فعالیت بدنی و رابطه آن با انگیزش 38

 

نظریه انگیزش کفایت. 42

 

تعلیم و تربیت حرکتی. 39

 

رشد مهارت­های حرکتی بنیادی. 39

 

آموزش و نقش آن در رشد الگوهای حرکتی بنیادی. 40

 

فرصت تمرین. 40

 

مداخله در مهارت­های حرکتی بنیادی. 41

 

پیامدهای مرتبط با جو انگیزشی ادراک شده 47

 

ادبیات پیشینه 49

 

نتیجه گیری. 51

 

فصل سوم: روش شناسی. 53

 

روش شناسی تحقیق: 59

 

روش و طرح پژوهش: 54

 

جامعه آماری و نمونه تحقیق: 54

 

متغیرهای پژوهش: 54

 

الف- متغییر مستقل: 59

 

ب- متغییر وابسته: 61

 

ابزار جمع­آوری اطلاعات. 57

 

شیوه اجرا 59

 

فصل چهارم 61

 

تحلیل آماری. 62

 

4-1- یافته­ های توصیفی. 63

 

4-1-2- توصیف وضعیت شایستگی حرکتی واقعی آزمودنی ها 63

 

4-1-3- توصیف وضعیت شایستگی حرکتی ادراک شده آزمودنی ها 66

 

4-2- یافته­ های استنباطی. 66

 

4-2-1- بررسی وضعیت توزیع نرمال داده­های پژوهش 72

 

4-2-2- مقایسه ی وضعیت شایستگی حرکتی واقعی آزمودنی های پژوهش در پس آزمون و پیش آزمون 72

 

4-2-3- مقایسه ی وضعیت شایستگی حرکتی ادراک شده آزمودنی­های پژوهش در پس­آزمون و پیش­آزمون 73

 

4-2-4- آزمون فرضیه ها 69

 

4-2-4-1- پیش فرض­های لازم برای استفاده از تحلیل کوواریانس 74

 

الف- پیش فرض­های فرضیه اول 74

 

ب- پیش فرض­های فرضیه دوم 70

 

ج- پیش فرض­های فرضیه چهارم 71

 

د-  پیش فرض­های فرضیه پنجم. 72

 

نتایج مربوط به آزمون فرضیه 1: 78

 

نتایج مربوط به آزمون  فرضیه 2: 80

 

تحلیل کواریانس وضعیت شایستگی حرکتی واقعی گروه دوم (رویکرد معلم محور) و گروه شاهد 80

 

نتایج مربوط به فرضیه 3: 81

 

نتایج مربوط به آزمون فرضیه 4: 83

 

نتایج مربوط به فر ضیه 5: 84

 

نتایج مربوط به فرضیه 6: 85

 

فصل پنجم. 78

 

بحث و نتیجه گیری. 79

 

مقدمه 79

 

خلاصه پژوهش 79

 

بحث 80

 

اولین فرضیه پژوهش 80

 

دومین فرضیه پژوهش 81

 

سومین فرضیه پژوهش 82

 

چهارمین فرضیه پژوهش 83

 

پنجمین فرضیه پژوهش. 84

 

ششمین فرضیه پژوهش 85

 

نتیجه گیری: 87

 

پیشنهادات تحقیق. 89

 

پیشنهادات پژوهشی 89

 

پیشنهادات کاربردی. 90

 

منابع. 91

 

پیوست­ها 98

 

پیوست شماره یک 98

 

پیوست شماره دو. 99

 

پیوست شماره سه. 100

 

پیوست شماره چهار. 102

 

چکیده لاتین. 103

 

عنوان لاتین 104

 

 

 

 

 
 

 
 

فصل اول: طرح تحقیق
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 

 

 

 

 

 

 

مقدمه
 

 

 

رشد یک فرایند مداوم است که با تشکیل سلول تخم آغاز و با مرگ پایان می­یابد و تمام جنبه­های رفتار آدمی را شامل می­­­شود. رشد حرکتی یکی از جنبه­های رشد است که در تکامل انسان نقش مهمی دارد و با سایر بخش­های رشد انسان تعامل دارد (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012) و فرایندی است که طی آن الگوهای حرکتی یاد گرفته می­­­شود­ (هی وود، 2009). بر اساس دیدگاه سیستم­های پویا، رشد حرکتی در نتیجه تعامل سه عامل فرد، محیط و تکلیف رخ می دهد. بر اساس طبقه ­بندی متعارفی که از سن تقویمی انجام شده است، از زمانی که جنین تشکیل می شود تا زمان مرگ، هفت دوره سنی برای انسان تعریف شده­است (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012). دوره کودکی سومین دوره زندگی انسان است که دوره بدون دردسر زندگی است. یک کودک طبیعی هیچ نگرانی جز بازی ندارد. در این دوره خزانه حرکتی فرد شکل می­گیرد و بعنوان منبعی برای ادامه زندگی مورد استفاده قرار می­گیرد. در این دوره عملکرد جسمانی کودک وابسته به سن، جنس و محیط (وضعیت اجتماعی- اقتصادی و.) است (مصطفوی و همکاران، 2013). دوره کودکی خود به چند مرحله تقسیم می­شود که شامل دوره نوپایی، کودکی اولیه و کودکی ثانویه است (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012).

 

دوره پیش دبستانی (4 تا 6 سال) وسال­های اولیه دبستان (تا9 سالگی) که شامل اواخر کودکی اولیه و کودکی میانی می­باشد، بعنوان دوره حساس رشدی، در رشد مهارت­های بنیادی شناخته شده است (پاین و ایساکس، 2011). یکی از مدل­های معروف که رشد حرکتی را طبقه ­بندی کرده است، مدل ساعت شنی گالاهو می­باشد. بر­اساس این مدل رشد حرکتی به چهار مرحله تقسیم شده­است که عبارتند­از: دوره حرکات بازتابی (دوره جنینی تا 1 سالگی)، دوره حرکات مقدماتی (تولد تا 1 سالگی)، دوره حرکات بنیادی (2 تا 7 سالگی) و دوره حرکات تخصصی (7سالگی به بعد). دوره حرکات بنیادی سومین دوره رشد حرکتی است که بعنوان اساس رشد حرکتی دوره­های بعد شناخته شده و شامل مهارت­های دستکاری، جابجایی و استواری است. کودک از طریق این مهارت­ها، ابتدا بصورت جداگانه و سپس در ترکیب با هم، درگیر کاوش و آزمایش محیط اطراف می­شود. مهارت­های بنیادی، وسیله ارتباط با دنیای اطراف به حساب می­آیند و دوره کودکی دوره ظهور این مهارت­ها می­باشد. بر اساس شواهد تحقیقی، رشد مهارت­های بنیادی در کودکان می ­تواند نقش مهمی در جلوگیری از کم تحرکی در بزرگسالی داشته باشد (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012). ارتباط مهارت­های حرکتی با سایر جنبه­های شخصیتی، روانی و اجتماعی، لزوم پرداختن به این موضوع را بعنوان یک ضرورت در کودکان مطرح می­ کند (پاین و ایساکس، 2011).

 

بر اساس مدل همکوشی بین فعالیت بدنی و کفایت حرکتی (استودن، 2008)، یک ارتباط پویا و دوطرفه میان شابستگی حرکتی و فعالیت بدنی وجود دارد. کفایت حرکتی در واژه­های معمول FMS[1] تعریف شده­است و به خزانه حرکتی که شامل مهارت­های بنیادی است اشاره دارد. براساس این مدل، هر چه کودک فعالیت بدنی بیشتری داشته باشد، شانس بیشتری برای رشد مهارت­های بنیادی دارد. در­نتیجه کفایت حرکتی بیشتری خواهد داشت و بالعکس. سطوح بالای کفایت حرکتی، گنجینه حرکتی بزرگتری را فراهم کرده و شانس مشارکت در فعالیت های بدنی متنوع، بازی و ورزش را بالا می­برد، در نتیجه کودک درک بیشتری از خود پیدا کرده و از مشارکت در فعالیت­های بدنی و بازی لذت بیشتری می­برد. بنابراین سطوح شایستگی ادراک شده بالاتری خواهد داشت. کفایت حرکتی ادراک شده، اشاره به این دارد که کودک چگونه توانایی خود را در انجام مهارت­های حرکتی تفسیر می­ کند (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012؛ گابارد، 2008).

 

همچنان­که گفته شد، یکی از پایه­ های مهارت­های بنیادی، مهارت­های دستکاری است که شامل اعمال نیرو به اشیاء و یا دریافت نیرو از آن­ها می­باشد (پاین وایساکس، 2011). این مهارت­های بیش از سایر مهارت­های بنیادی، نیازمند هماهنگی چشم- دست و چشم- پا می­ باشند و بیش از آن­ها نیازمند دقت و مداخله هستند. بر اساس تحقیقات انجام شده، در هر دو گروه پسران و دختران، این مهارت­ها نسبت به سایر مهارت­های بنیادی، دچار ضعف و عقب ماندگی بیشتری هستند. در این میان دختران بیش از پسران از این ضعف رنج می­برند که از دلایل این عقب ماندگی، به پایین بودن آگاهی بدنی و محدودیت­های محیطی اشاره شده ­است (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012). لذا ارائه برنامه ­های مداخله­ای با تاکید بر جبران این دلایل، میتواند این مهارت­ها را ارتقاء بخشد.

 

ارائه مداخلات حرکتی مناسب برای افزایش کفایت حرکتی واقعی و کفایت حرکتی ادراک شده این کودکان، ضروری به نظر می رسد چراکه می تواند به رشد مهارت­های مربوط به زندگی روزمره و بهبود وضعیت روانی وافزایش اعتماد بنفس آن­ها کمک کند (پاین و ایساکس، 2011). در طراحی مداخلات حرکتی، باید به محدودیت­های سه گانه فرد، محیط وتکلیف توجه شود. بر همین اساس مداخلات حرکتی باید با توجه به ماهیت مهارت­های مربوط و با تمرکز بر عوامل موثر در رشد آن­ها طراحی و اجرا شود. همچنین این مداخلات باید بصورت اختصاصی و بطور مستقیم مهارت­های مورد مداخله را درگیر کند (پاین و ایساکس، 2011). برنامه ­های مداخله­ای باید فرصت تمرین و درگیر شدن را در مهارت مورد نظر برای فرد فراهم کند تا با افزایش فرصت­های تمرینی، زمینه رشد مهارت فراهم شود (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012). بر اساس استاندارد­های موسسه ملی ورزش وتربیت بدنی آمریکا[2](NASPE)، کودکان دبستانی باید در مهارت­های بنیادی کفایت لازم را رشد داده تا بعنوان واحد­های ساختمانی ومهارت­های حرکتی و فعالیت­های بدنی آینده عمل کند (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012). غنی سازی مهارت­های بنیادی در این دوره، می ­تواند زمینه رشد هر چه بیشتر این مهارت­ها را در سنین بعدی، مخصوصا در دوران مدرسه، فراهم کند (گابارد، 2008).

 

روش­هایی برای ارائه مداخلات حرکتی وجود دارد که از آن جمله می­توان به دو رویکرد کودک محور و معلم محور اشاره کرد (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012).

 

جوانگیزه تبحر(جو انگیزشی تبحر[3](MMC): در این رویکرد اختیار بصورت تدریجی از معلم به کودک منتقل می­شود و معلم فقط نقش یک ناظر را خواهد داشت (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012). یکی از اصول پذیرفته شده در آموزش این است که فرد بطور مستقیم در فرایند تمرین و آموزش درگیر شود و انگیزه او برای یادگیری افزایش یابد. بر همین اساس باید تمرکز فرایند یادگیری و آموزش بر یادگیرنده باشد (ادواردز، 2010). رویکرد کودک محور که توسط رادیسیل و همکاران (1982) ارائه شده است، دارای خودکاری بالای کودک در تکمیل تکالیف و فعالیت­ها بر اساس ترجیح خود کودک است. جو انگیزشی تبحر از طریق سازماندهی آموزش نزدیک 6 ساختار در یک جلسه (TARGET) گسترش یافته است. این رویکرد بر مولفه­های تکلیف، خودکاری، گروه بندی، ارزشیابی و زمان استوار است (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012؛ ادورادز، 2010). در اینجا هر ساختار این برنامه به اختصار توضیح داده خواهد شد (ادواردز، 2010).

 

1-تکلیف [4](T): در جو انگیزه تبحر فراگیر تکلیف را در سطوح متفاوتی از دشواری، بر اساس توانایی خود تمرین می­ کند که لازم است هر تکلیف در سه سطح دشواری پایین، متوسط و بالا طراحی شود.

 

2-اختیار ([5]A): کودک در تصمیم گیری برای در­گیر شدن در هر تکلیف و طراحی قوانین تمرین، مختار است.

 

3-پاداش (R[6]): برای افزایش انگیزه کودک باید از پاداش کلامی و غیر کلامی استفاده شود.

 

4-گروه بندی (G[7]): کار در گروه­های کوچک و ناهمگن انجام خواهد شد، تشکیل و انحلال گروه­ها بر اساس سلیقه کودک است.

 

5- ارزیابی[8]E): تلاش، دانش و رشد مهارت­ها بصورت محرمانه شناسایی خواهد شد و مقایسه بر اساس اجرا­های قبلی فرد انجام خواهد شد نه مقایسه با دیگران.

 

6- زمان(T[9]): در قالب مدت زمان تعیین شده برای هر جلسه، کودک می ­تواند در هر ایستگاه به دلخواه خود تمرین کند.

 

روش معلم – محور[10]: در این رویکرد معلم بعنوان هسته آموزش مطرح بوده و کودک نقشی در جریان طراحی و نحوه اجرای آموزش ندارد و فقط تابع دستورات معلم بوده و یک برنامه را که از قبل توسط معلم طراحی شده­است اجرا می­ کند (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012). این روش بعنوان یک روش سنتی مطرح بوده و در اکثر مراکز آموزشی استفاده می­شود.

 

با توجه به اهمیت مهارت­های حرکتی بنیادی و دلایل ذکر شده برای طراحی مداخلات حرکتی مناسب برای این مهارت­ها و بویژه مهارت­های دستکاری دختران، مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر یک دوره مداخله مهارت­های دستکاری بر کفایت حرکتی واقعی و کفایت حرکتی ادراک­ شده دختران دبستانی شهرستان سنندج، با دو رویکرد جو انگیزشی تبحر و معلم محور انجام خواهد شد. نتایج چنین مطالعاتی در طراحی مداخلات رشدی ویژه برای محیط­های آموزشی، به منظور ارتقاء سطح رشدی کودکان مفید خواهد بود.

 

بیان مسئله
 

حرکت ذات زندگی و اولین وسیله کسب اطلاعات است وکانون مرکزی رشد کودک است. با گذر زمان رشد حرکتی کودک تغییر می­ کند. کودک با حرکت فعال شده و به محیط واکنش نشان می دهد. همزمان با تغییرات حرکتی، در خصایص روانی-اجتماعی هم تغییراتی ایجاد می شود (پاین و ایساکس، 2011). بنابراین توجه به رشد حرکتی کودک، در واقع توجه به مهارت­های حسی- ادراکی است زیرا حرکت بستر مناسبی برای رشد مهارت­های ادراکی، اجتماعی و هیجانی است. رشد حرکتی کودک همراه با تقلید و آزمایش و خطا است و آزادی حرکت و ایجاد فرصت­های محیطی مناسب برای پیشرفت این روند ضروری است. دستکاری و کنترل محیط برای مداخله مثبت در رشد حرکتی، نه فقط اثرات مثبت و سازنده­ای بر سایر جنبه­های رشد دارد، بلکه در یادگیری مهارت­های حرکتی بعدی و حضور فعال در مراکز اجتماعی تاثیر می­گذارد (پاین و ایساکس، 2011).

 

مهارت­های حرکتی بنیادی (FMS)، زیر بنای حرکات فرد در آینده است و به عنوان بلوک­های ساختمانی حرکات آینده در نظر گرفته می­شود که خزانه حرکتی فرد را تشکیل داده و هر چه غنی­تر باشد فرد در آینده مشکلات کمتری خواهد داشت (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012)، (گابارد، 2008). بر اساس مدل همکوشی کفایت حرکتی و فعالیت بدنی (2008)، یک رابطه پویا و دوطرفه بین کفایت حرکتی و فعالیت جسمانی وجود دارد. منظور از کفایت حرکتی، کسب میزان معینی از الگوهای حرکتی پایه است که خزانه حرکتی فرد را تشکیل می­دهد و کودک در فعالیت­های روزمره، بازی و ورزش از آن­ها استفاده می­ کند (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012). فعالیت جسمانی بیشتر منجر به کفایت حرکتی بیشتر می­شود و بالعکس. رابطه بین کفایت حرکتی و فعالیت جسمانی در طول زمان تغییر می­ کند. همچنان­که فرد به کودکی میانی (3 تا5 سال) و نوجوانی (10 تا 20 سال) ورود می­ کند، این رابطه قوی­تر می­شود. این نشان می­دهد در سال­های اولیه کودکی، افرادی که در زمینه ­های وسیعی از مهارت­های حرکتی بنیادی، به شایستگی رسیده ­اند، به احتمال زیاد در آینده قادر خواهند بود این مهارت­ها را بیشتر بکار برده و بیشتر در بازی، ورزش و فعالیت جسمانی درگیر شوند (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012). ادراک توانایی­های جسمانی یک عامل اثر گذار در رشد است که کفایت حرکتی ادراک شده نامیده می­شود (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012؛ رابینسون و گوودوی، 2009). کودکان با شایستگی ادراک شده بالا، اغلب اعتماد بنفس بیشتری دارند و تلاش بیشتری انجام می­ دهند و تکالیفی را انتخاب می­ کنند که توانایی آن­ها را به چالش کشیده و از فرایند یادگیری لذت می­برند. یافته­ های اخیر نشان می­دهد کفایت حرکتی ادراک شده برای انگیزش یادگیرندگان جوان ضروری است. هر چه کفایت حرکتی ادراک شده بیشتر باشد، تمایل بیشتری به درگیر شدن در فعالیت­ها وجود دارد که به نوبه خود منجر به افزایش اعتماد بنفس و لذت از فعالیت می­شود (رابینسون، 2009). بر اساس نظر استودن (2008) کفایت حرکتی واقعی و کفایت حرکتی ادراک­­ شده اجزاء ضروری مشارکت در حرکات، فعالیت بدنی وآمادگی جسمانی مرتبط با سلامت است (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012).

 

در رابطه با مهارت­های حرکتی بنیادی یک تصور غلط وجود دارد که این مهارت­ها بصورت خود بخود و بر اساس فرایندهای بالیدگی رشد کرده و عوامل محیطی در آن نقشی ندارد. اگرچه بالیدگی نقش مهمی در رشد این حرکات دارد اما نباید عوامل محیطی، فرصت­های تمرین، تشویق و آموزش را در رشد این مهارت­ها نادیده گرفت. برای اینکه خزانه حرکتی کودک غنی شود و مهارت­های بنیادی به رشد مطلوب برسد، نیاز به طراحی مداخلات حرکتی برنامه ریزی شده و هدفمند وجود دارد (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012). همچنین با توجه به اینکه با افزیش سن، مهارت­های بنیادی تدریجاً تثبیت می­شوند و کمتر از مداخلات و تمرین تأثیر می پذیرد، لذا برنامه­هایی که برای بهبود این مهارت­ها طراحی می­شود باید بر سنین قبل از 7 سالگی متمرکز شود (گابارد، 2008).

 

همچنین با توجه به اینکه رابطه بین کفایت حرکتی ادراک شده و مهارت­های بنیادی با افزایش سن قوی­تر می­شود، لذا ارائه مداخلات در این زمینه نباید بر سنین کودکی اولیه تمرکز داشته باشد زیرا در این دوران این رابطه چندان برقرار نیست (گابارد، 2008). با توجه به محدودیت­هایی که ذکر شد، انتظار می­رود بهترین سن برای ارائه مداخلات حرکتی به منظور افزایش کفایت حرکتی واقعی وکفایت حرکتی ادراک شده، دوره پیش دبستان و دبستان باشد (گابارد، 2008). اما از آنجاییکه باافزایش سن، رابطه بین کفایت حرکتی ادراک شده و فعالیت بدنی افزایش می­یابد، لذا مناسب­ترین سن برای اثر بخشی مداخلات هم بر کفایت حرکتی واقعی و هم بر کفایت حرکتی ادراک شده، دوره دبستان و علی­ا­لخصوص دامنه سنی 8 تا 10 سال می­باشد (گابارد، 2008).

 

یکی از پایه­ های مهارت­های بنیادی، مهارت­های دستکاری است که شامل دسترسی، چنگ زدن و رها کردن اشیاء است. بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده، در بین مهارت­های بنیادی در هر دو گروه پسران ودختران، مهارت­های دستکاری دچار ضعف و عقب ماندگی بیشتری است که این مسئله، اهمیت مداخله در این مهارت­ها را برای جبران عقب ماندگی، افزایش می­دهد. همچنین تحقیقات نشان داده­اند دختران نسبت به پسران در مهارت­های دستکاری، دچار عقب ماندگی بیشتری هستند که از مهمترین دلایل این عقب ماندگی، به پایین بودن آگاهی بدنی در دختران ونقش عوامل محیطی (عوامل اجتماعی وفرهنگی مانند کمبود فرصت های تمرین و آموزش) اشاره شده است (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012).

 

به­همین دلیل باید مداخلات حرکتی مناسبی برای کاهش و حذف این عوامل طراحی شود. بر همین اساس تعداد روبه رشدی از مطالعات در زمینه رشد حرکتی، نقش برنامه ­های آموزشی یا مداخلات مهارت­های حرکتی را در رشد مهارت­های بنیادی در کودکان پیش دبستانی را بررسی کرده­اند. اثر مثبت مداخلات مهارت حرکتی در زمینه ­های مختلف گزارش شده است که عبارتند از: 1-زمینه ­های تربیت بدنی 2- محیط­های پیش دبستانی مانند برنامه فرصت برتر 3- کودکانی که محروم هستند (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012). اثر بخشی مداخلات بر مهارت­های بنیادی ثابت شده است، اما نکته مهم در این­ باره، نحوه ارائه مداخله است. در این رابطه سه رویکرد آموزشی مطرح شده است که عبارتند از: 1- رویکرد آموزش مستقیم (معلم-محور)؛ 2- رویکرد جوانگیزه تبحر (کودک-محور)؛ 3- والدین به عنوان معلم (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012).

 

در این تحقیق دو رویکرو کودک- محور و معلم- محور مورد توجه قرار خواهد گرفت. رویکرد معلم- محور، یک روش سنتی آموزش وتمرین می­باشد که نحوه ارائه مداخله، قوانین و زمان آن بر اساس نظر معلم بوده و شاگرد در جریان مداخله منفعل بوده و تابع دستور معلم می­باشد. معلم یا مربی تکلیف را نمایش و توضیح داده و کودک مطابق با آن پاسخ می­دهد. در این محیط کودک گزینه یا ترجیحی برای انتخاب فعالیت ندارد (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012). رویکرد جو انگیزه تبحر (کودک- محور)، بر محوریت کودک در جریان آموزش و بازی تمرکز دارد. در این روش اختیار بصورت تدریجی از معلم یا مربی به کودک منتقل می­شود و معلم فقط نقش یک ناظر را در جریان آموزش دارد. جو انگیزه تبحر یک روش کودک محور است که بر اساس تئوری جو انگیزشی طراحی شده و در قالب ساختار 6 بعدی TARGET ارائه شده است (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012؛ ادواردز، 2010). منطق رویکرد این است که چنین جو آموزشی انگیزش کودک را برای شرکت در تکلیف و تنظیم سرعت یادگیری خود بالا می­برد (هارتر، 1998). یک نکته مهم این است که افراد برای نشان دادن شایستگی خود و توانایی خود در ورزش، تربیت بدنی و سایر فعالیت­ها شرکت می­ کنند (سالمون، 1996؛ نیکولز، 1984). نیکولز ثابت کرد دو حالت دستیابی به هدف موجود شامل تکلیف محوری و خود محوری است (نیکولز، 1984)، که در زمینه دسترسی اجرا می­شوند و ناظر بر این است که افراد چگونه توانایی خود را تعریف می­ کنند. در حالت خود محوری، اجرای فرد بر اساس مقایسات هنجاری یا اجتماعی قضاوت می­شود. در این حالت موفقیت بطور مستقیم به توانایی مرتبط است و فرد تمایل به نشان دادن توانایی خود به دیگران دارد و بر اساس اجرای دیگران مقایسه می شود و باور فرد این است که با تلاش هر چه کمتر به موفقیت برسد.

 

در مقابل، تکلیف محوری با تمایل فرد به تبحر در آموزش مشخص می­شود. موفقیت بر پایه تلاش وجست و جوی افراد برای تبحر در یک مهارت به اجرای فرد نسبت داده می­شود و یادگیرنده تمایل به تلاش برای رسیدن به تبحر در مهارت دارد. در این حالت استراتژی­های تشخیص ویژگی­های کلیدی محیطی رشد کرده و منجر به ایجاد یک محیط یادگیری تبحر-محور می­شود (گالاهو، اوزمون و گودوی، 2012). بر اساس حالت خود محوری، جو درگیری در اجرا مطرح شده است که اجرای فرد با هنجارهای موجود مقایسه شده و یادگیرنده در رابطه با موفقیت خود در مقایسه با دیگران دچار استرس و نگرانی می­شود (ایموس، 1992). در مقابل، برای حالت تکلیف محوری، جو تبحر مطرح شده که بر مشارکت یادگیرنده و تمرکز بر پیشرفت در مقایسه با اجراهای قبلی فرد مشخص می­شود (ایموس، 1988). دو رویکرد کودک محور و معلم محور به واسطه تفاوت­های اساسی با یکدیگر داشته و اثرات رفتاری متفاوتی بر کودک دارند، همانگونه که باولر (2009) اشاره کرده است، کودک در جو آموزشی کودک محور زمان بیشتری را صرف فعالیت­های متوسط تا شدیدکرده و انگیزه بالایی نشان می­دهد. در این راستا این مسأله مطرح می­شود که آیا این تفاوت رفتاری می ­تواند منجر

 

اسفند 93

 

 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

 

 

 و آقایان: کربلایی، رضایی، هداوند و احمدی­منش

 

چکیده

 

فعالیت ورزشی محرک فیزیولوژیکی قوی ای است که می ­تواند تعدادی از مسیر­های انتقال پیام درون و بیرون سلولی را تحت تاثیر قرار دهد. آپوپتوزیس نوعی از مرگ سلولی است که نقش مهمی در هموستاز عضله اسکلتی بازی می­ کند. عوامل زیادی در تحریک آپوپتوزیس نقش دارند. یکی از این عوامل ژن FoxO1 از خانواده Forkhead box O  است که از طریق دو مسیر درون و برون سلولی باعث تحریک آپوپتوزیس می­شود. بعلاوه ژن FOXO1 باعث تحریک تغییر فنوتیپ تار عضلانی نیز می­شود. پژوهش­های اندکی پیرامون تاثیر تمرین تناوبی سرعتی و تمرین اکسنتریک بر بیان ژن FOXO1 به عنوان عامل موثر بر آپوپتوزیس و تغییر فنوتیپ تار عضلانی انجام گرفته است. این پژوهش اثر 9 هفته تمرین تناوبی سرعتی و تمرین اکسنتریک را بیان ژن FOXO1 و ایزوفرم­های ژن MHC در عضلات سولئوس و SVL مورد بررسی قرار داد. به این منظور 24 سر موش صحرایی نر نژاد اسپراگ داولی تهیه شده از موسسه رازی به گروه­های کنترل (8 موش)،گروه تمرین تناوبی سرعتی (8 موش) و گروه تمرین اکسنتریک (8 موش) تقسیم شدند. تمرین تناوبی سرعتی، به مدت 1 دقیقه با حداکثر سرعت دویدن بر روی تردمیل حیوان با استراحت های 2-4 دقیقه ای، 6-10 ست در یک جلسه و 5-6 روز در هفته و تمرین اکسنتریک دویدن در سراشیبی، دویدن در سراشیبی (16- درجه) روی تردمیل حیوان با سرعت 16 متر بر دقیقه برای 90 دقیقه، که در هر دو تمرین شدت تمرین در طی 9 هفته بصورت تدریجی افزایش می­یافت. سنجش بیان ژن­ها با روش Real time PCR انجام شد. با توجه به کم بودن تعداد نمونه­ها (8= n) و نیز رد شدن فرض نرمال بودن داده­ ها توسط آزمون شپیرو-ویلک، با بهره گرفتن از روش آماری ویلکاکسون-مان-ویتنی، اختلاف بین گروه­های تمرینی و گروه کنترل اندازه ­گیری شد. بیان ژن FOXO1 در تمام گروه­ها افزایش یافت به جز در عضله سولئوس گروه تمرین اکسنتریک، و نیز تمام این اختلافات معنی دار نبود. بیان ایزوفرم­های ژن MHC در عضله سولئوس و تحت هر دو تمرین بیانگر تبدیل نوع تار از کند به تند (I به IIb) و در عضله SVL و تحت دو تمرین نیز بیانگر تبدیل نوع تار از کند به تند (I به IIx) بودند. حال با توجه به تغییرات دیده شده در این پژوهش شاید بتوان اینگونه نتیجه گرفت که 9 هفته تمرین ورزشی منظم منجر به افزایش کمی در میزان بیان ژن FOXO1 به عنوان عامل موثر آپوپتوزیس شد و همچنین باعث تبدیل نوع تار از کند به تند شد. و نیز باید اضافه کرد که نوع تمرین و نوع عضله روی میزان بیان ژن­ها تاثیر دارند.

 

لغات کلیدی: آپوپتوزیس، تمرین تناوبی سرعتی، تمرین اکسنتریک، تغییر فنوتیپ تار عضلانی

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوانصفحه

 

 

 

فصل اول : طرح پژوهش

 

مقدمه.2
 

بیان مسئله3
 

اهمیت و ضرورت تحقیق.6
 

اهداف پژوهش7
 

فرضیه ­های پژوهش8
 

قلمرو پژوهش.9
 

تعریف مفاهیم و اصلاحات.9
فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه پژوهش

 

2-1 مقدمه12

 

2-2 مبانی نظری.12

 

2-2-1 عضله اسکلتی، فعالیت ورزشی و پاسخ سلولی12

 

2-2-2 فعالیت ورزشی.13

 

2-2-2-1 فعالیت ورزشی تناوبی سرعتی.13

 

2-2-2-2 فعالیت ورزشی اکسنتریک.14

 

2-2-3 پاسخ سلولی.15

 

2-2-3-1 آپوپتوزیس.16

 

2-2-3-2 تغییر فنوتیپ عضله اسکلتی.18

 

2-3 پیشینه پژوهش21

 

2-3-1 تمرین اکسنتریک و آپوپتوزیس21

 

2-3-2 فعالیت ورزشی تناوبی با شدت بالا و آپوپتوزیس22

 

2-3-3 فعالیت ورزشی اکسنتریک و تغییر نوع تار عضلانی.23

 

2-3-4 تمرین تناوبی با شدت بالا و تغییر نوع تار عضلانی.23

 

فعالیت ورزشی و FOXO1 24

 

2-4 جمع­بندی24

 

فصل سوم : روش­شناسی پژوهش

 

3-1 مقدمه27

 

3-2 روش و طرح پژوهش.27

 

3-3 متغیر­های پژوهش.27

 

3-4 جامعه و نمونه­های پژوهش.28

 

3-5 اخلاق کار با حیوانات آزمایشگاهی29

 

3-6 شرایط نگهداری آزمودنی­ها30

 

3-7 خوراک حیوانات.30

 

3-8 آشناسازی با نوار گردان.31

 

3-9 پروتکل فعالیت ورزشی32

 

3-9-1 تمرین تناوبی سرعتی32

 

3-9-2 تمرین اکسنتریک33

 

3-10 نحوه نمونه گیری و نگهداری نمونه­ها.34

 

3-11 نحوه سنجش متغیر­ها34

 

3-11-1 سنجش میزان تغییرات بیان ژن­ها35

 

3-11-2 استخراج RNA .35

 

3-11-3 واکنش رونویسی معکوس برای سنتز cDNA .36

 

3-11-4 Real time PCR .37

 

3-12 وسایل و ابزار اندازه ­گیری.40

 

3-12-1 وسایل و ابزار اندازه ­گیری کار با حیوانات40

 

3-12-2 وسایل و ابزار اندازه ­گیری آزمایش­های سلولی.40

 

3-13 روش آماری41

 

3-13-1 روش ΔΔCT 42

 

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته­ های پژوهش

 

4-1 مقدمه44

 

4-2 تجزیه و تحلیل توصیفی یافته­ها44

 

4-2-1 وزن بدن.45

 

4-2-2 وزن عضله سولئوس و SVL .46

 

4-2-3 تغییرات بیان ژن48

 

4-3 آزمون فرضیه ­های پژوهش51

 

4-3-1 آزمون فرضیه اول.51

 

4-3-2 آزمون فرضیه دوم 52

 

4-3-3 آزمون فرضیه سوم .53

 

4-3-4 آزمون فرضیه چهارم 54

 

4-3-5 آزمون فرضیه پنجم 55

 

4-3-6 آزمون فرضیه ششم .56

 

4-3-7 آزمون فرضیه هفتم 57

 

4-3-8 آزمون فرضیه هشتم .58

 

فصل پنجم : بحث و نتیجه­گیری

 

5-1 مقدمه .60

 

5-2 خلاصه پژوهش .60

 

5-3 بحث و بررسی .62

 

5-3-1 تمرین ورزشی و بیان FOXO1 در عضلات کند و تند انقباض .63

 

5-3-2 تمرین ورزشی و بیان ایزوفرم­های ژن MHC در عضلات کند و تند انقباض .65

 

5-3-3 تمرین ورزشی، بیان FOXO1 و ایزوفرم­های MHC .69

 

5-4 نتیجه­گیری 69

 

5-6 پیشنهاد­های پژوهشی.70

 

5-7 پیشنهادهای کاربردی70

 

منابع .71

 

فهرست جدول­ها

 

عنوانصفحه

 

 

 

جدول 3-1 پرایمر­های ژن­های مورد نظر .38

 

جدول 3-2 میزان مواد مورد نیاز برای یک واکنش Real time PCR در حجم 15 میکرولیتر .39

 

جدول 3-3 تنظیمات دستگاه برای انجام واکنش Real time PCR .39

 

جدول 4-1 میانگین و انحراف معیار (M±SD) وزن بدن (گرم) گروه­های تمرینی و کنترل 45

 

جدول 4-2 میانگین و انحراف معیار (M±SD) وزن عضلات سولئوس و SVL (میلی گرم) گروه­های تمرین اکسنتریک و تناوبی سرعتی و کنترل46

 

جدول 4-3 میانگین و انحراف معیار (M±SD) وزن عضلات سولئوس و SVL نسبت به وزن بدن در گروه­های تمرین اکسنتریک و تناوبی سرعتی و کنترل 46

 

جدول 4-4 میانه و انحراف معیار بیان ژن FOXO1 (ΔCT±SD) گروه­های تمرینی و کنترل پس از دوره تمرین .48

 

جدول 4-5 میانه و انحراف معیار بیان ژن MHC I (ΔCT±SD) گروه­های تمرینی و کنترل پس از دوره تمرین .48

 

جدول 4-6 میانه و انحراف معیار بیان ژن MHC IIa (ΔCT±SD) گروه­های تمرینی و کنترل پس از دوره تمرین .49

 

جدول 4-7 میانه و انحراف معیار بیان ژن MHC IIx (ΔCT±SD) گروه­های تمرینی و کنترل پس از دوره تمرین 49

 

جدول 4-8 میانه و انحراف معیار بیان ژن MHC IIb (ΔCT±SD) گروه­های تمرینی و کنترل پس از دوره تمرین 49

 

جدول 4-9 نتایج حاصل از روش ΔΔCT و سطح معنی داری آزمون ویلکاکسون-مان-ویتنی برای ژن FOXO1 در عضله سولئوس.51

 

جدول 4-10 نتایج حاصل از روش ΔΔCT و سطح معنی داری آزمون ویلکاکسون-مان-ویتنی برای ژن FOXO1 در عضله سولئوس.52

 

جدول 4-11 نتایج حاصل از روش ΔΔCT و سطح معنی داری آزمون ویلکاکسون-مان-ویتنی برای ژن FOXO1 در عضله SVL 53

 

جدول 4-12 نتایج حاصل از روش ΔΔCT و سطح معنی داری آزمون ویلکاکسون-مان-ویتنی برای ژن FOXO1 در عضله SVL 54

 

جدول 4-13 Ratio حاصل از روش ΔΔCT و سطح معنی داری آزمون ویلکاکسون-مان-ویتنی برای ایزوفرم­های ژن MHC در عضله سولئوس  تحت تمرین اکسنتریک 55

 

جدول 4-14 Ratio حاصل از روش ΔΔCT و سطح معنی داری آزمون ویلکاکسون-مان-ویتنی برای ایزوفرم­های ژن MHC در عضله سولئوس تحت تمرین تناوبی سرعتی 56

 

جدول 4-15 Ratio حاصل از روش ΔΔCT و سطح معنی داری آزمون ویلکاکسون-مان-ویتنی برای ایزوفرم­های ژن MHC در عضله SVL تحت تمرین اکسنتریک 57

 

جدول 4-16 Ratio حاصل از روش ΔΔCT و سطح معنی داری آزمون ویلکاکسون-مان-ویتنی برای ایزوفرم­های ژن MHC در عضله SVL تحت تمرین تناوبی سرعتی 58

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل­ها

 

عنوانصفحه

 

 

 

شکل 3-1 محل زندگی موش­های صحرایی در قفس 31

 

شکل 3-2 موش­های صحرایی در حین انجام پروتکل تمرین ورزشی .33

 

شکل 3-3 عضلات سولئوس و SVL موش صحرایی 34

 

شکل 4-1 تغییرات وزن بدن اولیه و نهایی گروه­های تمرینی و کنترل 45

 

شکل 4-2- تغییرات وزن عضلات سولئوس و SVL در گروه­های تمرینی و کنترل پس از دوره تمرین .47

 

شکل 4-3- تغییرات وزن عضلات سولئوس و SVL به نسبت وزن بدن در گروه­های تمرینی و کنترل پس از دوره تمرین .47

 

شکل 4-4- میانه و انحراف معیار بیان ژن FOXO1، MHC I، MHC IIa، MHC IIx و MHC IIb (ΔCT±SD) گروه­های تمرینی و کنترل پس از دوره تمرین در عضله سولئوس .50

 

شکل 4-5- میانه و انحراف معیار بیان ژن FOXO1، MHC I، MHC IIa، MHC IIx و MHC IIb (ΔCT±SD) گروه­های تمرینی و کنترل پس از دوره تمرین در عضله SVL .50

 

شکل 4-5- مقایسه میزان Ratio ژن FOXO1 عضله سولئوس بین گروه­های تمرینی و گروه کنترل .52

 

شکل 4-6- مقایسه میزان Ratio ژن FOXO1 عضله SVL بین گروه­های تمرینی و گروه کنترل 54

 

شکل 4-7- مقایسه Ratio ایزوفرم­های ژن MHC در عضله سولئوس گروه تمرین اکسنتریک با گروه کنترل .55

 

شکل 4-8- مقایسه Ratio ایزوفرم­های ژن MHC در عضله سولئوس گروه تمرین تناوبی سرعتی با گروه کنترل .56

 

شکل 4-9- مقایسه Ratio ایزوفرم­های ژن MHC در عضله SVL گروه تمرین اکسنتریک با گروه کنترل .57

 

شکل 4-10- مقایسه Ratio ایزوفرم­های ژن MHC در عضله SVL گروه تمرین تناوبی سرعتی با گروه کنترل .58

 

 

 

 

 

فصل  اول

 

طرح پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه
استفاده از لغت فعالیت ورزشی در پژوهش های علمی اغلب شامل متغیر های تغییر پذیر است. این متغیر ها شامل : ماهیت ( استقامتی در مقابل مقاومتی )، تکرار، شدت و مدت جلسه تمرینی است(1). از طرفی فعالیت ورزشی به طور بالقوه بوسیله انقباض عضله اسکلتی، هومئوستاز را بر هم می ریزد. فعالیت عضله اسکلتی در ترکیبی از انقباضات کانسنتریک[1] ، ایزومتریک[2] یا اکسنتریک صورت می گیرد(1). برای شرکت در رشته های ورزشی، تمرین عضوی جدایی ناپذیر است. افرادی که در رشته های ورزشی سازمان یافته یا در فعالیت های ورزشی تفریحی شرکت می کنند، برای بهبود عملکرد خود از تمرین های سازماندهی شده استفاده می کنند(2). با نگاه به متغیر های ذکر شده در بالا، می توان چنین نتیجه گیری کرد که، با اصلاح و تعدیل متغیر ها می توان به شیوه ای از تمرین ورزشی دست یافت که برطرف کننده نیاز های ما در هر رشته ورزشی باشد. اخیرا به کارگیری تلاش های با حداکثر سرعت دویدن[3] و همچنین با شدت تمام[4] ، هم در رشته های عملی و هم آزمایشگاهی پدیدار شده است. تمرین تناوبی سرعتی ( SIT ) یکی از انواع تمرین تناوبی با شدت بالا ( HIT ) به حساب می آید(3). تمرین تناوبی سرعتی ( SIT ) شامل جلساتی با تناوب های  بیشتر از 20-30 ثانیه  است که با تمام شدت  صورت می گیرد و توسط دوره های استراحت غیر فعال 2-4 دقیقه از هم جدا می شوند(4). تمرین اکسنتریک، تمرینی است با درصد بالایی از انقباضات اکسنتریکی. انقباضی که در آن گشتاور تولیدی عضله کمتر از گشتاور مقاومت بیرونی است(5). برای مثال یکی از انواع مرسوم فعالیت ورزشی اکسنتریک، دویدن در سراشیبی است(6). سازگاری های ناشی از تمرین بوسیله ی تغییرات در : پروتئین های انقباضی و عملکردشان،  عملکرد میتوکندریایی، تنظیم متابولیکی، سیگنالینگ درون سلولی و پاسخ های رونویسی منعکس می شوند(1). تاکنون مکانیزم های مولکولی گسترده ای که متاثر از سازگاری به تمرین ورزشی هستند شناخته شده اند، این مکانیزم ها شامل تغییرات تدریجی در میزان بیان پروتئین ها و فعالیت آنزیم های سلولی می باشند(1). یکی از ژن های موثر بر تنظیم تکثیر سلولی و تنظیم تار عضلانی FOXO می باشد(7). محصول این ژن پروتئین های FOXO1 ، FOXO3 ، FOXO4 و FOXO6 است که در پستانداران بیان می شود(8). FOXO1 بر تنظیم مرگ برنامه ریزی شده سلول و همچنین تنظیم نوع تار عضلانی اثر می گذارد(7). پژوهش های اخیر نشان داده اند که FOXO1 در سازگاری عضله اسکلتی به فعالیت ورزشی شرکت می کند. پژوهش حاضر به بررسی تاثیر مزمن تمرین تناوبی سرعتی و تمرین اکسنتریک بر میزان بیان ژن FOXO1 می پردازد، تا مشخص شود کدامیک از انواع تمرین نقش موثرتری بر مرگ برنامه ریزی شده سلول و تغییر نوع تار عضلانی دارد.

 

 

 

بیان مسئله
عضله اسکلتی با توجه به فرایندهای آپوپتوتیک[5] ، ساختار چند هسته ای هایش و همچنین محتوای میتوکندریایی، منحصربفرد است. تفاوت های همراه با آپوپتوزیس به عضله و یا نوع تار وابسته است(9). آپوپتوزیس، شکل بسیار کنترل شده مرگ سلولی است که بوسیله ی رخداد های مولکولی، بیوشیمیایی و ریخت شناسی ویژه مشخص می شود، همچنین برای توسعه نرمال ارگانیسم های چند سلولی ضروری است و در انتقال سلولی بافت های افراد سالم بزرگسال شرکت می کند(10). پاسخ های سلولی وابسته به FOXO شامل گلوکونئوژنز[6] ، ترشح نوروپپتید ها[7] ، آتروفی[8] ، آتوفاژی[9] و آپوپتوزیس می باشد. ژن های هدف بی شماری  برای اینکه نقش فاکتورهای FOXO را در فرایند های سلولی گوناگونی وساطت کنند شناخته شده اند(11). شناخته شده ترین ژن های هدف وابسته به FOXO که در آپوپتوزیس نقش دارند عبارت اند از فاکتور های پیش برنده آپوپتوتیک که شامل پروتئین های BH3-only ( Bim [10] ، BNIP3 [11] ) و لیگاند های گیرنده های مرگ ( TRAIL [12] ، FasL ) است(11, 12). با نگاه به شواهد می توان چنین نتیجه گرفت که فاکتور های رونویسی FOXO بعنوان تنظیم کننده کلیدی رشد سلول ( آپوپتوزیس ) ضروری اند(12).

 

شرکت در جلسات تمرین ورزشی سبب سازگاری های سیستم فیزیولوژیکی و افزایش کارایی و ظرفیت بدن می شود. این تغییرات تا حد زیادی به شدت و مدت جلسات تمرینی، نیرو یا بار کار تمرینی و یا سطوح پایه آمادگی بستگی دارد(13). عضله اسکلتی بافتی است فعال که به شدت و نوع فعالیت – هر دو – پاسخ می دهد(14). در فعالیت عضلانی اکسنتریک عضله در حال انقباض کشیده می شود(15). اکثر عضلات پا هنگام راه رفتن به منظور تعدیل جاذبه و شُک های وارده بصورت اکسنتریکی عمل می کنند. هنگام دویدن در سراشیبی اکسنتریکی عمل کردن عضلات ضد جاذبه واضح تر می شود(15). امروزه موجی از تحقیقات علاقه مند  به آزمایش اثرات دویدن با حداکثر سرعت دویدن و تلاش های با تمام شدت هم در محیط میدانی و هم در محیط آزمایشگاهی هستند. تمرین تناوبی سرعتی ( SIT ) عبارت است از تناوب هایی با مدت بیشتر از 20-30 ثانیه که با تمام شدت صورت می گیرد و توسط دوره های 2-4 دقیقه ای استراحت غیر فعال جدا می شود(3, 4).

 

اخیرا، آپوپتوزیس علاقه ی بسیاری از دانشمندان ورزشی را به خود جلب کرده است، علاوه بر مرگ سلولی نکروتیک، به دلیل اینکه شواهدی نشان دادند که مرگ سلولی آپوپتوتیک با ورزش نیز رخ می دهد. چندین فاکتور که ممکن است آپوپتوزیس را در بافت های مختلف تغییر دهد، با ورزش کردن شدید، تعدیل می شوند(10). ورزش محرک فیزیولوژیکی قوی ای است که می تواند تعدادی از مسیرهای سیگنالینگ بیرون سلولی و درون سلولی را تحت تاثیر قرار دهد(9). فعالیت ورزشی شدید کوتاه مدت و اکسنتریک، با فنوتایپ های پیش برنده آپوپتوز و افزایش تکه تکه شدن DNA [13] ( نشان آپوپتوزیس ) همراه می شوند در حالی که تمرین ورزشی منظم یا فعالیت ورزشی منظم با محیط آنتی آپوپتوتیک و کاهش تکه تکه شدن DNA در عضله اسکلتی همراه است(9). آپوپتوزیس در عضلات موش بعد از ورزش نیز رخ داد(10). همانطور که  اشاره شد FOXOs در تنظیم آپوپتوزیس ضروری اند، از این رو در تحقیقی دیگر نشان داده شد، ژن های آپوپتوتیک Bim و BNIP3 در طی آتروفی عضلانی توسط FOXO1 تحریک شدند(16). FOXOs در بدن تعدادی از ژن ها را که در فرایند های سلولی مختلف ( همچون متابولیسم، چرخه سلولی، آپوپتوزیس، مقاومت در برابر استرس، بازسازی DNA آسیب دیده و سیستم ایمنی ) شرکت می کنند، هدف قرار می دهند(12).

 

فاکتور های رونویسی خانواده FOXO، دامنه وسیعی از فرایند های فیزیولوژیکی سلولی را تنظیم می کنند، از جمله می توان به سازگاری متابولیکی و تمایز میوژنیکی اشاره کرد(17). تار های عضلات، دارای استعداد بالایی در پاسخ گویی به سیگنال های گوناگون هستند. این کار را را بوسیله ی تغییر در نیمرخ فنوتیپیشان انجام می دهند(18). میوزین[14] ، بزرگترین پروتئین با فیلامنت ضخیم است که در حال حاضر مناسب ترین نشانگر تنوع تار عضلانی است. چهار ایزوفرم عمده ی زنجیره سنگین میوزین (MHC) که در عضله اسکلتی تعدادی از پستانداران بالغ کوچک یافت شده است عبارت است از : میوزین زنجیره سنگین کُند I? ( MHC-I? )[15] ، میوزین زنجیره سنگین تند IIA ( MHC-IIA )[16] ، میوزین زنجیره سنگین تند  IIX یا IID ( MHC-IIX یا MHC-IID )[17] و میوزین زنجیره سنگین تند IIB ( MHC-IIB )[18] (18). نتایج اکثر پژوهش ها نشان دهنده تغییر فیبرهای تند به کند است. پیرامون تنظیم نوع تار عضلانی دیده شده است که : بیش بیانی FOXO1 از توسعه تار های نوع I اکسیداتیو در داخل بدن جلوگیری کرد(17). همچنین قابل ذکر است که پژوهش های اندکی پیرامون تاثیر فعالیت ورزشی بر بیان FOXOs صورت گرفته است. در این ارتباط دیده شده است که : ژن FOXO3 بعد از ماراتن افزایش پیدا کرد(19).

 

با توجه به پژوهش های اندکی که پیرامون تاثیر تمرینات سرعتی و اکسنتریک بر مرگ برنامه ریزی شده سلول صورت گرفته است و نیز نبودن اطلاعاتی راجع به تاثیر تمرینات فوق بر میزان بیان ژن FOXO1 به عنوان معیاری برای آپوپتوزیس و همچنین به عنوان عامل موثر بر ژن های دخیل در تغییر نوع تار عضلانی و نیز کم بودن پژوهش ها پیرامون تاثیر تمرین تناوبی سرعتی بر تغییر نوع تار عضلانی ، لذا به نظر می رسد که بررسی تاثیر تمرینات فوق بر مرگ برنامه ریزی شده سلول و تغییر نوع تار عضلانی ضروری است. با توجه به مستندات موجود تا امروز، فرض بر این است که اثر مزمن تمرینات فوق باعث کاهش آپوپتوزیس می شود. همچنین هر دو نوع تمرین باعث افزایش بیان FOXO1 می شوند و اثر مثبتی بر تغییر نوع تار عضلانی بر جای خواهند گذاشت. حال این سوال مطرح می شود که آیا تمرینات تناوبی سرعتی و اکسنتریک باعث تاثیر بر میزان ژن FOXO1 در مسیر مرگ برنامه ریزی شده سلول و تغییر نوع تار می شوند؟

 

 

 

 

 

 

 

اهمیت و ضرورت تحقیق  
به طور خاص، سازگاری مولکولی بوسیله ی انقباضات عضلانی مختلف تحریک می شود، که فقط تا حدی توضیح داده شده است(20). اثرات درمانی و متابولیکی فعالیت ورزشی منظم روی شیوه زندگی وابسته به بیماری های حاد، پیشتر معین شده است، اما مبناهای مولکولی برای تغییرات انطباقی در توده عضله اسکلتی و عملکرد متابولیکی به عنوان بخشی که مشتاقانه به دنبال پژوهش است باقی مانده است. اثرات ورزش و پیچیدگی پاسخ ها در هر دو سطح متابولیکی و مولکولی پیشنهاد می کنند که روش منحصربفردی که سازگاری تمرین ورزشی را وساطت کند، وجود ندارد(1). از طرفی توده عضله اسکلتی 40 تا 50 درصد وزن بدن انسان را تشکیل می دهد و آن را به بزرگترین بافت در بدن تبدیل می کند. هومئوستاز عضله برای تمامیت و حفظ بدن ضروری است و اختلالات عضلانی مرتبط با بیماری های مختلف منجر به

 

هنگام پرش، در دختران  تمرین نکرده بود. بدین منظور تعداد 11 آزمودنی  با میانگین و انحراف استاندارد سن 90/0±58/21 سال،  قد 91/4±67/162 سانتیمتر، وزن 02/1±87/59 کیلوگرم و نمایه توده بدنی[1] 88/3±63/22 کیلوگرم بر مترمربع، از میان 20 دختر تمرین نکرده دانشگاه تربیت معلم تهران که در پاسخ به فراخوان همکاری، داوطلبانه اعلام آمادگی کرده بودند، به طور تصادفی انتخاب شدند. آزمودنی ها پس از 1جلسه آشناسازی با روند اجرای کار، در 8 جلسه جداگانه که 48 ساعت با هم فاصله داشتند در آزمایشگاه تربیت بدنی حاضر شدند و در هر جلسه ،پس از 5 دقیقه رکاب زدن بر روی چرخ کارسنج  با مقاومت نیم کیلو گرم وسرعت 70 دور در دقیقه، به طور تصادفی در یکی از گروه های هشت گانه (بدون کشش با دو و پنج دقیقه وقفه، کشش ایستا با دو و پنج دقیقه وقفه، کشش پویا با دو و پنج دقیقه وقفه و کشش ترکیبی با دو و پنج دقیقه وقفه) قرار گرفتند و پس از اجرای کشش و اعمال وقفه مورد نظر، در حالیکه الکترودهای دستگاه الکترومایوگرافی به آنها متصل بود، اقدام به اجرای 2 پرش عمودی با حداکثر توان، که 30 ثانیه با هم فاصله داشتند، می نمودند و آزمونگر همزمان زمان پرواز و فعالیت الکتریکی عضله را به وسیله دستگاه های زمانسج پرواز والکترومایوگرافی ثبت می کرد ودر پایان هر جلسه نیز آزمودنی ها اقدام به تولید حداکثر نیروی ایزومتریک MVC)  ( می کردند وآزمونگر فعالیت الکتریکی آن را ثبت می نمود. در نهایت میانگین زمان پرواز و نسبت MVC/RMS عضله پهن داخلی در دو پرش، به عنوان نمره آزمودنی در نظر گرفته شدند. در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از روش آماری تحلیل واریانس با اندازه های تکراری و آزمون تعقیبی بونفرونی برای مقایسه متغیرهای درون گروهی استفاده شد. نتایج کلی تحقیق حاضر بدین صورت بود که تفاوت معناداری بین اجرای پرش عمودی وفعالیت الکتریکی عضله پهن داخلی پس از انجام  انواع کشش با وقفه های 2و5 دقیقه، به طور کلی با یکدیگر (000/0P =)و در هر یک از وقفه های 2و5 دقیقه به طور جداگانه (002/0  , P=004/0P=) وجود داشت.

 

واژگان کلیدی: کشش ایستا، کشش پویا، کشش ترکیبی، پرش عمودی، الکترومایوگرافی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول : کلیات تحقیق

 

مقدمه  .  2

 

بیان مسئله.  4

 

ضرورت واهمیت تحقیق  7

 

اهداف تحقیق.   9

 

هدف کلی.   9

 

اهداف اختصاصی   9

 

فرض یا فرضیه های تحقیق. 10

 

فرض کلی 10

 

فرضیات اختصاصی. 10

 

محدوده تحقیق 10

 

محدودیتهای تحقیق  11

 

تعریف واژه ها واصطلاحات  12

 

فصل دوم: ادبیات وپیشینه تحقیق

 

مقدمه  16

 

گرم کردن  16

 

نقش و اهمیت گرم کردن برای ورزشکاران  16

 

روش های گرم کردن  17

 

نقش حرکات کششی در گرم کردن  18

 

انواع تکنیک حرکات کششی.  20

 

کشش فعال  20

 

کشش غیر فعال.   21

 

کشش ایستا.   21

 

کشش پویا   22

 

کشش پرتابی.   22

 

کشش PNF   23

 

رخدادهای هنگام کشش عضلانی   24

 

مکانیزم های کشش-الف: مکانیزم های بیومکانیکی کشش1- (دامنه حرکتی).   26

 

2- ویژگی ویسکوالاستیک واحد عضله-تاندون   27

 

ب: مکانیزم عصبی کشش   28

 

دوک های عضلانی واندام وتری گلژی.   29

 

بازتاب کششی میوتاتیک.   30

 

بازتاب کششی معکوس یا بازداری اتوژنیک .   30

 

بازداری دوسویه.    32

 

الکترومایوگرافی.    33

 

انواع الکترود    35

 

فاکتورهای موثر بر سیگنال الکترومایوگرافی   37

 

نویزدر سیگنال الکترومایوگرافی ومقابله باآن   38

 

پردازش سیگنال الکترومایوگرافی   39
 

 نرمال سازی اطلاعات .َ.   40
 

کاربردهای الکترومایوگرافی در مطالعات ورزشی .   40

 

پیشینه تحقیق.   42

 

نتیجه گیری   48

 

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

 

مقدمه  51

 

طرح تحقیق  52

 

آزمودنیها   52

 

ویژگی های آزمودنی ها   52

 

متغیر های تحقیق (متغیر مستقل، متغیر وابسته)   52

 

شیوه اجرای تحقیق وجمع آوری اطلاعات   53

 

ابزار تحقیق   58

 

روش های آماری تحقیق.   59

 

فصل چهارم: تجزیه وتحلیل نتایج

 

مقدمه.  61

 

توصیف متغیرهای وابسته   62

 

آزمون فرضیه اول 63

 

آزمون فرضیه دوم  65

 

آزمون فرضیه سوم.  67

 

آزمون فرضیه چهارم.  69

 

آزمون فرضیه پنجم. 70

 

آزمون فرضیه ششم. 72

 

فصل پنجم :بحث ونتیجه گیری

 

مقدمه 75

 

خلاصه تحقیق 75

 

بحث و بررسی. 78

 

نتیجه گیری 86

 

پیشنهادات برخاسته از تحقیق. 86

 

پیشنهادات برای تحقیقات آینده . 87

 

منابع و ماخذ. 89

 

پیوست ها 93

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

فصل اول

 

کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه
 

از گذشته تا به حال افراد به دنبال راهی برای افزایش عملکردوبهره وری به هنگام فعالیت ورزشی بوده اند. توسعه تکنیک­های تمرینی، پوشاک و تجهیزات ورزشی، تاکتیک­های نوین، راهبردهای تغذیه ­ای، دخالت­های پزشکی و استفاده از داروهای غیر مجاز، همه عواملی هستند که نیل به اجرای ورزشی بهتر را ترسیم می­ کنند. کمک­های ارگوژنیکی یکی از این روش­ها هستند که در توسعه ویژگی­های عملکردی مؤثر هستند و می­توانند بر عملکرد ورزشی تأثیر بگذارند. گرم کردن  به عنوان یکی از کمک­های ارگوژنیکی شناخته شده ­است که با افزایش دما و متابولیسم انرژی عضله، افزایش خاصیت ارتجایی بافت، برون­ده قلبی و جریان خون  محیطی و بهبود عملکرد دستگاه عصبی و فراخوانی عصبی عضلانی واحدهای حرکتی می ­تواند بر عملکرد ورزشی اثر گذار باشد (Robergs & Roberts, 2000). حرکات کششی به عنوان بخشی از برنامه گرم کردن قبل از فعالیت اصلی است که اغلب افراد به منظور جلوگیری از آسیب و بهبود اجرا از آن  بهره می برند (Bazett-Jones, Winchester, & McBride, 2005; Duncan & Woodfield, 2006). حرکات کششی انواع مختلفی دارند که از آن جمله می توان به کشش ایستا وپویا اشاره کرد. تحقیقات اخیر نشان داده است که انجام کشش ایستا قبل از برخی فعالیتها همچون فعالیتهای توانی باعث کاهش اجرا وفعال سازی عضلات می شود (Church, Wiggins, Moode, & Crist, 2001; Knudson, Bennett, Corn, Leick, & Smith, 2001; McNeal & Sands, 2003; Power, Behm, Cahill, Carroll, & Young, 2004; Wallmann, Mercer, & McWhorter, 2005; WB Young & Behm, 2003; W. Young & Elliott, 2001). در مقابل کشش پویاباعث افزایش آنها می گردد (Duncan & Woodfield, 2006; Faigenbaum, Bellucci, Bernieri, Bakker, & Hoorens, 2005; Herda, Cramer, Ryan, McHugh, & Stout, 2008; Hough, Ross, & Howatson, 2009; Marek, et al., 2005). در این راستا هر چند تحقیقات انجام شده در زمینه تاثیرات کشش ایستا و پویا به طور جداگانه یا به شیوه مقایسه ای فراوان است (Church, et al., 2001; Duncan & Woodfield, 2006; Faigenbaum, et al., 2005; Herda, et al., 2008; Hough, et al., 2009; Knudson, et al., 2001; Marek, et al., 2005; McNeal & Sands, 2003; Power, et al., 2004; Wallmann, et al., 2005; Yamaguchi, Ishii, Yamanaka, & Yasuda, 2006; WB Young & Behm, 2003; W. Young & Elliott, 2001)، اما مطالعات در زمینه ترکیب این دو شیوه بر اجرای توانی متعاقب وفعال سازی عضلات بسیار اندک است (Torres, et al., 2008; Wallmann, Mercer, & Landers, 2008). از طرفی مطالعات نشان داده اند بخش عمده ای از تاثیر حرکات کششی بر اجرای متعاقب از طریق تاثیر در فعال سازی ثانویه اعمال می شود. به طوری که کشش ایستا باعث کاهش و کشش پویا باعث افزایش آن می شود (Duncan & Woodfield, 2006; Hough, et al., 2009; Torres, et al., 2008). در این بین احتمالافاصله زمانی بین کشش واجرای متعاقب نقش موثری در فعال سازی ثانویه ایفا می کند (Clevidence, 2008)، به طوریکه تحقیقات با فواصل زمانی مختلف نتایج متفاوتی را به همراه داشته اند (Hough, et al., 2009; Torres, et al., 2008). با این حال تحقیقات انجام شده در زمینه مقایسه اثر فواصل زمانی مختلف مابین انواع کشش وفعالیت اصلی، براجرای توانی متعاقب بسیار اندک است (Curry, Chengkalath, Crouch, Romance, & Manns, 2009) و هنوز تحقیقات بیشتری در جهت رفع کاستی های موجود در زمینه های یاد شده مورد نیاز است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بیان مسئله

 

گرم کردن یکی از اجزای کلیدی تمرین و مسابقه است زیرا یک برنامه گرم کردن مناسب فرد را از نظر جسمی و روحی برای حرکات شدید تمرین و یا مسابقه آماده می سازد (Swanson, 2006). هرچند فعالیت های گوناگونی در گرم کردن استفاده می شوند، ولی حرکات کششی معمولا به عنوان بخشی از برنامه گرم کردن جهت افزایش دامنه حرکتی بدون درد برای افزایش اجرا وجلوگیری از آسیب مطرح است (Bazett-Jones, et al., 2005; Duncan & Woodfield, 2006). حرکات کششی انواع مختلفی دارند که از آن جمله می توان به کشش ایستا و پویا اشاره کرد. هرچند کشش ایستا روشی آسان وایمن بوده و به وفور در فعالیتهای گرم کردن مورد استفاده است با این حال تحقیقات اخیر نشان داده است که کشش ایستا باعث کاهش اجرا در برخی از فعالیتها همچون فعالیتهای توانی می شود که با ثبت [2]EMG عضلات نیز مورد تایید قرار گرفته است (Church, et al., 2001; Knudson, et al., 2001; McNeal & Sands, 2003; Power, et al., 2004; Wallmann, et al., 2005; Yamaguchi, et al., 2006; WB Young & Behm, 2003; W. Young & Elliott, 2001). از طرف دیگر تحقیقات اخیر نشان داده است که کشش پویا ضمن برخورداری از خواص تمرینات کششی ایستا در پیشگیری از آسیب، می تواند با افزایش فعالیت عصبی عضلانی باعث تسهیل تولید نیروی انفجاری و بهبود نتایج توان وفعالیت  عصبی عضلانی در اجرای متعاقب شود (Duncan & Woodfield, 2006; Faigenbaum, et al., 2005; Herda, et al., 2008; Hough, et al., 2009; Manoel, Harris-Love, Danoff, & Miller, 2008). در این راستا هرچند تحقیقات انجام شده در زمینه تاثیرات کشش ایستا و پویا به طور جداگانه یا به شیوه مقایسه ای فراوان است (Church, et al., 2001; Duncan & Woodfield, 2006; Faigenbaum, et al., 2005; Herda, et al., 2008; Hough, et al., 2009; Knudson, et al., 2001; Manoel, et al., 2008; McNeal & Sands, 2003; Power, et al., 2004; Wallmann, et al., 2005; Yamaguchi, et al., 2006; WB Young & Behm, 2003; W. Young & Elliott, 2001)، اما مطالعات در زمینه ترکیب این دو شیوه بر اجرای توانی متعاقب وEMG عضلات بسیار اندک است(Torres, et al., 2008; Wallmann, et al., 2008). برای مثال در تحقیقی که توسط توریس وهمکاران درسال 2008صورت گرفت تاثیر کشش ایستا ،پویا وترکیبی (ایستا وسپس پویا) تنها بر توان عضلات بالاتنه بررسی شد (Torres, et al., 2008)، و تنها دریک تحقیق، کار ترکیبی بر روی توان عضلات  پایین تنه انجام شده است  که در آن والمن وهمکاران در سال 2008 به مقایسه کشش پویا و فعالیت ترکیبی (کشش ایستا وسپس فعالیت پویا) در عضله دوقلو بر اجرای پرش عمودی پرداختند، اما تفاوت معناداری بین گروه ها نیافتند (Wallmann, et al., 2008). البته در این تحقیق به جای کشش پویا از فعالیت پویا  استفاده شده بود و تنها عضله دوقلو تحت کشش قرار گرفته بود در حالیکه در یک برنامه گرم کردن باید گروهی از عضلات و نه تنها یک عضله تحت کشش قرار گیرند. همچنین در  تحقیق ذکر شده تنها به مقایسه اثر فعالیت ترکیبی با کشش پویا پرداخته شده بود و جای گروه کشش ایستا در این تحقیق خالی به نظر می رسد. لذا عرصه اجرای تحقیقات ترکیبی مشابه با در نظر گرفتن تغییرذکر شده همچنان باز است.

 

از طرفی مطالعات نشان داده اند بخش عمده ای از تاثیر حرکات کششی بر اجرای متعاقب، از طریق تاثیر در فعال سازی ثانویه [3]اعمال می شود. به طوریکه کشش ایستا باعث کاهش وکشش پویا باعث افزایش آن می شود (Duncan & Woodfield, 2006; Hough, et al., 2009; Torres, et al., 2008). فعال سازی ثانویه به تاثیر فعالیت قبلی بر تولید نیرو در فعالیت متعاقب اطلاق می شود (Clevidence, 2008). در این بین احتمالا فاصله زمانی بین کشش و اجرا، نقش موثری در فعال سازی ثانویه ایفا می کند (Hough, et al., 2009)، به طوریکه تحقیقات با فواصل زمانی مختلف نتایج متفاوتی را به همراه داشته اند. به بعنوان مثال در تحقیقی که فاصله زمانی بین  انواع کشش و اجرا 2 دقیقه بود اختلاف معنا داری بین گروه های مورد مطالعه به دست آمد (Hough, et al., 2009). اما در تحقیقی دیگر که این فاصله به میزان 5 دقیقه به درازا کشید اختلاف معناداری  بین گروه های مورد مطالعه مشاهده نشد (Torres, et al., 2008). در این راستا مطالعاتی که به مقایسه فواصل زمانی مختلف مابین انواع کشش واجرای توانی متعاقب بپردازد اندک است. مثلا در تحقیقی که کوری وهمکاران درسال2009 بر روی تعدادی از زنان تمرین نکرده انجام دادند، تاثیرات کشش ایستا، پویا و فعالیت هوازی در 5 و30 دقیقه قبل از فعالیت توانی با هم مقایسه شدند. که در 5 دقیقه وقفه تنها گروه کشش پویا افزایش و دو گروه دیگر کاهش داشتند اما بعد از 30 دقیقه وقفه هر سه گروه کاهش در اجرا را نشان دادند (Curry, et al., 2009). البته در تحقیق فوق احتمالا30 دقیقه، وقفه ای بسیار طولانی محسوب می شود که نه تنها موجب از بین رفتن اثرات برنامه کششی می شود بلکه با توجه به فاصله کوتاهی که بین گرم کردن و اجرا در میادین ورزشی وجود دارد این فاصله زمانی 30 دقیقه ای نمی تواند روایی لازم را داشته باشد و بهتر آن است که از فواصل زمانی کوتاهتر بین کشش و اجرای اصلی جهت اجرای تحقیقات مقایسه ای بهره برد. بنابراین در این تحقیق محقق قصد دارد علاوه بر اینکه تاثیر انواع کشش ایستا، پویا و ترکیبی را بر اجرای توانی و EMG (شاخص[4]RMS) عضله پهن داخلی ران(عضلات چهارسر ازعضلات اصلی دراجرای پرش عمودی هستندودرمیان آنها، عضله پهن داخلی به علت اینکه عضله ای تک مفصله است ودرتحقیقی مشابه پایایی بالایی درنتایج EMG این عضله نسبت به سایر عضلات چهارسر مشاهده شده بود(Hough, et al., 2009)، در این تحقیق نیزبه عنوان عضله مورد نظر انتخاب شد.) بسنجد، بر آن است که به طور همزمان به مقایسه تاثیر فواصل زمانی 2 و5 دقیقه ما بین کشش و اجرای اصلی نیز بپردازد.

 

ضرورت و اهمیت تحقیق

 

در بسیاری از ورزشها توان عضلانی وعملکرد انفجاری نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند (Jones & Lees, 2003). در اینگونه حرکات کیفیت و کارایی اجرا بسیار مهم است (Bompa & Haff, 2009). همچنین از آنجاییکه افراد همواره در جستجوی راهی برای افزایش عملکرد خود هستند (De Luca, 2001)، پرداختن  به بررسی و مقایسه راه های موجود در بهبود عملکرد ورزشی از اهمیت خاصی برخوردار است. گرم کردن که به عنوان یکی از کمک­های ارگوژنیکی شناخته شده­است، با افزایش دما

 

با توجه به اهمیت انجام تمرینات گرم کردن قبل از شروع مسابقه یا تمرینات ورزشی و استفاده از حرکات کششی به عنوان بخشی از برنامه گرم کردن توسط اکثر ورزشکاران مبتدی و نخبه، به منظور جلوگیری از آسیب و بهبود اجرا و با توجه به روشن نبودن اثر کشش بر اقتصاد دویدن به عنوان یک جز حیاتی و مهم برای موفقیت در عملکرد­های استقامتی، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر حاد کشش ایستا و پویا بر اقتصاد دویدن و برخی فاکتورهای سوخت و سازی فعالیت زیربیشینه در زنان فعال انجام شد. بدین منظور تعداد 16 نفر از دانشجویان زن رشته تربیت بدنی با میانگین سنی( انحراف استاندارد ± میانگین) 62/1 ± 87/23 سال، قد 23/6 ± 46/163 سانتی­متر، وزن 84/7 ±20/57 کیلوگرم، چربی70/2 ± 96/23 درصد و شاخص توده بدن  04/2 ± 38/21 کیلوگرم برمتر مربع، حداکثر اکسیژن مصرفی 41/3 ± 15/42 میلی لیتر بر کیلوگرم بر دقیقه و آستانه لاکتات13/6 ± 94/77، داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند. پس از اندازه ­گیری حداکثر اکسیژن مصرفی و آستانه لاکتات، آزمودنی­ها در 3 جلسه جداگانه، 3 پروتکل کشش ایستا، کشش پویا و بدون کشش را قبل فعالیت زیربیشینه که شامل 6 دقیقه دویدن روی نوارگردان با شدت 70% حداکثر اکسیژن مصرفی بود (میانگین سرعت 62/8 کیلومتر بر ساعت)، انجام دادند. تمام متغیرها (O2 CO2-RER-VE-Tv- Fb-HR ) توسط گازانالایزر جمع­آوری و نمودار پویایی اکسیژن مصرفی ثبت شد و در نهایت بلافاصله بعد از اتمام آزمون غلظت لاکتات خون توسط لاکتومتر تعیین شد. میانگین داده­های مربوط به دو دقیقه­ی آخر فعالیت به عنوان مرحله­ی یکنواخت فعالیت و نیز ثابت­های زمانی از روی نمودار پویایی اکسیژن مصرفی محاسبه شد. برای بررسی تفاوت بین متغیرها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه­های تکراری و برای تعیین محل تفاوت از آزمون تعقیبی LSD استفاده شد. نتایج، افزایش معناداری در اکسیژن مصرفی(ml/kg/min ) طی فعالیت زیربیشینه، بعد از کشش ایستا نسبت به کنترل نشان داد (037/0P=) درحالی که، بین کشش پویا و کنترل (096/0P=) و نیز بین کشش ایستا و پویا (333/0P=)  تفاوت معنا­­داری یافت نشد. تهویه به طور معنا­داری در  هر دو وضعیت کشش ایستا (028/0P=) و پویا (044/0P=) نسبت به کنترل افزایش داشت. ولی بین کشش ایستا و پویا تفاوت معنا­­دار نبود (811/0P=). در سایر متغیرها نیز (CO2– RER – Tv – Fb-La – HR  τ1- τ2 – τ3– ) بین سه وضعیت تفاوت معنا­داری مشاهده نشد (05/0p >). به طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که کشش ایستا با افزایش معنا­دار در اکسیژن مصرفی و تهویه­ی ریوی، باعث افزایش هزینه انرژی، کاهش اقتصاد دویدن و در نتیجه اختلال در عملکرد دویدن زیربیشینه می­شود ولی، کشش پویا اثر منفی بر اقتصاد دویدن ندارد. بنابراین توصیه می­شود که از کشش ایستا در برنامه گرم کردن قبل از فعالیت دوی زیربیشینه استفاده نشود و در صورت نیاز حرکات کششی پویا جایگزین گردد.

 

 

 

 

 

 

 

واژه­های کلیدی : کشش ایستا، کشش پویا، اقتصاد دویدن، ثابت­های زمانی پویایی اکسیژن مصرفی، فاکتورهای سوخت وسازی، فعالیت زیربیشینه، زنان فعال

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول: مقدمه ومعرفی                                                                                        1                                                                                          

 

1ـ1 مقدمه . 2

 

1ـ2 بیان مسئله .4

 

1ـ3 ضرورت و اهمیت پژوهش . 9

 

1ـ4 اهداف تحقیق 10

 

1ـ4ـ1 هدف کلی .10

 

1ـ4ـ2 اهداف اختصاصی .10

 

1ـ5 فرضیه های پژوهش 11

 

1ـ6 محدوده پژوهش .12

 

1ـ7 محدودیت های پژوهش .12

 

1ـ8 پیش فرض های پژوهش 13

 

1ـ9 تعریف واژه ها و اصطلاحات .14

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش                                                                 18                                                                

 

2ـ1 مقدمه 19

 

2ـ2 مبانی نظری . 19

 

2ـ2ـ1 عوامل موثر بر عملکردهای استقامتی 19

 

2ـ2ـ1ـ1 حداکثر اکسیژن مصرفی(Vo2max) 20

 

2ـ2ـ1ـ2 سرعت رسیدن به حداکثر اکسیژن مصرفی(vVo2max) 21

 

2ـ2ـ1ـ3 درصد حداکثر اکسیژن مصرفی قابل تحمل .22

 

2ـ2ـ1ـ4 آستانه لاکتات 22

 

2ـ2ـ1ـ5 نوع تار عضلانی 25

 

2ـ2ـ1ـ6 اقتصاد حرکتی و کارآیی مکانیکی .26

 

2ـ2ـ2 عوامل موثر بر اقتصاد دویدن .27

 

2ـ2ـ2ـ1 فاکتورهای فیزیولوژیکی موثر بر اقتصاد دویدن 27

 

2ـ2ـ2ـ1ـ1 دمای بدن، ضربان قلب، تهویه، لاکتات 27

 

2ـ2ـ2ـ1ـ2 ترکیب تارهای عضلانی .28

 

2ـ2ـ2ـ1ـ3 سطح آمادگی 29

 

2ـ2ـ2ـ1ـ4 سطح خستگی 29

 

2ـ2ـ2ـ1ـ5 سن .30

 

2ـ2ـ2ـ1ـ6 جنس 30

 

2ـ2ـ2ـ2 فاکتورهای بیومکانیکی موثر بر اقتصاد دویدن .31

 

2ـ2ـ2ـ2ـ1 آنتروپومتری .31

 

2ـ2ـ2ـ2ـ2 کینماتیک 32

 

2ـ2ـ2ـ2ـ3 کینتیک (نیروهای واکنش زمین) .33

 

2ـ2ـ2ـ2ـ4 بازگشت (آزادسازی) انرژی 34

 

2ـ2ـ2ـ2ـ5 انعطاف پذیری .34

 

2ـ2ـ2ـ3 عوامل محیطی موثر بر اقتصاد دویدن 35

 

2ـ2ـ2ـ4 عوامل تمرینی موثر بر اقتصاد دویدن .37

 

2ـ2ـ2ـ4ـ1 تمرینات استقامتی 37

 

2ـ2ـ2ـ4ـ2 تمرینات قدرتی و پلایومتریک 38

 

2ـ2ـ2ـ4ـ3 تمرین در ارتفاع .39

 

2ـ2ـ2ـ4ـ4 تمرین در گرما .39

 

2ـ2ـ3 پویایی اکسیژن مصرفی(O2 kinetic) 40

 

2ـ2ـ3ـ1 ثابت­های زمانی .42

 

2ـ2ـ3ـ2 مولفه آهسته 43

 

2ـ2ـ4 عوامل موثر بر پویایی اکسیژن مصرفی  44

 

2ـ2ـ4ـ1 سطح آمادگی 44

 

2-2-4-2 تمرین 44

 

2ـ2ـ4ـ3 گرم کردن .45

 

2ـ2ـ4ـ4 نوع فعالیت 46

 

2ـ2ـ4ـ5 نوع انقباض ..46                                         2ـ2ـ4ـ6 شدت فعالیت ورزشی 47            2ـ2ـ4ـ7 جنس 48       2ـ2ـ4ـ8 سن .49            2ـ2ـ4ـ9 ترکیب بدن .50

 

2ـ2ـ4ـ10 بیماری .50

 

2-2-4-11 ریتم­های شبانه­روزی 51

 

2ـ2ـ4ـ12 نوع تار عضلانی 52

 

2ـ2ـ5 مبانی نوروفیزیولوژیک کشش 53

 

2ـ2ـ6 تاثیر کشش ایستا بر فعالیت­های بی­هوازی .54

 

2ـ2ـ7 تاثیر کشش پویا بر فعالیت­های بی­هوازی .56

 

2ـ2ـ8 تاثیر کشش ایستا و پویا بر اقتصاد دویدن و عملکرد هوازی 56

 

2ـ3 پیشینه پژوهش 57

 

فصل سوم: روش تحقیق                                                                                       66

 

3ـ1 مقدمه .67

 

3ـ2 نوع، روش و طرح پژوهش 67

 

3ـ3 آزمودنی­ها و شیوه انتخاب آن­ها 68

 

3ـ3ـ1 جامعه آماری .68

 

3ـ3ـ2 نمونه آماری و چگونگی گزینش آن­ها .68

 

3ـ4 متغیرهای پژوهش .69

 

3ـ4ـ1 متغیرهای مستقل 69

 

3ـ4ـ2 متغیرهای وابسته 70

 

3ـ5 ابزارهای مورد استفاده در پژوهش 70

 

3ـ6 روش اجرای پژوهش و شیوه جمع آوری اطلاعات .72

 

3ـ7 برنامه کشش .74

 

3ـ8 شیوه تجزیه وتحلیل آماری (روش­های آماری) 75

 

فصل چهارم: یافته های آماری پژوهش                                                                    76                                      

 

4ـ1 مقدمه 77

 

4ـ2 آزمون پیش فرض طبیعی بودن توزیع متغیرهای اندازه ­گیری شده 77

 

4ـ3 توصیف داده­ ها .77

 

4ـ4 آزمون فرضیه ­ها 79

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری                                                                       92

 

5ـ1 مقدمه .93

 

5ـ2 خلاصه پژوهش .93

 

5ـ3 بحث و بررسی 94

 

5ـ4 نتیجه­گیری .109

 

5ـ5 پیشنهادات برخاسته از پژوهش .110

 

5ـ6 پیشنهادات برای پژوهش­های آینده .110

 

منابع 112

 

پیوست­ها .123

 

فهرست شکل­ها

 

شکل 2ـ1 : مدل سه نمایی پاسخ اکسیژن مصرفی، شامل : دامنه­های منحنی نمایی( A´c,A´p,A´s)، ثابت های زمانی ((τc- τp- τs ، تاخیر­های زمانی( ,TDs TDp)42

 

شکل 2ـ2 : ثابت­های زمانی نمودار اکسیژن مصرفی .43

 

شکل 2ـ3 : تاثیر شدت فعالیت ورزشی بر پویایی اکسیژن مصرفی 48

 

فهرست جدول­ها

 

جدول 3ـ1 : طرح پژوهش .67

 

جدول 3ـ2 : مشخصات آزمودنی­های پژوهش 69

 

جدول 4ـ1 : توصیف متغیرهای پژوهش .78

 

جدول 4ـ2 : نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه­های تکراری در ارتباط با متغیر   Vo2.79

 

جدول 4ـ3 : نتایج آزمون تعقیبی LSD فرضیه 1. 80

 

جدول 4ـ4 : نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه­های تکراری در ارتباط با متغیر ثابت زمانی 1 .81

 

جدول 4ـ5 : نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه­های تکراری در ارتباط با متغیر ثابت زمانی 2 .82

 

جدول 4ـ6 : نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه­های تکراری در ارتباط با متغیر ثابت زمانی 3 .83

 

جدول 4ـ7 : نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه­های تکراری در ارتباط با متغیر Vco2 84

 

جدول 4ـ8 :  نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه­های تکراری در ارتباط با متغیر RER .85

 

جدول 4ـ9 : نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه­های تکراری در ارتباط با متغیر VE .86

 

جدول 4ـ10 : نتایج آزمون تعقیبی LSD فرضیه 5 87

 

جدول 4ـ11 : نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه­های تکراری در ارتباط با متغیر TV 88

 

جدول 4ـ12 : نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه­های تکراری در ارتباط با متغیر Fb .89

 

جدول 4ـ13 : نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه­های تکراری در ارتباط با متغیر ضربان قلب .90

 

جدول 4ـ14 : نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه­های تکراری در ارتباط با متغیر لاکتات خون 91

 

فهرست پیوست­ها

 

پیوست 1 : پرسشنامه 124

 

پیوست 2 : رضایت نامه 125

 

پیوست 3 : برنامه حرکات کششی  ایستا و پویا 126

 

پیوست 4 : نتایج آزمون کلموگراف- اسمیرنف 128

 

 

 

 

فصل اول 

 

مقدمه و معرفی
 

 

 

 

1ـ1 مقدمه

 

در همه­ی دوران­ها ورزشکاران در جستجوی راهی بوده ­اند تا عملکرد ورزشی خود را بهبود بخشند. یکی از روش­هایی که می ­تواند بر توسعه عملکرد ورزشی تأثیر بگذارد و ورزشکار را از لحاظ فیزیکی و روانی برای عملکرد مطلوب آماده کند، گرم کردن است (3). گرم کردن با افزایش دما (96،3) و افزایش متابولیسم انرژی عضله، افزایش خاصیت ارتجاعی بافت، افزایش برون­ده قلبی و جریان خون محیطی، بهبود عملکرد دستگاه عصبی و فراخوانی عصبی عضلانی واحدهای حرکتی (3) و افزایش هماهنگی (96)، می ­تواند بر عملکرد ورزشی (3،14،79) و پیشگیری یا کاهش میزان آسیب اثر گذار باشد (14،79). هرچند فعالیت­ها و روش­های متنوعی برای گرم کردن مورد استفاده قرار می­گیرد، اما معمولا اکثر ورزشکاران مبتدی و نخبه حرکات کششی را به عنوان بخشی از برنامه گرم کردن قبل از فعالیت اصلی به منظور افزایش جریان خون، تمرکز و هماهنگی (136)، افزایش انعطاف پذیری و دامنه حرکتی، کاهش سفتی عضله، جلوگیری از آسیب و بهبود اجرا، به کار می­برند (13،89،133،135،136). حرکات کششی انواع مختلفی دارند که از جمله رایج­ترین آن­ها می­توان به کشش ایستا و پویا اشاره کرد (79،122،135،136). هر چند کشش ایستا روشی آسان و ایمن بوده (133) و به وفور در فعالیتهای گرم کردن به منظور کاهش سفتی عضله، افزایش دامنه حرکتی (116)، جلوگیری از آسیب و حتی بهبود عملکرد مورد استفاده قرارمی­گیرد (96،135)، اما، پژوهش­های اخیر نشان داده­اند که کشش ایستا قبل از تمرین یا رقابت، باعث کاهش عملکرد در فعالیت­هایی شامل حداکثر تولید نیرو، قدرت، توان و پرش عمودی (25،30،44،89،108،122،134)، دو سرعت (53،86)، چابکی (86) و زمان عکس العمل و تعادل (24) می­شود. همچنین، گزارش شده است که اثرات منفی این کشش بر عملکرد تا 60  دقیقه (129) و یا 120 دقیقه (13) بعد از کشش نیز باقی می­ماند. علاوه­بر این، علی رغم اینکه بسیاری از نویسندگان نقش آن را در پیشگیری و کاهش آسیب گزارش کرده اند (27،112)، برخی دیگر از محققان تاثیر کشش بلافاصله قبل ازتمرین را در پیشگیری از آسیب رد کرده اند (28،64). برهمین اساس، درسال­های اخیر، استفاده از کشش دینامیک در برنامه گرم­ کردن توسعه پیدا کرده است (96) و مطالعات بسیاری نشان داده اند که این نوع کشش، می ­تواند باعث بهبود توان، نیرو، قدرت و پرش عمودی (68،71،86،96،131،132)، زمان دویدن دوی سرعت (53،72،86)، شتاب و هماهنگی (86) و چابکی (15،86) شود. ازاین رو، بسیاری از محققان گزارش کرده اند که کشش دینامیک موثرتر ازکشش ایستا است و حتی برخی پیشنهاد می­ کنند که کشش ایستا از برنامه گرم کردن حذف شود (30،86) و کشش پویا جایگزین گردد (86).

 

علی رغم پژوهش­های بسیاری که در مورد اثر حاد کشش قبل از رویدادهای بی­هوازی انجام گرفته، اثر حاد آن روی عملکرد هوازی و استقامتی هنوز دقیقا تحقیق و بررسی نشده و در جوامع علمی مورد سوال و بحث است (129،135). در عملکرد استقامتی، علاوه­بر حداکثر اکسیژن مصرفی و آستانه لاکتات، توانایی استفاده موثر از انرژی و در نتیجه اقتصاد فعالیت بالا و یا VO2 پایین­تر برای یک کار یکسان، یک جز حیاتی (12،13)، به خصوص درمیان ورزشکاران نخبه است (13). بویژه در پژوهش­های بسیاری ارتباط قوی بین اقتصاد دویدن (مصرف انرژی کمتر در سرعت معین) و عملکرد استقامتی گزارش  شده است (40،46،123،129). در مجموع، فاکتورهای اثرگذار متعددی بر هزینه انرژی و اقتصاد دویدن و در نتیجه بر عملکرد استقامتی شناخته شده است که از آن جمله می­توان به سن، جنس، خستگی (21،123)، فاکتورهای آنتروپومتری (مورفولوژی اندام، سفتی عضله، طول تاندون، وزن و ترکیب بدن)، فیزیولوژیکی (حداکثراکسیژن مصرفی، دمای مرکزی، ضربان قلب، تهویه، لاکتات، نوع تار و سرعت انقباض تار، تعریق، فاکتورهای متابولیکی و)، محیطی (دما، ارتفاع، باد، کفش)، بیومکانیکی (انعطاف پذیری، ذخیره و بازسازی انرژی الاستیک، نیروی واکنش زمین، طول گام و فاکتورهای مکانیکی و تکنیک دویدن.) و تمرینی (پلایومتریک، مقاومتی،تمرین در گرما،تمرین در ارتفاع ، سرعت و حجم تمرین  ) (114) اشاره کرد. همچنین به نظر می­رسد، تمرینات ورزشی بویژه تمریناتی که در مرحله گرم کردن پیش از رقابت استفاده می­شوند نیز، بتواند بر هزینه انرژی و اقتصاد دویدن و پویایی اکسیژن مصرفی موثر باشد. بنابراین، اینگونه تمرینات باید به گونه­­ای انتخاب شوند که از افزایش هزینه انرژی جلوگیری کنند و باعث بهبود عملکرد شوند (129). به هرحال، مطالعات در این زمینه محدود و همچنان مورد توجه محققان می­باشد.

 

1ـ2  بیان مساله

 

گرم کردن یکی از اجزای کلیدی تمرین و مسابقه است. یک برنامه گرم کردن مناسب ورزشکار را از نظر جسمی و روحی برای تمرین و مسابقه آماده می سازد (3). حرکات کششی معمولا به عنوان بخشی از برنامه گرم کردن جهت افزایش دامنه حرکتی بدون درد برای افزایش اجرا و جلوگیری از آسیب مطرح است (13،135). مطالعات بسیاری نشان داده­اند که، کشش ایستا قبل از رویدادهای بی­هوازی باعث کاهش عملکرد، ولی کشش پویا باعث افزایش عملکرد می­شود. باوجوداین، اثر حاد کشش روی عملکرد هوازی و استقامتی هنوز روشن نشده است. برای مثال، برخی مقاله های گزارش شده در رابطه با این موضوع، اثرحاد کشش ایستا بر افزایش حداکثراکسیژن مصرفی به عنوان یکی از تعییین کننده های اصلی عملکرد هوازی نسبت به زمانی که هیچگونه کششی انجام نمی­ شود را نشان داده اند (135). از طرفی، در پژوهشی که توسط کور[1] و همکارانش با هدف بررسی تاثیر سه نوع گرم کردن بر حداکثراکسیژن مصرفی انجام شد، گزارش شد که اثر کشش پویا نسبت به ایستا بیشتراست (79). به هرحال، یکی دیگر از اجزای حیاتی موثر بر عملکرد هوازی و استقامتی، توانایی استفاده موثر از انرژی (اقتصاد دویدن) است (129)، زیرا هزینه انرژی بالاتر در تمرین باعث کاهش کارایی مکانیکی سیستم عضلانی و کاهش عملکرد و طی کردن مسافت کمتر می­شود (10). درحقیقت، اقتصاد دویدن، تقاضای (هزینه) انرژی در سرعت معین هنگام دویدن زیربیشینه است و از طریق مصرف اکسیژن در حالت یکنواخت و نسبت تبادل تنفسی تعیین می­شود (114). با وجود پژوهش­هایی که در این زمینه انجام گرفته، اثر حاد کشش بر اقتصاد دویدن و هزینه انرژی هنوز روشن نیست و اطلاعات ضد و نقیضی در این خصوص وجود دارد (123).

 

انعطاف پذیری به عنوان یک فاکتور بیومکانیکی تمرین پذیر و موثر بر اقتصاد دویدن است که بسیار مورد بحث است (74،123). محققان بسیاری ارتباط معکوس و معنادار بین انعطاف پذیری در عضلات ران، پا، تنه و لگن با اقتصاد دویدن، هم در دونده ها و هم غیرورزشکاران گزارش کرده­اند و پیشنهاد می­ کنند که اقتصاد دویدن در دونده های استقامت با انعطاف پذیری کمتر، بهتر است و در مقایسه با  افراد با انعطاف پذیری بالا، هزینه اکسیژن در یک کار زیربیشینه مشابه، کمتراست (43،74،123)، چون در این صورت انرژی الاستیک بیشتری ذخیره و مورد استفاده قرار می­گیرد (43،74،136)، زیرا گزارش شده است که  هنگام دو استقامت، 40  تا 50 درصد تقاضای انرژی از انرژی الاستیک تامین می­شود (123). بهبود اقتصاد دویدن به دنبال تمرین مقاومتی (13،114) نیز می ­تواند تاییدی برای این ارتباط باشد. برخی دیگر ازمحققان، این ارتباط معکوس را رد می­ کنند و انعطاف پذیری را یک فاکتور اساسی در رسیدن به اوج عملکرد می­دانند و معتقدند که، کشش قبل از تمرین بر اقتصاد و عملکرد دویدن موثراست (23،55،102)، زیرا باعث کاهش سفتی و در نتیجه نیاز به انرژی کمتر برای به حرکت درآوردن عضله می­شود (14،55،115). برای مثال، مطالعه گادجس[2] (1989) روی 7 مرد دانشجوی تمرین نکرده، بهبود 4 تا 7 درصدی دراقتصاد دویدن بلافاصله بعد از یک برنامه کشش ایستا را نشان داد (55). به هرحال، پژوهش­ها در مورد اثر حاد کشش بر اقتصاد دویدن و هزینه انرژی متناقض است و هنوز کاملا روشن نشده است (123). در همین راستا، برخی پژوهش­ها اثر منفی کشش بر اقتصاد دویدن را گزارش می­ کنند (41،74،128،129). همچنین، پژوهش­هایی وجود دارد که نشان می­دهد کشش ایستا (129) و پویا (117) باعث فراخوانی بیشتر واحدهای حرکتی و در نتیجه افزایش هزینه انرژی می­شود و عملکرد استقامتی را کاهش می­دهد. از طرفی، پژوهش­هایی نیز وجود دارد که نشان می­دهد، تفاوت معناداری در هزینه انرژی و اقتصاد دویدن بین گروه کشش و کنترل وجود ندارد. برای مثال، در پژوهشی که آلیسون[3] و همکارانش (2008) انجام دادند، نتایج نشان داد که کشش ایستا به مدت طولانی اثری روی هزینه انرژی (VO2)، اقتصاد دویدن، HR، RER و VE ندارد (13). همچنین، درپژوهشی که توسط استاسی لی پترسون[4] (2010) روی اثر کشش بر فاکتورهای قلبی عروقی و همودینامیکی (Q , HR DBP, SBP , MAP ,SVR , a-vo2diff , MVO2) و تنفسی (VE Fb ,Tv ,) انجام شد، نتایج نشان داد که کشش ایستا هیچگونه اثر مضر یا مفید بر اقتصاد دویدن ندارد (106). موجوک[5] و همکارانش نیز در سال 2011،  با پژوهش روی زنان دونده استقامت نشان دادند که، کشش ایستا تاثیری بر اقتصاد دویدن، هزینه انرژی، ضربان قلب و عملکرد استقامتی ندارد (99). همچنین، هایس و والکر[6] (62) و نیز زیمر[7] وهمکارانش (136)، پیشنهاد کردند که کشش ایستا و کشش پویا اثری بر اقتصاد دویدن یا اکسیژن مصرفی زیربیشینه ندارد. بنابراین، اثر کشش بر اقتصاد دویدن و هزینه انرژی هنوز روشن نیست و اطلاعات ضد و نقیضی در این خصوص وجود دارد، که این اختلافات می ­تواند مربوط به تفاوت­هایی در روش تمرین، تعداد آزمودنی­ها (123)، سن، جنس و سطح آمادگی، میزان فعالیت قبلی آزمودنی­ها، رژیم غذایی، طراحی آزمون، شدت و مدت آزمون و نوع، شدت، مدت و زمان کشش، فاصله کشش تا اجرا و. باشد (106). نکته قابل توجه دیگر این است که، در محاسبه ارتباط بین انعطاف پذیری و اقتصاد دویدن تفاوت­های جنسی باید در نظر گرفته شود. زیرا تفاوت ­های وابسته به جنس در اقتصاد دویدن بین آزمودنی­های تمرین کرده و تمرین نکرده وجود دارد (123). درهمین زمینه، پژوهش­هایی وجود دارد که نشان می­دهد مردان در یک فعالیت مشابه اقتصادی تر هستند (10،31). دنی­یلز[8] در مطالعه خود روی دونده های نخبه بیان کرد که مردان 6 تا 7 درصد در یک سرعت معین اقتصادی تر می­دوند (46). باوجود این، تریهرن[9] وهمکارانش در پژوهش خود، تفاوت معنی­داری در اقتصاد دویدن بین دو جنس پیدا نکردند (123). پژوهش­هایی وجود دارد که نشان می­دهد میزان سفتی تاندون و عضله در زنان 29 درصد کمتر از مردان است و از آنجایی که سفتی متغیر اصلی است که تحت تاثیر کشش قرار می­گیرد، بنابراین این امکان وجود دارد که پاسخ­های کشش بر عملکرد زنان و مردان متفاوت باشد (129). از طرفی، تفاوت­های جنسی (51) و ریتم­های مربوط به مراحل قاعدگی (109) بر پویایی اکسیژن مصرفی، شاخص­های قلبی و تنفسی و عملکردهای ورزشی نیز تاثیر دارد. لذا بررسی و پژوهش این موضوع روی زنان از اهمیت بسزایی برخوردار است. علی­رغم یافته هایی که اثر کشش را در پیشگیری از آسیب، توانایی­های بی­هوازی، اقتصاد دویدن و عملکردهای هوازی نشان می­دهد، تاثیر کشش بر اقتصاد دویدن هنوز مشخص نیست (123) و نیز پژوهشی در این رابطه در کشور انجام نگرفته است. از طرفی برای بیان دقیق تر اثر کشش بر هزینه انرژی و اقتصاد دویدن (اکسیژن مصرفی) و نیز روشن شدن مکانیسم­های احتمالی این اثر، باید فاکتورهای فیزیولوژیکی، همودینامیکی و متابولیکی متنوعی مورد آزمایش قرار گیرند (106)، تا مشخص شود که آیا کشش می ­تواند با تاثیر بر عوامل تفسی، قلبی ـ عروقی و متابولیکی و تاثیر بر هزینه انرژی این سیستم­ها، روی هزینه انرژی فعالیت زیربیشینه و اقتصاد دویدن اثر­گذار باشد یا خیر؟ همچنین، با توجه به چشم­گیرتر بودن اهمیت پویایی اکسیژن مصرفی نسبت به دیگر پارامترهای آمادگی هوازی مانند حداکثر اکسیژن مصرفی و آستانه لاکتات در بین تفاوت­ها در اجرای ورزشی و نیز با توجه به اینکه اکسیژن مصرفی فعالیت زیربیشینه دارای مولفه­ها یا فازهای زمانی مختلفی است (76)، بررسی اثر کشش بر ثابت­های زمانی اکسیژن مصرفی می ­تواند جنبه­های جدیدی از تاثیر کشش را بر عملکرد ورزشی روشن کند و مشخص کند که آیا کشش می ­تواند با تاثیر بر ثابت­های زمانی پویایی اکسیژن مصرفی بر سرعت پویایی اکسیژن مصرفی و میزان کسر اکسیژن در فعالیت زیربیشینه و در نهایت بر عملکرد اثر داشته باشد یا خیر؟

 

بنابراین، باتوجه به اطلاعات ضد و نقیض و اختلافاتی که آزمودنی های مختلف (جنس، سطح آمادگی و.) و پروتکل­های متفاوت تمرین و آزمون­، بر نتایج آزمون می­گذارند و اهمیت این سوال که آیا کشش قبل از تمرین یا مسابقه اثرمنفی روی هزینه انرژی و اقتصاد دویدن دارد یا نه، هدف تحقیق حاضر، بررسی اثر کشش ایستا و پویا بر اقتصاد دویدن و برخی فاکتورهای متابولیکی موثر (لاکتات،RER ،VO2 ، VCO2، Tv، Fb ،VE، HR ) و نیز بر ثابت های زمانی 1،2،3 از نمودار پویایی اکسیژن مصرفی، طی فعالیت زیربیشینه در دانشجویان زن رشته تربیت بدنی است تا نشان دهد که آیا کشش قبل از فعالیت زیربیشینه اثری بر اقتصاد دویدن دارد یا خیر ؟ همچنین، با توجه به نتایج پژوهش­هایی که اثرات متفاوت کشش ایستا و پویا بر عملکرد بی هوازی را به نمایش گذاشته است، نشان دهد که آیا کشش ایستا و پویا اثر متفاوتی بر اقتصاد دویدن نیز دارند یا خیر؟ و همچنین نشان دهد که آیا کشش می ­تواند بر فاکتورهای تنفسی، متابولیکی و نیز ثابت­های زمانی فعالیت زیربیشینه اثرگذار باشد و از این طریق بتواند بر اقتصاد دویدن اثر بگذارد یا خیر؟

 

1ـ3 ضرورت و اهمیت پژوهش

 

کشش سالهاست که به عنوان بخش اساسی و مهم در برنامه گرم کردن قبل از تمرینات ورزشی و رقابت به منظور افزایش جریان خون، بهبود هماهنگی (136)، افزایش عملکرد، کاهش خطرآسیب، افزایش دامنه حرکتی و انعطاف پذیری و کاهش سفتی و گرفتگی عضله انجام می­گیرد (13،89،133،135،136). قابلیت استفاده از اکسیژن، توانایی استفاده از چربی به عنوان سوخت و در نتیجه ذخیره کربوهیدرات، سرعت رسیدن به حداکثر اکسیژن مصرفی، سرعت شروع تجمع لاکتات و اقتصاد حرکت (114) و توانایی استفاده موثر از انرژی (129)، ازعوامل موثر بر عملکرد استقامتی هستند. ازجمله راه­های نسبتا ساده و شایع برای نشان دادن تفاوت­های موجود بین افراد در اقتصاد فعالیت جسمانی، ارزیابی اکسیژن مصرفی در انجام فعالیت معین است. این رهیاب به هنگام انجام فعالیت با سرعت یکنواخت که در آن اکسیژن مصرفی هنگام فعالیت دقیقا مقدار دفع انرژی فعالیت را نشان می­دهد، مفید است. این موضوع در تمرین­­های دراز مدت که موفقیت عمدتا به توانایی هوازی فرد و نیاز فعالیت به اکسیژن بستگی دارد، حائزاهمیت است (10). از آنجاییکه ورزشکاران همواره در جستجوی راهی برای افزایش عملکرد خود هستند (3)، پرداختن  به بررسی و مقایسه راه های موجود در بهبود عملکرد ورزشی از اهمیت خاصی برخوردار است. حرکات کششی که بخشی از برنامه گرم کردن محسوب می شود، یکی از راههایی است که از گذشته تا کنون به امید بهبود اجرای ورزشی مورد استفاده بوده است (136). در مطالعات قبلی پژوهشگران تلاش کرده­اند تا اثر کشش را بر اقتصاد دویدن به تایید برسانند، اما یافته­ های پژوهش­های موجود بطور آشکاری با یکدیگر در تناقض هستند و فاکتورهای فیزیولوژیکی و قلبی عروقی، تنفسی و متابولیکی زیادی برای روشن شدن این موضوع باید مطالعه شوند. بدیهی است که آگاهی از اثرات کشش به ورزشکاران و مربیان ورزشی کمک خواهد کرد که از برنامه های مناسب

 

چکیده:

 

هدف از پژوهش حاضر، تعیین اثر حاد و مزمن تمرین تناوبی با شدت بالا در محیط گرم و معتدل بر سطوح سرمی گلوتاتیون پراکسیداز و HSP72 استراحتی و فعالیتی در مردان فعال بود.

 

۲۴ نفر از دانشجویان تربیت‌بدنی دانشگاه خوارزمی به‌صورت داوطلبانه انتخاب و به‌طور تصادفی به سه گروه تمرین در محیط گرم (دمای 40 درجه، 5±35 درصد)، گروه تمرین در محیط معتدل (دمای 24 درجه، رطوبت 5±35 درصد) و گروه کنترل بر اساس برآورد VO2max به‌طور مساوی و همتا تقسیم شدند. آزمودنی‌های گروه تجربی، تمرین را 6 جلسه در هفته و به مدت 2 هفته انجام دادند. پروتکل تمرین شامل 5 نوبت150 ثانیه‌ای دویدن روی نوار گردان با شدت 90-85 درصد vVO2max بود که هر نوبت، با 150 ثانیه دویدن با شدت 50 درصد vVO2max به‌عنوان ریکاوری از هم جدا می‌شد. نمونه‌های خونی پیش از فعالیت، بلافاصله پس از جلسه اول و 24 ساعت پس از جلسه دوازدهم گرفته شد و سطوح سرمی GPX و HSP72 به روش الایزا سنجیده شد. داده‌ها با بهره گرفتن از آزمون­های T مستقل، T وابسته و تحلیل واریانس یک‌سویه در سطح معناداری 05/0 > P تحلیل شد. نتایج بدست آمده از تجزیه‌وتحلیل دادها نشان داد یک جلسه فعالیت تناوبی با شدت بالا در محیط گرم و معتدل موجب افزایش معنادار در سطوح سرمی GPX(مقدار P به ترتیب 002/0 و 037/0) و HSP72(مقدار P به ترتیب 002/0 و 037/0) شد. اما در گروه تمرین در محیط گرم نسبت به گروه تمرین در محیط معتدل تفاوت معناداری در سطوح GPX(657/0P=) و HSP72(851/0P=) ایجاد نکرد. همچنین 12 جلسه تمرین تناوبی با شدت بالا در محیط گرم و معتدل موجب افزایش معنادار در سطوح سرمی GPX(مقدار P به ترتیب 003/0 و 010/0) و عدم افزایش معنی‌دار در گروه کنترل (453/0P=) شد. اما در سطوح سرمی HSP72 تفاوت معناداری بین گروه تمرین در محیط گرم، تمرین در محیط طبیعی و کنترل (مقدار757/ P=) ایجاد نشد. به‌طورکلی نتایج پژوهش نشان داد تمرین تناوبی با شدت بالا محرک GPX و HSP72 بوده و فعالیت در محیط گرم موجب تغییر بیشتر این دو فاکتور نمی‌شود.

 

 

 

 

 

                                                        فهرست مطالب:

 

عنوان صفحه

 

فصل اول: مقدمه و معرفی پژوهش

 

1-1 مقدمه 2

 

1-2 بیان مسئله. 3

 

1-3 ضرورت و اهمیت پژوهش. 6

 

1-4 اهداف پژوهش 7

 

1-4-1 هدف کلی 7

 

1-4-2 اهداف اختصاصی. 7

 

1-5 فرضیه ­های پژوهش 8

 

1-5-1 فرض کلی پژوهش 8

 

1-5-2 فرضیه ­های اختصاصی. 8

 

1-6 پیش‌فرض­ها 8

 

1-7 قلمرو پژوهش. 9

 

1-8 محدودیت­های پژوهش 9

 

1-9 تعریف­ اصطلاحات و واژه­ها 11

 

1-9-1 تمرین تناوبی با شدت بالا 11

 

1-9-2 محیط گرم 11

 

1-9-3 آنزیم‌های ضد اکسایشی 11

 

1-9-4 محیط معتدل. 12

 

1-9-5 پروتئین شوک گرمایی 12

 

1-9-6 مردان فعال. 12

 

فصل دوم: مبانی نظری و مروری بر پیشینه پژوهش

 

1.2 مقدمه 14

 

2.2 مبانی نظری پژوهش. 14

 

1.2.2 رادیکال‌های آزاد. 14

 

2.2.2 منابع اولیه و ثانویه تولید رادیکال‌های آزاد در ورزش. .15

 

1.2.2.2 زنجیره انتقال الکترون .15

 

2.2.2.2 مسیر گزانتین اکسیداز 17

 

3.2.2.2 انفجار تنفسی و نوتروفیل ها. .18

 

4.2.2.2 پروکسی زوم‌ها 19

 

5.2.2.2 اکسایش خودکار کاتکولامین ها 19

 

6.2.2.2 برطرف شدن کم‌خونی (ایسکمی) 20

 

3.2.2 آثار تخریبی رادیکال‌های آزاد. 20

 

1.3.2.2 تخریب اکسیداتیو لیپیدی20

 

2.3.2.2 تخریب اکسیداتیو پروتئین‌ها21

 

3.3.2.2 تخریب اکسداتیو DNA .22

 

4.2.2 دفاع ضد اکسایشی و سازوکارهای آن. 22

 

1.4.2.2 مرحله سازش با استرس اکسایشی 23

 

2.4.2.2مرحله جلوگیری از عملکرد رادیکال‌های آزاد 23

 

3.4.2.2 مرحله فرایندهای ترمیمی 23

 

5.2.2 مواد ضد اکسایشی. 24

 

6.2.2آنزیم‌های ضد اکسایشی و فعالیت بدنی. 25

 

1.6.2.2گلوتاتیون پراکسیداز. 25

 

2.6.2.2 سوپر اکسید دیسموتاز. 27

 

3.6.2.2 کاتالاز 28

 

7.2.2 گرما و استرس اکسیداتیو 29

 

1.7.2.2 مکانیسم‌های درگیر در تجمع ROS به واسطه گرما 29

 

8.2.2 پاسخ‌های استرسی و پروتئین شوک گرمایی 31

 

9.2.2 منابع تولید پروتئین شوک گرمایی 34

 

10.2.2 خانواده HSP70 34

 

11.2.2رهایی HSP72 و فعالیت ورزشی 36

 

12.2.2 تنظیم پاسخ/بیانHSP70 40

 

13.2.2 عملکرد و پاسخ HSP70 41

 

1.13.2.2 چپرون مولکولی. 41

 

2.13.2.2 حس استرس 42

 

14.2.2 تحمل گرمایی 42

 

15.2.2 پاسخ HSP70 به فعالیت ورزشی 45

 

16.2.2 اهمیت پاسخ HSP70 به فعالیت ورزشی. 48

 

17.2.2 دوره زمانی پاسخ HSP70 49

 

18.2.2تمرینات تناوبی با شدت بالا (HIT)، سازگاری‌های متابولیکی و عضلانی. 50

 

3.2 بررسی پژوهش‌های انجام‌شده 52

 

1.3.2 تأثیر تمرین حاد بر پاسخ GPX و HSP72. 52

 

2.3.2تأثیر تمرین مزمن بر GPX و HSP72 56

 

4.3.2 اثر دما بر GPX و HSP72. 60

 

4.2 جمع‌بندی 63

 

فصل سوم: روش پژوهش

 

1.3 مقدمه 65

 

2.3 روش پژوهش. 65

 

3.3 آزمودنی‌های پژوهش. 66

 

4.3 متغیرهای پژوهش. 67

 

1.4.3 متغیرهای مستقل 67

 

2.4.3 متغیرهای وابسته. 67

 

5.3 ابزار جمع‌آوری داده­ ها. 67

 

6.3 روند آماده‌سازی اتاقک گرمایی. 68

 

7.3 روش اجرای پژوهش. 69

 

1.7.3 پروتکل تمرین 69

 

2.7.3 نحوه‌ی تعیین vVO2max و VO2max. 70

 

8.3 نحوه خون‌گیری و تجزیه‌وتحلیل شاخص‌های خونی. 71

 

9.3 نحوه اندازه‌گیری شاخص‌های پژوهش 71

 

1.9.3اندازه‌گیری GPX 71

 

2.9.3 اندازه‌گیری HSP72. 72

 

3.9.3 تعیین درصد چربی. 72

 

10.3 نحوه تعیین میزان درک فشار، ضربان قلب و دمای مرکزی. 72

 

11.3 روش تجزیه‌وتحلیل آماری. 73

 

فصل چهارم: تجزیه‌وتحلیل آماری داده­ ها

 

1.4 مقدمه. 75

 

2.4 آمار توصیفی 75

 

3.4 آزمون فرضیه‌های پژوهش. 79

 

4.4 بررسی پیش‌فرض‌ها 79

 

1.4.4 فرض همگنی واریانس‌ها. 79

 

2.4.4 آزمون کولموگروف اسمیرنف برای بررسی نرمال بودن توزیع داده‌ها. 80

 

5.4 آزمون فرضیه‌ها. 81

 

1.5.4 فرضیه اول 81

 

2.5.4 فرضیه دوم. 83

 

3.5.4 فرضیه سوم 84

 

4.5.4 فرضیه چهارم. 87

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری

 

1.5 مقدمه. 90

 

2.5 خلاصه پژوهش 90

 

3.5 یافته‌های پژوهش 92

 

4.5 نتیجه‌گیری. 102

 

5.5 پیشنهادها 103

 

1.5.5 پیشنهادهای برخاسته از پژوهش 103

 

2.5.5 پیشنهادهای پژوهشی. 103

 

منابع و مأخذ. 104

 

چکیده انگلیسی 115

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان    صفحه

 

جدول1.2اعضای کلیدی خانواده پروتئین‌های شوک گرمایی در انسان 33

 

جدول1.3طرح پژوهش 65

 

جدول2.3 میانگین مشخصات آزمودنی­ها 66

 

جدول1.4 میانگین تغییرات وزن سه گروه 76

 

جدول2.4 میانگین ضربان قلب، میزان درک فشار و دمای مرکزی گروهای تمرین 76

 

جدول3.4 میانگین و انحراف معیار حداکثر اکسیژن مصرفی 78

 

جدول4.4 اطلاعات آماره­های توصیفی مربوط به مقدار GPX. 78

 

جدول5.4 اطلاعات آماره­های توصیفی مربوط به میانگین مقادیر HSP72. 78

 

جدول6.4 نتایج آزمون لوین جهت بررسی پیش‌فرض همگنی واریانس‌ها 80

 

جدول7.4 نتایج آزمون k.s مربوط به بررسی نرمال بودن توزیع داده‌ها در سه گروه. 81

 

جدول8.4 نتایج آزمون T وابسته پاسخ در دو گروه 82

 

جدول9.4 نتایج آزمونT مستقل مربوط به مقادیر GPX 83

 

جدول10.4 نتایج آزمون T وابسته پاسخ در دو گروه. 84

 

جدول11.4 نتایج آزمون Tمستقل مربوط به مقادیر HSP72 84

 

جدول12.4 نتایج آزمون T وابسته مربوط به سازگاری GPX در سه گروه. 85

 

جدول13.4 نتایج مربوط به تحلیل واریانس یک‌راهه  مقادیر GPX. 86

 

جدول14.4 نتایج مربوط به آزمون توکی مقادیر سازگاری GPX. 86

 

جدول15.4 نتایج آزمونTوابسته سازگاری HSP72 در سه گروه 88.

 

جدول16.4 نتایج مربوط به تحلیل واریانس  یک‌راهه HSP72 88

 

فهرست اشکال

 

عنوان .   صفحه

 

شکل 1.2 مکانیزم تخریب پیوندهای پپتیدی 21

 

شکل2.2 آسیب اکسایشی DNA 22

 

شکل3.2 نمایش شماتیک ساختار مولکولی HSP70. 36

 

شکل4.2 القا و تنظیم بیان پروتئین شوک گرمایی. 38

 

شکل5.2 فرآیند القا و تنظیم HSP70. 38

 

شکل6.2 عملکرد پروتئین شوک گرمایی را نشان می‌دهد. 44

 

شکل7.2 سیگنال­های فیزیولوژیکی که بیان HSP70 را فعال می­ کند. 47

 

شکل1.4 میانگین ضربان قلب دو گروه حین دوره تمرین 77

 

شکل2.4 میانگین میزان درک فشار دو گروه حین دوره تمرین 77

 

شکل 3.4 میانگین میزان دمای مرکزی بدن دو گروه حین دوره تمرین. 77

 

شکل4.4 مقادیر  پیش‌آزمون و پاسخ GPX در دو گروه گرم و  معتدل 82

 

شکل5.4 مقادیر  پیش‌آزمون و پاسخ HSP72 در دو گروه گرم و  معتدل. 83

 

شکل6.4 مقادیر پیش‌آزمون و سازگاری GPX در سه گروه گرم، معتدل و کنترل 85

 

شکل7.4 مقادیر پیش‌آزمون و سازگاری HSP72 در سه گروه گرم، معتدل و کنترل. 87

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول:

 

مقدمه و معرفی پژوهش