1. 1. ۵-مقایسه نتایج و آزمایش (انتخاب و شناسایی پارامترهای مدل و بروز رسانی)

گام پنجم فرایند شناسایی سازه­ای، شامل انتخاب و کالیبراسیون (بروز رسانی) مدل­های سازه­ای است. مدل­های سازه­ای بر خلاف مدل­های عددی که برای تفسیر مستقیم داده ­ها استفاده می­شوند، جهت شناختن فیزیک سازه­های ساخته شده فرموله شده ­اند. در صورت تفسیر مستقیم داده ­ها، انجام این مرحله اختیاری قلمداد می­ شود. در صورتی که تغییری در پاسخ سازه مورد مطالعه توسط مدل­های عددی شناسایی شود، مراحل بعدی شامل شناخت عامل این تغییر و بررسی تأثیر این تغییر در عملکرد سازه است که توسط مدل­های سازه­ای انجام می­گیرد. فرایند انتخاب مدل موضوع مهمی است که کمتر به آن پرداخته شده است، در حالیکه تأثیر زیادی روی موفقیت کلی فرایند دارد. توسعه مدل­های اجزاء محدود با بهره گرفتن از فرضیات و ایده­آل­سازی­های مهندسی (با توجه به عدم قطعیت­های سازه­های عمرانی)، نامناسب خواهد بود. در عمل چندین استراتژی مختلف مدل­سازی استفاده و با مقایسه نتایج، بهترین مدل انتخاب شده و جهت به­روز رسانی اطمینان حاصل می­ شود. فرایند به­روز رسانی شامل بهینه سازی مجموعه­­ای از پارامترهای مودال، جهت کمینه نمودن اختلاف میان نتایج مدل و نتایج آزمایش است. روش­های کالیبره کردن را می­توان بر اساس نحوه انتخاب پارامترها جهت شناسایی، فرمولاسیون تابع هدف و روش مورد استفاده جهت بهینه یابی تقسیم ­بندی کرد. از جمله روش­های به­روز رسانی می­توان به این موارد اشاره کرد:
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• • به­روز رسانی مدل بر اساس روش اکتشافی (Manual, Heuristic-Based Model Calibration)

یکی از پایه­ای ترین روش­های به­روز رسانی مدل، مطالعه حساسیت پارامترها است تا تأثیر تغییرات پارامترهای انتخابی روی خصوصیات دینامیکی شبیه سازی شده یک سازه مورد بررسی قرار گیرد و همچنین بحرانی ترین پارامتر­ها برای به­روز رسانی مدل در مقیاس کلی مشخص شوند. به­روز رسانی مبتنی بر آنالیز حساسیت پارامترها را می­توان توسط روندی اتوماتیک و یا دستی (با انجام آنالیز حساسیت پارامترها و بررسی تأثیر آنها روی پاسخ سازه هم از لحاظ ریاضیاتی و هم ترم­های فیزیکی) انجام داد. بر اساس تجربه در این رویکرد، حساس ترین پارامترها می ­تواند خصوصیات مواد، شرایط مرزی و پیوستگی باشد (اکتان و همکاران ۱۹۹۸). در پل­ها خصوصیات بحرانی شامل مدول الاستیک بتن، خصوصیات رابط صلب مورد استفاده برای اتصال المان­های محدود تیر و پوسته عرشه­ها، شرایط مرزی و کینماتیک سیستم متحرک است]۲[.
برای به­روز رسانی اولیه در مقیاس کلی، اختلاف میان خصوصیات دینامیکی کلی اندازه گیری شده و پاسخ­های مدل با تغییر پارامترهای حساس شناسایی شده، کمینه می­شوند (اف. ان. کتباس و همکاران ۲۰۰۷). به مدل­های به­روز رسانی شده از طریق این روش، مدل­های “به­روزرسانی شده در مقیاس کلی” گفته می­ شود. کالیبراسیون مدل­های عددی در مقیاس محلی با انجام تست­های نیرویی کنترل شده توسط نیروهای معلوم و مقایسه نتایج تجربی و پاسخ­های تحلیلی مدل­های اجزاء محدود امکان­ پذیر است ]۲[.

• • به­روز رسانی ماتریس بهینه (Optimal Matrix Update Methods)

یکی دیگر از روش­های به­روز رسانی، به­روز رسانی مبتنی بر اصلاح ماتریس­های سازه­ای همانند ماتریس­های جرم، سختی و میرایی با بهره گرفتن از داده ­های اندازه گیری شده استاتیکی و دینامیکی است. در این روش­ها جهت به­روز رسانی ماتریس­ها، بر اساس معادلات حاکم بر حرکت و داده ­های اندازه گیری شده، روند بهینه سازی مقیدی تشکیل می­ شود. مقایسه ماتریس­های به­روزرسانی شده با ماتریس­های اصلی نشان دهنده ارتباط و همبستگی مدل و داده ­های اندازه گیری­شده است. به روش­هایی که از حل مستقیم برای محاسبه ماتریس­های به­روز رسانی شده استفاده می­ کنند روش­های به­روز رسانی ماتریس بهینه اطلاق می­گردد. این مسائل معمولا بر اساس ضرایب لاگرانژ و یا تابع جریمه فرموله می­شوند. از جمله روش­های دیگر می­توان به این موارد اشاره کرد: ]۲[
۱-فرمولاسیون مسئله بروزرسانی بهینه بر اساس کمینه نمودن نرم Frobenius ماتریس آشفتگی پارامترهای کلی سازه با بهره گرفتن از قیدهای خطای نیروی مودال صفر و خصوصیت تقارن ماتریس­ها: مانند تحقیقات انجام شده توسط برانچ و بار ایتژاک ]۴[، برمن و ناجی ]۵[، کبه ]۶[ و… . اسمیت و بتی ]۷[ به توسعه روابط کبه (۱۹۸۵) جهت شامل شدن قید ممانعت پراکندگی پرداخته و مسئله را برای کمینه نمودن نرم ماتریس آشفتگی و نرم خطای نیروی مودال با درنظرگیری قیدهای تقارن و پراکندگی بازنویسی کردند. افرادی مانند کامر ]۸[ نیز قید تقارن را در کمینه نمودن خطای نیروی مودال اعمال نموده ­اند. در مقابل چن و گاربا روشی را برای کمینه نمودن نرم آشفتگی خصوصیات مدل با اعمال قید خطای صفر نیروی مودال ارائه داده است. آنها همچنین جهت اعمال مجموعه شناخته­ای شده از مسیرهای بار روی آشفتگی مجاز، قید اتصالات را اجرا و بدین ترتیب نتایج به­روز رسانی شده علاوه بر تراز ماتریس، در تراز پارامترهای اعضا بدست آمده است ]۹[ ]۱۰[ .
۲-به­روز رسانی ماتریس بهینه بر اساس کمینه نمودن مرتبه (RANK) ماتریس آشفتگی: برای مثال دابلینگ]۱۱[ روشی را برای محاسبه کمینه مرتبه بردار پارامتر به­روز­رسانی شده در تراز عضو علاوه بر ماتریس­های سختی عضو و سختی کلی ارائه داده است. محدودیت این روش همانند سایر روش­های کمینه مرتبه این است که مرتبه آشفتگی برابر با تعداد مودهایی است که در محاسبه خطای نیروی مودال استفاده می­ شود.
از تکنیک­های به­روز رسانی بهینه جهت تشخیص آسیب نیز استفاده می­ شود. برای این منظور لیندر، توییتی و اوسترمن]۱۲[ با فرمولاسیون سیستمی overdetermined بر اساس مجموعه ­ای از پارامترهای آسیب که بیان کننده کاهش در سختی extensional برای هر عضو هستند، به این هدف پرداختند. پی. ال. لیو ]۱۳[ تکنیک به­روز رسانی بهینه­ای برای محاسبه پارامترهای سختی و جرم اعضای سازه­های خرپایی توسط فرکانس­های مودال و شکل­های مودی اندازه گیری شده ارائه و این روش را برای مکان­ یابی عضو آسیب دیده استفاده کردند.

• • بروز رسانی مبتنی بر حساسیت (Sensitivity-Based Update Methods)

این روش به­روز رسانی بر اساس حل سری مرتبه اول تیلور است که خطای تابع ماتریس آشفتگی را کمینه می­ کند. این روش شامل تعیین بردار پارامتر مدل اصلاح شده ( شامل پارامترهای مصالح و/یا هندسی) و بردار پارامتر آشفتگی است که با بهره گرفتن از روش نیوتن- رافسون تعیین می­ شود. نقطه تمایز روش­های مبتنی بر حساسیت، روش مورد استفاده برای تخمین ماتریس حساسیت است که می ­تواند شامل کمیت­های تحلیلی و تجربی باشد. برای حساسیت تجربی، روابط تعامد جهت محاسبه مشتقات پارامترهای مودال قابل استفاده است. روش­های حساسیت تحلیلی معمولا نیازمند ارزیابی مشتقات ماتریس­های جرم و سختی هستند که نسبت به ماتریس­های حساسیت تجربی حساسیت کمتری نسبت به نوفه و آشفتگی پارامترها دارند ]۲[.
ریکلس ]۱۴[ روشی را برای به­روز رسانی مبتنی بر حساسیت ارائه داد، به گونه ­ای که نوسانات سختی و جرم سیستم، موقعیت مرکز جرم، تغییر فرکانس­های طبیعی و شکل­های مودی، و فاکتورهای اعتماد آماری برای پارامترهای سازه­ای و تجهیزات آزمایشگاهی را به حساب آورده است. این روش از ماتریس حساسیت ترکیبی تحلیلی/تجربی استفاده کرده است، به گونه ­ای که حساسیت پارامترهای مودال با بهره گرفتن از داده ­های تجربی محاسبه و حساسیت ماتریس با بهره گرفتن از داده ­های تحلیلی محاسبه شده است.
صنایعی و اونپید ]۱۵[ روشی را برای بروز رسانی پارامترهای سختی مدل اجزاء محدود با بهره گرفتن از نتایج تست نیرو- جابجایی استاتیکی ارائه دادند. برای به حداقل رساندن تفاوت­ میان نیروهای اعمالی و نیروهای ایجاد شده در اثر اعمال جابجایی­های محاسبه شده به ماتریس سختی مدل، از پارامترهای به­روز رسانی شده که در تراز عضو هستند استفاده شده است. در ادامه نیز صنایعی و همکاران ]۱۶[. حساسیت روش ارائه شده به نوفه را مورد بررسی قرار داده و صنایعی و سالتنیک به توسعه الگوریتم و آنالیز خطا تحت کرنش استاتیکی علاوه بر جابجایی پرداختند. ]۱۷[.]۱۸[. روش­های مبتنی بر حساسیت در ادامه بگونه­ای بسط یافتند که دربرگیرنده اطلاعات مودال و امکان استفاده از چندین پاسخ برای تخمین همزمان پارامترها را داشته باشد.(سانتینی ، صنایعی، لیو و اولسن ]۱۹[ ).

• • بروز رسانی مبتنی بر تعیین سازه ویژه (Eigenstructure Assignment Method)

روش به­روز رسانی مبتنی بر تعیین سازه ویژه بر اساس طراحی یک کنترلر مجازی است بگونه­ای که خروجی­های آن جهت کمینه نمودن خطای نیروی مودال انتخاب می­شوند ]۲۰][۲۱ .[دستاوردهای کنترلر به عنوان پارامتر آشفتگی­های ماتریس به مدل سازه­ای تفسیر می­شوند. علاوه بر به­روز رسانی، از این تکنیک جهت شناسایی آسیب استفاده می­ شود. برای این منظور ” بهترین بردار ویژه قابل دست­یافتن” محصول کنترلر مجازی با بردارهای ویژه اندازه گیری، مقایسه می­ شود ]۲۱[. تکنیک تعیین سازه ویژه توسط محققین متعددی جهت تشخیص آسیب نیز مورد استفاده قرار گرفته است (کوب و لیبست ]۲۳][۲۴ [، لیندر و گاف ]۲۵[، زیمرمن و کائوک ]۲۶[). در ادامه لیم تکنیک سازه ویژه مقید را به صورت تجربی روی خرپای مسطح بیست دهانه اعمال کرد. این روش علاوه بر یافتن آشفتگی­های ماتریس سختی، آسیب را در تراز المان مسقیما شناسایی کرد. محاسبه آشفتگی­های در تراز المان­ها با قطری کردن خروجی­های کنترل انجام گرفته و مقادیر اعضای قطری بعنوان تغییرات خصوصیات ماتریس المان­ها تفسیر شده است. این تکنیک نتایج مطلوبی را با تجهیزات اندازه گیری محدود نیز از خود نشان داده است ]۲۰][۲۱ .[در نهایت نیز شوالز،پای و عبدالناصر ]۲۷[ روش “تعیین تابع پاسخ فرکانسی” که شبیه تعیین سازه ویژه است را ارائه دادند. نویسندگان مسئله را بصورت حل خطی برای فاکتورهای آشفتگی جرم و سختی المان­ها بیان کردند که بجای نیاز به گام­های اضافی استخراج شکل­های مودی، مسقیما از تابع پاسخ­های فرکانسی استفاده می­ کند.

• • بروز رسانی ترکیبی ماتریسی (Hybrid Matrix Update Methods)

کیم و بارتکویچ ]۲۸[ تکنیک به­روز رسانی دو مرحله­ ای را برای تشخیص آسیب سازه­های بزرگ با بهره گرفتن از تجهیزات اندازه گیری محدود ارائه دادند. در مرحله اول از روش بروز رسانی ماتریس بهینه برای تعیین ناحیه­ای از سازه که دچار آسیب شده، استفاده شده است. گام دوم روش شامل روش مبتنی بر حساسیت است که المان سازه­ای را که دچار آسیب شده است را مشخص می­ کند. سی. لی و اسمیت همچنین تکنیک بروز رسانی ترکیبی را ارائه داده­اند که به منظور محفاظت اتصالات مدل اجزاء محدود با راندومان محاسباتی بیشتری نسبت به الگوریتم تکرارشونده محافظت پراکندگی، آشفتگی ماتریس سختی را مقید نمودند ]۲۹][۳۰[.

• • بروز رسانی تکاملی (Evolutionary Optimization)

بهینه سازی تکاملی در واقع بخشی از مبحث احتمالات است، به این صورت که الگوریتم­های تکاملی تطابق مناسبی با بهینه­یابی در مقیاس کلی دارند. این روش­ها از مجموعه ­ای از راه حل­های بالقوه تحت عنوان “جمعیت” بهره برداری و بهینه یابی در مقیاس کلی را با همکاری و رقابت میان افراد جمعیت انجام می­دهد تا از کاستی­های روش­های بهینه یابی کلاسیک جلوگیری کنند. از دیگر مزایای این روش بهینه سازی، تفاوت­های توابع هدف است، بنابراین تشکیل تابع هدف انعطاف بیشتری در مقایسه با سایر روش­ها دارد. برای مثال می ­تواند بر اساس فرکانس، شکل­های مودی و یا ضریب اطمینان مودی روابط بیان شود. در میان روندهای متفاوت بروز رسانی تکاملی، الگوریتم ژنتیک بیشترین استفاده را برای شناسایی پارامترهای مودال و تشخیص آسیب را دارا است (فریسول و همکاران ۱۹۹۸، مارس و سارس ۱۹۹۶، شینتون و هو ۲۰۰۶ب) عملکرد این روش­ها در شناسایی سازه­های عمرانی تحت شرایط بارگذاری متفاوت موفقیت آمیز بوده است (بولر و استازوسکی ۲۰۰۴، کاسکیاتی ۲۰۰۳، چانگ ۲۰۰۵، هازنر و همکاران ۱۹۹۷، جانسون و اسمیت ۲۰۰۶، ناتکه و همکاران ۱۹۹۳ و …) ]۲[
با بهره گرفتن از به­روز رسانی تکاملی، اجرای تابع چند هدفه در بروز رسانی مدل اجزاء محدود بسیار آسان می­ شود. انجام هم­زمان بهینه­ سازی همراه با چندین تابع هدف می ­تواند موجب اجتناب از ایجاد مشکلات ناشی از نیاز به انتخاب وزن­های مناسب برای ترکیب انواع مختلف داده ­های اندازه گیری در تابع هدف واحد شود.
برای بهبود بهره­وری محاسبات، شناسایی پارامتر یک سیستم بزرگ می ­تواند در یک روند طبقه­ای انجام گیرد، بگونه­ای که وقوع و محل تقریبی تغییرات پارامترها در مرحله ابتدایی توسط مدل ابتدایی شناسایی و در مرحله بعدی، محل دقیق و میزان آسیب با بهره گرفتن از مدلی که برای ناحیه آسیب دیده تصحیح مجزایی شده است انجام می­ شود. پررا و روییز]۳[ روند به­روز رسانی مدل اجزاء محدود چندین طبقه­ای را بر اساس بهینه سازی تکاملی چند هدفه انجام دادند.

1. 1. ۶-استفاده از مدل برای تصمیم گیری (مطالعات پارامتریک، آنالیز سناریوها، ارزیابی ریسک و …)

استفاده از مدل­های توسعه یافته و به­روز رسانی شده طی فرایند شناسایی سازه­ای جهت موارد تصمیم گیری، در صورتی که توجیه اقتصادی داشته باشد، امری ضروری است. اکثر روش­های گزارش شده در مقالات پژوهشی، مربوط به مراحل ۴ و ۵ شناسایی هستند. در این روش­ها، رسیدن به تطابقی مناسب میان خصوصیات اندازه گیری شده و شبیه سازی شده، موفقیت تلقی می­ شود. در صورت عدم گسترش مفهوم موفقیت روش­های شناسایی، به توانایی آنها در تحت تأثیر قرار دادن فرایند تصمیم گیری، ممکن است مفهوم شناسایی از قلمرو حوزه پژوهش به موارد کاربردی گسترش پیدا نکند]۲[.

۱۹ تا ۲۲

تنوع خدمات

۲۳ تا ۲۷

قابلیت دسترسی

۲۸ تا ۳۱

سود و تسهیلات

۳۲ تا ۳۸

۳-۸ رو ش تعیین پایایی(قابلیت اعتماد) ابزارها
تعریف پایایی:
پایایی یک وسیله اندازه‌گیری عمدتا به دقت نتایج حاصل از آن اشاره می‌کند. پایایی به : دقت، اعتمادپذیری، ثبات، یا تکرار پذیری نتایج آزمون اشاره می‌کند.
رابطه روایی و پایایی: رابطه بین روایی و پایایی از این قرار است که یک آزمون باید پایا باشد تا بتواند روا باشد. اگر آزمونی در هر بار اجرا روی تعدادی نمونه نتایج مختلفی به دست بدهد، آن آزمون یک آزمون پایا نخواهد بود و در واقع هیچ چیز را به درستی اندازه نخواهد گرفت و اگر یک آزمون چیزی را به درستی اندازه‌گیری نکند هیچ اطلاعات مفیدی به ما نخواهد داد. برای مثال، یک آزمون ریاضی برای اندازه‌گیری محتوا و هدف‌های درس تاریخ روا نیست، اما این آزمون می‌تواند مطالب ریاضی را که اندازه می‌گیرد با دقت اندازه‌گیری کند. پس برای این که یک آزمون روا باشد باید نخست پایا باشد. یعنی پایایی شرط روایی است، اما روایی برای پایایی ضروری نیست.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بهترین روش برای تعیین میزان پایایی پرسشنامه، روش آلفای کرونباخ می‌باشد. ضریب آلفای کرونباخ عددی بین صفر و یک است که از فرمول زیر بدست می‌آید.
(۳-۱۱)
که در آن
: ضریب آلفای کرونباخ یا ضریب پایایی کل آزمون
: تعداد سوالات آزمون
: واریانس نمرات سوال  ام
: واریانس نمرات کل سوالات آزمون می‌باشد.
اگر ضریب آلفای کرونباخ از ۷/۰ بیشتر باشد، آنگاه سوالات پرسشنامه از پایایی قابل قبولی برخوردار می‌باشند.
برای تعیین پایایی پرسشنامه این تحقیق از آزمون آلفای کرونباخ استفاده می‌شود. بدین صورت که ابتدا ۳۰ پرسشنامه بصورت تصادفی در بین افراد نمونه انتخابی به عنوان پیش آزمون توزیع گردید و براساس پاسخ‌های آنها، ضریب آلفای کرونباخ بدست آمد. ضریب آلفای کرونباخ برای کل سوالات پرسشنامه برابر ۹۶۳/۰ می‌باشد که بزرگتر از ۷/۰ است، پس سوالات پرسشنامه‌ از پایایی قابل قبولی برخوردار است.
جدول ۳-۳ : ضریب پایایی سوالات پرسشنامه‌

متغیرهای تحقیق

ضریب آلفای کرونباخ

تعداد سوالات

عوامل محسوس

۵۴۸/۰

۴

قابلیت اطمینان

۸۶۲/۰

۶

اجرای کارها بوسیله سیستم اطلاعاتی به راحتی و با کارآیی بالاتری انجام خواهد گرفت و منجر به رضایتمندی سازمان از سیستم می شود؛
الگوهایی برای استفاده از اطلاعات ارائه می دهد که این اطلاعات کمک می کنند تا دریابیم که چه مسائلی در سازمان از اهمیت و الویت بالاتری برخوردارند؛
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ارتباطات درون و برون سازمانی را تسهیل می کند و با اثربخشی سیستم های اطلاعات و فناوری اطلاعات ارتباطات از راه دور راحت تر می گردد، و شکاف ارتباطی را کاهش می دهد؛
انحاد میان اعضای سازمان افزایش می یابد؛
سبب ایجاد یک کنترل اجتماعی در سازمان می شود و اعضا برای استفاده از سیستم های اطلاعاتی قوانینی را به کار می برند که نیاز به بررسی تک تک افراد و قوانین و ارزیابی های رسمی برای انجام کارها کاهش می یابد و افراد ملزم به رعایت استاندارهای سیستم هستند؛
سبب افزایش همکاری میان بخش های مختلف یک سازمان در تطابق با محیط بیرونی و کاهش نگرانی­های ناشی از آن می شود. (قوچانی و بدری زاده، ۱۳۹۰، ص ۸۵-۸۴)
فناوری اطلاعات قبل از اینکه سیستمی سخت افزاری و مجموعه ای از الگوها باشد، نظامی فکری و فرهنگی است و می توان آنرا فرهنگ تولید اطلاعات نامید. مشخص است که بدون ایجاد فرهنگ تولید اطلاعات نظام فناوری اطلاعات نمی تواند دوام داشته باشد. (روشندل و صابر، ۱۳۹۱، ص ۱۱۲)
به منظور بهبود اقدامات و پیاده سازی موفق فناوری اطلاعات در نظام بهداشت و سلامت، شناخت هرچه بیشتر عوامل مختلف و مؤثر از قبیل عوامل اجتماعی، انسانی، فرهنگ سازمانی، تسهیل نمودن روابط کاری و افزایش ارتباطات و همچنین کاهش بوروکراسی، طراحی برنامه استراتژیک فناوری اطلاعات در سازمان جهت بکارگیری درست و صحیح فناوری اطلاعات، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. (برزه کار و همکاران، ۱۳۹۲، ص ۱۲۹)
هنگامی که دو مقوله فرهنگ و فناوری را مرتبط با یکدیگر می دانیم عملاً نظریه هایی مطرح می شوند که فرهنگ را در بعد جهانی مد نظر دارند:
فرهنگ در نقش خادم فناوری: در این نظریه که توأمان دربرگیرنده مضمون های توسعه سنتی و تجدد است، آشکارا فناوری در سلسله مراتبی برتر نسبت به فرهنگ قرار می گیرد. نظریه پردازان این نظریه معتقدند که فناوری ضرورت هایی ویژه را دیکته می کند و فرهنگ باید در برآوردن آنها بکوشد. در این دیدگاه کارآمدی فرهنگ ها منوط به میزان موفقیت در رفع این نیازهای فناورانه است.
فناوری در حکم فرهنگ: در این نظریه فناوری در جایگاه فرهنگ می نشیند و برعکس نظریه قبل که فناوری در نقش محمول بود، نقش حامل را ایفا می کند. فناوری بستر اولیه ظهور آثار و اعمال، و فرهنگ جایگاه آنهاست. فرهنگ می تواند بر موفقیت فناوری در نیل به هدف های خود تأثیر بگذارد و برعکس؛ اما در هر حال فناوری است که قواعد بازی را تعیین می کند. در این رهیافت توجه به فرهنگ در حد چگونگی و میزان فعالیت عوامل فرهنگی در فراهم آوردن شرایط مناسب یا نامناسب برای پیشرفت های فناورانه است. (روشندل و صابر، ۱۳۹۱، ص ۱۱۴)
فرهنگ سازمانی و سیستم های اطلاعات دو پدیده مؤثر بر یکدیگرند، به گونه ای که اگر رابطه تعاملی مناسب و خوبی میان آنها برقرار باشد سازمان را در رسیدن به اهدافش یاری می رسانند. اگر در سازمان فرهنگ استفاده و پذیرش فناوری اطلاعات و سیستم اطلاعات با عنوان فرهنگ اطلاعاتی وجود داسته باشد، قبول و استفاده از سیستم های اطلاعات به مراتب راحتتر خواهد بود و در نتیجه سیستم اطلاعاتی پیاده شده از کارآیی بالاتری برخوردار خواهد بود. از طرفی یکی دیگر از عوامل مؤثر در موفقیت سیستم اطلاعات، افراد سازمان که همان کاربران هستند، می باشد که تحت تأثیر فرهنگ سازمانی قرار دارند و بنابراین فرهنگ حاکم بر سازمان در نحوه استفاده و پذیرش کاربران از سیستم های اطلاعاتی تأثیر می گذارد. (قوچانی و بدری زاده، ۱۳۹۰، ص ۸۴)
۳-۲- پیشینه پژوهش
پژوهش های انجام شده در زمینه فرهنگ سازمان و فناوری اطلاعات و ارتباطات
با توجه به بررسی های بعمل آمده تحقیق و پژوهشی در ارتباط با اثر فرهنگ سازمانی بر بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات انجام نشده است لذا در این قسمت از تحقیقاتی که مشابه با متغیرهای پژوهش بوده استفاده شده است.
۱-۳-۲- پژوهشهای انجام شده در ایران در زمینه فرهنگ سازمانی و فناوری اطلاعات و ارتباطات:
مطمئنا استفاده از فناوری اطلاعات در سازمان ها باعث افزایش اثربخشی سازمانی است و بررسی اثر فرهنگ سازمانی به عنوان تسریع کننده و یا مانع استفاده از فناوری اطلاعات میتواند نقش بسزایی در ارائه راهکارهای مناسب به سازمان داشته باشد.
امروزه، تکنولوژی اطلاعات، خمیرمایه توسعه انسانی در سازمان و جامعه است. تکنولوژی اطلاعات به عنوان مجموعه افکار تولیدشده که به وسیله مکانیسمهای سخت افزاری در اختیار افراد و سازمان ها قرار می گیرد نقش عمده ای را در توسعه منابع انسانی ایفا می کند. استفاده از رایانه و فناوری اطلاعات برخی تغییرات را در سازمان ها ایجاد کرده است. این تغییرات در حوزه هایی مثل ساختار، اقتدار، قدرت، محتوای شغل، نظارت و شغل مدیران دیده می شود. آنچه به عصر ما ظاهری متفاوت با بقیه اعصار بخشیده تکنولوژی است. اگر درک صحیح و شناخت کامل از آن نداشته باشیم در عرصه های مختلف زندگی با مشکل مواجه می شویم. تغییرات سریع و رشد فناوری های نوین باعث شده است تا نگرانی عمده ای راجع به آمادگی انسان ها در تمامی جوامع و به خصوص نسل های آینده در برابر این شرایط به وجود آید. استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و به کارگیری مناسب آن وابسته به نیروی انسانی ماهر
است. فناوری اطلاعات نقش زیادی در توسعه زمینه هایی از قبیل تجارت و آموزش الکترونیکی و… داشته است. تکنولوژی اطلاعات باعث کمک به توسعه فرهنگ ها به خصوص توسعه فرهنگ سازمانی در سراسر جهان شده است و نیز در زمینه به دست آوردن اطلاعات در حداقل زمان و حل مشکلات به ما کمک زیادی می کند. (شاعیدی، ۱۳۹۰، ص ۴۶-۴۵)
فناوری اطلاعات و ارتباطات علاوه بر تأثیرگذاری فرهنگی بر جوامع، قابلیت ایجاد تغییرات فرهنگی را نیز دارد، اما اغلب به دلیل ثبات در فرهنگ و تغییر تدریجی، تکنولوژی های جدید ضمن سازگاری با فرهنگ در مواقعی مانند پشتیبان الگوهای رفتاری عمل می کنند.فناوری های نوین هرگز دارای بار خنثی نیستند بلکه جزئی از فرهنگ اند و در بستر فرهنگی ایجاد می شوند. بطور کلی فناوری های نوین پیام های گوناگونی دارند که بنظر می رسد مهم ترین آنها در حوزه فرهنگ تجلی می یابد. فرهنگ زبان مشترک برای درک متقابل در انواع مبادلات اطلاعات را تعیین می کند. تصمیم گیری در حوزه فناوری اطلاعات و بکارگیری سخت افزارها و نرم افزارهای آن نیازمند شناسایی بسترهای فرهنگی، تعریف پاره ای روابط و فرآیندهای جدید، و گنجاندن ابزارهای نوین در مجموعه ای است که با شناخت کافی، نیاز به تحول را از درون احساس کرده است. (روشندل و صابر، ۱۳۹۱، ص ۱۲۷-۱۲۶)
یک دلیل برای بسیاری از شکست های پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان، عدم توجه به فرهنگ سازمانهایی میباشد که در آنها مشغول به کار هستیم. امروزه بسیاری از شرکتها از عدم توجه به فرهنگ سازمانی در زمان پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان خود ضربه میبینند. وجود فرهنگ مشارکت، همکاری و پشتیبانی و فرهنگ تحمل مخاطره و تعارض باعث موفقیت در پیاده سازی سیستمهای برنامه ریزی منابع سازمان میشود. (معلق و همکاران، ۱۳۸۸، ص ۳)
تحولاتی که در پرتو فناوریهای اطلاعات و ارتباطات به وقوع پیوسته است تحولات عمیقی را نیز در ارزش های فرهنگی، آداب و رسوم ملتها و اقوام به وجود آورده است و تشخیص هویت آنها را در عین حال با دشوارهای تازه ای مواجه میسازد. جوامع مختلف به پیشرفتهای فناوریهای اطلاعات و ارتباطات به گونه های متفاوتی پاسخ میدهند و عملاً شاهد ظهور فرهنگهای الکترونیکی متفاوتی در نقاط مختلف جهان بوده ایم. (محسنی، ١٣٨٠)
برزه کار و همکارانش در سال ۱۳۹۲ در یک مطالعه توصیفی-تحلیلی به بررسی عوامل سازمانی مؤثر در بکارگیری فناوری اطلاعات توسط مدیران میانی بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران پرداختند. یافته های پژوهش نشان داد که بین منابع سازمانی، دانش سازمانی، فرایندها، ساختار مدیریتی، ارزش ها و اهداف با بکارگیری فناوری اطلاعات رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین آنها ارتباط معنی داری بین جنسیت مدیران و میانگین میزان استفاده از رایانه در ماه توسط آنها یافتند. (برزه کار و همکاران، ۱۳۹۲)
اکبری و اسماعیل زاده در سال ۱۳۹۲ به بررسی بررسى رابطه بین ویژگیهاى شغل و شاغل با میزان استفاده از فناورى اطلاعات در یک مرکز تحقیقاتی-آموزشی-مشاوره اى پرداختند. نتایج تحقیق نشان مى دهد که ویژگیهاى شغل و شاغل با بهره گرفتن از فناورى اطلاعات رابطه معنادارى دارند. از بین عوامل ویژگى هاى شغلى، اهمیت شغلى، از قوى ترین رابطه و تنوع شغلی از ضعیف ترین رابطه برخودار بودند. همچنین نتایج نشان مى دهد که بین سن افراد به عنوان یکى از ویژگى هاى شاغل و استفاده از فناورى اطلاعات، رابطه منفى وجود دارد. (اکبری و اسماعیل زاده، ۱۳۹۲)
قوچانی و بدری زاده در سال ۱۳۹۰ در مطالعه ای به بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر استقرار سیستم های اطلاعات پرداختند. آنها وضعیت سازمان را با بهره گرفتن از الگوی فرهنگ سازمانی “ویلینگ کی و ووک کی وی^[۳۵]” توسط پنج متغیر تصمیم گیری گروهی، یادگیری، اشتراک قدرت، مشارکت و تحمل مخاطره بررسی نمودند. نتایج مطالعه آنها نشان داد که تأثیر فرهنگ تصمیم گیری گروهی، یادگیری، اشتراک قدرت، مشارکت و تحمل مخاطره در سازمان ها بر استقرار سیستم های اطلاعاتی معنی داری می باشد. (قوچانی و بدری زاده، ۱۳۹۰، ص ۸۴)
معلق و همکارانش در سال ۱۳۸۸ در مطالعه ای موردی، تاثیر فرهنگ سازمانی بر روی موفقیت پیاده سازی سیستمهای برنامه ریزی منابع سازمان را بررسی نمودند. آنها فرهنگ سازمانی را بر مبنای مدل “ویلینگ کی و ووک کی وی” به پنج دسته متغیر تصمیم گیری گروهی، یادگیری و توسعه، اشتراک قدرت، مشارکت، همکاری و پشتیبانی و تحمل مخاطره و تعارض شکسته و وضعیت سازمان در این زمینه بررسی نمودند. بر اساس نتایج تحقیق وجود فرهنگ مشارکت، همکاری و پشتیبانی، تحمل مخاطره و تعارض باعث موفقیت در پیاده سازی سیستمهای برنامه ریزی منابع سازمان می شود. همچنین مشخص شد که فرهنگ مشارکت، همکاری و پشتیبانی نسبت به فرهنگ تحمل مخاطره و تعارض از اولویت بالاتری در موفقیت پیاده سازی سیستمهای برنامه ریزی منابع سازمان برخوردار است. (معلق و همکاران، ۱۳۸۸)
۲-۳-۲- پژوهشهای انجام شده در خارج در زمینه فرهنگ سازمانی و فناوری اطلاعات و ارتباطات:
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۰ به شناسایی ابعاد فرهنگ سازمانی در زمینه اتخاذ نوآوری تکنولوژیکی، یعنی علت دید، ترکیب ساختار سازمانی، مکانیسم های پشتیبانی، و رفتار نوآورانه کارکنان پزشکی پرداخته است، نشان داد که ابعاد فرهنگ سازمانی باعث عمل کردن یا فعال نمودن و یا مهار نوآوری های تکنولوژیک می شود. (لو^[۳۶] و همکاران، ۲۰۱۰)
پژوهشگران غالبا به فرهنگ ملی به عنوان عامل موثر بر پذیرش تکنولوژی استناد می کنند، اما هنوز تحقیقات اندکی به طور مستقیم چگونگی یا درجه تأثیر فرهنگ ملی بر پذیرش فن آوری اطلاعات را بررسی نموده اند. از تمام عوامل که باید در تصویب فناوری اطلاعات در نظر گرفته شود، احتمالا مجزا نمودن، تعریف و اندازه گیری فرهنگ سخت تر از سایر موارد می باشد. دانشمندان فناوری اطلاعات بارها به ابعاد فرهنگی توسعه یافته توسط هافستد با نفوذ ترین محقق در زمینه ارزش کار میان-فرهنگی اشاره کرده اند. (کاردون^[۳۷] و مارشال^[۳۸]، ۲۰۰۸)
در سال ۲۰۰۹، گوو^[۳۹] و همکارانش نتایج مطالعه اکتشافی خود را که به بررسی تاثیر فرهنگ ملی و سازمانی در استفاده از فن آوری در زمینه های چند ملیتی پرداخته بود، ارائه دادند. آنها مطالعه خود را در سازمان های چند ملیتی آسیا با دفاتر مرکزی در استرالیا و شعبات در کره، مالزی و تایلند انجام دادند. مصاحبات آنها که بصورت چهره به چهره و ازطریق ایمیل انجام شد، نشان داد که فرهنگ سازمانی جهانی این سازمان های چند ملیتی ممکن است سازگاری استفاده از رسانه ها را بین ستادها و شعبات توضیح دهد. (گوو و همکاران، ۲۰۰۹)
همچنین ال-گهتانی و همکارانش در یک مطالعه درعربستان سعودی به بررسی اثر فرهنگ و پذیرش استفاده از فناوری اطلاعات پرداختند. مدلی که آنها ارائه دادند در جوامع غربی (جوامع با فرهنگ غربی) قابل استناد نبود. آنها نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از تکنولوژی که یک مدل پذیرش کاربر از فن آوری اطلاعات می باشد را مطرح نمودند. رویکردهای مختلفی برای مطالعه و بررسی اثرات فرهنگ سازمانی استفاده شده است. یکی از آنها اعمال روش های کمی برای شناسایی و اندازه گیری ابعاد فرهنگی ملی است. آنها به بررسی پذیرش استفاده از تکنولوژی در ۷۲۲ کارمندی که از برنامه های کاربردی کامپیوتر رومیزی استفاده می کردند پرداختند. آنها با بهره گرفتن از نظریه خود تفاوت های فرهنگی که پذیرش استفاده از تکنولوژی اطلاعات را در دو جامعه آمریکای شمالی و عربستان سعودی تحت تأثیر قرار می دهد را سنجیدند. آنها اثر مثبتی بین امید به عملکرد و قصد آن یافتند اما هیچ اثری از تعامل بین امید به عملکرد و سن و جنس وجود نداشت. تعامل منفی بین امید به تلاش و تجربه در قصد انجام کار نشان داد که با افزایش سالهای تجربه با کار کامپیوتری میزان سهولت استفاده از آن در پیش بینی رفتار و نیات مردم عربستان کم اهمیت تر می گردد. در فرهنگ است که بعد قدرت از راه دور مشخص می گردد. آنها استدلال کردند که افراد بیشتر تمایل به نشان دادن احترام به اقتدار و مطابقت با انتظارات دیگران در نقش های مهم و یا برتر را دارند. (ال-گهتانی و همکاران، ۲۰۰۷)
در سال ۲۰۱۰، شوکت و ظفر به بررسی تأثیر عوامل جامعه شناختی و سازمانی بر اتخاذ تکنولوژی اطلاعاتی در پاکستان پرداختند. آنها فاکتورهای فرهنگی، انسانی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را در ۴۸ شرکت، ۲۴ بانک (۱۲ بانک محلی و ۱۲ بانک خارجی) و ۲۴ کارخانه (۱۲ کارخانه محلی و ۱۲ کارخانه خارجی) پاکستان بررسی نمودند. آنها فرضیه خود را بر پایه این اصل که متغیرهای فرهنگی مهم ترین عامل در اجرای هر تغییری در تکنولوژی می باشندتعریف نمودند. نتایج بدست آمده نشان داد که به طور کلی، فرهنگ سازمانی در پیاده سازی و اجرای فن آوری اطلاعات درهمه سازمان ها نهفته است. امروزه مدیریت در جامعه کسب و کار جهانی چند ملیتی اغلب با تفاوت های فرهنگی که می تواند مانع از نصب موفقیت آمیز برای هر فن آوری جدید شود، روبرو می گردد. (شوکت و ظفر، ۲۰۱۰)
ایندیج و همکارانش با انجام مطالعه ای در سال ۲۰۱۰ در کشور کنیا، بدون رد کردن مشکلات مربوط به طبیعت تکنولوژیکی، نشان دادند که بسیاری از مشکلات در اجرای سیستم اطلاعاتی مدیریت مالی سازمان ممکن است به عوامل سازمانی نسبت داده شود، که مربوط به فرهنگ سازمانی موجود در درون دولت است و فرهنگ سازمانی نفوذ قوی بر روی پیاده سازی و توسعه سیستم های اطلاعات مالی دارد. فرهنگ سازمانی می تواند ارتباط بین اتخاذ فن آوری و رشد سازمانی را پشتیبانی و در نتیجه می تواند یک عامل حیاتی موفقیت در توسعه و پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی گردد. شناسایی و درک معانی، هنجارها و قدرت در سازمانها هنگام توسعه و پیاده سازی یک سیستم اطلاعات بسیار مهم و مورد توجه می باشد. (ایندیج و همکاران، ۲۰۱۰)
همچنین مطالعه ای در سال ۲۰۰۱، عملکرد سیستم های اطلاعاتی از طریق فرهنگ سازمانی بررسی نمود. محققین تصمیم گرفتند روابط متقابل بین تکنولوژی اطلاعات، سیستم های اطلاعات و فرهنگ سازمان را بررسی نمایند. سپس برچگونگی تأثیر فرهنگ سازمانی بر روند خاص افتراق فرهنگ انفورماتیک و فرهنگ اطلاعاتی-دومی پیاده سازی و توسعه سیستم های اطلاعاتی را اجازه میدهد- تمرکز نمودند. در نهایت، بر انسجام فرهنگی که پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی نیاز دارد، تأکید نمودند. به منظور انجام این کار، آنها طوری برنامه ریزی نمودند که اندازه گیری درجه امکان سنجی فنی و مالی از سیستم های اطلاعات در خصوص تلاش های کمی و قابل اندازه گیری سازمان باید پیاده سازی آن را همراه با سازگاری این سیستم با فرهنگ موجود قبلی فراهم سازد. آنها با توجه به نیاز به تغییر فرهنگی، استدلال نمودند که بهترین انتخاب اجرای فرهنگ حبابی است. در این مقاله آنها سعی کرده اند تا ثابت کنند که سرمایه گذاری نقدی در فناوری اطلاعات/سیستم اطلاعات برای تولید نتایج مثبت در یک شرکت کافی نیست. یک جزء خاص در درون هر سیستم اطلاعاتی، یک انسان (به خودی خود به عنوان تعامل با دیگران در نظر گرفته شده) باید برای موفقیت چنین سیستم اطلاعاتی وجود داشته باشد. این صرفا مستلزم استفاده فنی از این تجهیزات نیست، اما به طور خاص از نظر کیفی، به عنوان رفتار سازمانی قابل درک می باشد. تجزیه و تحلیل ها از فرهنگ انفورماتیکی و فرهنگ اطلاعاتی در سازمان نشان داد که این فرهنگ اطلاعاتی است که اجازه می دهد شرکت بهترین سود را با بهره وری از فناوری اطلاعات/سیستم اطلاعات بدست آورد. متاسفانه، همه شرکت ها در یک وضعیت قرار ندارند و بعلاوه فناوری اطلاعات/ سیستم اطلاعات همان نسبت هزینه/ سود را برای همه آنها در پی ندارد. هم افراد و هم گروه ها در برابر پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی مقاومت نشان دادند که نمی توان آنرا به دلیل پذیرش تغییرات فرهنگی دانست. بدون ممیزی و تلاش برای پیش بینی عواقب فرهنگی رفتار سازمانی مرتبط با شک پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی، اجرای چنین سیستمی با احتمال بسیار زیاد به شکست می انجامد، و مهم نیست که چقدر پول در این سیستم سرمایه گذاری شده باشد. (کلیور^[۴۰] و همکاران، ۲۰۰۱)
اطلاعات برای تصمیم گیری
فرهنگ
داده ها
^فففف
فناوری اطلاعاتی
مأخذ: کلیور و همکاران، ۲۰۰۱
در کوتاه مدت، موفقیت سیستم های اطلاعات در درون یک شرکت توسط تلاقی داده ها، فن آوری اطلاعات و مردم (نه تنها از نقطه نظر فنی، بلکه به عنوان افراد در فرهنگ سازمانی) بدست خواهد آمد. اطلاعات به دست آمده از سیستم های اطلاعاتی برای هر نوع فرایند تصمیم گیری به سه مولفه و ارتباط مناسب میان آنها بستگی دارد. (همان منبع، ۲۰۰۱، ص ۲۵۱)
رفتار کاربر کلیدی اثر مهمی بر روی عملکرد تکنولوژی اطلاعات دارد. با این حال، در مورد اثر تعدیلگری فرهنگ سازمانی بر رابطه بین دانش کاربر کلیدی، نگرش و عملکرد دپارتمان فناوری اطلاعات شناخت کمی وجود دارد. در سال ۲۰۱۲ مانهوی هوانگ^[۴۱] به بررسی این اثر پرداخت. در این مطالعه محققین برای آزمون اثر تعدیلگری مدلسازی خطی سلسله مراتبی (HLM) انجام دادند. نتایج نشان داد که در یک سازمان با فرهنگ کاربردی فناوری اطلاعات قوی، دانش کاربر کلیدی بر روی عملکرد بخش فناوری اطلاعات اثر بیشتری داشته، و نگرش اثر کمتری دارد. (هوانگ، ۲۰۱۲)
دیوید نیکلز^[۴۲] و همکارانش در سال ۲۰۱۰ به بررسی رابطه بین درجه تجانس فرهنگ سازمانی حاکم و سطوح بلوغ همترازی استراتژیک در سازمانها پرداختند. نتایج این مطالعه نشان داد که ارتباط معنی داری بین سطح مدیران از توافق بر فرهنگ سازمانی غالب و سطح بلوغ هم ترازی استراتژیک درشرکتهای نمونه وجود دارد. هر چه تجانس فرهنگ شرکت بیشتر بود، سطح بلوغ هم ترازی استراتژیک بالاتری در آنها وجود داشت. نتایج مطالعه دو پیامد برای زمینه سیستم های اطلاعات مدیریت را در نظر گرفت. اول، پتانسیلی که از بعد سوم دستیابی به هم ترازی فناوری اطلاعات کسب و کار و تجانس فرهنگ سازمانی پشتیبانی می کند. دوم، نتایج نشان می دهد که برای ادامه تحقیقات به بررسی های بیشتر پتانسیل این رابطه برای بهبود هم ترازی فناوری اطلاعات کسب و کار یک سازمان نیاز است. (نیکلز و همکاران، ۲۰۱۰)
در سال ۲۰۰۷ یک محقق شرقی با تکیه بر دیدگاه فرهنگی به بررسی توسعه فن آوری های اطلاعات و ارتباطات از جمله برنامه ریزی و مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات، زیرساخت های سخت افزاری، منابع نرم افزار و خدمات، توسعه حرفه ای، و شیوه های آموزشی فن آوری های اطلاعات و ارتباطی-پشتیبانی در مدارس شرقی پرداخت. اگرچه استفاده از فن آوری های اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش از نگرانی های اصلی برای مربیان در سراسر جهان است با این حال، فرهنگ نفوذ قوی در طراحی، استفاده، و همچنین مدیریت اطلاعات، ارتباطات و سیستم های یادگیری دارد. با توجه به اینکه سنت فرهنگی شرق، همراه با سایر عوامل اجتماعی، مبتنی بر گروه تحت سلطه معلم و فرهنگ آموزشی سازمان یافته مرکزی شکل داده است، این مطالعه تاثیر فرهنگ آموزشی در استفاده از فن آوری، و همچنین نقش فناوری در تغییر تعلیم و تربیت را برجسته نمود و تعدادی از چالش های مهمی را که مربیان شرقی نیاز به مقابله با آنها را دارند نیز نشان داد. این چالش ها عبارت اند از: ۱) انتشار فناوری اطلاعات و ارتباطات به شیوه همه معلمان در تمام مدارس در هر دو مناطق در حال توسعه و توسعه نیافته؛ ۲) توسعه بخشیدن به مشارکت بین مدارس، موسسات تحقیقاتی، سازمانهای دولتی، و بخش های کسب و کار برای ایجاد زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات مقرون به صرفه و ایجاد منابع نرم افزاری فن آموزش و پرورش صوتی؛ ۳) دوباره شکل دادن به جوامع حرفه ای که مایل به آزمایش ایده های جدید و فن آوری در بهبود مستمر و بازتابنده خدمت دارند؛ ۴) با سازماندهی فناوری اطلاعات و ارتباطات به تلاش سیستمیک برای تغییر مدرسه، کمک به تکامل فرهنگ یادگیری شرقی در عصر دانش. (ژانگ^[۴۳]، ۲۰۰۷)
برس و همکارانش در سال ۲۰۰۸ به بررسی تأثیرات استراتژیک فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، مدیریت دانش و اصول و فرهنگ یادگیری سازمانی حکومت الکترونیک در سازمانهای اداری عمومی پرداختند. آنها برای اولین بار یک مدل مفهومی از ارتباط فناوری اطلاعات و ارتباطات، مدیریت دانش و یادگیری سازمانی را توسعه دادند وسپس آن را بطور عملیاتی و تجربی بر روی سازمان های اداری عمومی اسلوونی آزمایش کردند. مدل آنها در سایر کشورهای در حال توسعه نیز قابل استفاده می باشد. اما آنها در این مدل با توجه به اثربخشی و بهره وری دولت الکترونیک از اطلاعات کاربران استفاده نکردند. آنها هیچ داده ای از شهروندان و رضایت کاربران بدست نیاوردند. این مطالعه ارتباط نسبتاً ضعیفی را بین فاکتورهای یادگیری سازمان نشان داد. (برس و همکاران، ۲۰۰۸)
پلیسکین^[۴۴] و همکاران (۱۹۹۳)، بر مفاهیم فرهنگ سازمانی که به درستی درک نمی شوند و موجب مقاومت در برابر اجرای فناوری اطلاعات می گردند، تمرکز نمودند. نویسندگان بر این باورند که فرهنگ سازمانی باید به چارچوبی که مارکوس و روبی^[۴۵] در سال ۱۹۹۳ ارائه دادند و شامل کاربر، ساختار، قدرت سیاست و محیط زیست است اضافه گردد. این امر پنج سطح تجزیه و تحلیل از مقاومت به پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی را ایجاد خواهد کرد. پیلیسکین و همکارانش استدلال می کنند که اگر فرهنگ نادیده گرفته شده است، ممکن است بقیه تجزیه و تحلیل هیچ گردد.
فرهنگ سازمانی توسط کوپر^[۴۶] (۱۹۹۴)، به عنوان یک منبع داخلی در پیاده سازی فناوری اطلاعات است. او استدلال می کند که سازمان دارای دو بعد اصلی رقابت می باشد: نظم در مقابل انعطاف پذیری، و خواسته های سیستم داخلی در مقابل خواسته های محیط خارجی. این سازمانهایی را ایجاد می کند که یکی از چهار فرهنگ های سازمانی اساسی شامل: روابط انسانی، بقا، ثبات، و بهره وری را دارند. برای اینکه یک سیستم جدید اطلاعاتی موثر اجرا گردد، سیستم اطلاعاتی باید حامی فرهنگ کنونی باشد. اگر فرهنگ کنونی پشتیبانی نشود، مقاومت داخلی برای پذیرش آن به وجود خواهد آمد.
در سال ۲۰۱۱، جکسون در انگلستان به بررسی چگونگی و چرایی تأثیر ارزش های فرهنگی تشکیل شده توسط اعضای سازمان بر پذیرس سیستم های اطلاعاتی در طول مدت زمان پرداخت. او این مطالعه را در یک کالج آموزش عالی با سابقه درخشان انجام داد. این مطالعه نشان داد که ترکیب رویکردهای نظری می تواند یک راه مفید برای پرداختن و درک ماهیت چندگانه فرهنگ باشد. درک ما از فرهنگ سیستم های اطلاعاتی می تواند با ترکیب رویکردهای نظری که در آن ضعف یک رویکرد را می توان با قدرت یکی دیگر تکمیل نمود، افزایش یابد. مدیران باید آگاه باشند که فرهنگ سازمانی و گروهی به شدت می تواند پذیرش سیستم های اطلاعاتی را تحت تأثیر قرار دهد. و همه جنبه های فرهنگی نمی تواند به طور کامل کنترل شود و در عوض فرهنگ از طریق روابط اجتماعی همیشه در حال ساخت، تشکیل و اصلاح است. (جکسون، ۲۰۱۱)
تحقیق در مورد تاثیر فرهنگ بر روی اجرای فناوری اطلاعات کاملا محدود است. واضح است که بسیاری از راه های تحقیقاتی وجود دارد که هنوز کشف نشده است.
به نظر می رسد اغلب تحقیقات مربوط به فناوری اطلاعات و فرهنگ در سطح مفهومی و یا با بهره گرفتن از مطالعه موردی انجام شده است.
فصل سوم:روش اجرای تحقیق

۱-تَعاظَمَنی ذَنْبی فَلَمَّا قَرَنْتَهُ

بِعَفْوکَ ربَّی، کانَ عَفْوُکَ أعْظَما
(زبیدی؛ ۱۹۵۹: ۷۰)

ترجمه
۱-ای پروردگار من، گناهانم مرا به حد فخر فروشی و تکبر رسانده است زمانی که آن را با عفو تو مقایسه‌ می‌کنم‌ می‌فهمم که عفو تو بسیار بزرگتر از گناهانم است.
چون انسان خواهان گرایش به سمت پروردگار عادل و خدای قادر متعال است و به دنبال جلب و کسب رحمت و شفقت اوست و هیچ راهی برای او به این سمت جز اعتراف به نا توانی و ضعف و بندگیش نیست، لذا شاعر اعتراف‌ می‌کند به اینکه مرتکب گناهانی شده بالاتر از سایر گناهان.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

از طرفی خود را در نهایت ضعف و خداوند متعال را در کمال قدرت و عظمت‌ می‌بیند و لذا یکی از مشتق‌ها(تعاظمنی) را در ابتدای بیت قرار‌ می‌دهد و مشتق دیگری از آن را در آخر بیت (اعظما) و اجزای کلام را به همدیگر پیوند‌ می‌دهد و یک هماهنگی ایجاد‌ می‌کند که شنونده جذب آن‌ می‌شود.
او در دعایی دیگر خطاب به خویش چنین‌ می‌گوید:

۱-یا کَبیَر الذَّنْبِ، عَفْوُ الا
۲-اَکْبَرُ الاشیاءِ عَنْ اَصْـ

لهِ مِنْ ذَنْبِکَ اکْبَرُ
غَرِ عَفْوُ اللهُ اَصْغَرُ(همان: ۴۶۵)

ترجمه
۱-ای کسی که مرتکب گناه بزرگ شده‌ای، عفو و بخشش الهی از گناه تو بالاتر و بزرگتر است.
۲-بزرگ‌ترین اشیاء از کمترین عفو الهی کوچکتر است.
شاعر از خود‌ می‌خواهد آنچه را که گذشته است فراموش کند و بر عفو الهی تکیه کند، به راستی که ساختار عفو الهی بخش بزرگی از شعر زهدی او را تشکیل‌ می‌دهد او به گناهش اعتراف‌ می‌کند اما طالب عفو الهی است و اطمینانش به برآورده شدن این عفو و گذشت از جانب خداوند آشکار‌ می‌سازد. (الهداره؛ ۱۹۶۹:۳۴۶)
پس هر آن چه که در حق ابونواس و انحراف و انجام گناهانش گفته شده است این است که او یک مخلوق ضعیف است که شهوات او را دگرگون کرده است. یک بار هوای نفس بر او حکمرانی‌ می‌کند، و زمانی ضعفش او را زمین گیر‌ می کند، و احیانا خود جهلش با او همراه‌ می‌شود. (شلق؛ ۱۹۶۴: ۳۵۷)
بنابراین دعایش برخاسته از‌ترس و بیم و هراس است، و تعبیری است از یک خشم درونی که او را رنج‌ می‌دهد، و آن نتیجه‌ی بی بندوباری و شهوترانی است که مردم او را با آن‌ می‌شناسند.
او درابیاتی دیگر این چنین به بی‌ادبی و پشیمانی خود اعتراف‌ می‌کند و خواهان بخشش و عفو الهی است و لذا اظهار‌ می‌دارد:

۱-فَقَد نَدِمْتُ عَلی ما کانَ مِنْ خَطلٍ
۲-أدْعُوکَ سُبْحانَک اللَّهُمَ فَاْعفُ کَما

وَ مِنْ اَضاعَهِ مَکْتوبٍ الْمَواقیتِ
عَفُوتَ یاذَا الْعُلی عَنْ صاحبِ الْحُوتِ(ابونواس؛ ۱۴۰۷: ۵۱)

ترجمه
۱- از یاوه گویی‌ها و به هدر دادن اوقات خود پشیمانم.
۲-خداوندا‌ ای خالق پاک و منزه تو را‌ می‌خوانم ‌ای خداوند بلند مرتبه از گناهان من درگذر همان طور که از خطای حضرت یونس(ع) در گذشتی.
همانا احساس انسان نسبت به پشیمانی از گناه دلیل بر توبه و بازگشت به سوی خداوند متعال است، و این اقرار به نافرمانی و توسل به “پروردگارا” به این معناست که او در قبال کارهای گذشته پشیمان است.لذا دعا یک پل ارتباطی میان بنده و پروردگارش است، و انسان هیچگاه از آن بی نیاز نیست.
اما ابو العتاهیه(وفات ۲۱۱ هـ ) که با زهدیاتش مشهور است، بیشتر از همه در قصایدش از خداوند طلب عفو و بخشش‌ می‌کند او‌ می‌گوید:

در نهایت او بر قول خود مبنی بر معرفت به خداوند از طریق نظر و تدبّر اینگونه تأکید میکند که خداوند در آیات بسیاری ما را به عبادت خویش و اطاعت از فرمانش امر فرموده است. امر کرده است که از بدی ها بپرهیزیم و به خوبیها رو آوریم. اما عبادت و اطاعت از فرمان کسی جزء این است که باید ابتدا به وجودش علم داشته باشیم و بدانیم که او دارای قدرت است و توانایی بر انجام هر کاری دارد. از این رو است که متقاعد میشویم چنین موجودی شایسته پرستش و عبادت است.^[۲۹۰] در ادامه وی برای اثبات وجود خداوند از برهان امکان و حدوث نام به میان میآورد و برای هر یک از این براهین به آیات مقتضی استناد میکند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

سخنان ملاصدرا گواه این مهم است که باور به خداوند نه بدیهی است و نه میتوان با تقلید کورکورانه یا جدل یا هر آنچه که ثمرهای جز ظن و تخمین و گمان به همراه ندارد، بدان ایمان آورد؛ بلکه اگر در پی دستیابی به ایمانی یقینی و زوال ناپذیر هستید، باید که شناخت خود را بر پایه ادله محکم استوار سازید تا ایمانتان به کمترین شک و شبههای از پای بست ویران نشود. زیرا دین از ما چنین ایمانی را طلب میکند. }^[۲۹۱]و ما تبع اکثرهم الاّ ظناً انّ الظّن لا یغنی من الحق شیئاً{.^[۲۹۲]
۲-۲-۳-۲-۱-۲. براهین اثبات وجود خدا
ازمیان سه رویکرد ذکر شده صدرا از جمله کسانی است که به نظری بودن وجود خداوند رأی مثبت داده است. وی از آن روی که تنها در پی کسب معرفت یقینی است، از میان انواع استدلال تنها قیاس را از آن روی که از کل به جزء حرکت میکند و قابل اعتماد است، بر میگزیند. قیاس دارای ماده و صورت است. بر همین اساس به انواع مختلف تقسیم میشود. از میان انواع قیاس، تنها قیاسی از ضریب یقینی بالاتری برخوردار است که صورتش از نوع قیاس منتج و ماده و محتوایش نیز از امور یقینی و بدیهی باشد. این نوع قیاس، برهان نامیده میشود. برهان قویترین الگوی استدلال بهشمار میرود. به همین دلیل است که در آثار وی، شاهد براهین مختلفی در رابطه با اثبات وجود خداوند هستیم.
الف) تقسیم برهان بر اساس حد وسط
۱). برهان لم: برهانی است که حد وسط سبب وجود حکم هم در ذهن و هم در خارج است.
۲). برهان ان: حد وسط تنها سبب وجود حکم در ذهن است که خود به دو نوع ان مطلق و دلیل تقسیم میشود. اگر حد وسط در خارج معلول حکم باشد، دلیل نامیده میشود و اگر حدوسط و حکم هر دو معلول امر سومی باشند ان مطلق نامیده میشود. (از یکی از متلازمین پی به ملازم دیگری بردن).
ب) تقسیم برهان به اعتبار سالک، مسلک و مقصد
گاهی در رابطه با اثبات وجود خدا سه عنصر اساسی (سالک، مسلک و مقصد) و ارتباط میان آن ها مدنظر است و بر همین مبنا براهین خداشناسی صورت دیگری بر خود میگیرد.
۱). گاهی در برهان، سالک و مسلک و مقصد کاملاً از هـم جدا هستند. مثلاً در بـرهان حرکت، انسان (سالک) از حرکت موجود (مسلک) در اجسام بر وجود محرک (مقصد) استدلال میکند. این نوع براهین، براهین مخلوق محور نیز نامیده میشوند که برای اثبات حق بر وجود اشیائی غیر از او تکیه میشود.

2. 2. گاهی در برهان، سالک و مسلک یکی هستند و هدف و مقصد از آن دو جدا است. مثل برهان معرفت نفس که انسان از وجود نفس خودش برخدا استدلال میکند.

2. 2. گاهی نیز در برهان، مسلک و مقصد یکی هستند و سالک جدای از آن دو است. نظیر برهان صدیقین.^[۲۹۳]در این نوع از براهین گاهی از مفهوم وجود خدا در ذهن بر وجود او در خارج استدلال میشودکه به براهین مخلوق محور یا وجودی معروف هستند. گاهی نیز برای اثبات خدابر مطلق شـــیء یا

مطلق وجود تکیه میشود. این نوع برهان، صدیقین یا موجود محورنامیده میشود.^[۲۹۴]
صدرا ابتدا در مباحث فلسفی خود خدا را از طریق لوازم وآثارش اثبات میکند و براهینی که به این منظور بهکار میبرد، به نام براهین مخلوق محور، برهان انّی و براهینی که در آن سالک و مسلک یکی هستند و نیز سالک و مسلک ومقصد از هم جدا هستند نامیده میشوند. مفاد تمام براهین این است که وی از مخلوقات بر وجود خداوند برهان اقامه میکند و نتیجهای که از این براهین حاصل میگردد اثبات ذات خدا را در پی ندارد، بلکه اسمی از اسمای حق یا صفتی از صفات حق است. بیشتر مقدمات این براهین بدیهی یا نزدیک به بدیهی هستند و از این رو نتیجهای یقینی به بار میآورند.
۲-۲-۳-۲-۱-۲-۱. برهان حرکت
از براهین معروفی که فلاسفه برای اثبات واجب تعالی اقامه کردهاند، برهان «حرکت» است. در اص، برهان حرکت را حکمای طبیعی مطرح نمودهاند. حکما درصدد هستند از حرکت موجود در عالم طبیعت وجود خدا را اثبات کنند. این برهان از قدیمیترین براهین در تاریخ فلسفه است که اولین بار ارسطو آن را به قصد اثبات واجب تعالی اقامه کرده است.^[۲۹۵] این برهان توسط صدرا رنگ وبوی دیگر به خود گرفته است. وی با اثبات حرکت جوهری تقریر جدیدی از این برهان به دست داده است. از همین رو است که برهان حرکت براساس حدوسط که گاهی حرکت عرضی است و گاهی حرکت جوهری به دوگونه تقریر میشود.
الف) تقریر برهان بر مبنای طبیعیون
طبیعیون براساس حرکت موجود در اجسام قائلند حرکت در عالم طبیعت دیده میشود و بر این اساس برهان حرکت را مطرح کردهاند که با هم از نظر میگذرانیم.
۱ـ هر موجود جسمانی متغیر و متحرک است.
۲ـ هر متحرکی نیازمند محرکی غیر خودش است.
۳ـ دور و تسلسل باطل است.
نتیجهای که حکما از مقدمات فوق حاصل میکنند این است که سلسله متحرکها باید به محرکی که خود متحرک نباشد منتهی گردد.^[۲۹۶]
صدرا در تقریر این برهان بر اساس روش طبیعیون چنین میگوید:«حکماء طبیعی روش های دیگری دارند که بر اساس تغییر و استحاله است. یکی از آنها بر مبنای اصل حرکت است که همان استدلال از راه حرکات است و قبلاً دانستی که متحرک ایجاد کننده حرکت نیست، بلکه نیازمند محرّکی غیر از خودش میباشد. به خاطر استحاله دور و تسلسل، سلسله محرکها باید به محرکی که ذاتاً غیر متحرک است ختم گردد».^[۲۹۷]
اشکالات وارده بر برهان حرکت

1. 1. برهان حرکت تنها محرک غیر متحرک ـ موجود مجردـ را اثبات میکند و از اثبات وجوب وجود محرک غیر متحرک عاجز است.^[۲۹۸]

۲.از آن جاییکه ارسطو و پیروانش قائلند حرکت و دگرگونی تنها در عوارض و اوصاف ماده راه دارد نه در متن هستی ماده، از این رو جهان طبیعی تنها در حوزه اعراض و اوصاف خود به محرک ثابت نیاز دارد .بدین ترتیب اگر کسی قایل به ازلیت ماده باشد،این برهان قادر به پاسخ گویی نیست.^[۲۹۹]
۳.برهان حرکت تنها یکی از اوصاف خداوند را اثبات میکند و از اثبات خالقییت و فیاضییت خداوند ناتوان است.^[۳۰۰]
صدرا قائل است اشکالات برهان حرکت با وارد کردن حرکت به متن هستی حل و برهان قابل دفاع میشود و در این رابطه چنین بیان میدارد که «کمال این روش به آن چیزی است که ما آن را تحقیق و ثابت کردیم و استواری بخشیدیم؛ یعنی اثبات حرکت جوهری در تمام طبایع جسمانی خواه فلکی باشد، خواه عنصری»^[۳۰۱].
ب). تقریر برهان براساس حرکت جوهری
۱ـ حرکت نه تنها در اعراض بلکه در ذات و جوهر اجسام نیز راه دارد.
۲ـ متحرک به محرکی نیاز دارد.
۳ـ محرک باید غیر از متحرک باشد.
۴ـ دور و تسلسل باطل است.
در نتیجه سلسله متحرکها باید به محرک غیر متحرک منتهی گردد.
استاد جوادی آملی قائل هستند گر چه با وارد کردن حرکت جوهری به متن هستی، دامنه برهان حرکت علاوه بر عوارض، ذات امور و حقایق را نیز فرا میگیرد و در نهایت محرک فوق طبیعی اثبات می شود، اما مشکل اصلی در اثبات واجب تعالی همچنان بر سر جایش باقی است. حرکت جوهری سلسله را به موجود مجرد ختم میکند؛ اما اثبات نمیکند که آن موجودِ مجرد، واجب تعالی هست؟ یا نیست؟. زیرا آن مبدأ مجرد و غیر مادی که محرک اشیای مادی است خود میتواند موجود مجرد یا قدیم و در عین حال ممکن باشد. از این رو جهت تکمیل برهان باید از برهان وجوب و امکان مدد گرفت و در سایه این برهان وجود واجب بالذات اثبات گردد.^[۳۰۲]
عده ای در جواب این اشکال چنین پاسخ گفتهاند که « اگر محرک نخستین را بر مبنای غایت و محبوب و معشوق نهایی تبیین کنیم، غایت و محبوب نهایی که فعلیت محض است و هیچ قوهای در آن نیست چیزی جز واجب الوجود بالذات نخواهد بود و یا احتمالاً ملاصدرا حدوث ذاتی و زمانی را نیز جزء حرکات و تغییرات دانسته که در این صورت موجودی که محرک است و هیچ نوع حرکتی را هم دارا نیست همان واجب الوجود است».^[۳۰۳]
۲-۲-۳-۲-۱-۲-۲. برهان حدوث
یکی از راه های اثبات وجود خداوند، برهان حدوث است. در این روش نیز صفتی از اوصاف خداوند به اثبات میرسد و از صفت به وجود واجب تعالی پی برده میشود. این روش، روش متکلمین است. آنها براساس حدوث عالم جسمانی پی به وجود خدا میبرند. ابتدا تقریر برهان از منظر متکلمین را به نظاره می نشینیم و در ادامه نظر صدرا و راهکار او را در رابطه با اشکالات وارده بیان و برهان را از نظر صدرا بیان میکنیم.
الف) تقریر برهان از نظر متکلمین
مهمترین برهانی است که متکلمین برای اثبات واجب تعالی اقامه کردهاند که بر حسب مقدمات به کار رفته در آن بدین صورت است:
۱ـ عالم جسمانی حادث است؛ از نظر متکلیمن عالم همان امور جسمانی و اجرام جهان از حرکت و سکون ـ هر دو حادث اندـ خالی نیست.
۲ـ هر چیزی که از حوادث خالی نباشد، حادث است.
۳ـ هر حادثی برای تحقق شدن در عالم خارج نیازمند محدِث است.
۴ـ محدِث و علت عالم جسمانی، نمیتواند جسم و جسمانی باشد؛ زیرا اگر محدِث، جسم و جسمانی باشد، خود او نیز معروض حرکت و سکون است. در نتیجه حادث و برای تحقق داشتن نیازمند محدِث دیگری خواهد بود.
۵ـ دور و تسلسل به حکم عقل باطل است.