فصل سوم: مفهوم و مصادیق اقتضای عقد نکاح:

فصل سوم:

مفهوم و مصادیق اقتضای عقد نکاح

سؤال‌هایی که در آغاز این فصل طرح آن بسیار مهم و اساسی به نظر می‌رسد، به شرح زیر است:
اقتضای عقد نکاح چیست؟ آیا برای یافتن اقتضای عقد نکاح بایستی آن را همانند سایر عقود دانست؟ آیا معیارهای مطروحه در مباحث پیشین بر عقد نکاح قابل انطباقند؟
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

پاسخ دادن به سؤالات فوق‌الذکر در گام اوّل مستلزم مطالعه، دقت و یافتن معیار مناسب جهت شناخت اقتضا و جوهره‌ی اصلی عقد نکاح است، به عبارت دیگر همان‌گونه که قبلاً ذکر شد، بطلان شرط خلاف مقتضای عقد مورد تردید فقها و حقوق‌دانان نبوده، آن‌چه محلّ اختلاف و بحث قرار گرفته است، معیار و ملاک تمیز مقتضیات ذات و اطلاق عقد است، به همین دلیل شناسایی معیار درست و دقیق، در کشف مقتضای عقود به طور کلی و عقد نکاح به صورت خاص، راهگشا خواهد بود.

مبحث اوّل: اقتضای اطلاق و ذات عقد نکاح:

یکی از راه‌های شناخت مقتضای هر عقدی، تأمل و دقت در تعاریفی است که قانون و شرع برای آن، بیان نموده، بر خلاف رویه نه‌تنها در قانون مدنی درباره‌ی عقد نکاح، تعریفی وجود نداشته و قانون‌گذار بدون مقدمه، قوانین مربوط را بیان کرده، بلکه در فقه نیز نظر واحدی وجود نداشته و چنین ابهام و نقصی در تعریف این عقد وجود دارد. از این‌رو به جهت مرتفع نمودن این ابهام و حلّ آن، در ابتدا چند مورد از نظریه‌های علمای حقوق در این خصوص مطرح شده و سپس اقتضای عقد نکاح، بررسی خواهد گردید.
تعاریف برخی از حقوق‌دانان در خصوص عقد نکاح بدین شرح می‌باشد:
دکتر کاتوزیان: «نکاح عقدی است که به موجب آن زن و مردی به منظور تشکیل خانواده و شرکت در زندگی، با هم متحد می‌شوند».^[۱۲۹]
دکتر صفائی: «نکاح قراردادی است که به موجب آن زن و مرد با یکدیگر شریک و متحد شده، خانواده‌ای تشکیل می‌دهند».^[۱۳۰]
دکتر محقق داماد: «نکاح رابطه‌ای است حقوقی- عاطفی که به وسیله عقد بین زن و مرد حاصل می‌گردد و به آن‌ها حق می‌دهد که با یکدیگر زندگی کنند، مظهر بارز این رابطه حقّ تمتع جنسی است».^[۱۳۱]
مرحوم دکتر امامی: «رابطه حقوقی است که به وسیله عقد بین زن و مرد حاصل می‌گردد و به آن‌ها حق می‌دهد که از یکدیگر تمتع جنسی ببرند».^[۱۳۲]
دکتر یثربی قمی: «نکاح میثاق الهی و رابطه حقوقی ـ عاطفی است که به وسیله عقد بین زن و مرد ایجاد می‌گردد و به آنان حق می‌دهد که با یکدیگر زندگی کنند و مظهر بارز این رابطه، حقّ تمتع خاص می‌باشد».^[۱۳۳]
محی‌الدین عبدالحمید (حقوقدانان اسلامی): «نکاح عقدی است که به هر یک از زوجین حقّ استمتاع از دیگری را به وجه مشروع می‌دهد».^[۱۳۴]
چنان‌که ملاحظه گردید، حقوق‌دانان در تعریف عقد نکاح نظر واحدی ندارند و همین امر، سببی برای بروز اختلافات در تعیین مصادیق شروط خلاف مقتضای ذات عقد گردیده است.
آن‌چنان که برخی از حقوق‌دانان^[۱۳۵] بیان داشته‌اند تعریف اخیر جامع‌تر و مانع‌تر است، زیرا عبارت استمتاع مشروع، شامل همه نوع استمتاع و بهره‌ای که زوجین می‌توانند به طور متقابل از یکدیگر ببرند می‌گردد:

1. 1. «استمتاع جنسی: تشکیل عقد به زوجین امکان ارضای غریزه‌ی جنسی را به صورت مشروع فراهم می‌کند و این امری دو طرفه (متقابل) است.

1. 1. استمتاع غیرجنسی: با وقوع عقد نکاح، طرفین حقوق و تکالیف غیرجنسی نیز نسبت به یکدیگر پیدا می‌کنند. مرد ملزم به پرداخت مهریه و نفقه به زن شده و باید با او حسن معاشرت کند، در واقع زن هم از نظر مالی و هم از نظر روحی و عاطفی از شوهر متمتع می‌گردد، در مقابل زن نیز وظیفه‌ی تمکین از شوهر، حسن معاشرت با او و معاضدت به وی در جهت تشیید مبانی خانواده و تربیت اولاد را دارد».^[۱۳۶]

با دقت در تعاریف فوق و از آن‌جایی که قانون مدنی در خصوص جوهر و ذات عقد نکاح مسکوت مانده و همچنین لحاظ نمودن استدلال‌های آتی که از سوی موافقان صحت اشتراط شرط عدم نزدیکی بیان شده، چنان‌چه در تعیین معیار و ملاک تشخیص مقتضای عقد نکاح قائل به هر سه معیار قانون، عرف و قصد مشترک به صورت جمعی باشیم، به نظر می‌رسد اگر چه تمتع جنسی از مهم‌ترین اغراض نکاح است ولی اغراض دیگری مانند: توالد، تناسل و همکاری در زندگی نیز در نکاح وجود دارد و در عین حال هیچ یک از این اهداف جزء ماهیت نکاح نیست و بدون هر یک از آن‌ها نکاح ممکن خواهد بود.
بنابراین نتیجه‌ی حاصل چیزی غیر از این‌که مقتضای ذات عقد نکاح «ایجاد رابطه زوجیت بین زن و مرد و تشکیل خانواده است»، نخواهد بود و شرط خلاف این اثر ذاتی است که منجر به بطلان شرط و عقد می‌گردد. مثالی که در این خصوص بیان شده: چنان‌چه ضمن عقد نکاح شرط شود که مرد زن را طلاق دهد، یعنی عقد نکاح به شرط طلاق واقع شود، در این صورت عدم صحت نکاح و شرط از آن حاصل می‌شود: «زیرا عقد نکاح ثبوت شرط را اقتضا دارد و ثبوت شرط مقتضی رفع نکاح است و از این‌رو بین این دو منافات است، چون شرطی که منافی با مقتضای نکاح باشد، منافی با نکاح است و در این حالت، ثبوت هر کدام از احد متنافیین رفع دیگری را می‌طلبد.^[۱۳۷]
نکته‌ی مهم و قابل توجه این است که به تبع شناخت دقیق مقتضای ذات عقد نکاح، امکان شناخت صحیح شروط خلاف مقتضای آن که باطل و مبطل این عقد هستند، فراهم می‌آید.
اما غیر از این اثر ذاتی و اصلی، پاره‌ای از آثار و لوازم هستند که اگر عقد، به صورت مطلق و بدون قید و شرط واقع شود، آثار مذکور تحقق می‌یابند و این دسته از آثار و لوازم، اثر ذاتی عقد نبوده و توافق بر خلاف آن‌ها امکان‌پذیر است. (در مباحث قبلی به صورت مفصل بیان شده است و در گفتار بعدی نیز به صورت اجمالی به آن خواهیم پرداخت).

گفتار اوّل: اقتضای اطلاق عقد نکاح:

مقتضای اطلاق عقد به هر امری گفته می‌شود که شارع آن را به عقد، از این جهت که عقد است، مترتب نموده و آن را اقتضاکننده عقد قرار دهد، هر چند بدون جعل شارع نیز امکان تحقق آن وجود داشته است. لذا هیچ ممانعتی وجود ندارد که بر خلاف آن شرط شود و از عقد قابل انفکاک می‌باشد.
گفته شده: «از مصادیق اطلاق عقد نکاح می‌توان به مسأله مهر، نفقه و ارث اشاره نمود، به عنوان مثال: زوجین می‌توانند نکاح بدون مهر منعقد نمایند و عدم ذکر آن، نکاح را باطل نمی‌کند، زیرا مهر در ماهیت شرعی نکاح، لحاظ نشده است».^[۱۳۸]

بند اوّل: اقسام و مصادیق شرط خلاف مقتضای اطلاق عقد نکاح:

شروط خلاف اقتضای اطلاق عقد به سه صورت، قابل تحقق می‌باشند که ما نیز به تبعیت از قانون مدنی (ماده ۲۳۴) که شروط صحیح را به سه دسته تقسیم نموده، اقسام شروط ضمن عقد نکاح را به سه دسته‌ی شرط صفت، فعل و نتیجه تقسیم‌بندی می‌کنیم.
الف: شرط صفت:
هرگاه وجود صفت خاصّی مثل داشتن تحصیلات عالیه، مقامی مشخص، یا شغلی خاص در وجود یکی از طرفین عقد شرط گردیده باشد، عقد مشروط به صفت منعقد گردیده است و در صورتی که از شرط مذکور تخلف شود، مطابق ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی، طرف مقابل حقّ فسخ نکاح را خواهد داشت.^[۱۳۹]
ب: شرط فعل:
شرط فعل مطابق ماده ۲۳۴ قانون مدنی، عبارت است از این‌که: اقدام یا عدم اقدام به فعلی بر یکی از طرفین یا شخص خارجی شرط شود.
مثلاً: زن شرط کند که مرد پس از انعقاد عقد، خانه‌ای تهیه کرده و آن را به ملکیت زن درآورد یا این‌که زن شرط کند که مرد از اشتغال به شغلی که دارد، امتناع کرده و به شغلی که زن مشخص می‌کند، اشتغال یابد.
ضمانت اجرای متخلف از این شرط در عقد نکاح با سایر عقود متفاوت است. در سایر عقود اگر مشروط علیه به شرط عمل نکند، ابتدا بایستی درخواست الزام او به انجام شرط خواسته شود، چنان‌چه امکان الزام او میسر نباشد و شرط هم از جمله اعمالی نباشد که دیگران بتوانند انجام دهند، مشروط له، حقّ فسخ قرارداد را خواهد داشت؛ اما در عقد نکاح موارد فسخ محدود می‌باشد و این از موارد احصا شده‌ی حقّ فسخ در قانون نمی‌باشد، بنابراین حقّ فسخ برای مشروط له وجود نداشته و تنها راه، آن است که اگر از این جهت خسارتی به وی وارد آمده، بتواند طرح دعوا نموده و مطالبه خسارت نماید.^[۱۴۰]
ج: شرط نتیجه:
شرط نتیجه به این معنا است که تحقق امری در خارج شرط شود. (ماده ۲۳۴، قانون مدنی) در این نوع از شرط، نتیجه یکی از اعمال حقوقی به صرف شرط کردن در عقد و بدون این‌که سبب دیگری لازم باشد، حاصل می‌شود. مثل این‌که ضمن عقد نکاح شرط شود که شوهر مالک مال معینی باشد که متعلق به زن است یا شرط شود که یکی از زوجین از جانب همسر دیگر برای انجام امری وکالت داشته باشد؛ در این صورت نیاز به ایجاب و قبول، مستقلی نبوده و به محض تحقق عقد نکاح، نتیجه منظور هم حاصل می‌شود.^[۱۴۱]
ضمانت اجرای تخلف از شرط نتیجه در خصوص عقد نکاح مانند ضمانت اجرای تخلف از شرط فعل است. بنابراین نمی‌توان در این مورد هم قائل به حقّ فسخ گردید اما امکان مطالبه خسارت از مشروط علیه وجود دارد.^[۱۴۲]

گفتار دوم: اقتضای ذات عقد نکاح:

عقد نکاح به عنوان یکی از اقسام عقود معین از دیرباز مورد توجه فقها و حقوق‌دانان بوده، از این‌رو، شناسایی اقتضای ذات عقد نکاح نیز یکی از موضوعات بسیار مهمّی بوده که ذیل مباحث مرتبط به شروط ضمن عقد نکاح مطرح شده و همواره مورد توجه آن‌ها قرار گرفته است.
اهمیت عقد نکاح، به عنوان موجد و تشکیل‌دهنده نهاد بسیار مهم و اساسی خانواده و این‌که این عقد، بیشتر یک پیمان اخلاقی و مذهبی است تا سازمان حقوقی، از یک سو و اختلاف نظری که در تعیین ذات این عقد و به تبع آن مصادیق شرط خلاف مقتضای ذات عقد نکاح میان دانشمندان علم حقوق و فقها وجود دارد، از سوی دیگر، شناسایی ماهیت و اثر اصلی آن را بسیار دشوار می‌سازد.
در قانون جوهره‌ی عقد و اثر اصلی آن وضعیت روشنی نداشته و از طرفی بر شناخت این موضوع، آثار قابل توجهی مترتب است که به عنوان مثال: این شناخت در تعیین مصادیق شرط خلاف مقتضای عقد و به تبع آن باطل دانستن یا ندانستن عقد کمک شایانی خواهد نمود.
چنان‌که قبلاً نیز بیان گردید، هر عقد دارای خصوصیات و آثاری می‌باشد که آن را از سایر عقود و قراردادها متمایز می‌سازد که این ویژگی‌ها و آثار از جهت اهمیت و بستگی به ذات عقد، متفاوت می‌باشند. برخی از آثار و لوازم، آن‌گونه با ماهیت عقد آمیخته که بدون آن‌ها، عقد جوهر و طبیعت حقوقی خود را از دست می‌دهد و در نظر عرف و قانون یا هیچ‌گونه اثری ندارد یا عمل حقوقی دیگری با احکام و آثار خاص می‌شود که این دسته از خصوصیت‌ها را «مقتضای ذات عقد» می‌نامند و مقصود ماده ۲۳۳ قانون مدنی هم بیان حکم شرطی است که با این دسته از آثار، یعنی «مقتضای ذات عقد» منافات دارد.^[۱۴۳]
به بیان دیگر موضوع اصلی که عقد به خاطر آن ایجاد می‌شود و به خواست طرفین یا احکام مترتب بر آن، جزء یا لازمه ماهیت عقد می‌باشد را «مقتضای ذات عقد» می‌گویند. با این توضیح، می‌توان گفت مقتضای ذات هر عقد، نتیجه و اثر مستقیمی است که طرفین به دنبال حصول آن هستند و به همین دلیل عقد را منعقد می‌کنند و مقتضای عقد، موضوع و مضمون اصلی عقد را تشکیل می‌دهد.
موضوع هر عقد آثار گوناگونی در پی دارد و همه‌ی مشکل در این‌جاست که از بین بردن آن آثار تا چه اندازه با تحقق موضوع عقد تنافی و تعارض ندارد و کی و از چه مرحله‌ای شروط، منجر به از بین رفتن موضوع و اثر اصلی عقد می‌گردند.
اگر چه میان فقها و حقوق‌دانان درباره‌ی این موضوع که ماهیت عقد چنان به مقتضای ذات آن وابستگی دارد که اگر نباشد، عقد اعتباری نخواهد داشت و شرط خلاف مقتضای ذات عقد باطل و موجب بطلان عقد است، تردیدی وجود ندارد؛ اما درخصوص ماهیت اصلی عقد نکاح و یا فلسفه این عقد، اتفاق نظر وجود ندارد، زیرا همان‌گونه که بیان شد بین آن‌ها در معیار شناخت مقتضیات عقد، اختلافات جدی وجود دارد. گروهی معیار را عرف، برخی قانون، عده‌ای قانون و عرف به صورت توأمان، دیگران براساس مجموع اعلام‌های طرفین و لوازم عرفی و قانونی قصد مشترک دانسته‌اند.
بنابراین یکی از دلایل اصلی و مهمّ اختلافات در شناخت ذات و اقتضای عقد نکاح به معیار و ملاک تشخیص مقتضیات عقد باز می‌گردد که با انتخاب و گزینش هر یک از موارد فوق ممکن است اثر ذاتی عقد متفاوت باشد.
به هر حال، غالب فقها و حقوق‌دانان اثر ذاتی عقد نکاح و موضوع آن را «ایجاد رابطه زوجیت بین زن و مرد و تشکیل خانواده» بیان نموده‌اند^[۱۴۴] و تعداد زیادی از این دسته از فقها، اعتقاد دارند جوهره‌ی عقد نکاح و آن اثری که غیر قابل انفکاک و جداپذیری از این عقد است، رابطه‌ی زوجیت بین زن و مرد به منظور تشکیل خانواده و شرکت در زندگی واحد می‌باشد و هر آن شرطی که با این اثر ذاتی در تباین و تنافی باشد، باطل بوده و در نهایت منجر به بطلان این عقد خواهد شد.

ﺟﺪول ۲-۵:ﺗﻌﺪادی از اﺑﺰارهای ﻣﻮﺟﻮد جهتﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اپی توپ هایﺳﻠﻮل B (193).

۲-۲۰-۲-۲-ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اپی توپ هایﺳﻠﻮل B ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﯿﻞ ذاﺗﯽ آﻣﯿﻨﻮاﺳﯿﺪ

ﯾﮑﯽ از اوﻟﯿﻦ و مهمترین ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬار در ﻣﻮرد ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اﭘﯽ ﺗﻮپ، مقاله ای ﺑﻮد که روش آن ﺑﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﻮد که ﯾﮏ ﻣﻘﺪار(ﮐﻤﯿﺖ) ﻋﺪدی هیدروفیلیسیتی ﺑﺮای هر ٢٠ آﻣﯿﻨﻮاﺳﯿﺪ اﺻﻠﯽ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﺳﺎز ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ و ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﺴﺎﺑﯽ هیدروفیلیسیتی ﺑﺮ روی ﭘﻨﺠﺮه ﻣﺘﻐﯿﯿﺮ ﭼﻨﺪﯾﻦ توالی در ﮔﺴﺘﺮه ﻃﻮل ﮐﻞ ﺗﻮاﻟﯽ زﻧﺠﯿﺮه ﭘﻠﯽ ﭘﭙﺘﯿﺪ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯽ ﺷﺪ و ﯾﮏ ﭘﺮوﻓﺎﯾﻞ ﺗﻮاﻟﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ نمود که قله ها ﻣﺮﺑﻮط به اپی توپ های ﻓﺮﺿﯽ ﺳﻠﻮل B ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ(۱۹۴). روش ها ی ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ اﺑﺪاع ﺷﺪه اﻧﺪ که از ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ هاﯾﯽ ﺑﺮای ﻣﻘﺎدﯾﺮ هیدروفیلیسیتی اﺻﻠﯽ و ﻧﻤﻮدار ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ (۱۹۵). و به ﻧﻮﺑﺖ رهیافت های ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ را ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻮاﻓﻖ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﭼﻨﺪﯾﻦ روش ﻣﺨﺘﻠﻒ را به ﮐﺎر ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ (۱۹۶).
Pellequer و همکاران ﭼﻨﺪﯾﻦ روش ﻣﻘﯿﺎس ﻣﯿﻞ ذاﺗﯽ را ﺑﻮاﺳﻄﮫ مجموعه ای از ١۴ اﭘﯽ ﺗﻮپ از ١١ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ که به ﺧﻮﺑﯽ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺷﺮح ﻧﻮﯾﺴﯽ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ را ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﻘﺎیسه ﮐﺮدﻧﺪ و ﻣﺘوجه ﺷﺪﻧﺪ که ﻣﻘﯿﺎس هایParker و همکاران، Levitt و Emini و همکاران ﻧﺘﺎﯾﺞ بهتری را ﻧﺴﺒﺖ به ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻘﯿﺎس های ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه ارائه ﻣﯽ دهند (۱۹۷). البته نتیجه ﮔﯿﺮی نهایی ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ اﻧﺪﮐﯽ در اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ روش های اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در آن مقاله را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ داد. اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ های ﻣﺘﻨﻮع ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده جهت ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اﭘﯽ ﺗﻮپ، از ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از اﯾﻦ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ، که در نهایت دﻗﺖ آن ها ﺣﺪود ۶٠ ﺗﺎ ٨٠ % اﺳﺖ. همچنین Kolaskar و Tangaonkar ﻣﻘﯿﺎﺳﯽ را ارائه ﮐﺮدﻧﺪ که از ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از هیدروﻓﻮﺑﯿﺴﯿﺘﯽ، اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮی و دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺳﻄﺤﯽ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﺮد و به ﻧﺎم “ﻣﻘﯿﺎس ﺗﻤﺎﯾﻞ ذاﺗﯽ آﻧﺘﯽ ژﻧﯿﮏ ﺑﻮدن” ﻧﺎﻣﮕﺬاری و به ﻋﻨﻮان ﯾﮏ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻃﻼﯾﯽ در ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اﭘﯽ ﺗﻮپ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪ که دﻗﺖ آن ﺣﺪود ٧۵% اﺳﺖ (۱۹۸). اﺑﺰار BEPITOPE اپی توپ های پیوسته را ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﻧﻮاﺣﯽ ﭼﺮﺧﺶ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﯽ ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ(۱۹۹).
ﭘﺎﯾﮕﺎه PREDITOP ﻧﺴﺒﺖ به BCIPEP که از ﺑﯿﺶ از ٣٠ نمونه از ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻘﯿﺎس ﻣﯿﻞ ذاﺗﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻧﺴﺨﮫ ﺟﺪﯾﺪﺗﺮی اﺳﺖ. ﺳﺮور BCEPRED اپی توپ های ﺳﻠﻮل B را ﺑﺎ ۵٨.٧% دﻗﺖ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت آﻣﯿﻨﻮاﺳﯿﺪی ﻧﻈﯿﺮ دﺳﺘﺮﺳﯽ، هیدروفیلیسیتی، اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮی، ﺳﻄﺢ در ﻣﻌﺮض و ﻧﻮاﺣﯽ ﭼﺮﺧﺶ ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ (۱۹۵). آﻧﺎﻟﯿﺰ ﻣﯿﺎﻧﮑﻨﺶ های آﻧﺘﯽ ﺑﺎدی ﺑﺎ آﻧﺘﯽ ژن که در ﻧﻮاﺣﯽ اﺗﺼﺎل آﻧﺘﯽ ﺑﺎدی به آﻧﺘﯽ ژن رخ می دهد به ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اپی توپ های ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺳﻠﻮل B ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. توجه به اﯾﻦ اﻣﺮ ﺿﺮوری اﺳﺖ که ﯾﮏ ﭘﺎﯾﮕﺎه داده به ﻧﺎم http://202.41.70.51:8080/agabdb2 AGABDB توسعه یافته که ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﯿﺎﻧﮑﻨﺶ های ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎر های Co-crystal آﻧﺘﯽ ژن- آﻧﺘﯽ ﺑﺎدی ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ (۱۹۸).

۲-۲۰-۲-۳-ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اﭘﯽ ﺗﻮپ ﺳﻠﻮلB ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش های ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﻣﺎﺷﯿﻦ

ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﺤﻘﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ها و اﺑﺰارهای ﯾﺎدﮔﯿﺮی، ﻣﺎﺷﯿﻦ را به جهت ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﯾﮏ اﭘﯽ ﺗﻮپ از ﻃﺮﯾﻖ ﯾﮏ دسته داده آﻣﻮزﺷﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده اﻧﺪ.
ﺑﺮای ﻣﺜﺎل Saha و Raghava از ﻣﺪل شبکه های ﻋﺼﺒﯽ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ artificial neural networks (ANNs) در ﺳﺮور ABCPRED و Sweredoski و Baldi ﭘﺎﯾﮕﺎه COBEPRO را ارائه ﮐﺮدﻧﺪ که از ﯾﮏ support vector machine (SVM) اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﺪ (۱۸۷). ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ که Saha و Raghava از روش های ﺛﺒﺎت ﭘﯿﺸﺨﻮردی و شبکه های ﻋﺼﺒﯽ ﺗﮑﺮاری جهت ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اپی توپ های ﺳﻠﻮل B اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدﻧﺪ. آن ها ٧٠٠ اپی توپ های ﺳﻠﻮل B و به همین ﻣﯿﺰان ﭘﭙﺘﯿﺪ های ﻏﯿﺮ اﭘﯽ ﺗﻮﭘﯽ را از ﭘﺎﯾﮕﺎه داده SWISSPROT ﺑﺮای آﻣﻮزش و آزﻣﻮن ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ. همچنین COBEPRO از ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ دو مرحله ای ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اپی توپ های پیوسته ﺳﻠﻮل B اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﺪ (۱۸۷).
ﭘﺎﯾﮕﺎه COBEPRO ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ را قطعه قطعه ﮐﺮده و ﺳﭙﺲ ﯾﮏ اﻣﺘﯿﺎز ﻣﯿﻞ ذاﺗﯽ به هر قطعه جهت اﭘﯽ ﺗﻮپ ﺑﻮدن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ SVM ﻣﯽ دهد. در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ COBEPRO ﺑﺎ ﭘﺎﯾﮕﺎه SCARTCH (http://scratch.proteomics.ics.uci.edu) ﯾﮑﭙﺎرچه ﺷﺪه اﺳﺖ. به هر ﺣﺎل COBEPRO را ﻧﻤﯽ ﺗﻮان جهت ﺗﻤﺎﯾﺰ آﻧﺘﯽ ژن از ﻏﯿﺮ آﻧﺘﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد. اﯾﻦ ﺳﺮور ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی های ﺑﺎ ﺑﺮون ده ﺑﺎﻻ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺗﺎ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ آن اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ (۱۸۷).
Larsen و همکاران(BEPIPRED) http://www.cbs.dtu.dk/services/BepiPred را ﻣﻌﺮﻓﯽ نمودﻧﺪ (۱۸۸) . آن ها سه دسته داده از اپی توپ هایﺧﻄﯽ ﺳﻠﻮل B ﻣﺴﺘﺨﺮج از ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ های ﺷﺮح ﻧﻮﯾﺴﯽ ﺷﺪه از ﻣﻘﺎﻻت ، ﭘﺎﯾﮕﺎه داده ANTIJEN و ﭘﺎﯾﮕﺎه داده LosAlamos به ﻧﺸﺎﻧﯽ (http://www.hiv.lanl.gov) ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ (۱۸۸).

۲-۲۰-۲-۴-روش ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اپی توپ هایﻏﯿﺮ پیوسته ﺳﻠﻮل B

همانطور که ﭘﯿﺸﺘﺮ گفته ﺷﺪ ﺑﯿﺶ از ٩٠ % از اپی توپ هایﺳﻠﻮل B ﻏﯿﺮ پیوسته هستند، که اﯾﻦ اﻣﺮ ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اپی توپ های ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺳﻠﻮل B را ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎ اهمیتﻣﯽ ﮐﻨﺪ. در واﻗﻊ ﯾﮏ ﻧﻮع وﯾﮋه ای از ﻣﯿﺎﻧﮑﻨﺶ های ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ- ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ در اﯾﻦ اپی توپ ها وﺟﻮد دارد و ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺗﺎﺧﻮردﮔﯽ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺠﺮ به ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺗﻌﺪاد اپی توپ ها ﺷﻮد (۱۹۳). ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اپی توپ هایﺳﻠﻮل B اﺳﺎﺳﺎ وابسته به ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻀﺎﯾﯽ اﺳﺖ از اﯾﻦ رو ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ های ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ در ﻣﻘﺎیسه ﺑﺎ ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اﭘﯽ ﺗﻮپ ﺑﺮای ﺳﻠﻮل T ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ. دﻗﯿﻖ ﺗﺮﯾﻦ روش جهت ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اپی توپ های ﺳﻠﻮل B، ﮐﺮﯾﺴﺘﺎﻟﻮﮔﺮاﻓﯽ اﯾﮑﺲ اﺳﺖ. ﺑﺮای نمونه اوﻟﯿﻦ ﺳﺮور ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﮐﻨﻨﺪه اپی توپ هایﺧﻄﯽ و ﻓﻀﺎﯾﯽ به ﻧﺎم CEP (CEP web interface) در ﺳﺎل ٢٠٠۵ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮔﺮدﯾﺪ(۱۹۱). اﯾﻦ نرم افزار جهت ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﺷﺎﺧﺺ های آﻧﺘﯽ ژﻧﯿﮏ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ذات ۳D ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ آﻧﺘﯽ ژﻧﺘﯿﮏ از ﻣﻌﯿﺎر های ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر، دﺳﺘﺮﺳﯽ آﻣﯿﻨﻮاﺳﯿﺪها به ﺣﻼﻟﯽ که در آن ﺣﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ و آﺳﺘانه ای ﺑﺮای ﻣﯿﺰان فاصله ﻓﻀﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻣﺤﺪود اﯾﻦ ﺳﺮور به ﺳﺎﺧﺘﺎرهای سه ﺑﻌﺪی آﻧﺘﯽ ژن های ﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﯽ، ﮐﺎرﺑﺮد آن را ﮐﻢ ﮐﺮده اﺳﺖ. به دﻧﺒﺎل آن Bublil و همکاران، MAPITOPE را جهت نقشه ﯾﺎﺑﯽ اپی توپ هایﺳﻠﻮل B توسعه دادﻧﺪ (۱۹۳). ﻓﺮضیه که در ﭘﺲ MAPITOPE نهفته اﺳﺖ اﯾﻦ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ که ﺳﺎده ﺗﺮﯾﻦ قطعه ﻣﻌﻨﯽ دار ﯾﮏ اﭘﯽ ﺗﻮپ، ﯾﮏ ﺟﻔﺖ آﻣﯿﻨﻮ اﺳﯿﺪ از توالی هاﯾﯽ اﺳﺖ که درون اﭘﯽ ﺗﻮپ ﻗﺮار گرفته و ﺣﺎﺻﻞ ﺗﺎﺧﻮردﮔﯽ اﻧﺪ (۱۹۳).
Sollner و همکاران ﯾﮏ روش محاسبه ای ارائه ﮐﺮده اﻧﺪ که به ﻃﻮر ﺧﻮدﮐﺎر ﭘﭙﺘﯿﺪها را جهت شبیه ﺳﺎزی اﺗﺼﺎل به آﻧﺘﯽ ﺑﺎدی اﻧﺘﺨﺎب و اﻣﺘﯿﺎز دهی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ (۲۰۰). آن ها همبستگی ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اﭘﯽ ﺗﻮپ ﺳﻠﻮل B را ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮی آﻧﺘﯽ ژن و اﻟﮕﻮهای ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﺪﮔﯽ ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺲ از ترجمه ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و ﻣﺘﻮجه آﻧﺘﯽ ژﻧﺴﯿﺘﯽ ﺑﺎﻻ، ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮی ﭘﺎﺋﯿﻦ و اﺣﺘﻤﺎل ﮐﻤﺘﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺲ از ترجمه در ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ زﯾﺴﺘﯽ ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﺎ ﻣﻘﺎیسه و هم ﺗﺮاز ﮐﺮدن روش های ذﮐﺮ ﺷﺪه، ﻋﻤﻠﮑﺮد بهتر SEPPA که در ﺳﺎل ٢٠٠٩ ارائه ﮔﺮدﯾﺪ، ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد(۱۹۰). در ﻃﺮح رﯾﺰی اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ های آن ﻓﺎﮐﺘﻮرهای ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻣﻮرد توجهﻗﺮار گرفته اﺳﺖ (ﻧﻈﯿﺮ وﺟﻮد وﯾﮋﮔﯽ های ﺗﻮﭘﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ و ﻣﻌﯿﺎرهای-residue triangleunits). ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ،EPSVR و EPMeta توسعه ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ. EPSVR اوﻟﯿﻦ اﺑﺰاری اﺳﺖ که از روش Support Vector Regression (SVR) جهت ﯾﮑﭙﺎرچه ﺳﺎزی ﺷﺶ روش اﻣﺘﯿﺎزدهی اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده اﺳﺖ. به ﻋﻼوه، ﺑﺎ ﭘﻨﺞ ﺳﺮور ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اﭘﯽ ﺗﻮپ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﺪه ﺗﺎ EPMeta را ﺑﺴﺎزد (۱۹۷).
ﺟﺪول ۲- ۶ : ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮد جهتﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اپی توپ هایﺳﻠﻮلB (184،۱۹۳)

۲-۲۰-۲-۵-ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اپی توپ های ﺳﻠﻮل T

اپی توپ های ﺳﻠﻮل T ﻣﻌﻤﻮﻻ به ﻃﻮر ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ به واسطه ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪه به MHC ﮐﻼس I و II ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. از اﯾﻦ رو ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘﭙﺘﯿﺪهای ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪه به MHC ﺑﺨﺸﯽ اﺳﺎﺳﯽ را در ﺗﻤﺎم اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ های ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﮐﻨﻨﺪه اپی توپ های سلول های T را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دهد. در ﮐﻞ ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اﭘﯽ ﺗﻮپ ﺑﺮای ﺳﻠﻮل T ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺎده ﺗﺮ از ﺳﻠﻮل B ﺑﻮده و اﺑﺰارهاﯾﯽ ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﮐﻨﻨﺪه اپی توپ های آن ﻧﯿﺰ ﻗﺪﻣﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی دارﻧﺪ (۱۸۵). روش ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﺑﺮای MHC ﮐﻼس I و II ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ﺑﺪﯾﻦ ﺳﺒﺐ که ﺷﯿﺎر اﺗﺼﺎﻟﯽ MHC ﮐﻼس I بسته اﺳﺖ، در ﺣﺎلیکه ﺷﯿﺎر اﺗﺼﺎﻟﯽ MHC ﮐﻼس II از هر دو ﺳﻮ ﺑﺎز اﺳﺖ که اﯾﻦ اﻣﺮ ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﭘﭙﺘﯿﺪ های ﺑﺎ ﻃﻮل ﻣﺘﻨﻮع (ﻋﻤﻮﻣﺎ ١٣ ﺗﺎ ٢۵آﻣﯿﻨﻮاﺳﯿﺪ) ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. همچنین ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪه به MHC ﮐﻼس II ﺑﺎ دﻗﺖ و ﺻﺤﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﺘﺮی از MHC ﮐﻼس I اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻧﺮم اﻓﺰارهای ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﮐﻨﻨﺪه MHC ﮐﻼس I و II دارای دﻗﺖ و درﺳﺘﯽ ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﺴﯿﻦ ﺑﯿﻦ ٩٠-٧٠ % ﺑﺮای ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪه و ٨٠-۴٠% ﺑﺮای ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﯿﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎ داﻣنه ﻣﺤﺪودی از ﭘﻮﺷﺶ آﻟﻠﯽ MHC و ﻃﻮل ﭘﭙﺘﯿﺪی ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ(١۸۴). در ﮐﻞ اﺑﺰارهاﯾﯽ که به ﻃﻮر اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪه به MHC ﮐﻼس II را ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ به ﻧﺴﺒﺖ MHC ﮐﻼس I ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﺘﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ و اﯾﻦ اﻣﺮ به ﺳﺒﺐ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎﺗﯽ ذاﺗﯽ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ وﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﻮﻟﮑﻮل MHC ﮐﻼس II اﺳﺖ به ﻋﻨﻮان نمونه ﻣﯽ ﺗﻮان از اﺑﺰارهای MHC2Pred ،IEDB MHC II ،MHC-THREAD ،EpiDirect و ProPred ﻧﺎم ﺑﺮد. ﻣﺜﻼ در ﭘﺎﯾﮕﺎهMHC IIIEDB ﯾﮏ فهرست از چهار روش ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﺑﺎ ﻧﺎم های روش ﺗﻮاﻟﯽ ﻣﻮرد ﺗﻮاﻓﻖ ، ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﺴﺒﯽ اﺗﺼﺎل ﯾﺎ ARB ،SMM ، (relative binding average ) و Sturniolo وﺟﻮد دارد (۱۸۸). به ﻃﻮر ﭘﯿﺶ ﻓﺮض بهترﯾﻦ روش در ﺑﯿﻦ اﯾﻦ روش ها در ﻧﻈﺮ گرفته ﺷﺪه اﺳﺖ. اﺑﺰارهاﯾﯽ که ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪه به هر دوی MHC ﮐﻼس I و II ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده هستند ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ روش های هیبریدی ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﯾﺎ این که ﭼﻨﺪﯾﻦ روش را ﺑﺎ هم ﯾﮑﭙﺎرچه ﮐﺮده اﻧﺪ. از اﯾﻦ ﻧﻮع اﺑﺰارهای ﻣﯽ ﺗﻮان به AntiBP ،ARB Matrix ،SVMHC ،RANKPEP و EpiVaxb اﺷﺎره کرد. روش هایی جهت پیشگویی ﭘﭙﺘﯿﺪ های ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪ به MHC کلاس I وII وﺟﻮد دارد که هر ﮐﺪام ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻓﺮﺿیه ای متفاوت بنیان نهاده شده اند (۱۸۵).

۲-۲۰-۳- ﮐﺎرﺑﺮدهای ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اﭘﯽ ﺗﻮپ

ﭘﯿﺎﻣﺪ ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اﭘﯽ ﺗﻮپ در ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﭘﺎیه ای ﺑﺴﯿﺎر وﺳﯿﻊ اﺳﺖ و در ﺑﺴﯿﺎری از ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﭘﯽ ﺗﻮپ ﻧﻈﯿﺮ ﮐﺸﻒ ﭘﭙﺘﯿﺪ های ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه جهت واﮐﺴﻦ های زﯾﺮ واﺣﺪی(Subunit vaccines)، مطالعه ﺑﯿﻤﺎری هایﺧﻮد اﯾﻤﻦ، درﻣﺎن اﻟﺮژی، مطالعه ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ، ﻃﺮاﺣﯽ های ﺗﺠﺮﺑﯽ و ﻏﯿﺮه ﻣﻔﯿﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. توسعه روش ها و ﻧﺮم اﻓﺰارهای ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اﭘﯽ ﺗﻮپ جهتﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و نقشه ﯾﺎﺑﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اپی توپ ها در ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ آﻧﺘﯽ ژن جهت ﻣﺒﺎرزه ﺗﻤﺎم ﻋﯿﺎر ﺳﯿﺴﺘﻢ اﯾﻤﻨﯽ ﺑﺎ ﺑﯿﻤﺎری های ﻋﻔﻮﻧﯽ اﻣﺮی ﺣﯿﺎﺗﯽ اﺳﺖ. توسعه داروها ﯾﮑﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺻﻠﯽ و اﻧﮕﯿﺰه های اﺻﻠﯽ جهتﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اﭘﯽ ﺗﻮپ اﺳﺖ. اﯾﻤﻦ ﺳﺎزی های ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ اﭘﯽ ﺗﻮپ، ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭼﺸﻤﮕﯿﺮی در ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﻣﺪل در آزﻣﻮن های ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﻧﺸﺎن داده و واﺟﺪ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﭘﯿﺸﮕﯿﺮانه، درﻣﺎﻧﯽ و ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﯽ ﺑﻮده اﻧﺪ (۱۸۴). ﻟﺬا اﯾﻦ واﮐﺴن ﺑﺮای ﺑﯿﻤﺎری های مهم ﻧﻈﯿﺮ HCV ، HIV/AIDS و ﺳﺎﯾﺮ ﺑﯿﻤﺎری های ﻋﻔﻮﻧﯽ و ﺳﺮﻃﺎﻧﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه اﻧﺪ. البته در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﻧﮕﺮاﻧﯽ هاﯾﯽ ﻧﯿﺰ از ﺑﺎﺑﺖ اﻣﻨﯿﺖ و ﺣﯿطه ﻋﻠﻤﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ اﺑﺰارها وﺟﻮد دارد. زﯾﺮا که اﺑﺰارهای ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﮐﻨﻨﺪه اﭘﯽ ﺗﻮپ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻮرد ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺮورﯾﺴﺖ ها جهت ﺳﺎﺧﺖ ﺳﻼح های ﺑﯿﻮﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﺗﺴﺮﯾﻊ ﺗﮑﺎﻣﻞ و جهش ﭘﺎﺗﻮژن ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ. همچنین در ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ اﭘﯽ ﺗﻮپ ﺗﻤﺎﯾﻼت ﺷﺨﺼﯽ اﻓﺮاد ﻧﯿﺰ در مرحله اﻧﺘﺨﺎب ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ جهتﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ، ﻣﺤﺪود ﺳﺎزی داﯾﺮه ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ و همچنین اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﺰارهای ﭘﯿﺸﮕﻮﯾﯽ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺧﺎص که ﻣﺤﻘﻖ ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ آن را ﺗﺮوﯾﺞ دهد، وﺟﻮد دارد (۱۹۸).

۲-۲۱-واکسن همگانی (Universal vaccine)

در واکسن همگانی هدف این است که با بهره گرفتن از یک سری اپی توپ های Conserved بتوان پاسخ ایمنی را بر ضد ویروس اصلی، زیر نوع های آن ویروس و استرین های جدید از این ویروس القاء نمود که به جامعیتی کلی منتهی شود (۲۰۱).
آنتی بادی ها و یا پاسخ ایمنی ضد نواحی نسبتاً ثابت پروتئین های سطحی ویروس ها موجب القاء پاسخ محافظتی، حتی نسبت به گونه های نزدیک می گردد که به این فرایند Hetero or Heterosubtypic immunity اطلاق می گردد. در بررسی های انجام شده بر روی واکسن های انسانی مشخص گردید که در چنین فرایندی می توان محافظت گسترده ای (Brod protective) بر ضد ویروس مورد نظر در جمعیت ایجاد نمود (۲۰۱).

۲-۲۲- واکسن سازی معکوس Reverse Vaccinology

مفهوم Reverse vaccinology  یا واکسن سازی معکوس به فرآیندی برمیگردد که طی آن ابتدا فاکتورهای ویرولانس و اپی توپ های اصلی پاتوژن که قدرت ایمنی زایی دارند به عنوان کاندید واکسن معرفی می شوند و سپس از نظر عملکرد سیستم ایمنی و ایمنی زائی مورد مطالعه قرار می گیرند. این پروسه در پی پیشرفت های وسیعی که اخیرا صورت گرفته است ممکن می نماید بدین ترتیب که ابتدا بایستی تمام توالی ژنومی پاتوژن مورد نظر سکانس شود سپس توسط نرم افزارهای کامپیوتری ژن های کد شونده و مهم مورد شناسائی قرار می گیرند و تعداد زیادی کاندید های مناسب برای تولید واکسن معرفی می شود. پروتئین های مذکور تمامی کلون شده و پروتئین های نوترکیب تولید و در حیوان آزمایشگاهی از نظر میزان ایمنی زائی مورد بررسی قرار می گیرند. پایه این روش شناسائی اپی توپ های حیاتی و اساسی پاتوژن می باشد که می تواند پاسخ دلخواه ایمونولوژیک مدنظر ما را ایجاد نماید. امروزه حجم وسیعی از اطلاعات برگرفته از سکانس پروتئینی، ساختار RNA، فانکشنال ژنومیک و پروتئومیک تمامی یاری رسان نتایج بهتر برای تولید واکسن های دلخواه هستند (۲۰۲).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

حتی شناسائی اپی توپ های پیوسته و غیر پیوسته، اپی توپ های مقلد و پیچش های نهائی پروتئین در محیط نیز مد نظر قرار گرفته و مورد پیش بینی قرار می گیرد. شناسائی نواحی متصل شونده به MHC نیز در این میان حائز اهمیت می باشد. در حال حاضر مطالعات فراوانی از این دست درحال اقدام می باشد بلاخص مطالعات بر روی مننگوکوک های گروه B که باعث تولید واکسنی درخور در این جهت شده است. و یا درحال حاضر یکی از بزرگترین مطالعات تاریخ واکسن سازی برای تولید واکسنی مناسب برای مایکوباکتریوم توبرکلوزیس در حال انجام است.  مطالعاتی برای تولید واکسن برای سیفلیس، مالاریا، کلامیدیا، پنوموکوک، استرپتوکوک ها، پسودوموناس، بورلیا، ریکتزیا و بارتونلا در حال انجام است.از برگترین مشکلات این روش این است که ساختارهای پلی ساکاریدی که در ایجاد ایمنی بواسطه سلول T حائز اهمیت هستند قابل بررسی نیستند چون سکانس ژنومی برای پلی ساکاریدها وجود ندارد، درثانی همیشه مدل حیوانی مناسب برای بررسی ایمنی زائی از معضلات این روش بوده است (۲۰۲).

۲-۲۳-ادجوانت ها

به دلیل پائین بودن قدرت ایمنی زایی واکسن های طراحی شده، کاربرد ادجوانت ها ضروری به نظر می‌رسد. ایده کاربرد ادجوانت ها در تقویت ایمنی زایی واکسن ها به دهه‌ های ابتدائی قرن بیستم بر می‌گردد.
در تحقیقات صورت گرفته در دهه ۱۹۲۰ در زمینه تولید سرم حیوانی جهت درمان انسان مشخص شد که اگر مواد خاصی بخصوص نمک های آلومینیوم به آنتی ژن اضافه گردند یا با آنتی ژن به حالت محلول درآیند به شدت تولید آنتی بادی را افزایش می دهد، به عبارت دیگر همچون ادجوانت عمل می کنند. هیدروکسید آلومینیوم ( آلوم ) هنوز ماده ای است که به طور وسیع همراه با توکسوئید های دیفتری و کزاز مورد استفاده قرار می گیرد و قابل اعتماد ترین ادجوانت جهت مصارف انسانی می باشد. این ادجوانت جزء ادجوانت های غیر ارگانیک است. نمک های آلومینیوم جزء نمک های رایج در واکسن ها هستند که در ایالت متحده امریکا به فروش می رسند و بیش از ۷۰ سال به عنوان ادجوانت کاربرد داشته اند. در ایمونولوژی ادجوانت ها به عنوان ماده‌ای هستند که سیستم ایمنی را تحریک کرده و بدون هیچگونه اثر آنتی ژنیک اختصاصی پاسخ واکسن را افزایش می دهند (۲۰۳).
لفظ ادجوانت از لفظ لاتین adiuvant به معنای کمک (helporaid) گرفته شده است. در اصل ادجوانت تسریع کننده پاسخ های ایمنی اختصاصی آنتی ژن و به تقویت بخشیدن به آن و یا دوام مدت زمان آن می شود، که در ترکیب (combination) با آنتی ژن‌های اختصاصی واکسن مورد استفاده قرار می گیرد. ادجوانت ها عمل خودشان را توسط تقلید از مولکول هایی که تحت عنوان evolutionarily conserved molecules در میکروب ها که PAMP نامیده می شوند، نظیر میکروزوم ها، لیپوپلی ساکارید و ترکیباتی در دیواره باکتری و dsRNA وssRNA وDNA محتوی CpG غیر متیله، انجام می دهند (۲۰۳). از آنجایی که سیستم ایمنی به شکلی تکامل یافته است که آنتی ژن های اختصاصی را شناسایی کند مخلوط یک ادجوانت با واکسن ها، پاسخ های ایمنی ذاتی به آنتی ژن را توسط تقویت عملکرد سلول های دندریتیک (DC)، لنفوسیت ها و ماکروفاژها به صورت تقلید از عفونت طبیعی، تقویت می کند . ادجوانت ها به چند گروه تقسیم می شوند:۱- ادجوانت های In organic نظیر نمک های آلومینیوم،۲- ادجوانت های ارگانیک نظیر ترکیب squalene که بیشتر در واکسن های حیوانی رایج هستند.۳- Oil-based، نظیر CFA و IF.4- Virosomes که شامل یک هم آگلوتینین متصل به غشا و نورآمینیداز مشتق از ویروس آنفلوآنزا می باشد.۵- لیگاندهای Toll-like receptor (204).
ادجوانت کامل فروند (CFA) یک محلول از آنتی ژن است که در روغن معدنی emulsifed شده و به عنوان یک عامل تقویتی استفاده می‌شود. این ادجوانت مایکوباکتریوم غیرفعال یا کشته شده است (معمولاً مایکوباکتریوم توبرکلوزیس)، در حالی که فرم ناکامل آن یا IFA اجزای مایکوباکتریوم را ندارد و صرفا امولوسیون آب در روغن معدنی است که نام این ادجوانت ازJules T.Freund گرفته شده است.CFA در تحریک ایمنی سلولی موثر است وممکن است که به تقویت تولید ایمونوگلوبولین های خاصی منجر شود ولی این تاثیر بستگی به مدل حیوانی دارد که مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از این ادجوانت به علت توکسیسیتی در انسان مجاز نمی باشد. حتی استفاده از این ادجوانت در حیوانات نیز بسته به نوع استفاده از آن مقررات و قوانینی دارد و دلیل آن این است که واکنش این ادجوانت در بدن دردناک است و می تواند منجر به تخریب بافتی گردد. تزریق CFA بایستی به صورت زیرپوستی (SC) و یا داخل صفاقی (IP) باشد. به دلیل اینکه تزریقات داخل پوستی (ID) ممکن است موجب ایجاد اولسر و نکروز شود و تزریق داخل عضلانی (IM) آن می تواند منجر به زخم عضلانی موقت یا دائم گردد و در حالت تزریق داخل وریدی ،ممکن است باعث ایجاد آمبولیسم لیپیدی ریوی (pulmonary lipid embolism)شود.CFA منجر به تحریک فاکتور نکروز دهنده تومور نوکروزیس (TNF) نیز می شود (۲۰۵).
با درک جدید از فرآیندهایی که منجر به تحریک لنفوسیت‌ها و ایجاد سلول های خاطره‌ای می‌گردند تلاش قابل ملاحظه ای جهت تولید ادجوانت های بهتر مخصوصا برای پاسخ های با واسطه سلول T صورت گرفته است. اما باید تاکید کرد که هنوز هیچکدام از ادجوانت‌های جدید جهت استفاده معمول در انسان مورد پذیرش قرار نگرفته اند. ادجوانت ها در مکانسیم، رفتار و هم چنین از نظر ماهیت بسیار متنوع هستند و از این رو از لحاظ طبقه بندی گروه هتروژن و بزرگی را تشکیل می دهند (۲۰۵) .
مثلا در برخی طبقه بندی ها ادجوانت ها را بر اساس عملکرد به سه دسته ۱) ادجوانت های محرک سیستم ایمنی ۲ ) ادجوانت های حامل ۳ ) ادجوانت های سیستم تحویل دهی واکسن تقسیم می نمایند . در برخی موارد ادجوانت ها به دو دسته ۱ ) پلاریزان ۲ ) غیر پلاریزان تقسیم می نمایند. که این تقسیم بندی مرتبط با اثرات ایمونو مودلاتوری ادجوانت ها می باشد. مثلا اگر ادجوانتی قادر به القای پاسخ های Th1 و یا Th2 باشد در گروه ادجوانت های پلاریزه کننده پاسخ های ایمنی قرار می گیرد. اما اگر یک ادجوانت نتواند الگوی پاسخ ایمنی را تغییر دهد از نوع ادجوانت ها ی غیر پلاریزان تقسیم بندی می گردد (۲۰۵).
امروزه با پیدایش نانو ذرات و هم چنین ژن های محرک سیستم ایمنی که به ادجوانت های ژنتیکی معروف می باشند گسترده ادجوانت ها هم چنان رو به فزونی می باشد و در واقع با پیدایش ادجوانت های نسل جدید دیگر یک تقسیم بندی منسجم و فراگیر نمی توان برای ادجوانت ها قائل شد ( ۲۰۶).
ادجوانت‌ها با مکانیسم های متنوعی پاسخ های ایمنی ضد واکسن ها را بهبود می بخشند ازجمله (۲۰۶):

• • تحریک سلول های سیستم ایمنی و افزایش ترافیک سلولی به منطقه

• • تحریک و بلوغ سلول های عرضه کننده آنتی ژن و افزایش بیان مولکول های کمک تحریکی و سایتو کاین های التهابی در آن ها

• • رسوب دهی آنتی ژن و افزایش مدت زمان مجاورت سیستم ایمنی با آنتی ژن

• • افزایش تکثیر غیر اختصاصی لنفوسیت ها ی سیستم ایمنی

• • افزایش بقای لنفوسیت های اختصاصی واکسن ( سلول های خاطره ای )

• • افزایش ورود آنتی ژن به سلول های سیستم ایمنی ، خصوصا سلول های عرضه کننده آنتی ژن

• • القای شیفت سایتو کاینی مناسب (Th 1/Th2 ) برای واکسن

• • تحریک اختصاصی زیر جمعیت های لنفوسیتی

• • تمایز سلول های پیش ساز به سلول های عرضه کننده توانمند در موضع

• • تحویل دهی کارا و موثر آنتی ژن به سلول های سیستم ایمنی

• • کاهش مقدار آنتی ژن مورد نیاز

• • افزایش پاسخ های سیستم ایمنی به واکسن (۲۰۶) .

۲-۲۴-به دست آوردن قطعه DNA یاژن مورد نظر

قطعه DNA یا ژن مورد نظر را می توان از ژنوم کامل یک موجود با بهره گرفتن از آنزیم‌های محدودکننده تهیه کرد. همچنین اگر توالی DNA مورد نظر مشخص باشد، می توان از طریق PCR آن را تکثیر کرد (۲۰۷).

۲-۲۵-کلونینگ ژن

کلونینگ ژن یعنی تولید مقادیر کافی از آن ژن خاص به صورت خالص. با کلون کردن ژن مورد نظر را از داخل یک ژنوم بزرگ به داخل یک حامل ساده و کوچک منتقل می کنیم. کلونینگ از طریق آنزیم های محدودکننده و لیگاز انجام می گیرد (۲۰۷).

Test Statistics(a)

N
۱۱۸

Chi-Square
۷۲٫۵۵۲

Df
۷

Asymp. Sig.
.۰۰۰

a Friedman Test
قاعده آزمون بر این است که چنانچه سطح معنی­داری کم­تر از میزان خطای ۰٫۰۵ باشد، وجود تفاوت بین حداقل یک زوج از نمونه­ها، استنباط می­ شود. بنابراین با توجه به نتایج آزمون مشاهده می­ شود در مجموع دو متغیر اصلی تحقیق محتوای دانشی بیش از فرایندهای مدیریت دانش بر ارتباطات تاثیر می­ گذارد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

همچنین در بین متغیرهای محتوا میتوان نتیجه گرفت؛ دانش صریح بیشتر از دانش ضمنی بر ارتباطات تاثیر دارد.
و در بین فرایندهای مدیریت دانش مشاهده می­ شود مولفه « بهره برداری و کاربرد دانش » از بین سایر متغیرهای مدیریت دانش تاثیر بیشتری را بر متغیر وابسته ارتباطات سازمانی اعمال می کند و بعد از آن به ترتیب خلق دانش و تسهیم دانش تاثیرگذار هستند.
در مجموع کل متغیرها، به طور کلی مولفه «بهره برداری و کاربرد دانش» از بین سایر متغیرهای مدیریت دانش بیشترین تاثیر را بر متغیر وابسته ارتباطات سازمانی اعمال می کند.
مقایسه تاثیر متغیرهای مستقل مدیریت دانش بر متغیر وابسته ارتباطات سازمانی
تاثیر محتوای دانشی > فرایندهای مدیریت دانش
تاثیر دانش صریح > دانش ضمنی
تاثیر بهره برداری و کاربرد > خلق دانش > تسهیم دانش
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
۵-۱-­ مقدمه
بی گمان هر پژوهش علمی که انجام می­گیرد جهت حصول نتیجه و استفاده از نتایج آن می­باشد و اعتبار هر پژوهش به قابلیت بهره برداری از نتایج آن بستگی دارد. پس ازطی مراحل تحقیق که تاکنون گذراندیم، این مرحله از تحقیق (مرحله ارائه نتایج و پیشنهادات) یکی از مهمترین مراحل انجام تحقیق به شمار می­رود. این تحقیق جهت بررسی رابطه بین مدیریت دانش و ارتباطات سازمانی در بانک مسکن استان ایلام تدوین گردید که پس ازطی مراحل تحقیق و جمع آوری داده ­ها و تجزیه و تحلیل آن­ها نتایج حاصله دراین فصل بیان گردیده و همچنین پیشنهادات لازم بر اساس نتایج بدست آمده نیز در آخر آمده است .
۵-۲-­ نتیجه گیری از پژوهش
در این تحقیق در صدد تعین رابطه بین مدیریت دانش و ارتباطات سازمانی در بانک مسکن استان ایلام بودیم که نتایج حاصله ازتحقیق نشان داد که بین دو متغیر مدیریت دانش و ارتباطات سازمانی رابطه مستقیم وجود دارد و با توجه به نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل آماری فرضیه اصلی و هفت فرضیه فرعی تایید شدند که نتایج حاصل از آن به طور خلاصه به شرح زیر ارائه می­شوند:
فرضیه اصلی:
بین مدیریت دانش و ارتباطات سازمانی در بانک مسکن استان ایلام رابطه وجود دارد. با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون همبستگی نشانگر وجود ارتباط معنی دار بین دو متغیر مدیریت دانش و ارتباطات سازمانی در بانک مسکن استان ایلام می­باشد. این ارتباط معنی­دار نشانه این است که مدیریت دانش به عنوان یکی از عوامل بسیار مهم و تاثیرگذار در ارتباطات بین کارکنان بانک مسکن استان ایلام می باشد و در جهت تسهیم و همچنین بهره برداری صحیح از دانش به نحوی موثر در فرایند تصمیم گیری و حفظ و نگهداری ان در جهت برقرای ارتباط صحیح بین کارکنان بانک مسکن استان ایلام تلاش بیشتری کرد و به آن توجه ویژه­ای نمود.
فرضیه فرعی ۱:
بین فرایند دانش و ارتباطات سازمانی در بانک مسکن استان ایلام رابطه معنی داری وجود دارد. با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون از آنجا که سطح معنی داری آزمون همبستگی اسپیرمن معادل ۰۰۰/۰ بدست آمده که از عدد ۰۵/۰ کوچک‌تر است لذا فرض صفر رد می­ شود و فرضیه محقق تایید می­گردد. در نتیجه می‌توان با اطمینان ۹۵ درصد گفت فرایندهای دانشی بر ارتباطات سازمانی در بانک مسکن تأثیر می­ گذارد. بنابراین فرایند دانش به عنوان یک عامل تاثیرگذار بر ارتباطات سازمانی در بانک مسکن استان ایلام می­باشد.
فرضیه فرعی ۱-۱:
بین خلق و کسب دانش وارتباطات سازمانی در بانک مسکن استان ایلام رابطه معنی داری وجود دارد. با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون از آنجا که سطح معنی داری آزمون صفر شده و از مقدار خطای ۰۵/۰ کوچک‌تر شده است لذا فرض صفر رد می­ شود و فرضیه محقق تایید می­گردد. در نتیجه می‌توان با اطمینان ۹۵ درصد گفت: « خلق و کسب دانش » بر ارتباطات سازمانی در بانک مسکن تأثیر می­ گذارد.
فرضیه فرعی ۲-۱:
بین تسهیم و انتشار دانش با ارتباطات سازمانی در بانک مسکن استان ایلام رابطه مستقیمی وجود دارد. با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون سطح معنی داری آزمون همبستگی اسپیرمن معادل ۰۰۰/۰ بدست آمده که از عدد ۰۵/۰ کوچک‌تر است لذا فرض صفر رد می­ شود و فرضیه محقق تایید می­گردد. در نتیجه می‌توان با اطمینان ۹۵ درصد گفت: « تسهیم و انتشار » بر ارتباطات سازمانی در بانک مسکن تأثیر می­ گذارد.
فرضیه فرعی ۳-۱:

۳.معیارهایی که در طراحی مجموعه فرهنگی خواجه اتابک بارویکردساماندهی بافت تاریخی برای رفع نیازها و مشکلات ساکنین موثر می باشد، کدام است؟
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ی- فرضیه ‏های تحقیق:

1. 1. طرح جامع به منظور هماهنگی بین کارکرد و کالبد فضایی بافت در واقع گرایی طراحی شهری موثراست.

1. 1. مولفه های متغیر و غیر متغیر در ساماندهی بافت مجاور خواجه اتابک تاثیر گذارمی باشد.

1. 1. در طراحی مجموعه فرهنگی خواجه اتابک ساماندهی بافت تاریخیپیرامون آن تاثیر بسزایی دارد.

ک- تعریف واژه‏ ها و اصطلاحات فنی و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی):
طراحی:“طراحی امری است که در تعریف ان ابهامات زیادی وجود دارد و نظریه پردازان مختلف از زوایای گوناگونی این امررا مورد اشاره قرار داده اند.در واقع ارائه تعریفی کامل از این فرایند نیاز به جست وجوی وجوه اشتراک موقعیت های گوناگون طراحی بوده و نیز شناخت تفاوت های واقعی این موقعیت ها نیز ضرورت دارد"(دانشگرمقدم٬ ۶٠٬١٣٨٨).
باز زنده سازی : ” باز زنده سازی یعنی دخالت آگاهانه در فضای شهری برای جلوگیری از فرسایش وخلق فضای شهری جدید با حفظ ویژگی های اصیل واصلی فضا .این واژه به مجموعه اقداماتی اطلاق می شود که با حداقل مداخله در کالبد،با تأکید بر تغییرکالبدها به منظور حذف و کاهش فرسودگی عملکردی، کالبدی و بصری انجام می گیرد"(مهرعلیزاده،۱۵:۱۳۸۱).
سامان دهی : "عمل سازمان دادن و مرتب کردن یک محل یا تغییر شکل دادن آن به منظور اصلاحش"(ماهنامه اطلاع رسانی، ۱۶،۱۳۸۹)
بافت تاریخی : "بافت تاریخی به هسته اولیه تشکیل شهرها که دارای ارزش های معماری و اجتماعی نهفته فراوان است، اطلاق می شود” ( مجله علمی تخصصی برنامه ریزی فضایی،۱۳۰).
۴-روش شناسی تحقیق:
الف- شرح کامل روش تحقیق بر حسب هدف، نوع داده ها و نحوه اجراء (شامل مواد، تجهیزات و استانداردهای مورد استفاده در قالب مراحل اجرایی تحقیق به تفکیک):
تذکر: درخصوص تفکیک مراحل اجرایی تحقیق و توضیح آن، از به کار بردن عناوین کلی نظیر، «گردآوری اطلاعات اولیه»، «تهیه نمونه‏های آزمون»، «انجام آزمایش‏ها» و غیره خودداری شده و لازم است در هر مورد توضیحات کامل در رابطه با منابع و مراکز تهیه داده‏ها و ملزومات، نوع فعالیت، مواد، روش‏ها، استانداردها، تجهیزات و مشخصات هر یک ارائه گردد.
با توجه به گسترده بودن طیف مطالعات جهت به هدف رسیدن این پژوهش انتظار می رود تمامی روش های تحقیقی مورد بررسی قرار گیرد وعلاوه بر استفاده از روش های متداول (تحقیقات میدانی و مطالعات کتابخانه ای) از روش های دیگری هم مانند مصاحبه های هدفمند، مطالعات تطبیقی و مطالعات کیفی استفاده شود. در این پژوهش با توجه به نیاز تحقیق ابتدا باید یک مطالعه کیفی(Qualitative study) انجام داد. به اعتقاد محققین این روش، چون افراد، فعالانه در تعامل های اجتماعی شرکت کرده و دارای تجربیات متفاوتی می باشند، قادر خواهند بود که از راه های مختلف به فهم و شناخت پدیده ها دست یابند.
در این پژوهش شرکتکنندگان (تعدادی از ساکنین بافت تاریخی پیرامون مقبره خواجه اتابک) به صورت هدفمند انتخاب میشوند زیرا در پژوهش کیفی، معمولا واحدهای نمونه براساس هدف خاصی که موردتوجه محقق است براساس نیاز پژوهش انتخاب میشوند تا اطلاعاتی غنی و عمیق از آنها بهدست آید. این نوع نمونهگیری را نمونهگیری (purposeful sampling) مینامند. برای مهیا کردن چنین نمونههایی، باید افرادی انتخاب شوند که پدیده مورد پژوهش را تجربه کرده باشند.
در گام بعد مطالعاتی، از روش تحقیقات کتابخانه ای و مطالعات میدانی استفاده کرده تا نتایج به دست آمده را در قالب جدولی در بخش های نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و راهکار ها ارائه کرده تا بتوان به خوبی به شناختی نسبتاً جامع رسید تا در نهایت امکان صادر شدن حکم هایی انشایی را فراهم کرد و به طرحهای جامع نهائی رسید.
. ب- متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی و شرح چگونگی بررسی و اندازه گیری متغیرها:
با توجه به فرضیه شماره ۱: متغیر مستقل: طرح جامع به منظور هماهنگی بین کارکرد و کالبد فضایی بافت و متغیر وابسته: واقع گرایی طراحی شهری که با بهره گرفتن از روش های متداول (تحقیقات میدانی و مطالعات کتابخانه ای) وروشهای دیگری مانند مصاحبه های هدفمند، مطالعات تطبیقی و مطالعات کیفی قابل بررسی است.
با توجه به فرضیه شماره ۲: متغیر مستقل: مولفه های متغیر و غیر متغیر، و متغیر وابسته: ساماندهی بافت مجاور خواجه اتابک که با بهره گرفتن از تحقیقات میدانی، مطالعات کتابخانه ای و مطالعات تطبیقی صورت می پذیرد.
با توجه به فرضیه شماره ۳:متغیر مستقل: طراحی مجموعه فرهنگی خواجه اتابک و متغیر وابسته: ساماندهی بافت تاریخی پیرامون آن که با توجه به داده های به دست اورده شده در مراحل قبل و مطالعه انها و یافتن ارتباطات بین انها و در نهایت طراحی این مجموعه صورت می پذیرد.
ج – شرح کامل روش (میدانی، کتابخانه‏ای) و ابزار (مشاهده و آزمون، پرسشنامه، مصاحبه، فیش‏برداری و غیره) گردآوری داده‏ها :
در گام نخست در این پژوهش با توجه به اهداف در نظر گرفته شده باید از مصاحبه و مطالعات کیفی سود جُست و در گام بعد می بایست از روش کتابخانه ای که از طریق فیش برداری از مقالات وکتاب های مرتبط می باشد استفاده کرد.
د – جامعه آماری، روش نمونه‏گیری و حجم نمونه (در صورت وجود و امکان):
یکی از روش هایی که می توان در این پروژه از آن سود جست مطالعه کیفی می باشد .این روش یک مطالعه کیفی (qualitative study) از نوع آنالیز محتوایی می باشد.به اعتقاد پژوهشگران در این روش چون افراد فعالانه در تعامل های اجتماعی شرکت کرده و دارای تجربیات متفاوتی می باشند ،قادر خواهند بود که از راه های مختلف به فهم وشناخت دقیق پدیده ها دست یابند. از همین رو می توان بخشی از ساکنین آن بافت را جامعه آماری به حساب آورد.
دلیل انتخاب این روش در کنار سایر روش ها در این تحقیق ،این بود که بر اساس فرض منطقی افراد بهترین مرجع برای توصیف موقعیت،احساسات و تجارب با واژهای خودشان هستند.
هـ - روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‏ها :
در این مطالعه تعدادی از ساکنین بافت تاریخی پیرامون مقبره، بر اساس نمونهگیری مبتنی بر هدف گزینش، انتخاب میشوند. سپس با بهره گرفتن از مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته، جمعآوری داده ها صورت می پذیرد. داده های مورد نظر را بررسی کرده و فهرستی از درونمایهها تهیه و طبقهبندی خواهد گشت. یافتهها در قالب درونمایه های اصلی به همراه درون مایه های فرعی مختص به هر یک طبقه بندی می شوند.
۵- فهرست منابع و ماخذ (فارسی و غیر فارسی) مورد استفاده در پایان نامه به شرح زیر :
پورصفر،شهرزاد،۱۳۸۶،بررسی تزیینات مقبره خواجه اتابک (کرمان)،کرمان،جلد اول
پورصفر،شهرزاد؛احمدپناه،سیدابوتراب،نگاهی به زوایای هنری مقبره خواجه اتابک،ماهنامه کتاب ماه هنر،۱۳۸۵،ش۹۹و۱۰۰،ص ۵۶-۶۳
آندره گدار؛ یداگدار،۱۳۹۰،طاق وقوس در معماری ایرانی، حمیدرضا قراگوزلو ؛ سعید صائمی،تهران،جلد اول
فلامکی، منصور (۱۳۸۲)، «فرهنگ و حقوق معماری-شهری در ایران از دیدگاه مرمت»، مجلس و پژوهش، سال ۱۱، شماره ۴۱
توسلی، محمود، “طراحی شهری در بافت قدیم شهر یزد"، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی ومعماری ایران، تهران، ۱۳۶۸
توسلی، محمود، ” قواعد و معیارهای طراحی فضای شهری"، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی ومعماری ایران، تهران،۱۳۷۶
کیانی، یوسف، “شهرهای ایران"، انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران،۱۳۶۸
خادم زاده، محمدحسن و کاظم ماندگاری، ” تغییر و تداوم در شهر تاریخی یزد “، فصلنامه آبادی، سال چهاردهم، شماره ۴۵ ، زمستان۱۳۸۳
مجله علمی تخصصی برنامه ریزی فضایی، سال دوم، شماره دوم، پاییز ۱۳۹۱،۱۵۶-۱۲۹
مهرعلیزاده،سارا،"بهسازی حوزه های فرسوده شهری باتکیه برمطالعه موردی محله کهنه بازار درشهرتبریز"،پایان نامه کارشناسی ارشد معماری،دانشگاه شهیدبهشتی،۱۳۸۱
ماهنامه اطلاع رسانی،آموزشی پ‍ژوهشی،شماره۱۳۸۹،۵۴
سلطان زاده،حسین،"فضاهای شهری در بافت های تاریخی ایران “،چاپ دوم ،۱۳۷۲
دانشگر مقدم٬گلرخ٬(١٣٨٨)٬”فهم مسئله طراحی در اموزش معماری “٬نشریه هنرهای زیبا٬شماره٣٧ ٬بهار٬١٣٨٨ دانشکده معماری٬ دانشگاه تهران٬صص۶٨-۵٩.

13. 13. Hajbaghery A, Parvizy S, Salsali M. (2006). Qualitative research. Boshra publication.

13. 13. StreubertSpeziale HJ, Carpenter DR. (2003). Qualitative research in nursing: advancing the humanistic imperative. 3rd ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins Co.

۶- استفاده از امکانات آزمایشگاهی واحد :
آیا برای انجام تحقیقات نیاز به استفاده از امکانات آزمایشگاهی واحد رفسنجان می‌باشد؟ بلی خیر
در صورت نیاز به امکانات آزمایشگاهی لازم است نوع آزمایشگاه، تجهیزات، مواد و وسایل مورد نیاز در این قسمت مشخص گردد.

شکل۲۱-تولید مقادیر تصادفی براونی ۸۶
شکل۲۲- باز تولید شبه تصادفی مسیر شاخص کل قیمت ۸۷
شکل۲۳- نمودار سمت راست مسیر واقعی و سمت چپ بازتولید مسیر شاخص قیمت ۸۷
شکل۲۴-بررسی تأثیر پارامتر ریسک گریزی ۸۸
فصل اول
۱-کلیات
۱-۱-مقدمه
بازار سرمایه به بازار داد و ستد ابزارهای مالی با سررسید بیشتر از یک سال و دارایی‌های بدون سررسید اطلاق می‌شود. این بخش از بازار مالی نقش مهم‌تری در گردآوری منابع پس‌اندازی و تأمین نیازهای سرمایه‌گذاری واحدهای تولیدی دارد. مهم‌ترین کارکرد بازار سرمایه در اقتصاد ملی، تجهیز منابع پس اندازی و هدایت آن به سوی فعالیت‌های مولد اقتصادی است. بازار سرمایه علاوه بر تخصیص سرمایه، خطرات اقتصادی را نیز توزیع می‌کند. در واقع ریسک فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری، از طریق ایجاد و انتشار اوراق بهادار توزیع می‌شود. به عبارت دیگر بازار سرمایه در ابعاد وسیع، ریسک افراد فعال اقتصادی را به پس‌انداز کنندگان(که حاضر به پذیرش ریسک یک دارایی با بازده غیر مطمئن می باشند)، منتقل و بین آن‌ها توزیع می‌کند.
بازار سرمایه علاوه بر توزیع ریسک، افراد را قادر به ایجاد تنوع در سرمایه‌گذاری می‌کند. ایجاد تنوع در سبد دارایی منجر به کاهش ریسک می‌شود. کل ریسک به این علت کاهش می‌یابد که زیان در بعضی از سرمایه‌گذاری‌ها توسط منافع ناشی از سایر سرمایه‌گذاری‌ها جبران می‌شود. بازار سرمایه همچنین ریسک عدم نقدشوندگی را کاهش می‌دهد. نقدشوندگی، عبارت از سهولت تبدیل دارایی‌ها به قدرت خرید در قیمت‌های مورد توافق است. هزینه‌های مبادلاتی و عدم تقارن اطلاعاتی باعث کاهش نقدشوندگی شده و ریسک را افزایش می‌دهد. بازارهای مالی از طریق انتشار و تحلیل اطلاعات و تسهیل دادوستدها به کاهش ریسک عدم نقدشوندگی کمک می‌کنند.
مسائل پیچیده اثر گذار بر بازار سرمایه را به طور کلی می‌توان به دو دسته مسائل کلان اقتصادی و مسائل خرد اقتصادی تقسیم بندی کرد. در بیان مسائل کلان اقتصادی اثر گذار بر بازار سرمایه می‌توان به تأثیر‌ چرخه های تجاری، شاخص‌های اقتصادی و سیاست گزاری های پولی و مالی دولت اشاره کرد. بازار سرمایه با مواردی همچون شاخص اطمینان مشتریان، سرمایه گذاران مطلع در کنار نا مطلع‌ها، تازه کارها در مقابل افراد با تجربه تر و وجود بحث‌های رفتاری از قبیل وجود زیان گریزی^[۱]، اعتماد بیش از حد^[۲] و عکس‌العمل بیش از حد^[۳] در چارچوب مسائل خرد اقتصادی مواجه می‌باشد.
لذا به نظر می رسد نمی توان به تنهایی با بهره گرفتن از یک علم خاص، برای حل مشکلات و چالش‌های پیشرو در بازار سرمایه، آن هم در هزاره سوم، پیش قدم شد. در این چارچوب فکری اعتقاد بر این است که علاوه بر حضور در مرزهای علمی روز دنیا، با دیدی باز از محضر کارشناسان و اندیشمندان علوم مختلف همچون اقتصاد، فیزیک، ریاضی و آمار جهت حل مسائل و مشکلات اقتصادی از جمله بازار سرمایه ایران بهره گرفت.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۲-مسئله تحقیق
وجود ریسک در بازارهای سرمایه ناشی از ریسک موجود در دارایی‌های واقعی است. لذا این امر باعث خواهد شد، دارایی‌های مالی که منتج از دارایی‌های واقعی هستند، حامل ریسک باشند. این ماهیت بازار سرمایه صاحب نظران اقتصادی و سایر علوم مرتبط را بر آن داشت تا به بررسی کاربردهایی در تئوری سبد دارایی، توسعه شبیه سازی مدل‌های میکروسکوپی بازار، ایجاد و گسترش تئوری‌های تشخیص بحران‌های بازار سرمایه و پیش بینی نوسانات آتی شاخص‌های بازار بپردازند. این مطالعه می کوشد تا با تبیین ویژگی‌های شاخص قیمت بازار سرمایه ایران از طریق تکنیک‌های اقتصادی و فیزیک آماری، ویژگی‌های سری زمانی داده‌ها و نتایج حاصله از آنرا را مورد بررسی قرار دهد. در این چارچوب بطور مشخص به بررسی خواص مانایی شاخص بازدهی، استخراج تابع طیفی و نتایج ناشی از آن و همچنین بررسی فرم توزیع شاخص بازدهی بازار سرمایه پرداخته خواهد شد. سپس بررسی و استخراج تابع توزیع کستینگ^[۴] و نتایج کاربردی ناشی از آن مورد توجه قرار خواهد گرفت. در ادامه نیز یک الگوی اقتصادی جهت بازتولید رفتار شاخص قیمت بازار سهام ایران در دوره ای معین مورد آزمون قرار خواهد گرفت.
۱-۳-سوالات تحقیق
به طور کلی می‌توان سؤالات تحقیق را به صورت زیر بیان کرد:
۱-درحالی‌که اکثر سری‌های زمانی مالی دارای توابع چگالی بازده با ویژگی دنباله پهن و قله بلند نسبت به توزیع نرمال هستند، آیا شاخص قیمت بازار سهام ایران از این قاعده کلی پیروی می‌کند؟
۲-اگر تابع توزیع احتمال کستینگ برای شاخص قیمت سهام در بازار سهام ایران برآورد گردد، ویژگی ها و نتایج تابع برآورد شده به چه صورت می باشد؟
۳-آیا با بهره گرفتن از یک الگوی اقتصادی تعیین رفتار سرمایه گذار در چارچوب سبد دارایی تصادفی می توان شاخص قیمت سهام بازار ایران را باز تولید نمود؟
۱-۴-فرضیه های تحقیق
۱- شاخص قیمت بازار سهام ایران دارای تابع چگالی بازده با ویژگی دنباله پهن و قله بلند نسبت به توزیع نرمال می باشد.
۲- تابع توزیع احتمال کستینگ برای شاخص قیمت سهام در بازار سهام ایران به صورت آبشاری و دارای چولگی می باشد.
۳- با بهره گرفتن از یک الگوی اقتصادی تعیین رفتار سرمایه گذار در چارچوب سبد دارایی تصادفی می توان رفتار شاخص قیمت سهام بازار ایران را در یک مسیر بلند مدت باز تولید نمود.
۱-۵-اهمیت و ضرورت تحقیق
وظیفه یک سیستم مالی تخصیص بهینه منابع مالی اقتصادی و گسترش منابع می‌باشد. این تخصیص منابع در طول زمان و در شرایط نامطمئن انجام خواهد شد. اگرچه سازمان‌های مالی در طول زمان و در مکان‌های مختلف دچار تغییرات می‌شوند، اما وظایف اصلی یک سیستم مالی از جمله تبادل منابع اقتصادی در طول زمان در بازارهای مالی جهانی، تجمع منابع برای استفاده در شرکت‌ها، سازماندهی اطلاعات برای هماهنگ کردن تصمیم گیری‌ها، تسهیل جریان اطلاعات و کشف قیمت، تهیه شاخص سهام، کاهش مخاطره های اخلاقی و مدیریت ریسک و غیره در تمام سیستم‌های اقتصادی یکسان می‌باشد.
این تحقیق سعی بر آن دارد تا در یک چارچوب اقتصادی و با بهره گرفتن از روش‌های مکانیک آماری، تفکری نوین را به کارشناسان اقتصادی در امور مالی جهت تجزیه و تحلیل شرایط بازار بیان نماید. به عبارت بهتر تحقیق حاضر می کوشد در کنار بررسی آماری رایج در بازار سهام، از روش های نوین تحلیل رفتار در علم فیزیک(مانند تلاش برای پیش بینی وقوع زلزله بر اساس برآورد توابع توزیعی خاص همچون کستینگ) برای تحلیل شرایط بازار سهام ایران استفاده شود. همچنین این مطالعه سعی خواهد داشت با کنار هم گذاشتن تحلیل رفتار سرمایه گذار از لحاظ علم اقتصاد و استفاده از مبانی نظری نوین سبد دارایی تصادفی در علوم مالی، اقدام به آزمون بازتولید رفتار شاخص قیمت سهام برای دوره ای مشخص نماید.
۱-۶-هدف تحقیق
فراهم آوردن زمینه های نوین علمی برای توسعه قدرت تجزیه و تحلیل مسائل مرتبط با تصمیم گیری سرمایه گذاران در بازار سرمایه ایران، توسط تحلیل گران حرفه ای این بازار از اهداف مهم این تحقیق بشمار می‌رود. به طور مشخص این مطالعه می کوشد با بهره گیری از مطالعات پیشین به ارائه مبانی نظری منسجم و مرتبط با بازار سرمایه ایران در فصل سوم تحقیق، زمینه را برای به‌کارگیری تکنیک‌های مرسوم در اقتصاد فیزیک فراهم آورد. در نهایت با به‌کارگیری مناسب از ابزارهای مختلف الگو سازی، الگوریتمی از چگونگی تعیین مسیر قیمت ارائه خواهد شد که به وسیله آن بازتولید رفتار شاخص قیمت بازار سهام در یک دوره معین مورد آزمون قرار خواهد گرفت.
بنابراین مطالعه حاضر با بهره گرفتن از روش‌های مرسوم در علم اقتصاد فیزیک، می کوشد تا گوشه‌هایی از حقایق نهفته بازار سرمایه برای نظریه‌پردازان، متخصصان و فعالین این بازار روشن سازد. بعبارت روشن تر تجزیه و تحلیل بازار از طریق برآورد فرم توزیعی کستینگ و همچنین بازتولید تصادفی رفتار شاخص قیمت می تواند در بلند مدت پس از تکمیل و عیب یابی علمی توسط سایر متخصصین، برای تجزیه و تحلیل و پیش بینی بازار سهام در دنیا تجاری سازی و مورد استفاده سرمایه گذاران قرار گیرد.
۱-۷-نو آوری تحقیق
هدف از انجام این مطالعه گسترش مرز مدل‌های ذهنی و طولانی‌تر کردن افق دید صاحبنظران بازار سرمایه در ایران می باشد. این امر مستلزم عبور از چارچوب های فکری سنتی، مرز بین بخش‌ها و وظایف در سازمان‌ها, مرز بین درس‌ها و تخصص‌های مختلف دانشگاهی و عبور از موانع ایجاد شده توسط فرهنگ، قوم یا طبقه و نژاد یا گاهی نرم‌ها و هنجاری‌های نظام‌های اجتماعی است. لذا بر اساس چنین چارچوب تفکری در سبز فایل مدیریت بازار سرمایه نیازمند افرادی است که علاوه بر تحلیل بازار بر اساس روش های سنتی بتوانند سیستم‌های پیچیده مالی را با بهره گرفتن از ابزارهایی همچون شبیه سازی، تحلیل سیستم‌های پیچیده، منطق فازی، هندسه فر کتالی، آشوب و شبکه های عصبی در چارچوب نظریه پردازی اقتصاد فیزیک مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. این مطالعه سعی دارد به نوبه خود با تبیین روش‌های نوین و به‌کارگیری آن‌ها، گامی هر چند کوچک را در جهت ارتقا سطح تحقیقات کاربردی دانش بنیان در بازار سرمایه ایران بردارد. لذا این تحقیق به طور مشخص می کوشد تا با بکارگیری روش ها و الگوهای مشخص در علوم مختلف از جمله اقتصاد و فیزیک در کنار یکدیگر به هدف خود یعنی زمینه سازی برای تحلیل شرایط بازار از نظر شرایط ریسکی و نیز بازتولید رفتار شاخص قیمت سهام برسد.
فصل دوم
۲-مروری بر مطالعات انجام شده
۲-۱-مقدمه
بررسی رفتار شاخص قیمت سهام با بهره گرفتن از روش‌های مختلف مورد علاقه بسیاری از اقتصاددانان قرار گرفته است. آنچه در فصل حاضر گردآوری شده است، شامل مجموعه منتخب از مطالعاتی است که در خارج و داخل کشور بر روی رفتار شاخص قیمت سهام در ابعاد مختلف(همچون بررسی رفتار تصادفی سبد دارایی بازار سهام، بررسی تلاطم، تحلیل کارایی، نااطمینانی و شبیه سازی رفتار قیمت سهام) انجام شده است.
۲-۲-مطالعات خارجی
صادقی^[۵] (۱۹۹۲) در مطالعه ای به بررسی رفتار بازار سهام کشور استرالیا پرداخته‌ است. این تحقیق بر اساس تئوری انتظارات عقلایی و فروض بازار کارا و بر اساس مدل خود رگرسیون جمعی میانگین متحرک^[۶]، به تجزیه و تحلیل بازار سهام پرداخته است. متغیر‌هایی که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته‌اند، عبارتند از: کسری حساب جاری، نرخ ارز، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی، نرخ بیکاری، تورم و نرخ بهره. نتایج حاکی از این است که بهبود در تغییرات مورد انتظار و غیر قابل انتظار در کسری حساب جاری، نرخ ارز، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی و تغییرات غیر منتظره در نرخ بیکاری ارتباط مثبت با شاخص قیمت سهام دارند. نرخ بهره و تغییرات مورد انتظار و غیر قابل انتظار در تورم نیز ارتباط منفی با قیمت‌ سهام دارند.
جرد^[۷] و ساتم^[۸] (۱۹۹۹) به بررسی بنیادی رفتار بازدهی سهام برای اقتصاد نروژ پرداخته‌اند. آنها در این تحقیق عنوان می کنند که این مطالعه بر خلاف نتایج بسیاری از مطالعات گذشته برای سایر بازارهای اروپا، در بررسی ارتباط میان بازدهی سهام و عوامل کلان اقتصادی برای اقتصاد باز و کوچک نروژ به وجود چندین ارتباط معنی‌دار دست یافته است. با بهره‌گیری از یک مدل خود رگرسیون برداری برای داده‌های ماهانه از سال ۱۹۷۴ تا ۱۹۹۴ به این بررسی پرداخته شده است. تاثیر متغیرهایی همچون قیمت نفت، نرخ بهره واقعی، تورم و تولیدات صنعتی بر شاخص بازدهی سهام، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که به دلیل وابستگی زیاد اقتصاد نروژ به نفت، ارتباط مثبت و معنی‌داری بین قیمت نفت و بازدهی سهام وجود داشته است. از آنجا که نرخ بهره واقعی در اقتصاد نروژ دارای نقش مهم و اساسی است، لذا مشاهده شده است که بازدهی سهام نسبت به تغییرات نرخ بهره واقعی دارای پاسخ منفی و سریعی بوده است. بازدهی سهام نسبت به تغییرات تورم نیز از واکنش کمی برخوردار بوده است. از طرف دیگر بازدهی سهام در برابر تغییرات تولیدات صنعتی پاسخ مثبت و معنی‌دار با تأخیری را نشان می‌دهد.
بلوک^[۹](۲۰۰۰) در مطالعه ای به بررسی و شبیه سازی رفتار بازار سهام می‌پردازد. وی ضرورت تحقیق خود را چنین عنوان می‌کند که با داشتن اطلاعات مشخص که در اختیار و دسترس عموم قرار دارد می‌توان انتظار داشت که سرمایه گذاران مشابه، پیش بینی یکسانی برای چگونگی تغییر و حرکت قیمت داشته باشند. محقق با یک مثال به خوبی توانسته شرایط پیچیده در بازار سهام را برای مدل سازی تشریح کند. بدین ترتیب که اگر فرد الف بشنود که کمپانی x نفت کشف کرده انتظار خواهد داشت که قیمت سهام این کمپانی به شدت افزایش یابد و در نتیجه وی یک جایگاه پیشنهاد را برای خرید بدست خواهد آورد. مبادله چندان با ارزش نیست مگر اینکه یک سرمایه گذار دیگر مثلاً فرد ب پیشنهاد فروش سهام x خود را مطرح کند. اما سؤال بعدی که در ذهن فرد الف پدید می‌آید این است که چرا فرد ب قصد دارد سهام خود را بفروشد ؟ آیا تصمیم وی غیر عقلایی است ؟ آیا فرد ب از خبرهای خوب بی اطلاع است ؟ آیا چیزی می‌داند که فرد الف از آن خبر ندارد ؟. شعور عمومی فرض می‌کند که فرد الف و ب انتظارات متفاوتی از قیمت آینده x دارند که علت آن شاید اطلاعات ناقص باشد. در نتیجه دینامیک‌های بازار توسط نوسانات تصادفی تعیین می‌شود. اما این فرض منجر به پیش بینی‌هایی می‌شود که بر اساس آن نوسانات قیمت باید دارای توزیع نرمال لگاریتمی باشد و اینکه حجم مبادله باید کم و ناپایدار باشد.
آنچه در واقعیت در تمامی بازارها مشاهده می‌شود، زنجیره ای از فعالیت‌ها با حجم بالا و نوسانات زیاد در قیمت است که به طور مداوم رخ می‌دهد به گونه ای که شعور عمومی قادر به محاسبه آن نیست. یافتن دلیل این سلسله حوادث، انگیز خوبی است که محققان مختلف را جهت تحقیقات بیشتر به سوی خود جلب نماید. لذا بلوک سعی می‌کند تا با ارائه یک الگوی مناسب اقتصادی در توجیه رفتار سرمایه گذار و استفاده از تکنیک‌های مختلف آماری، اقتصادی و فیزیکی به بررسی رفتار بازار سهام بپردازد. وی نیز مانند سایر محققین الگویی را با فروضی خاص و با به‌کارگیری پارامترهای موجود در حافظه بازار از قبیل قیمت سهام، میزان مبادله، ریسک گریزی^[۱۰]سرمایه گذار، میزان بهینه سرمایه گذاری ارائه می کند. در نهایت سعی نموده است، با حذف متغیرهایی که دارای تأثیر چندانی بر پروسه تغییرات شاخص قیمت بازار ندارند، روند مشخصی از تغییرات قیمت را با ویژگی‌های آماری از قبل معین به صورت آزمایشگاهی، برای دوره زمانی آتی شبیه سازی کند.
مارش و کوبایاشی^[۱۱] (۲۰۰۰) در مطالعه ای به دستاوردهای تحقیقات فیشر، مرتون و شولز^[۱۲] در بازار مالی اشاره می کند. این سه نفر که به ترتیب فیزیکدان، اقتصاددان و کارشناس مسائل مالی می‌باشند سعی بر آن داشتند تا با بهره گیری دانش فیزیک، اقتصاد، ریاضی و آمار به بررسی مسائل مرتبط با بازارهای مالی بپردازند. آن‌ها به مطالعه شیوه ای برای قیمت گذاری دارائی‌های مالی با بهره گرفتن از یک روش دینامیک همت گماردند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد، آنها موفق به طراحی سیستم واینری قیمت گذاری معاملات اختیار خرید و فروش در سطح بهینه ریسک شدند.
لیپتون^[۱۳](۲۰۰۱) در مطالعه ای با بهره گیری از دانش ریاضی، فیزیک، اقتصاد و امور مالی ایده‌هایی در رابطه با امور مالی مطرح نموده است. پرفسور لیپتون بر این عقیده است که با پیوند مدل‌های اقتصادی، مهندسی مالی، نظریه بازی‌ها و تکنیک‌های آماری پیش بینی، می‌توان ابزارهای مناسبی برای حل مسائل مالی ابداع کرد. وی تحقیقاتی در این راستا انجام داده است که می‌توان به تحقیق بررسی ساختار میکروسکوپی بازار سهام اشاره کرد. در این تحقیقات با بهره گیری دانش بین رشته ای سعی شده است، حالات بازار را با رفتار مایعات یا گازها شبیه سازی نماید. برای تشریح مفاهیمی مانند نقدینـگی و بی ثباتی اقتصادی، از روان بودن آب‌ها همانند نقدینگی و ناپایداری گازها همانند بی ثباتی اقتصادی استفاده شده است. وی این موارد را دلیلی بر ارتباط عمیق مباحث فیزیک و امور مالی می‌داند.
مورلی^[۱۴](۲۰۰۲) به بررسی تحلیل نوسانات بازار سهام در اقتصاد کلان انگلستان پرداخته است. ولی در این مطالعه که بر اساس داده‌های ماهانه انگلستان از ژانویه ۱۹۶۷ تا دسامبر ۱۹۹۵ انجام شده است، با بهره گرفتن از مدل‌های اقتصادی خودهمبسته واریانس ناهمسانی شرطی^[۱۵] و تعمیم یافته آن^[۱۶] به تحلیل نوسانات پرداخته است. متغیرهای منتخب مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از: تولیدات صنعتی، شاخص قیمت خرده فروشی، عرضه پول، تورم، نرخ ارز و نسبت مارک آلمان به پوند انگلستان. نتایج حاکی از این است که متغیرهای منتخب نمی‌توانند با بهره گرفتن از یک مدل خودهمبسته واریانس ناهمسانی شرطی،  تغییرات در بازار سهام را توضیح دهند. این مطالعه با بهره گرفتن از یک مدل خود رگرسیون برداری به این نتیجه دست یافته است که همه متغیرهای مورد بررسی دارای تأثیر مثبت در سطح نود درصد بر شاخص قیمت بازار سهام می باشند.
پویتراس^[۱۷] (۲۰۰۴) در مطالعه ای بنیادی به تجزیه و تحلیل رفتار تغییرات مسیر حرکت شاخص قیمت بازار سهام آمریکا پرداخته است. متغیرهایی که توسط وی به‌کار گرفته شده است، عبارتند از: شاخص قیمت مصرف کننده، شاخص قیمت تولید کننده، نرخ بیکاری، کل اشتغال غیر کشاورزی، شاخص تولیدات صنعتی، تراز تجاری آمریکا برای کالا و خدمات، حجم پول و نرخ تنزیل فدرال رزرو. این مطالعه به تخمین یک رگرسیون خطی و انجام آزمون بر روی ضرایب برای دوره زمانی ۱۹ ساله از سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۸ به صورت ماهانه اقدام نموده است. نتایج برآورد حاکی از این است که به‌طورکلی خبرهایی که قابلیت پیش بینی دارند، دارای قدرت توضیح دهندگی معنی داری برای تغییرات در شاخص قیمت سهامS&P500^[18] نمی‌باشند. هشت متغیر کلان اقتصادی ذکر شده، به استثنای نرخ تنزیل، دارای قدرت توضیح دهندگی ناچیزی برای تغییرات در شاخص قیمت سهام بوده‌اند. اما در مورد متغیر نرخ تنزیل می‌توان گفت بیش از ۹ درصد از تغییرات شاخص قیمت سهام را توضیح داده است. دلیل این امر شاید این باشد که متغیر نرخ تنزیل تنها متغیری است که توسط سیاست‌های حمایتی دولت تحت تأثیر قرار نگرفته و البته توسط سیاست‌های مقامات فدرال رزرو تعیین شده است، که به هر حال این تفاوت می‌تواند جهت توضیح دهندگی بیشتر این نرخ برای تغییرات قیمت سهام مطرح باشد.
وان^[۱۹] (۲۰۰۷) در مطالعه ای به آزمون نظریه سبد دارایی تصادفی برای داده های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۶ برای بازار سهام ایالات متحده آمریکا پرداخته است. نظریه سبد دارایی تصادفی ابتدا توسط فرنولز^[۲۰](۱۹۹۹) ارائه گردید و در سال‌های بعد توسط وی و سایرین بسط و گسترش یافت. این نظریه سعی در بررسی و استخراج تأثیر عوامل تصادفی‌ای نموده که اصطلاحاً آنرا حرکت براونی و یا فرایند واینری^[۲۱] می نامند. وان بعد از مطالعات خود و بر اساس دوره زمانی مورد مطالعه ادعا نمود که بررسی تجربی تابع مولد سبد دارایی تصادفی بر روی شاخص قیمت بازار سهام ایالت متحده، حاکی از تائید این نظریه می‌باشد.
جعفری صمیمی (۲۰۰۸) در مطالعه ای به بررسی جایگاه علم اقتصاد فیزیک به عنوان یک مفهوم میان رشته ای در کشورهای در حال توسعه پرداخته است. وی در این تحقیق به وجود دیدگاه های مثبت و منفی اقتصاد دانان در مورد این مفهوم نسبتا جدید در مجامع علمی کشورهای در حال توسعه اشاره می کند. نتایج تحقیقات وی بر روی دانشگاه های دولتی و غیر دولتی در ایران نشان می دهد که سطح دانش دانشگاهیان در حیطه اقتصاد فیزیک در ایران بسیار محدود است. به اعتقاد محقق نمی توان بدون بهره گیری از علم فیزیک و ریاضیات برای علم اقتصاد جایگاه مناسبی را برای تجزیه وتحلیل ها در نظر گرفت. اقتصاددانانی که علم اقتصاد را به عنوان یک علم توصیفی بررسی می کنند و به ابزارهایی چون مکانیک آماری و ریاضی مسلط نیستند، غالبا مخالف حضور و توسعه علم اقتصاد فیزیک در سطح جامعه می باشند. همچنین وی بر این اعتقاد است که نظریه عمومی کینز برگرفته از نظریه نسبیت عمومی انیشتین می باشد.
وانگ و همکاران^[۲۲] (۲۰۰۸) در مطالعه ای به بررسی رفتار بازار سهام پرداخته‌اند. آن‌ها این سؤال‌ها را مطرح می‌نمایند که اگر متغیرهایی همچون قیمت سهام و حجم مورد مبادله تصادفی باشند آیا می‌توان توزیع و هم بستگی بین آن‌ها را بدست آورد؟ آیا می‌توان رفتار آن‌ها را در آینده پیش بینی نمود ؟ یا حداقل می‌توان یک پیش بینی، با ویژگی‌های آماری یکسان برای سایر بازارها و یا سایر بازه های زمانی مشابه انجام داد؟ اگر این امر ممکن است متغیرهای مهم اثرگذار کدامند و چگونه می‌توان الگوی مورد نظر را برای پیش بینی سایر بازارهای سهام تعمیم داد؟
در این مطالعه آن‌ها عنوان می‌کنند که می‌توان سؤال‌های فوق را با یک مدل در چارچوب مکانیزم بازار سهام تا حدودی پاسخ داد و در این راستا مدل‌های بازی^[۲۳] را معرفی نمودند. قبل از برآورد، در ابتدا عواملی از قبیل شرایط اولیه^[۲۴]، شرط کرانه^[۲۵] (تنها یک نوع سهام) و متغیرهای خارجی^[۲۶] (واحد تجاری^[۲۷] و محیط) درالگوی لحاظ می گردد.
نخستین فرض این است که فعالیت همه دارندگان سهام تحت تأثیر یکدیگر قرار دارد. این قبیل اثرات متقابل ممکن است به طور غیر مستقیم به دلیل شرایط مختلف بازار و یا در حالت خاص تحت تأثیر روابط فردی به وجود آید. در این الگو فرض شده که متغیرهای تصادفی دارای توزیع ثابت می‌باشند. دارنده سهام هر یک واحد از حجمی را که می‌تواند در هر زمان خرید یا فروش کند، در تملک اوست. خرید قیمت را افزایش می‌دهد و فروش قیمت را کاهش می‌دهد. هر فرد سعی در کسب منفعت بیشتر در این بازی دارد. لذا در این تحقیق یک مدل بازی برای توضیح مکانیزم قیمت سهام ارائه شده است.
و انگ و همکاران بر این اعتقادند که با بهره گرفتن از این الگو محققین خواهند توانست برخی از اطلاعات مهم و اساسی از قبیل سود فعالان را مورد آزمون قرار دهند. هم چنین بسیاری از متغیرهای خارجی دیگر را نیز بررسی نمایند. در واقع هدف از طراحی الگوی مورد نظر، تولید مجدد رفتار شاخص بازار سهام (در صورت برقراری خواص مشابه آماری) برای سایر بازه های زمانی و همچنین سایر بازارهای سهام می باشد. اگرچه بر اساس بحثی که در فیزیک سیستم پیچیده^[۲۸] مطرح است، تنها تعداد کمی قانون سیستمی وجود دارد^[۲۹] و نمی‌توان قوانین جامعی را برای بازار سهام ارائه نمود. البته محققین در این مطالعه معتقدند که مدل بازی، ممکن است اطلاعات ارزشمندی را در اختیار تحلیل گران بازار سرمایه قرار دهد.
الحاربی^[۳۰](۲۰۰۹) در مطالعه ای به بررسی کارایی و غیر خطی بودن روابط بازارهای سهام کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس پرداخته است. وی بیان می‌کند که در مطالعه‌ی پدیده‌های مالی و اقتصادی، انتخاب درست مدل، یک اصل اساسی می‌باشد. در صورتی که اثبات شود که پویایی‌های موجود در بازارهای مالی از نوع غیر خطی هستند آنگاه استفاده از مدل‌های خطی به منظور تخمین و پیش بینی امری بیهوده می‌باشد. غیر خطی بودن روابط در بازارهای مالی توسط مطالعات زیادی مورد بحث قرار گرفته‌اند. هدف اصلی این تحقیق بررسی کارایی و آزمون غیر خطی بودن بازارهای سهام کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس(بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی) می‌باشد. از آنجا که اکثر تحقیقات تاکنون در مورد بازارهای مالی پیشرفته و سازمان یافته صورت گرفته است، این تحقیق به بازارهای نوظهور و بازار بورس کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس پرداخته است.
نتایج حاکی از وجود شواهد قوی در مورد غیر خطی بودن روابط در بازارهای بورس هر شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس می‌باشد. با بهره گرفتن از آزمون‌های غیر خطی و هم نتایج حاصل از آزمون‌های استقلال خطی استاندارد نتایج نشان می‌دهد که فرضیه بازار کارا در مورد بورس شش کشور عضو شورای همکاری قویاً رد می‌شود. همچنین یافته های تحقیق نشان می‌دهد که بهتر است به جای استفاده از روش‌های ساده خطی به منظور مدل سازی روابط مالی از مدل‌های غیر خطی استفاده شود. با بهره گرفتن از الگوهای غیرخطی پیش بینی قیمت آینده سهام با دقت بالاتری امکان پذیر می‌گردد.
فری^[۳۱](۲۰۱۱) در مطالعه ای به بررسی حباب‌های مالی با بهره گرفتن از رهیافت اقتصاد فیزیک^[۳۲] برای بازار بورس لندن پرداخته است. وی برای دوره زمانی دوم مارچ ۲۰۰۹ تا ۲۹ اکتبر ۲۰۱۰ با بهره گیری از الگوهای گوسی و غیرگوسی به مطالعه شاخص قیمت بازار پرداخته است. این تحقیق در چارچوب تحلیل رفتار تصادفی واینری برای شاخص قیمت و انجام یک آزمون تجربی، سعی در توسعه نظریه پردازی در زمینه علمی اقتصاد فیزیک دارد. نتایج مطالعه وی نشان می‌دهد که برای تبیین بهتر شرایط حبابی بازار سهام، بهتر است بجای استفاده از یک الگوی توزیع استاندارد، یک الگوی توزیع گوسی معکوس نرمال^[۳۳] بکار گرفته شود. لذا با توجه به خواص پهن بودن دنباله^[۳۴] توزیع گوسی معکوس نرمال و الگوی حباب لپتوکورتیک^[۳۵] می توان وقوع حباب را در بازار بهتر از توزیع گوسی مشاهده نمود.
مور، سان، ورایس و زوو^[۳۶] (۲۰۱۳) در مطالعه ای به بررسی نظری رابطه ریسک دارایی ها در سبد پرتفوی و بازدهی سهام پرداخته اند. برای انجام این بررسی از تحلیل فرم دنباله تابع توزیع بازدهی استفاده کرده اند. به این ترتیب که اگر توزیع بازدهی پرتفوی دارایی سهام دارای دنباله پهن تری^[۳۷] باشد، نشان از وجود شرایط ریسکی تر در سبد دارایی ها می باشد. بر اساس نتایج تحقیق آنها در مقایسه با تئوری قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای^[۳۸] نتایج مشابه ای دست یافتند. به طوریکه اگر سرمایه گذاران بر مبنای میانگین و واریانس بازدهی اقدام به انتخاب یک پرتفوی متنوع^[۳۹] نمایند، دنباله تابع توزیع بازدهی نیز نقاط غایی را با احتمال کمتری می پیمایند. به عبارت دیگر یک پرتفوی بهینه نسبت به سایر پرتفوی ها از نوسانات ناگهانی کمتری برخوردار است و فرم توزیع به حالت گوسی نزدیکتر خواهد بود.