تذکر: PS : شیوه فرزندپروری سهل گیر؛ NS: نوجویی؛ BP: مشکلات رفتاری؛ PA: آمادگی اعتیاد.
مندرجات جدول ۱۳-۴، نشان میدهند که ضریب استاندارد اثر غیرمستقیم شیوهفرزندپروری سهلگیر بر آمادگی اعتیاد از طریق نوجویی و مشکلات رفتاری ۰۰۳/۰- است که در سطح ۹۱/۰p= با روش بوت استراپ صدکی و ۹۵/۰p= با روش بوت استراپ سوداری تصحیح شده معنیدار نیست. هم چنین مشاهده می شود که حد بالا و پایین اثر غیر مستقیم، صفر را در بر گرفته و اثر به دست آمده در این فاصله اطمینان قرار نگرفته است. بنابراین این مسیر غیر مستقیم با بهره گرفتن از روش بوت استراپ صدکی و سوداری تصحیح شده مورد تایید قرار نمی گیرد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فرضیه ۴۳: شیوه فرزندپروری مقتدر از طریق راهبرد مقابله مسئله مدار و مشکلات رفتاری اثر منفی غیرمستقیم بر آمادگی اعتیاد دارد (شکل ۸-۴).
مقابله مسئله مدار
مشکلات رفتاری
فرزندپروری مقتدر
آمادگی اعتیاد
شکل ۸-۴: مدل سه مسیره روابط شیوه فرزندپروری مقتدر، راهبرد مقابله مسئله مدار، مشکلات رفتاری و آمادگی اعتیاد
نتایج آزمون فرضیه ۴۳ در جدول ۱۴-۴ درج شده است.
جدول ۱۴-۴٫ نتایج تحلیل اثر غیر مستقیم از PS به AP از طریق CS و BP

تذکر: PS : شیوه فرزندپروری مقتدر؛ CS: راهبرد مقابله مسئله مدار؛ BP: مشکلات رفتاری؛ PA: آمادگی اعتیاد.
مندرجات جدول ۱۴-۴، نشان می دهند که ضریب استاندارد اثر غیر مستقیم شیوه فرزند پروری مقتدر بر آمادگی اعتیاد از طریق راهبرد مقابله مسئله مدار و مشکلات رفتاری ۱۵/۰- است که در سطح ۰۰۱/۰p= در روش بوت استراپ صدکی و ۰۰۱/۰p= در سوداری تصحیح شده معنی دار است. همچنین مشاهده می شود که حد بالا و پایین اثر غیر مستقیم، صفر را در بر نمی گیرد و اثر به دست آمده در این فاصله اطمینان قرار گرفته است. بنابراین این مسیر غیر مستقیم با بهره گرفتن از روش بوت استراپ صدکی و سوداری تصحیح شده مورد تایید قرار می گیرد.
فرضیه ۴۴: شیوه فرزندپروری مستبد از طریق راهبرد مقابله هیجان مدار و مشکلات رفتاری اثر مثبت غیرمستقیم بر آمادگی اعتیاد دارد (شکل ۹-۴).
مشکلات رفتاری
مقابله هیجانمدار
فرزندپروری مستبد
آمادگی اعتیاد
شکل ۹-۴: مدل سه مسیره روابط شیوه فرزندپروری مستبد، راهبرد مقابله هیجان مدار، مشکلات رفتاری و آمادگی اعتیاد

فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
در فصل کلیات تحقیق به­ترتیب، بیان مسئله، ضرورت و اهمیت تحقیق، پرسش­ها، فرضیه ­ها، هدف­ها، روش کلی تحقیق و شرح واژه و اصطلاحات مورد تبیین قرار گرفته است، تا در ابتدا خواننده با کلیات کار و فرآیندهای تحقیق آشنا شود. در واقع این فصل تقریبا همان طرح تحقیق(پروپزال)می­باشد و امید است که با خواندن این فصل بتوان دید روشنی برای ادامه این تحقیق در ذهن خواننده ایجاد کند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تحقیق حاضر به بررسی اثر مدیریت استعداد و جانشین­پروری نیروی انسانی با ملاحظه مدیریت فناوری اطلاعات در شرکت ملی پخش فرآورده ­های نفتی شیراز می ­پردازد. کارکنان شرکت ملی پخش فرآورده ­های نفتی شیراز از نخبگان کشور می­باشند. لذا کارکنان سازمان، منابع مهمی بشمار می روند. از این رو برای کسب اهداف سازمانی توجه به بحث مدیریت استعداد بسیار ضروری است. از طرف دیگر طبق تحقیق­های انجام گرفته در حوزه مدیریت، در چنین سازمان­هایی، انگیزه کارکنان از کار کردن، علاوه بر رفع نیازهای مادی، رفع نیازهای دیگری همچون احترام، موقعیت شغلی و سبک رهبری مدیران نیز می­باشد، که در جذب، حفظ و توسعه استعدادها بسیار حائز اهمیت است.
۱٫۱٫ بیان مسئله
مدیریت استعداد به جذب سیستماتیک، شناسایی، به­ کارگیری، اشتغال و نگهداری و توسعه افرادی با پتانسیل بالا که دارای ارزش خاصی برای سازمان می­باشند، می ­پردازد. مدیرت استعداد عبارت است از انجام یک سری فعالیت­های یکپارچه به منظور تضمین جذب، نگهداری، انگیزش و توسعه کارکنان مستعد مورد نیاز، در حال حاضر و در آینده توسط سازمان (آرمسترانگ^[۱]،۲۰۰۶). مدیریت استعداد به توسعه و نگهداری یک استخر استعداد متشکل از نیروی کار ماهر، عجین شده با کار و متعهد به منظور تضمین جریان استعداد می ­پردازد(آرمسترانگ،۲۰۰۶). مدیریت استعداد تضمین می­ کند که افراد مناسب با مهارت مناسب در محل مناسب، متمرکز و نسبت به آن عجین شده ­اند(عریقات^[۲] و همکاران، ۲۰۱۰). این مقوله کلیه فعالیت­ها و فرایند­های مرتبط با پست­های اصلی و کلیدی که منجر به مزیت رقابتی با­دوام برای سازمان شده و نیز توسعه نیروی کار با پتانسیل بالا را سبب می­ شود. تمرکز مدیریت استعداد، بهبود پتانسیل کارکنانی است که قادرند تفاوت ارزشمندی چه در حال و چه آینده برای سازمان خلق کنند. مدیریت جانشین­پروری اشاره به فرایند­هایی دارد که طی آنها استعدادهای انسانی سازمان، برای تصدی مشاغل و مناصب کلیدی آن در آینده، شناسایی شده و از طریق برنامه­ ریزی­های متنوع آموزشی و پرورشی برای تصدی این مشاغل آماده می­شوند. جانشین­پروری و مدیریت جانشینی، در شرایطی که مدیران میانی و ارشد سازمان­، در آستانه بازنشتگی قرار دارند منجر به حفظ نیروهای مستعد سازمان خواهد شد، که خواهان پیشرفت هستند، بدون شک برای سازمان­های فاقد پشتوانه برای مدیران فعلی، آینده­ای روشن قابل تصور نیست. در واقع جانشین­پروری موثر، ممکن است حتی نیاز برای ذخایر مهم، شامل کارکنان کلیدی در طبقات شغلی تخصصی، فنی، دفتری و تولید را شناسایی و برآورد کند. برنامه­ ریزی جانشین­پروری را می­توان تلاشی به منظور طرح­ریزی برنامه­ای برای تعداد متناسب و شایسته­ای از مدیران و کارمندان با مهارت­ های کلیدی دانست، به نحوه­ که آنان در زمان بازنشستگی، فوت، بیماری یا ارتقای دیگر کارمندان و حتی موقعیت­های جدیدی که در برنامه ­های آینده­ی سازمان به وجودمی­آیند، جانشینان مناسبی باشند. فناوری اطلاعات یکی از عوامل درون سازمانی تاثیر­گذار بر بهره­وری منابع انسانی می­باشد که حجم وسیعی از سخت­افزار و نرم­افزار و خدمات به کار گرفته شده برای جمع­آوری، ذخیره سازی، بازیابی اطلاعات را در بر می­گیرد (امن یاز،۲۰۰۵) سازمان­ها به دلیل رشد پدیده­ جهانی شدن، افزایش رقابت و بالا رفتن آگاهی­ های مراجعه کننده­ های خود، کسب و کار خود را با فناوری اطلاعات انجام می­ دهند(چاکرابورتی و آجوی^[۳]،۲۰۰۴). سازمان­ها، از فناوری برای کاهش هزینه، بهبود خدمات­دهی و ایجاد تمایز در کالا­ها و خدمات و توانایی ایجاد نوآوری، استفاده می­ کنند(کی یوب^[۴]،۲۰۰۴،۱۵۸-۱۳۱). فناوری اطلاعات و سیستم­های اطلاعاتی باعث می­ شود که اطلاعات به روز و به موقع و به هنگام منابع انسانی را برای سازمان فراهم کنند و از آنجا که مدیریت استعداد در جهت حفظ و نگهداشت کارکنان مستعد نیاز به انجام کارها به صورت الکترونیکی دارند، فناوری اطلاعات می ­تواند این امر را تسهیل کند و با فراهم کردن دسترسی به اینترنت، پایگاه­های داده ­ها، سایت شرکت و آموزش­های مجازی باعث رضایت کارکنان مستعد شوند. از طرفی جانشین­پروری باعث می­ شود سازمان نیروهای کیفی مطلوب خود را در پست­های کلیدی از دست ندهد و با انتخاب صحیح و توسعه جانشینان به این امر کمک می­ کند و باعث می­ شود سازمان به یکباره از نیروی انسانی مستعد، با تجربه و متخصص خالی نشود، با کمک فناوری اطلاعات می­توان داده ­های پرسنلی را بروز کرد تا اطلاعات به موقع و به هنگام دررابطه با کارکنان کلیدی و زمان بازنشستگی و…. در اختیار مدیران و مسئولان قرار گیرد، تا با برنامه­ ریزی به تعیین جانشین برای مدیران ارشد و کارکنانی که در پست کلیدی مشغول به فعالیت هستند، بپردازند.
۱٫۲٫ اهمیت و ضرورت موضوع
امروزه “سرمایه انسانی “^[۵] سرمایه مهم و رقابتی سازمان شناخته می­ شود و مدیران منابع انسانی با­آگاهی از اهمیت این سرمایه، قادر به ایجاد مزیت رقابتی برای آینده سازمان می­باشد(تونکه نژاد و داوری ،۱۳۸۸،۵۱-۸۰). مدیریت استعداد به دودلیل کلی دارای اهمیت است : اول این که اجرای موثر استراتژی مدیریت استعداد باعث کسب و نگهداری موفقیت آمیز استعدادها می­ شود و دوم این که این کارکنان برای پست­های کلیدی در آینده انتخاب و آماده می­شوند(هیوز،راگ^[۶]،۲۰۰۸،۷۵۷-۷۴۳). در محیط رقابتی که امروزه به وجود آمده، جذب و نگهداری استعدادها بسیار مشکل شده و تاکید سازمان­ها بر جذب افراد مناسب و در زمان مناسب می­باشد، که دلیل آن انتقال از عصر صنعتی به عصر سرمایه فکری و هوش می­باشد(فلیپس و راپر،۲۰۰۹،۱۶-۷). بسیاری از کارشناسان این عصر را، عصر کارکنان دانشی می­نامند. اکنون شرکت­ها بر پایه مهارت ­ها و استعدادهای کارکنان، خود با هم رقابت می­ کنند و می­دانند که با جذب و نگهداشت بهترین و با استعدادترین کارکنان، شرکت می ­تواند به بالاترین جایگاه برسد. برنامه­ ریزی جانشین­پروری^[۷] جز مهمی از منابع انسانی سازمان می­باشد، می ­تواند استمرار رهبری را تضمین کند و به عنوان یک وسیله مهم و سیستماتیک جانشین­های داخلی سازمان را برای پست­های کلیدی و نیازهای آینده پرورش دهد(کیم^[۸]،۲۰۰۶). برنامه جانشن­پروری مدیران شرکت­ها را قادر می­سازد استانداردهای عملیاتی و عملکردی مدیران را تعریف کنند، از پیوستگی عملیات مدیریت اطمینان حاصل کنند، کاندیداهای بارز برای پست­های مدیریت ارشد را شناسایی کنند و توسعه دهند و رضایت کارکنان را افزایش دهند.( پاتان^[۹]،۱۹۸۶). شرکت­ها با پیاده­سازی سیستم جانشین­پروری می­توانند نرخ گردش نیرو را پایین بیاورند، روحیه کارکنان را افزایش دهند و با صلاحیت­ترین افراد را، به پست­های کلیدی سازمان رهنمون سازند. (جانسون^[۱۰] و همکاران ،۱۹۹۴،۵۰-۵) سازمان­ها، برنامه ­های جانشین­پروری را به شیوه ­های گوناگون و درجه ترکیب و پیچیدگی­های گوناگونی از حیث شناسایی استعدادها ،پرورش مهارت ­ها، ارتباط با سایر عملیات منابع انسانی، درگیری مدیران ارشد و نظایر آن انجام می­ دهند . امروزه اهمیت اطلاعات به عنوان یک منبع تاکتیکی و استراتژیک در سازمان مطرح می­باشد و هم به عنوان یک منبع عمده برای ارزش افزوده احتمالی شناخته شده است. اطلاعات همیشه در محیط کسب و کار به عنوان یک مزیت رقابتی مطرح بوده است . اما نکته مهم این است که تغییرات واقعی که می ­تواند ارزش بالقوه اطلاعات را افزایش دهد توانایی سازمان­ها در استفاده از این منبع مهم از طریقی کاربرد فناوری جدید است. (صرفی زاده،علی پناه ،۱۳۸۱). رشد و گسترش روز افزون در زمینه­ بهره­ گیری از فناوری اطلاعات در سازمان­ها، باعث شده است، تا شدت اطلاعات در آن­ها به سرعت افزایش پیدا کرده و هر روز وابستگی بیشتری به این فناوری پیدا کنند(کرنز و لدرر^[۱۱]،۲۰۰۴،۶۷-۴۶)، تا آنجا که پیش ­بینی می_­­شود، سرمایه ­گذاری­های انجام شده در فناوری اطلاعات و سایر فعالیت­های مکمل، که توسط آن انجام می­ شود، تا حدی افزایش پیدا کند که آن را در مرتبه ی دوم دارائی­های شرکت­ها قرار داده و در سلسله مراتب هزینه­ های سازمان، بالاترین هزینه­ها را بعد از هزینه­ های پرسنلی، به خود اختصاص دهد(ولکو^[۱۲]،۲۰۰۸).

مکاتباتواماناتحاویاعاناتواماناتنقدیمجازکهبرایاسیرانجنگیفرستادهشود, ازهرگونهعوارضپستیچهدرکشورهایمبدأومقصدوچهدرکشورهایعرضراهمعافخواهدبود.کرایهحملاماناتحاویاعاناتبهمقصداسیرانجنگیکهحملآنبهعلتوزنیاهرعلتدیگریبهوسیلهپستمقدورنباشد,درتماماراضیکهتحتنظارتدولتبازداشتکنندهاستبهعهدهآن
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

دولتخواهدبود. دولتهایعضواینقراردادهزینههایمزبوررادرقلمروخودتحملخواهندکرد^[۳۶۵].
۴.۲.۹.۳-بررسی فقهی ، مقررات کنوانسیون ژنو در باب ارتباط اسیر با خارج از بازداشتگاه
با توجه به شباهتهای اسلام و قرارداد ژنو بایستی گفت که؛ اسلام در این باب دستوری ندارد و در رابطۀ ارتباط اسیر با دولت متبوع و خانواده اش امری نداشته است.
۴.۲.۱۰- روابط اسیران جنگی با مقامات رسمی
اسیران حقّ دارند بدون هیچ گونه محدودیّتی جهت به نتیجه رساندن شکایاتی که نسبت به کیفیّات اسارت دارند، مستقیماً به مقامات نظامی کشور اسیر کننده یا به نمایندگان دولت های حامی، معتمد و یا کمیته صلیب سرخ مراجعه و در خواست رسیدگی نمایند ^[۳۶۶].لذا ایشان شکایاتی که نسبت به کیفیّات اسارت دارند به مقامات نظامی کشور اسیر کننده یا نمایندگان قدرتعای حامی خواه با وساطت معتمد خود و خواه مستقیماً مراجعه و درخواست رسیدگی نمایند^[۳۶۷].
۴.۲.۱۰.۱ -بررسی فقهی ، مقررات کنوانسیون ژنو در باب ارتباط اسیران جنگی با مقامات رسمی
با توجه به شباهتهای اسلام و قرارداد ژنو بایستی گفت که؛ اسلام در این باب دستوری ندارد و در رابطۀ ارتباط اسیر با دولت متبوع و خانواده اش امری نداشته است و می توان آن را جزء یکی از تفاوت های اسلام با کنوانسیون ژنو دانست .
۴.۲.۱۱- رعایت حق اسرا در استخدام ایشان به کاری مناسب
در مورد اشتغال به کار اسیران، در عهدنامه ۱۹۲۹ ژنو این موارد پیش‏بینی شده بود (موادّ ۲۷ تا ۳۳) کشور اسیر کننده می‏تواند اسیران سالم را به استثنای افسران و همردیفان آنان ,بارعایتسن,جنس,درجهواستعدادجسمانیآنهابهعنوانکارگربهکارگمارد.
شرایطی که در استخدام و کار اسرا بایستی رعایت شوند عبارتند از:
و در مورد افسران و درجه‏داران باید دانست آنها را تنها می‏توان به کارهای نظارتی مجبور ساخت. نوع کار اسیران باید متناسب با شرافت و سلامتی و درجه نظامی و قابلیّت کاری افراد و در جهت حمایت آنان در مقابل دشمن باشد. در نتیجه، نوع کار نباید هیچ گونه رابطه مستقیمی با عملیّات نظامی از جمله ساختن یا حمل اسلحه یا مهمّات و ملزومات جنگی داشته باشد. این امر در مورد افسرانجزءصادق است ,و نمی توانجزبهکارهاینظارتیبهکارهایدیگرمجبورساخت. کسانیکهبهکارنظارتیگماشتهنشوندمیتوانند،کاردیگریکهمناسبحالشانباشدبخواهندوآنکارتاحدودامکانبرایآنانتهیهخواهدشد. سایر اسیران را می توان به انجام کارهایی گمارد که برای سلامت آن ها مضر نبوده و یا تحقیرآمیز و خطرناک نباشند و دارای خصلت نظامی یا به هدف نظامی نباشند این کارها باید متناسب با توانایی جسمی اسرای جنگی باشد .
کاری که به اسرا محول می شود بایستی دقیقاً با کار های مشخص شده و مقرر در کنوانسیون ژنو برابری کند. کارهایی چون؛ امور خدماتی اردوگاه ها، امور کشاورزی، است امور صنایع تولیدی یااستخراجی یا کارخانه‏ای، امور حمل و نقل و بسته‏بندی کالاها، فعّالیّت های بازرگانی یا هنری، خدمات خانه‏داری و خدمات عمومی^[۳۶۸]کارهای مجاز برای اشتغال اسرا می باشد .
همچنین دولت بازداشت کننده نبایستی از اسرا در کارهای مضرّ، خطرناک , (از جمله خنثی کردن مین) و توهین‏آمیز استفاده کرد^[۳۶۹]. البته مبادرت به عملیّات خطرناک ، چنانچه با رضایت کامل شخص اسیر باشد، مجاز است. در این حالت، اسیر باید یک دوره تخصّصی را بگذراند و وسایل حمایت مناسب در اختیار داشته باشد.
در به کار گرفتن اسرا نباید آنان را اجبار به خدمت در نیروهای مسلّح دشمن کرد زیرا«جرمی مهمّ»قلمداد می شود^[۳۷۰].
یکی از مزایایی که براساس اشتغال به اسیران تعلق می گیرد حقوق و دستمزد و غرامت ناشی از بیکاری به گونه‏ای منصفانه و طبق معیارهائی مشخّصی هستند. اسیرانجنگیکهدچارسوانحکارشوندویادرحینکاریابهعلتکاربیمارگردندتحتمعالجاتلازمقرارخواهند .گرفتبهعلاوهدولتبازداشتکنندهیکگواهینامهپزشکیبهآنانخواهددادتابرایاستیفایحقوقخودبهدولتمتبوعخویشارائهدهند^[۳۷۱].
اسیرانجنگیبایدازشرایطکارمناسب,خصوصاًازجهتغذاومنزلوپوشاکولوازمکاربهرهمندشوندهمچنین شرایطمزبورنباید کمترازشرایطیباشدکهدربارهاتباعدولتبازداشتکنندهایکهبههمانکارهااشتغالدارندمعمولاست. بهعلاوهوضعآبوهوانیزبایدرعایتشود^[۳۷۲].
درنواحیکهاسیرانکار می کنند , بایستی قوانینملیمربوطبهحمایتکارومخصوصاًآئیننامههایمربوطبهتأمینکارگراناجراگردد.
درفواصلمعینولااقلماهییکبار,استعدادکاراسیرانجنگیبهوسیلهمعاینههایطبیبررسیخواهدشد. درمعاینههایمزبوربایدنوعکاریکهاسیرانجنگیبایدانجامدهنددرنظرگرفتهشود. چنانچهیکاسیرجنگیخودراقادربهکارنداندمجازخواهدبودبرایمعاینهبهمقاماتپزشکیبازداشتگاهخودمراجعهکندوپزشکانمیتوانندتوصیهنمایندکهاسیرانیکهبهعقیدهآنانقادربهکارنیستندازکارمعافشوند.^[۳۷۳]
مدتروزانهکاراسیرانجنگیبهاضافهمدتایابوذهاببهمحلکارنبایدزیادباشدودرهرحالنبایدازمدتکارکارگرانغیرنظامیاتباعدولتبازداشتکنندهکهدرهمانمحلوبههمانکاراشتغالدارندزیادترباشد.دروسطکارروزانهبایداجباراًلااقلیکساعتاستراحتبهکارگراندادهشود.
چنانچهمدتاستراحتکارگرانتبعهدولتبازداشتکنندهبیشترباشداسیرانجنگینیزهمانمدتاستراحتخواهندداشت. بهعلاوهدرهرهفتهبیستوچهارساعتمتوالیتعطیلخواهندداشتوتعطیلهفتگیمرجحاًروزیکشنبهیاهرروزتعطیلدیگریکهدرکشوراسیرانجنگیمعمولاستخواهدبودهمچنینهرکارگریکهیکسالکارکردهباشدهشتروزمتوالیمرخصیخواهدداشتوفوقالعادهاودراینمدتپرداختخواهدشد^[۳۷۴].
۴.۲.۱۱.۱- بررسی فقهی حقوقی رعایت حق اسرا در استخدام ایشان به کاری مناسب
در باب کار, در مورد اسیران در اسلام سخنی نیامده است؛زیرا حکم اسرا را در اسلام منحصر در ۳ امر دانسته شده است؛ قتل، آزادی یا استرقاق. لذا در صورت حکم به استرقاق اسیری، برابر است با؛ کار کردن مطلق او برای مولایش بدون حقوق و دستمزد. پس می توان این مورد یکی از تفاوتهای مهم اسلام و کنوانسیون ژنو دانست. اما با این حال اسلام در مورد بردگان تأکید زیادی به مراعات حال ایشان کرده است. همچون؛ حضرت زهرا (س)که به کنیزشان کمک می نمودند و برای مراعات حال وی یک روز در میان کارهای خانه را بر عهده می گرفتند. پس وقتی در مورد بنده این دستورات و عملکردها را در تاریخ اسلام شاهدیم ,می توان همین تأکیدات را به اسیران سرایت داد .
۴.۲.۱۲- سازمان ها و نهادهای حامی اسیران جنگی
از آن جا که نیروهای دولت بازداشت کننده، رابطه خصمانه ای با اسرای جنگی دارند(به اغراض انتقام جویانه و….) وبا وجود الزام حقوقی بر رعایت احترام و حقوق آنان همچنان احتمال سوء رفتارهای مغرضانه از جانب نیروهای دولت با زداشت کننده در باب اسیران می باشد ، لذا برای حمایت از اسرا علاوه بر وضع حقوقی عادلانه برای ایشان ، سازمان هایی بی طرف برای حمایت و دفاع از حقوق ایشان تشکیل داده شده است که حتی با سوء رفتار ها مقابله می کنند . حقوق جنگ مسئله حمایت از اسیران را به عهده نهادی به نام «قدرت حامی»واگذار کرده است. در نتیجه، با نقشی که برای«قدرت حامی»شناخته شده، مقرّرات مربوط به رفتار با اسیران جنگی تضمین گردیده است. قدرت حامی در واقع کنترل کننده اجرای مؤثّر مقرّرات‏مربوط می‏باشد. به عبارت دیگر، این قدرت حامی است که کنترل می‏کند آیا رفتار کشور اسیر کننده با اسیران جنگی انسانی موافقت با مقرّرات دارد ؟ مقرّرات عهدنامه سوّم، این نقش را به ارگان های گوناگونی محوّل کرده است ؛ کشور حامی، کمیتهبین‏المللی صلیب سرخ، نماینده معتمداسیران و بالاخره هر سازمان بین‏المللی که دارای خصیصه انسانی و بشر دوستانه است. این چهار نهاد ضمن استناد به قوانین، مقررات، کنوانسیون ها و حمایت های دیوان کیفری بین المللی و صلیب سرخ جهانی نسبت به ایفای حقوق اسیران جنگی اعم از زمان اسارت زمان آزادی و حتی بعد از آزادی که هر کدام شرایط خاص خود را دارند اقدام می نمایند.
۴.۲.۱۲.۱- دولت حامی
هر یک از طرفین متخاصم، در حین مخاصمات مسلّحانه بین‏المللی می‏تواند بیطرفی را به عنوان«کشور حامی»معیّن و به طرف دیگر معرّفی نماید. البتّه کشور بیطرف، خود نیز باید با این امر موافق باشد^[۳۷۵].
وظیفه کشور حامی«حفاظت از منافع طرفین مخاصمه»و نظارت بر اجرای عهدنامه می‏باشد. به بیان دیگر، هر یک از کشورهای حامی، حافظ منافع کشور متخاصم انتخاب کننده خود نزد، کشور طرف دیگر متخاصم می‏باشد. در اجرای این وظیفه هر کدام از طرفین، نمایندگانی از میان مأموران دیپلماتیک یا کنسولی و یا اشخاصی از بین اتباع خود و یا سایر کشورهای بیطرف انتخاب و معرّفی می‏نماید. نمایندگانی که از میان اتباع سایر کشورها انتخاب می‏شوند باید مورد قبول و تأیید کشور اسیر کننده باشند. و در آخر هر دولتی که برای میانجی گری و حفظ منافع طرفین، توسط دولتذیربطدعوتمیشودیاخدماتخودراعرضهمی کند ،بایستی درفعالیتخودمتوجهمسئولیتخویشدرقبالدولتمتبوعِاسیرانموردحمایتاینقراردادباشدوتضمیناتکافیبدهدکهقادراستوظائفمزبوررابیطرفانهانجامدهد^[۳۷۶].
شایان ذکر است که ؛مأمورینیانمایندگاندولحامینبایددرهیچموردازحدودوظیفهخودبنحویکهازاینقراردادمستفادشود، تجاوزکنند.مخصوصاًبایدضروریاتعالیهامنیتدولتیراکهنزدآنانجاموظیفهمینمایندرعایتنمایند^[۳۷۷]. وجود دولت حامی بافعالیتهاینوعپرورانه ای کهکمیتهبینالمللیصلیبسرخیاهردستگاهبشردوستبیطرفدیگربرایحمایتاسیرانجنگیوکمکبهآنانباموافقتدولتهایمتخاصممربوطهبهعملآوردمانعهالجمعنخواهدبود^[۳۷۸].
نمایندگان کشور حامی در انجام وظیفه خود می‏توانند در هر زمان که خواستار باشند از اردوگاههای اسیران بازدید کنند و آزادانه و بدون حضور ناظر، با اسیران گفتگو نمایند و در هر حال، از چگونگی رفتار کشور اسیر کننده با آنان آگاه گردند. ماده١٢۶نمایندگانیامأموریندولحامیمجازخواهندبودبهکلیهاماکناقامتاسیرانجنگیخصوصاًبهمحلهایتوقیف,بازداشتوکاربروند, همچنینبهکلیۀ اماکنیکهمورداستفادۀ اسیرانجنگیاست،حقورودخواهندداشت.همچنیناجازهخواهندداشت؛بهمحلهای حرکتوعبورووروداسیرانانتقالیبروند. آنان میتوانندبدونحضورشاهدبااسیرانوخصوصاًبامعتمدآنهاودرصورتلزومبوسیلهمترجمصحبتکنند. بر اساس آنچه بیان گشت واضح شد کهنمایندگانومأموریندولحامیآزادیکاملدارندکهبههرمحلیکهبخواهند سرکشی کنند.
لغو این نوع بازدیدها تنها در صورتی که ضرورتهای نظامی اجتناب‏ناپذیر، آن هم به عنوان امری استثنائی و موقتی ایجاب کند، امکان‏پذیر می‏باشد^[۳۷۹]. اعلام طرفین متخاصم نسبت به عدم استفاده از مقرّرات مذکور، باطل و از درجه اعتبار ساقط است .
چنانچهبعضیازاسیرانجنگیبهعلتیازفعالیتیکدولتحامیبهره مند نباشند ،و یا بهرهمندبودهودیگراستفادهنمی کنند، دولتبازداشتکنندهبایدخواهازیکدولتبیطرفوخواهازیکیازدستگاههایبی طرفتقاضاکند ، وظایفیراکهبهموجباینقراردادبهعهدهدولتحامیمحولاست رابرعهدهگیرد. در غیر این صورت؛دولتبازداشتکنندهبایدازیکدستگاهنوعپروریمانند ؛ کمیتهبینالمللیصلیبسرخ ، تقاضاکندوظایفنوعپرورانهراکهبهموجباینقراردادبهدولحامیمحولاستعهدهدارگردد.
۴.۲.۱۲.۲-کمیته بین‏المللی صلیب سرخ نهاد کشور حامی بدون عیب و نقص نیست و اساسا نحوه کار و فعّالیّت آن تغییرپذیر و متنوّع است. کاهش رو به افزون کشورهای بیطرف در جریان جنگ جهانی دوّم و الزام به تعویض کشور حامی به هنگامی که کشور حامی، خود متخاصم گردد ، محدودیّتهای این نهاد را آشکار می‏کند. ^[۳۸۰]مادّه ۹ عهدنامه سوّم نهاد دیگری را که وظیفه قدرت حامی را انجام می‏دهد پیش‏بینی کرده و آن«کمیته بین‏المللی صلیب سرخ»است. همان طور که گفته شد، بنیان گذار اصلی صلیب سرخ جهانی، هانری دونان سوئیسی است که در ۸ مه ۱۸۶۴ به تأسیس این مؤسسه انسانی و بشردوستانه اقدام کرد. نشان مشخص^[۳۸۱] صلیب سرخ و هلال احمر ؛شیر و خورشید سرخ در زمینه سفید است ودر موقعی که لازم است ؛برای حفاظت از واحد و وسایل حمل و نقل بهداشتی و کارمندان بهداشتی و مذهبی و ملزومات آن مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین بر کارکنان مذهبی لازم است که؛ پرچم صلیب سرخ هلال احمر یا شیر و خورشید سرخ را بر فراز واحدها یا بر روی وسایل حمل و نقل افراشته نمایند و در هر وضعیتی باید به این پرچم احترام بگذارند ولی نباید از آن سوء استفاده کرد. نمایندگان کمیته صلیب سرخ نیز همچون نمایندگان کشور حامی حقّ بازدید دائمی از اسیران جنگی و بطور کلّی نظارت بر حسن اجرای عهدنامه های چهارگانه ژنو و دو پروتکل الحاقی آن رادارا می باشند به علاوه آنان می توانند زمینه ملاقات میان نمایندگان کشورهای ذینفع را در یک کشور بیطرف فراهم سازند مداخله این کمیته منوط به حسن نیّت و موافقت رسمی طرفین مخاصمه است^[۳۸۲]. قراردادهای مذکور به کمیته پاره ای صلاحیت های قابل ملاحظه در سطح بین المللی اعطاء کرده است. کمیته بین المللی صلیب سرخ در حال حاضر در ۲۹ کشور، از جمله در ایران نمایندگی دارد.
۴.۲.۱۲.۳ –نماینده معتمد اسیران رکن دیگری که عهدنامه سوّم به عنوان«قدرت حامی»شناخته، نماینده معتمد اسیران است^[۳۸۳]. این رکن در عهدنامه ۱۹۲۹ نیز پیش‏بینی شده بود ^[۳۸۴] . معتمد ، اسیری است که بنا بر اطمینان و اعتمادی که سایر اسیران نسبت به او دارند، وی را با رأی مستقیم به عنوان نماینده خود انتخاب و به مقامات کشور اسیر کننده، کشور حامی و کمیته بین‏المللی صلیب سرخ معرّفی می‏کنند.این انتخاب باید مورد تأیید کشور اسیر کننده قرار گیرد. گیرد . اما چنانچهدولتبازداشتکنندهازقبولیکنفراسیرجنگی,کهتوسطرفیقاناسارتخویشبهسِمَتمعتمدانتخابشدهامتناعورزد،بایدعللامتناعخودرابهدولتحامیاطلاعدهد^[۳۸۵]. لذا چنانچه در اردوگاه های جنگی، افسرانی حضور داشته باشند، ارشدترین افسر حاضر، نماینده ی اسیران جنگی محسوب میشود. و در غیر این صورت اسرای جنگی خود, از میان خودشان ، نماینده شان را انتخاب خواهند کرد .^[۳۸۶]. معتمدین غیر افسر پسازششماهقابلتجدیدانتخابند. کنوانسیون ژنو در این باب به تفصیل آورده است ؛ درکلیهاماکنیکهاسیرانجنگیاقامتدارندبهاستثنایاماکنافسران,اسیرانجنگیآزادانهوبارأیمخفی،معتمدینیانتخابخواهندکرد؛کهنمایندگیآنانرانزدمقاماتنظامیودولتهایحامیوکمیتهبینالمللیصلیبسرخوهردستگاهتعاونیدیگریداشتهباشند. دربازداشتگاهافسرانوهمردیفانیادربازداشتگاههایمختلطارشدافسراناسیربارعایتقدمتتوقفدردرجهمعتمدبازداشتگاهخواهندبود.همچنین دربازداشتگاههایافسرانیکیاچندنفرمشاورکهازبینافسرانانتخابمیشونداورامعاونتخواهندکرد. ودربازداشتگاههایمختلط،معاونینتوسطاسیرانجنگیغیرازافسروازبینخودشانانتخابخواهندشد^[۳۸۷].درهمهاحوالمعتمدبایدبااسیرانجنگیکهنمایندگیآنانرابهعهدهداردداراییکملیتویکزبانورسوموعاداتواحدباشند .بنابرایناسیرانجنگیکهدرقسمتهایمختلفیکبازداشتگاهبرحسبملیتوزبانوعاداتخودتقسیمشدهاندبهنسبتهرقسمتمعتمدجداگانهطبقمفادبندسابقخواهندداشت.معتمدینبایدبهآسایشجسمانیوروحانیوفکریاسیرانجنگیکمککنند. مخصوصاًدرصورتیکهاسیرانجنگیبخواهندبینخودتعاونمتقابلتشکیلدهند^[۳۸۸].چنانچه اشتفال معتمد به کار دیگری, مانع از انجام وظایف اصلی وی شود ،نبایداورابهکاریدیگریمجبورساخت^[۳۸۹]. وظیفه معتمد اقتضای تسهیلاتی را دارد که دولت بازداشت کننده بایستی برای او فراهم آورد , از جمله ؛ همهگونهتسهیلاتمادی,خصوصاًتاحدیآزادیآمدوشدکهبرایانجاموظیفهآنانضروریاست, معاینهدستههایکار,دریافتامانتحاویاعاناتوغیره . همچنین معتمدینمجازخواهندبوداماکنیراکهمحلبازداشتاسیرانجنگیاستمعاینهکنندواسیرانجنگیحق
خواهندداشتآزادانهبامعتمدخودمشورتنمایند^[۳۹۰]. همچنین معتمد می تواند به راحتی از طریق مکاتبه تلگرافی و پستی با نهادهای امدادی همچون دولحامی,المللیصلیبسرخونمایندگانآنانوهمچنینباکمیسیونهایمختلطپزشکیودستگاههایتعاونیدیگریکهبهکمکاسیرانجنگیآمدهباشنددر ارتباط باشند .برایاین مکاتبات محدودیتی وجود ندارد.معتمدیندستههایکارنیزدرموردمکاتبهبامعتمداصلیبازداشتگاههاازهمینتسهیلاتبرخوردارخواهندبود. و در آخر بایستی گفت:هیچمعتمدیرانبایدبهجایدیگرمنتقلساختمگرآنکهفرصتکافیبهاودادهشودکه,جانشینخودرابهامورجاریواقفسازد.درصورتعزلیکنفرمعتمدبایدعللاینتصمیمبهدولتحامیاطلاعدادهشود.
۴.۲.۱۲.۴ – کمیسیون پزشکی مختلطکمیسیون پزشکی مختلط ,سازمانی است که بهمحضشروعمخاصمات به منظور, رسیدگی به اسیران بیماروزخمی و همچنین إتخاذ تصمیم گیری های مفید برای ایشان تشکیل می شود .رأیکمیسیونپزشکیمختلطبیشترمتکیبهملاحظاتپزشکبازداشتگاهوپزشکانهممیهناسیرانجنگیومتکیبهمعاینهپزشکانمتخصصمتعلقبهدولتبازداشتکنندهخواهدبود .
کمیسیونهایپزشکیمختلط,مرکبازسهعضوخواهندبودکهدونفرازآنهامتعلقبهیککشوربیطرفبودهونفرسومتوسطدولتبازداشتکنندهمعینخواهدشد .حتیالامکانیکیازدوعضوبیطرفپزشکودیگریجراحخواهدبود و شایان ذکر است ؛که دوعضوبیطرفبرحسبتقاضایدولتبازداشتکنندهتوسطکمیتهبینالمللیصلیبسرخباموافقتدولتحامیتعیینخواهندشد.همچنین اعضایبیطرفبایدتوسطدولتهایمتخاصمموردپذیرشواقعشوندودولتهاینامبردهموافقتخودرابهکمیتهبینالمللیصلیبسرخودولتحامیاعلامخواهندداشت. ریاستکمیسیونبایکیازاعضایبیطرفخواهدبود,. محلاقامتآنها در یکی از این سه کشورعلیالسویهاست .بهمحضاعلاماینموافقتانتصاباعضایمزبوررسمیتخواهدیافت.همچنین تعدادیاعضایعلیالبدلنیزبهتعیینخواهندشدکهدرصورتلزومجانشیناعضاءاصلیشوند . تعیینآنهابااعضاءاصلییکجاویالامحالهدراسرعوقتصورتخواهدگرفت. اعضاءبیطرفدرقبالدولتمتخاصمازاستقلالکاملبرخوردارخواهندبودودولمزبوربایدهمهگونهتسهیلاترابرایاجرایوظیفهآنانفراهمآورند،شروعبهکارخواهندکرد^[۳۹۱]..کمیسیونهایپزشکیمختلطبهطوردائمانجاموظیفهخواهندکردوهربازداشتگاهدرفواصلیکهکمترازششماهنباشد سرکشیخواهندکرد ^[۳۹۲].
کمیسیونهایپزشکیمختلطکلیهاسیرانمجروح و بیمار را معاینه میکنند،ویا حکم به بازگشتآنهابهمیهنشان را می دهند، یابازگشتآنان را معلّقبهمعاینه ثانویخواهندکردو یا اجازه بازگشت آنان را نمی دهند.رأیکمیسیونهابابهاکثریتآراءخواهدبود.رأیکمیسیونبایستی ظرف یک ماه به اطلاع نهادهای حامی و خود اسیر برسندو در ازاء دولتبازگشتکنندهمکلفاستآراءکمیسمیونپزشکیمختلطرادرظرفسهماهازتاریخابلاغبهموقعاجراءگذارد^[۳۹۳].
۴.۲.۱۲.۵–دفتر اطلاعات
بهمحضشروعجنگودرکلیهموارداشغالهریکازدولتهایمتخاصمیکدفتررسمیاطلاعات به منظورثبت وارسال اطلاعات اسرای دستگیر شده به دولت حامی و دولت متبوع اسرا، تأسیسخواهندکرد. دفتراطلاعات بایستیاماکن,لوازموکارمندکافیدراختیارداشتهباشدتابتواندبهطرزمؤثریکاربکند.
دفتراطلاعات با سریعترینوسائل,اطلاعاتمزبورراازیکطرفبهوسیلهدولحامیوازطرفدیگربوسیلهآژانسمرکزیدولتهایذیعلاقهخواهدفرستاد.اطلاعاتمزبوربایدطوریباشدکهخانوادههایذینفعراسریعاًمستحضرسازد. اطلاعات دفتر اطلاعات شامل؛،نامونامخانوادگی,درجه,شماره,محلو,تاریخکاملتولد,تعییندولتمتبوع,نامپدرومادر,نامونشانشخصیکهبایداسارتاسیربهاواطلاعدادهشودونشانینامهنویسیبهعنواناسیرمی باشد . همچنیناطلاعاتمربوطبهحالمزاجیاسیرانجنگیکهشدیداًبیماروزخمدارندمنظماًودرصورتامکانهفتهاییکبارفرستادهخواهدشد. یکی دیگر از وظایفدفتراطلاعاتاین است که؛ کلیهاشیاءشخصیقیمتیکههنگامبازگشتبهمیهنیاآزادییافوتاسیرجنگیازاوباقیماندهاست,بهانضماموجوهنقدیبهپولیغیرازپولبازداشتکنندهواسنادیراکهبراینزدیکاندارایاهمیتمی باشد را جمعآوریکرده وبهدولتهایذینفعارسالدارد. اشیاءمزبوردربستههاییکهتوسطدفتراطلاعاتممهورشدهباشدارسالخواهدشد .
دفتراطلاعاتازدوایرمختلفمربوطاطلاعاتمربوطبهنقلوانتقالوآزادیوبازگشتبهمیهنوفراروبستریشدندربیمارستانوفوترادریافتوبهطریقمذکوردربندسومبالابهدولتذینفعاطلاعخواهدداد. علاوه بر تماماین وظایف بایستی پاسخگوی سؤالاتی که در باب اسیرانجنگیبهانضمامکسانیکهدراسارتوفاتیافتهاند ,می باشند وچنانچهاطلاعاتمطلوبرانداشتهباشدمبادرتبهتحقیقاتلازمخواهدنمودتاجوابسؤالاترابدهد^[۳۹۴].
۴.۲.۱۲.۶ آژانس مرکزی اطلاعات
آخرین نهاد امدادی که از آن نام می بریم ,عبارت است از؛ آژانسمرکزیاطلاعاتراجعبهاسیرانجنگی که درکشوربیطرفتأسیسخواهدشد. کمیتهبینالمللیصلیبسرخ,درصورتیکهلازمبداندتشکیلچنینآژانسیرابهدولتهایذینفعپیشنهادخواهدکرد.
این سازمان, مأمورتمرکزدادناطلاعاتمربوطبهاسیرانجنگیخواهدبودکه؛خواهازطریقرسمیوخواهبهطورخصوصیجمع آوری کند. آژانسمزبورایناطلاعاترادراسرعوقتبهدولتاصلیاسیرانجنگییابهدولتمتبوعآنانارسالخواهدداشت. البته دولتهایمتخاصم هم بایستی همهگونهتسهیلاترابهمنظورارسالایناطلاعاتبرایآژانسمرکزیفراهمآورد و کمکمالیراکهآژانسمزبورلازمداردرا بهآناعطا می کند.^[۳۹۵] و آژانسمرکزیاطلاعاتازمعافیتپستیو درحدامکانازمعافیتمخابراتتلگرافییالااقلازتخفیفهایعمدهنسبتبههزینهتلگرافیبهرهمندخواهندبود^[۳۹۶].
علاوه بر نهادهای فوق ,دیگر سازمانهای امدادی همچون ؛سازمانهایمذهبیوجمعیتهایتعاونییاهرسازماندیگریراکهبهکمکاسیرانجنگی می آیند, وجود دارند . لذا دولت بازداشت کننده بایستی تسهیلات لازم را برای خدمات رسانی آنان و نمایندگانرسمیآنهابهمنظور؛ملاقات بااسیران,تقسیماعاناتولوازمازهرمبدأکهبرایمقاصدمذهبی,تعلیمی,تفریحیوکمکدرایجادتشکیلاتیبرایاوقاتبیکاریدرداخلبازداشتگاهاختصاصیداشتهباشد را فراهم کند^[۳۹۷] .
۴.۲.۱۲.۷ حقوق و آزادی های نمایندگان و سازمان های حامی اسرا
دولت بازدشت کننده بایستی هرگونه تسهیلاترابرای نهادهای حامی مهیا کند تا ایشانونمایندگانرسمیآنهاتا بتوانند بهترین خدمات را برای اسرافراهم کنند . لذا نمایندگانیامأموریندولحامیمجازخواهندبودبهکلیهاماکناقامتاسیرانجنگیخصوصاًبهمحلهایتوقیفوبازداشتوکاربه صورت آزادانه بروندوبهکلیۀاماکنیکهمورداستفادۀ اسیرانجنگیاستحقورودخواهندداشت. همچنیناجازهخواهندداشتبهمحلهایحرکتوعبورووروداسیرانانتقالیبروندومیتوانندبدونحضورشاهدبااسیرانوخصوصاًبامعتمدآنهاودرصورتلزومبوسیلهمترجمصحبتکنند.

همانطور که قبلاً اشاره نمودیم در معناشناسی تاریخی باید به بررسی سیر تطور معنایی آن واژه در سه دوره زمانی قبل، همزمان و بعد از متن مورد نظر بپردازیم. ما در اینجا به دلیل گستردگی بحث، دوره زمانی سوم ( دوران بعد از نهج البلاغه) را منحصر به روایات‌های معصومین نموده‌ایم.
ألم در روایات
روایات رسیده از امامان معصوم، خود منبع موثق تاریخی است تا بتوان از رهگذر آن به تطور معنایی این واژه در طول زمان و حوزه معنایی آن پی برد.
در حدیثی از امام صادق(×)آمده است :
۱ـ « الْمُؤْمِنُ أَخُو الْمُؤْمِنِ کَالْجَسَدِ الْوَاحِدِ إِنِ اشْتَکَى شَیْئاً مِنْهُ- وَجَدَ أَلَمَ‏ ذَلِکَ فِی سَائِرِ جَسَدِهِ وَ أَرْوَاحُهُمَا مِنْ رُوحٍ وَاحِدَهٍ وَ إِنَّ رُوحَ الْمُؤْمِنِ لَأَشَدُّ اتِّصَالًا بِرُوحِ اللَّهِ مِنِ اتِّصَالِ شُعَاعِ الشَّمْسِ بِهَا» ^[۲۵۱]
امـام صـادق (× ) فـرمـود: مـؤ مـن بـرادر مؤمن است ، مانند یک پیکری که هرگاه عضوى از آن دردمند شود، اعضاء دیگر هم احساس درد کنند و روح‌هاى آنها نیز از یک روح است ، و همانا روح مؤ من پیوستگی‌اش به روح خدا از پیوستگى پرتو خورشید به خورشید بیشتر است.
در اینجا ألم با جسد همنشین شده است و اشاره دارد به درد جسمی که انسان‌های مومن در پیوستگی روحی که با هم دارند دردو ناراحتی دیگری، دامان آنان را خواهد گرفت.
” بنی آدم اعضاء یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند”
و یا در حدیثی به همین از رسول خدا (|)مضمون آمده است:
« ألا وإن المؤمنین إذا تحابا فی الله عزوجل وتصافیا فی الله کانا کالجسد الواحد إذا اشتکى أحدهما من جسده موضعا وجد الآخر ألم ذلک الموضع»^[۲۵۲]
بدانید که اگر مؤمنان به خاطر خداوند عزّ و جلّ به هم مهر ورزند و براى خدا صادقانه دوستى کنند چونان یک پیکرند، که هرگاه جایى از پیکر یکى به درد آید،دیگرى در همان جا احساس درد مى کند.
در این روایت، ألم با جسد هم نشین شده است به تعبیری دیگر یکی از متعلقات ألم، جسد و تن است و اشاره است به درد جسمی.
امام سجاد در دعای هفتم صحیفه می‌فرمایند:
۲ـ«أَنْتَ الْمَدْعُوُّ لِلْمُهِمَّاتِ، وَ أَنْتَ الْمَفْزَعُ فِی الْمُلِمَّاتِ، لَا یَنْدَفِعُ مِنْهَا إِلَّا مَا دَفَعْتَ، وَ لَا یَنْکَشِفُ مِنْهَا إِلَّا مَا کَشَفْتَ وَ قَدْ نَزَلَ بِی یَا رَبِّ مَا قَدْ تَکَأَّدَنِی ثِقْلُهُ، وَ أَلَمَ‏ بِی مَا قَدْ بَهَظَنِی حَمْلُهُ».^[۲۵۳]
توئى که براى (آسان کردن) دشواری‌ها خوانده می‌شوی، و تو در سختی‌ها پناهگاهى، از آن‌ها دور نمی‌شود جز آن سختى که تو دور نمائى، و از آن‌ها بر طرف نمی‌گردد جز آن را که تو برطرف کنى و اى پروردگار بر من فرود آمده چیزى (بلاء و گرفتارى) که سنگینى آن مرا دشوار است، و به من رسیده چیزى که زیر بار رفتن آن مرا وامانده کرده”^[۲۵۴]
امام صادق (×)درباره فایده کوتاه کردن مو و ناخن می‌فرمایند که آن سبب خارج کردن بیماری و درد از انسان است.
۳ ـ« تَأَمَّلْ وَ اعْتَبِرْ بِحُسْنِ التَّدْبِیرِ فِی خَلْقِ الشَّعْرِ وَ الْأَظْفَارِ فَإِنَّهُمَا لَمَّا کَانَا مِمَّا یَطُولُ وَ یَکْثُرُ حَتَّى یُحْتَاجَ إِلَى تَخْفِیفِهِ أَوَّلًا فَأَوَّلًا جُعِلَا عَدِیمَا الْحِسِّ لِئَلَّا یُؤْلِمَ الْإِنْسَانَ الْأَخْذُ مِنْهُمَا وَ لَوْ کَانَ قَصُّ الشَّعْرِ وَ تَقْلِیمُ الْأَظْفَارِ مِمَّا یُوجَدُ لَهُ أَلَمٌ‏ وَقَعَ مِنْ ذَلِکَ بَیْنَ مَکْرُوهَیْنِ إِمَّا أَنْ یَدَعَ کُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا حَتَّى یَطُولَ فَیَثْقُلَ عَلَیْهِ وَ إِمَّا أَنْ یُخَفِّفَهُ بِوَجَعٍ وَ أَلَمٍ‏ یَتَأَلَّمُ مِنْهُ قَالَ الْمُفَضَّلُ فَقُلْتُ فَلِمَ لَمْ یَجْعَلْ ذَلِکَ خِلْقَهً لَا تَزِیدُ فَیَحْتَاجُ الْإِنْسَانُ إِلَى النُّقْصَانِ مِنْهُ فَقَالَ ع إِنَّ لِلَّهِ تَبَارَکَ اسْمُهُ فِی ذَلِکَ عَلَى الْعَبْدِ نِعَماً لَا یَعْرِفُهَا فَیَحْمَدَهُ عَلَیْهَا اعْلَمْ أَنَّ آلَامَ الْبَدَنِ وَ أَدْوَاءَهُ‏^[۲۵۵] تَخْرُجُ بِخُرُوجِ الشَّعْرِ فِی مَسَامِّهِ‏^[۲۵۶] وَ بِخُرُوجِ الْأَظْفَارِ مِنْ أَنَامِلِهَا ».^[۲۵۷]
بررسى کن و عبرت گیر از حسن تدبیر در آفرینش مو و ناخن که چون هر دو دراز شوند و فزون گردند و نیاز دارند که بتدریج سبک شوند بی‌جانند تا آدمى از گرفتن آن‌ها درد نکشد، و اگر چیدن مو و گرفتن ناخن درد داشتند آدمى میان دو ناخواه بود یا بگذارد هر چه دراز شوند و بر او گران بود یا آن‌ها را سبک کند و درد کشد.
مفضّل گفت: چرا خدا آنها را آفریده‏اى نساخت که فزون نشوند که آدمى نیاز به کم‏کردن آن‌ها نداشته باشد امام (×) فرمود: خدا تبارک و تعالى در این باره نعمت‌هاى ناشناخته بر آدمى دارد که آن‌ها را سپاس نگذارد، بدان که آزارها و دردهاى تن با برآمدن مو و درآمدن ناخن از انگشتانش بیرون آیند از تنش.
در این روایت ألم با وجع رابطه جانشینی ایجاد کرده و آلام با بدن همنشین شده است که اشاره است به درد جسمی .
امام رضا(×) در زمینه حجامت و کاهش درد آن می‌فرمایند:
۴ـ «وَ الَّذِی یُخَفِّفُ مِنْ أَلَمِ‏ الْحِجَامَهِ تَخْفِیفُ الْمَصِّ عِنْدَ أَوَّلِ مَا یَضَعُ الْمَحَاجِمَ ثُمَّ یُدَرِّجُ‏ الْمَصَّ قَلِیلًا قَلِیلًا وَ الثَّوَانِی أَزْیَدُ فِی الْمَصِّ مِنَ الْأَوَائِلِ» ^[۲۵۸]
چیزى که در تخفیف درد حجامت خیلى مؤثر است اینست که در اول مرتبه که شاخ حجامت را می‌گذارند کم و سبک بمکند و بتدریج بر آن بیافزایند و در مراتب بعد بیشتر از قبل مکیده شود.
در اینجا نیز ألم به دلیل هم نشینی با “حجامه ” به معنای درد جسمی است.
۵ـ وَ رَوَى الشَّیْخُ الصَّدُوقُ رَحِمَهُ اللَّهُ فِی اعْتِقَادَاتِهِ مُرْسَلًا أَنَّهُ لَا یُصِیبُ أَحَداً مِنْ أَهْلِ التَّوْحِیدِ أَلَمٌ فِی النَّارِ إِذَا دَخَلُوهَا وَ إِنَّمَا یُصِیبُهُمْ آلَامٌ‏ عِنْدَ الْخُرُوجِ مِنْهَا فَیَکُونُ تِلْکَ الْآلَامُ جَزَاءً بِمَا کَسَبَتْ أَیْدِیهِمْ وَ مَا اللَّهُ‏ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِیدِ. ^[۲۵۹]
و شیخ صدوق در کتاب اعتقادات خود بى‏سند روایت کرده که به هیچ یکتاپرستى دردى از دوزخ که در آن در آید نرسد و همان هنگام بیرون شدن درد کشند بسزاى آنچه کردند و خدا هیچ ستمگر نیست به بنده‏ها.
در این روایت الم با نار همنشین شده است که اشاره به عذاب روحی روز قیامت دارد و این‌که درد اهل توحید و یکتا‍‍پرستی، تنها به هنگام احتضار باشد که آن هم نتیجه کردار و اعمال آنان است.
در روایتی از امام صادق (×) آمده است:
۶ـ « إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهِ تُؤَدَّى الْعَبْدُ إِلَى اللَّهِ جَلَّ وَ عِزَّ فَیُحَاسِبُهُ حِسَاباً یَسِیراً وَ یَقُولُ یَا مُؤْمِنُ مَا مَنَعَکَ أَنْ تَعُودَنِی حِینَ مَرِضْتُ فَیَقُولُ الْمُؤْمِنُ أَنْتَ رَبِّی وَ أَنَا عَبْدُکَ أَنْتَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ الَّذِی لَا یُصِیبُکَ أَلَمٌ‏ وَ لَا نَصَبٌ‏ فَیَقُولُ عَزَّ وَ جَلَّ مَنْ عَادَ مُؤْمِناً فِیَّ فَقَدْ عَادَنِی ثُمَّ یَقُولُ لَهُ أَ تَعْرِفُ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ فَیَقُولُ نَعَمْ یَا رَبِّ فَیَقُولُ لَهُ مَا مَنَعَکَ أَنْ تَعُودَهُ حِینَ مَرِضَ أَمَا إِنَّکَ لَوْ عُدْتَهُ لَعُدْتَنِی ثُمَّ لَوَجَدْتَنِی بِهِ وَ عِنْدَهُ ثُمَّ لَوْ سَأَلْتَنِی حَاجَهً لَقَضَیْتُهَا لَکَ وَ لَمْ أَرُدَّکَ عَنْهَا» ؛^[۲۶۰]
آن حضرت روایت است که در قیامت منادی‌اى ندا کند که بنده را نزد حق آرند و خداوند از او حسابى آسان کشد و به او گوید: اى مؤمن چرا در بیماریم عیادتم نکردى؟ مؤمن گوید خدا یا تو پروردگار منى و من بنده توام‏ تو زنده پایدارى هستى که رنج و بیمارى بتو نرسد، خداى عزّ و جل گوید هر که مؤمن را عیادت کند مرا عیادت کرده، بعد باو گوید: آیا فلان کس را می‌شناسى؟ میگوید: آرى پروردگار من خداوند گوید: چرا در بیمارى عیادتش نکردى؟ که اگر عیادتش میکردى مرا عیادت کرده بودى، و مرا در نزد او مى‏یافتى، و اگر حاجتى از من می‌خواستى براى تو بر مى‏آوردم و ترا رد نمی‌کردم.
در اینجا ألم با نصب همنشین شده و اشاره است به منزه بودن خداوند از درد و سختی ورنج. .
در باب علل برتری انسان نسبت به ملائکه آمده است:
۷ـ« لِتَحْصِیلِ أَقْوَاتِ الْأَنْفُسِ وَ الْعِیَالِ مِنَ الطَّیِّبِ الْحَلَالِ عَرَّفَهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنَّ خِیَارَ الْمُؤْمِنِینَ سَیَحْتَمِلُونَ هَذِهِ الْبَلَایَا وَ یَتَخَلَّصُونَ مِنْهَا وَ یُحَارِبُونَ الشَّیَاطِینَ وَ یَهْزِمُونَهُمْ وَ یُجَاهِدُونَ أَنْفُسَهُمْ بِدَفْعِهَا عَنْ شَهَوَاتِهَا وَ یَغْلِبُونَهَا مَعَ مَا رُکِّبَ فِیهِمْ مِنْ شَهْوَهِ الْفُحُولَهِ وَ حُبِّ اللِّبَاسِ وَ الطَّعَامِ وَ الْعِزِّ وَ الرِّئَاسَهِ وَ الْفَخْرِ وَ الْخُیَلَاءِ وَ مُقَاسَاهِ الْعَنَاءِ وَ الْبَلَاءِ مِنْ إِبْلِیسَ لَعَنَهُ اللَّهُ وَ عَفَارِیتِهِ وَ خَوَاطِرِهِمْ وَ إِغْوَائِهِمْ وَ اسْتِهْوَائِهِمْ وَ دَفْعِ مَا یُکَابِدُونَهُ‏ مِنْ أَلَمِ الصَّبْرِ عَلَى سِمَاعِ الطَّعْنِ مِنْ أَعْدَاءِ اللَّهِ وَ سِمَاعِ الْمَلَاهِی وَ الشَّتْمِ لِأَوْلِیَاءِ اللَّهِ وَ مَعَ مَا یُقَاسُونَهُ فِی أَسْفَارِهِمْ لِطَلَبِ أَقْوَاتِهِمْ وَ الْهَرَبِ مِنْ أَعْدَاءِ دِینِهِمْ وَ الطَّلَبِ لِمَا یَأْمُلُونَ مُعَامَلَتَهُ مِنْ مُخَالِفِیهِمْ فِی دِینِهِمْ …‏»^[۲۶۱]
انسان با وجود پیش‏آمدهاى ناملایم از زحمت تأمین معاش خود و عیال و اهلش گرفته تا تحمّل ترس و خوف از دزدان و امراى ستمگر، و استقامت در برابر امراض و سختی‌ها، و مشقّت اغواء و اضلال شیاطین [و] انس و جن، و سختى زندگانى دنیوى، باز هم با هوا و خواهش‌هاى نفسانى مبارزه کرده و براى اطاعت و امتثال اوامر و تکالیف الهى استقامت بخرج داده و پیوسته در مقابل تمایلات و شهوات فطرى خود از حبّ نساء و لباس و شهرت و دوستى دنیا و دیگر لذّات آن مجاهده نموده، رو به سوى حقّ و حقیقت مى‏آورند، و با خلوص نیّت و صفا و صدق باطن، در پى تحصیل علم و معرفت و قرب و منزلت قدم برمى‏دارند.
و نه شیطان و اعوانش قادرند فرشتگانم را- همانها که از خطا و لغزش محفوظ و معصومشان داشته‏ام- وسوسه نمایند. اى فرشتگانم! اینست که اگر هر یک از بنى آدم سرگرم عبادت و اطاعت شده و با آن گرفتاری‌ها و علائق، توجّه و خلوص قلب خود را حفظ کند، البتّه قدم بلندترى را برداشته و عملى را انجام داده است که شما از آوردن آن عاجز و ناتوان خواهید بود.
در روایتی از امام سجاد (×) درمورد شفاعت شیعیان آمده است:
۸ ـ « شَفَاعَهُ مُحَمَّدٍ (|)وَ شَفَاعَتُنَا تُحِیطُ بِذُنُوبِکُمْ یَا مَعْشَرَ الشِّیعَهِ فَلَا تَعُودُوا وَ لَا تَتَّکِلُوا عَلَى شَفَاعَتِنَا فَوَ اللَّهِ لَا یَنَالُ أَحَدٌ شَفَاعَتَنَا إِذَا فَعَلَ هَذَا حَتَّى یُصِیبَهُ أَلَمُ الْعَذَابِ وَ یَرَى هَوْلَ جَهَنَّمَ».
اى گروه شیعیان هر چند شفاعت رسول خدا (|) و شفاعت ما گناهان شما را فرا گیرد، ولى به عمل فحشاء باز نگردید و به شفاعت ما نیز اعتماد نکنید، چرا که به خدا سوگند کسى که چنین عملى انجام دهد شفاعت ما بدو نرسد و او را در نیابد مگر پس از آنکه عذاب به او برسد و هول جهنّم را ببیند.^[۲۶۲]
در این روایت ألم با عذاب هم نشین شده است و با توجه به قرینه معنوی سیاق جمله ولفظ جهنم، ألم اشاره است به عذاب اخروی.
روایت شده که در حضور أمیر المؤمنین(×) گروهى مذاکره در پیرامون نسبت دادن عدل و ظلم به پروردگار مى‏کردند، پس آن حضرت از مکان خود برخاسته و به سوى مسجد آمده و بالاى منبر رفت و پس از حمد و ثناى الهى فرمود:
۹ـ « أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لَمَّا خَلَقَ خَلْقَهُ أَرَادَ أَنْ یَکُونُوا عَلَى آدَابٍ رَفِیعَهٍ وَ أَخْلَاقٍ شَرِیفَهٍ … ثُمَّ خَلَقَهُمْ فِی دَارِهِ وَ أَرَاهُمْ طَرَفاً مِنَ اللَّذَّاتِ لِیَسْتَدِلُّوا بِهِ عَلَى مَا وَرَاءَهُمْ مِنَ اللَّذَّاتِ الْخَالِصَهِ الَّتِی لَا یَشُوبُهَا أَلَمٌ أَلَا وَ هِیَ الْجَنَّهُ وَ أَرَاهُمْ طَرَفاً مِنَ الْآلَامِ‏ لِیَسْتَدِلُّوا بِهِ عَلَى مَا وَرَاءَهُمْ مِنَ الْآلَامِ‏ الْخَالِصَهِ الَّتِی لَا یَشُوبُهَا لَذَّهٌ أَلَا وَ هِیَ النَّارُ فَمِنْ أَجْلِ ذَلِکَ تَرَوْنَ نَعِیمَ الدُّنْیَا مَخْلُوطاً بِمِحَنِهَا وَ سُرُورَهَا مَمْزُوجاً بِکَدِرِهَا وَ هُمُومِهَا»^[۲۶۳]
اى مردم! بدانید که خداوند سبحان چون خلق را بیافرید چنان خواست که از نقص به کمال روند … سپس مخلوق را در این جهان منزل داد و پاره‏اى از لذّات را به آنان بنمود تا بر لذّات پاک آخرت که بهشت است راه یابند، و پاره‏اى از رنج‌ها و محنت‌ها را در این جهان به ایشان نشان داد تا بدین وسیله بر آلام‏ و ناراحتی‌ها و گرفتاری‌هاى آن جهان که عبارت از دوزخ است پى برند و از این عذاب موقّت بر آن عذاب ابدى استدلال کنند، و از این رو است که لذّات این جهان همیشه با سختى و رنج توأم است و خوشى و سرورش با اندوه و غم هم‌عنان.^[۲۶۴]
در این روایت ألم با لذت در تقابل است و با واژگان هم ، سرور و محنت همنشین شده است و از دردها و رنج‌های این جهان می‌گوید که در جهان آخرت هم وجود دارد.
عمّار ساباطىّ از امام صادق (×) روایت کرده که آن حضرت فرمود:
۱۰ـ « مَنْ خَرَجَ فِی سَفَرٍ فَلَمْ یُدِرِ الْعِمَامَهَ تَحْتَ حَنَکِهِ فَأَصَابَهُ أَلَمٌ لَا دَوَاءَ لَهُ فَلَا یَلُومَنَّ إِلَّا نَفْسَهُ»‏؛^[۲۶۵]
کسى که از خانه به قصد سفر کردن بیرون رود و عمامه را زیر حنک (گلوى) خود نگرداند و به دنبال آن به دردى بى‏درمان گرفتار شود چنین شخصى هرگز نباید کسى را به خاطر این بلیّه سرزنش کند یا مقصّر بداند مگر خودش را (که او خود خویشتن را در معرض بلاء درآورده است).^[۲۶۶]
در اینجا به نظر می‌رسد ألم به قرینه همنشینی با دواء و سفر به معنای دردجسمی است.
و از امام صادق (×) درباره^[۲۶۷] حکم مجرمى که هنگام رجم فرار کرده، فرمود:
۱۱ـ « … وَ قَدْ رُوِیَ‏ أَنَّهُ إِنْ کَانَ أَصَابَهُ أَلَمُ‏ الْحِجَارَهِ فَلَا یُرَدُّ وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ أَصَابَهُ أَلَمُ‏ الْحِجَارَهِ رُدَّ »؛ ^[۲۶۸]
و روایت شده است که چنانچه درد یک پاره سنگ را چشیده باشد و بعد فرار کرده او را باز نگردانند، ولى اگر اصلا سنگى به او برخورد نکرده ، فرار کند او را باز مى‏گردانند.^[۲۶۹]
« ألم حجاره » ترکیب اضافی است که"حجاره” نقش تمییز را در رابطه همنشینی این دو واژه به عهده دارد و اشاره است به درد ناشی از اصابت سنگ به بدن که در حوزه ناملایمات جسمی قرار می‌گیرد.

8. 8. ۲.نتیجه‌گیری

بررسی معناشناختی ألم در قرآن به طور عام و به صورت موردی و نمونه‌ای نشان می‌دهد که قرآن در مواجهه با واژگان عرب به شیوه‌های گوناگون عمل کرده است. واژه ألم در بعضی موارد، در همان معنای عرفی و متداول به کار برده است، وگاهی در معنایی وسیع‌تر یا محدودتر به کار گرفته، برخی را نیز در معنایی تازه و متفاوت از معنای رایج در عصر نزول به کار بسته است. برای رسیدن به جایگاه دقیق معنایی واژه ألم علاوه بر لغت‌شناسی و بررسی دقیق مدلول استعمالی تک تک واژه‌ها، بررسی نظام معنایی حاکم بر قرآن و جایگاه هریک از واژه‌ها در کل نظام معنایی و نیز ارتباط هر واژه با سایر واژگان مرتبط در متن ضروری است. با توجه آیات قرآن می‌توان نتیجه گرفت که در نظام اخلاقی قرآن، گناه از عذاب ناگسستنی است و انسان‌های بی‌ایمان معمولاَ خودشان را محکوم به رنج می‌کنند و در واقع در یک نگاه نهایی بی‌ایمانی، بزرگترین رنج (رنج روحی) است ألم در ‌روایات نیز به حوزه جسم مرتبط و به درد ناشی از بیماری اشاره دارد. البته در مواردی اندک نیز به عذاب آخرت مرتبط بود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فصل سوم
مفاهیم جانشین

در این پایان نامه سعی بر این بوده است که برای ارائه نتایج تحلیل­ها، نمودارهای متنوع به نحوی به­کار گرفته شوند که روال نتیجه ­گیری از آن­ها به آسانی امکان­ پذیر باشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

روش تحلیل در این پژوهش، تحلیل استاتیکی غیرخطی بارافزون با کنترل جابجایی با الگوی بار جانبی متناسب با آیین نامه (بار مثلثی) است. محاسبه مقادیر ظرفیتی قاب و تشخیص نوع زوال آن لازمه انجام این تحقیق بوده، بنابراین همه تحلیل­ها تا لحظه زوال قاب ادامه داشته اند و نیازی به محاسبه جابجایی هدف نبوده است.
۴-۲- روند انجام تحلیل­ غیرخطی قاب­ها و نتایج مربوط به آن
برای انجام تحلیل­ غیرخطی استاتیکی قاب­های مورد مطالعه از نرم­افزار OpenSees استفاده شده است. اما برای انجام کلیه عملیات محاسباتی مربوط به بعد از تحلیل که شامل استخراج داده ­های مورد نظر از میان نتایج بدست آمده از نرم­افزار OpenSees، رسم نمودارهای مورد نیاز و کلیه کنترل­های کناری می­باشد نرم­افزار MATLAB به کار برده شده است. علاوه بر این دو نرم­افزار، برای بررسی تأثیر پارامترهای مختلف بر مود زوال قاب­ها و رسم نمودارهای مربوط به آن از محیط Excel نیز استفاده شده است.
۴-۲-۱- دسته­بندی قاب­ها بر اساس مود زوال آن­ها
قاب­های مورد مطالعه بر اساس نوع زوالشان دسته­بندی شده ­اند. برای تعریف مود­های مختلف زوال از ترکیب معیارهای زوال و مقدار بیشینه شاخص آسیب مقاطع در لحظه زوال قاب­ها استفاده شده است.
۴-۲-۱-۱- معیارهای زوال برای مفاصل پلاستیک، طبقات و کل قاب
معیارهای زوالی که در این پژوهش در نظر گرفته شده است به شرح زیر می­باشد:
در سطح مفصل پلاستیک (مقطع)، چهار نوع زوال بررسی شده است:
خرد شدن هسته بتنی مقطع (_c > ε_cuε)
پاره شدن میلگرد طولی (_s > ε_suε)
افت مقاومت ۱۵ درصدی در منحنی لنگر–انحنا مربوط به مقطع در طول تحلیل
زوال برشی مقطع (V_r < V_u)
مقدار ε_cu با توجه به رابطه­ای که توسط پریستلی و همکارانش ]۴۶[ ارائه شد در ترکیب با مقدار بیشینه تنش قابل تحمل بتن محصور شده که از مدل مندر بدست آمد محاسبه شده است. مقدار ε_su ثابت و برابر ۰۹/۰ در نظر گرفته شده است. در مورد محاسبه ظرفیت برشی مقطع از روابط ارائه شده در ACI-318M-08 ]47[ استفاده شده است که روابط مربوطه توسط معادلات ۴-۱ تا ۴-۴ نشان داده شده است:
N_u : نیروی محوری که همزمان با V_u اتفاق می­افتد،
A_g : مساحت کلی مقطع،
A_v : سطح میلگرد برشی،
d : ارتفاع موثر مقطع،
S : فاصله خاموت­ها،
λ = ۱.۰ (برای بتن با وزن طبیعی) ، λ = ۰.۷۵ (برای بتن سبک).
معیار زوال طبقه به صورت کاهش مقاومت ۱۵ درصدی در ظرفیت طبقه در نظر گرفته شده است. در مورد کل قاب نیز به همین ترتیب، کاهش مقاومت ۱۵ درصدی در منحنی ظرفیت قاب به عنوان معیار زوال آن انتخاب شده است.
۴-۲-۱-۲- تعریف مودهای زوال مختلف قاب بر اساس ترکیب معیارهای زوال و مقدار بیشینه شاخص آسیب مقاطع در لحظه زوال قاب
در این پژوهش پنج مود زوال برای قاب­ها تعریف شده است. تعاریف بر اساس ترکیب معیارهای زوال و مقدار بیشینه شاخص آسیب مقاطع در لحظه زوال ارائه شده است. پنج مود زوال معرفی شده به صورت زیر می­باشند:
در مورد مقاطع اگر زوال برشی غالب نباشد به عبارتی اگر زوال ترد اتفاق نیفتد، در صورت وقوع هر یک از سه نوع زوال دیگر ذکر شده در بالا، مشخصاً مقدار بیشینه شاخص آسیب آن مقطع برابر با ۱ خواهد بود. این گروه از قاب­ها در دسته “زوال مفصل پلاستیک^[۹۷]” قرار می­گیرند.
حالت دوم زوال، حالتی است که زوال یکی از طبقات حاکم بوده و در عین حال مقدار بیشینه شاخص آسیب مقاطع در لحظه زوال کمتر از ۹۵/۰ باشد. این حالت “زوال طبقه^[۹۸]” نامگذاری شده است.
حالت سوم، زوال کل قاب می­باشد. به این ترتیب که اگر کاهش ۱۵ درصدی ظرفیت قاب اولین زوالی باشد که اتفاق می­افتد و همزمان مقدار بیشینه شاخص آسیب کمتر از ۹۵/۰ باشد، این قاب­ها در دسته “زوال قاب^[۹۹]” قرار می­گیرند.
مود زوال چهارم، یک مود ترکیبی است. به این صورت که اگر کاهش ظرفیت ۱۵ درصدی طبقه با مقدار بیشینه شاخص آسیب بیشتر از ۹۵/۰ همراه باشد، این قاب­ها در گروه “زوال ترکیبی طبقه و مفصل پلاستیک^[۱۰۰]” قرار می­گیرند. به این مفهوم که احتمال وقوع هر دو نوع زوال وجود دارد.
همانند دسته چهارم، اگر زوال قاب (۱۵ درصد کاهش ظرفیت قاب) با بیشینه شاخص آسیب مقاطع بیشتر از ۹۵/۰ اتفاق بیفتد، این قاب­ها با نام “زوال ترکیبی قاب و مفصل پلاستیک^[۱۰۱]” دسته بندی می­شوند.
در جدول زیر تعداد کل قاب­های انتخابی که از نظر طراحی در محدوده قابل قبول قرار داشته اند و همین­طور تعداد قاب­های با مودهای زوال مختلف به تفکیک آمده است.
جدول ۴- ۱ تعداد قاب­های انتخابی به تفکیک مود زوال