فصل حاضر در دو قسمت مطالعات نظری و یافته های پژوهشی پیشین ارائه شده است. در بخش مطالعات نظری به تاریخچه، تعاریف متغیرها و دیدگاه های موجود در زمینه سبک های دلبستگی، رضایت زناشویی، سلامت روان و تاب آوری پرداخته شده است و در بخش پیشینه پژوهشی به بررسی اجمالی سوابق پژوهشی خارج از ایران و داخل ایران پرداخته شده است.
۲-۱ مفهوم سلامت روان
بروز آسیب های روان شناختی ناشی از جنگ جهانی دوم ،کارشناسان سازمان جهانی بهداشت (WHO) را متوجه اهمیت بهداشت روانی نمود. سه سال پس از پایان جنگ،در سال ۱۹۴۸، در اساس نامه این سازمان، سلامت یا آسایش روانی به عنوان جزئی از تعریف بهداشت روانی مورد تأکید قرار گرفت. در سال ۱۹۶۱سازمان جهانی بهداشت، آموزش اصول بهداشت روان به پزشکان عمومی، کارکنان بهداشت عمومی، متخصصین، پرستاران، ماماها، مددکاران و سایر کارکنان بهداشتی را مورد تأکید قرار داد. همچنین در کنفرانس بین منطقه ای مدیران مراکز آموزش بهداشت همگانی که در سال ۱۹۶۷ برگزار گردید، بر ضرورت گنجاندن بهداشت روان در آموزش های بهداشت همگانی تأکید شد(بوالهری و محیط، به نقل از عاطف وحید ،۱۳۸۳).
در سال ۱۹۷۷، در گردهمایی سالانه سازمان جهانی بهداشت، هدف اصلی این سازمان و دولت ها در چند دهه بعد دست یابی همه مردم به سطح مناسبی از بهداشت اعلام شد و هشت جزء اساسی مراقبت های بهداشتی اولیه به عنوان شرط دست یابی به این هدف تعیین گردید و سال ۲۰۰۰، زمان رسیدن به این هدف قرار داده شد. در سال ۱۹۷۸، در کنفرانس مشهور آلماآتا ، بیانیه ای توسط ۱۳۴ کشور از جمله ایران منتشر شد که در آن بر شعار “بهداشت برای همه تا سال ۲۰۰۰” از طریق خدمات بهداشتی اولیه تأکید شده بود(عاطف وحید،۱۳۸۳).

جمهوری اسلامی ایران همگام با سایر کشورهای جهان، در سال ۱۳۶۵ ، برای پیشبرد سطح سلامت جسمی، روانی و اجتماعی افراد، برنامه کشوری بهداشت روان را تدوین کرد (بوالهری، احمدخانیها، حاجبی، باقری یزدی، ناصربخت و همکاران،۱۳۹۰).
نگاهی به تاریخچه بهداشت روان در ایران نشان می دهد که در طی چند دهه گذشته پیشرفت های قابل توجهی در زمینه ارائه خدمات بهداشت روان در ایران صورت گرفته است، بالاخص در سال های اخیر، برنامه ادغام بهداشت روان در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه در ایران به عنوان الگویی برای سایر کشورهای منطقه پذیرفته شده است .به همین دلیل در چهل و چهارمین اجلاس سالانه وزرای بهداشت کشورهای منطقه مدیترانه شرقی در تهران در سال ۱۳۸۰، برنامه های بهداشت روان ایران به عنوان یکی از بهترین الگوهای موجود شناخته شد(شاه محمدی،۱۳۸۱).
مورتی(۱۳۸۱) و یاسمی و همکاران (۱۳۸۲) تاریخچه پیشرفت و گسترش برنامه های بهداشت روان در ایران را به ۴ دوره زمانی تقسیم نموده اند:
الف) در دوره اول که تا سال های ۱۳۲۰ ادامه داشت، شرایط بسیار نامناسبی از نظر خدمات بهداشت روان وجود داشت. در این دوره در شهرهای تهران ، همدان، شیراز و اصفهان تیمارستان هایی با امکانات بسیار محدود و ضعیفی وجود داشتند که در آن ها بیماران با شرایط بسیار رقت باری نگه داری می‌شدند.
ب) در دوره دوم، که از اواخر دهه ۱۳۲۰ شروع و تا سال های ۱۳۵۰ ادامه داشت. در این دوره ،فعالیت هایی در زمینه بهداشت روان انجام گرفت. به عنوان مثال ، در سال ۱۳۳۶ پخش برنامه های روانشناسی و بهداشت روانی ار رادیو ایران شروع شد و در سال ۱۳۳۸، اداره بهداشت روانی در اداره کل بهداشت وزارت بهداری تأسیس شد. همچنین از دهه ۱۳۴۰ فعالیت های پژوهشی در زمینه همه گیرشناسی اختلالات روانی و برنامه ریزی برای ارائه خدمات بهداشت روان در ایران آغاز شد(مورتی،۱۳۸۱).
ج) دردوره سوم که از سال های ۱۳۵۰ شروع شد، تلاش هایی در جهت ارائه خدمات بهداشت روان جامعه نگر آغاز گردید. برنامه های این دوره شامل ارائه خدمات جامعه بهداشت روان، ایجاد بیمارستان ها و مراکز جدید روان پزشکی در استان های مختلف و انجام پژوهش های همه گیرشناسی بود(مورتی،۱۳۸۱). در سال ۱۳۵۰ اداره بهداشت روان به اداره کل تبدیل شد. ولی بعد از دو سال مجدد تحت نظارت اداره کل خدمات بهداشتی قرار گرفت.
د) چهارمین دوره از مهر ماه ۱۳۶۵ شروع شد. در این سال ، برنامه کشوری بهداشت روان ایران توسط کمیته ای متشکل از کارشناسان و متخصصان بهداشت روان کشور و مشاور وقت بهداشت روان منطقه ای سازمان جهانی بهداشت تدوین و در سال ۱۳۶۷ پس از تصویب وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی به مرحله اجرا گذاشته شد(مورتی،۱۳۸۱).
سلامت روانی حالت مطلقی نیست که یا وجود داشته و یا وجود نداشته باشد. در زندگی طبیعی انسان ها هیچ خط مستقیمی، سلامتی و اختلال را از یکدیگر جدا نمی کند. افراد همواره در تلاش برای ثابت نگه داشتن و حفظ موقعیت خویش هستند و به همین نحو سلامتی روانی هم چیزی است که باید دائم آن را ساخت و پابرجا نگه داشت. کار ساختن و پابرجا نگه داشتن سلامت روانی موضوعی است که ما انسان ها هر روز با آن روبرو هستیم(هنرپروران،۱۳۸۶).
در سال ۱۹۴۸، کمیسیون مقدماتی سومین کنگره جهانی بهداشت روانی، برای بهداشت روانی ، یک تعریف دو قسمتی ارائه داده است :

 

1. 1. بهداشت روانی حالتی است که از نظر جسمی، روانی و عاطفی، در حدی که با بهداشت روانی دیگران انطباق داشته باشد، برای فرد مطلوبترین رشد را ممکن می سازد.

 

1. 1. جامعه خوب جامعه ای است که برای اعضای خود چنین رشدی فراهم می آورند و در عین حال رشد خود را تضمین می کند و نسبت به سایر جوامع بردباری نشان می دهد (گنجی ،۱۳۸۲).

 

ونتیز^[۱۵] (۱۹۹۵) سلامت روان را وابسته به هفت ملاک می داند: نداشتن بیماری روانی، رفتار اجتماعی مناسب، رهایی از نگرانی و گناه، کفایت فردی و توانایی مهار کردن هیجانات خود، پذیرش خویشتن و خودشکوفایی، یکپارچگی شخصیت و انعطاف پذیری. هوهان^[۱۶](۱۹۹۵) سلامت روانی را وضعیتی از بلوغ روان شناختی تعبیر می کند و آن را حداکثر موثر بودن و نیز حداکثر رضایت به دست آمده از واکنش های فردی و اجتماعی می داند. این واکنش ها را نیز شامل بازخوردهای مثبت نسبت به خود و دیگران در نظر می گیرد(هنرپروران،۱۳۸۶).
۲-۱-۱مفهوم سلامت روان از دیدگاه برخی نظریه پردازان
بوم شناسان سلامتی را یک وضعیت رفاه کامل و پایدار (متعادل) می دانند و انسان سالم کسی است که از نظر جسمی سالم و از نظر فکری بی عیب و از نظر روانی شاد و از لحاظ اجتماعی متعادل و از جنبه سیاسی آگاه و از نظر اقتصادی مولد و از نظر فرهنگی مسئول باشد (شمشیری نیا، ۱۳۸۸).

varianceSpeed = 0.0;
}else{
for (PointInfo pointInfo : pointList) {
varianceSpeed += Math.pow((pointInfo.getSpeed()-meanSpeed),2)/max {

 

• • جزء ورودی دیگر مسافت طی شده می باشد و به دو صورت محاسبه می شود، اول اینکه سیستم با دریافت مکان اول کاربر از اطلاعات ماهواره آن ها را بعنوان مبدا در نظر گرفته و سپس بعد از ۲۰ ثانیه با دریافت اطلاعات دوباره از ماهواره آن ها را بعنوان مقصد در نظر می گیرد و سپس با کم کردن این مبدا و مقصد از یکدیکر مقدار مسافت طی شده محاسبه می شود. این روش دارای خطا می باشد به این صورت که اگر کاربر مسیر رفته را بر گردد سیستم نمی تواند این مسیر طی شده را محاسبه کند.

 

static double getDistance(GeoPoint point1, GeoPoint point2) {
double dLat = radian(point2.getLat() - point1.getLat());
double dLng = radian(point2.getLng() - point1.getLng());
double a = Math.sin(dLat / 2) * Math.sin(dLat / 2) +
Math.cos(radian(point1.getLat())) * Math.cos(radian(point2.getLat())) *
Math.sin(dLng / 2) * Math.sin(dLng / 2);
double c = 2 * Math.atan2(Math.sqrt(a), Math.sqrt(1 - a));
اما روش دوم که این مشکل را ندارد و آن استفاده از قوانین فیزیک است. رابطه (۳-۴)، بیانگر این رویداد می باشد.
(۳-۴)،
در این برنامه دو مولفه زمان و سرعت موجود می باشد پس کافی است که این دو مولفه را در هم ضرب کرده و مسافت طی شده را بدون خطایی بدست آورد. از این پس اگر کاربر به هر طرفی قدم بردارد و حرکت کند مسافتی را که طی می کند می تواند به طور دقیق مشاهده کند. این مسافت طی شده بر حسب متر بیان می شود. این رابطه در برنامه بصورت زیر تعریف شده. بدلیل استفاده از زمان در حالت میلی ثانیه مقدار کل رابطه بر ۱۰۰۰۰ تقسیم شده تا مقدار مسافت طی شده صحیح را بر گرداند.
totalDistance = totalSpeed * ((pointList.get(pointList.size()-1).getTimeByMilis()- pointList.get(0).getTimeByMilis()) / 10000);
برای استفاده درست از این سیستم باید قوانینی اتخاذ شود. برای بدست آوردن این قوانین نیازمندیم که نمودارهای توابع تعلق برای مجموعه های مختلف را رسم کنیم. با بهره گرفتن از برنامه متلب تمامی نمودارهای توابع تعلق برای سرعت متوسط، مسافت طی شده و واریانس با توجه به رابطه(۳-۵)، رسم شده و در ادامه هر یک بصورت جداگانه توضیح داده شده اند.

(۳-۵)،

 

• • نمودار توابع تعلق اول مربوط به واریانس ورودی می باشد که توضیحات بدست آوردن این عدد به طور کامل داده شد. اما نموداری که ما برای این مولفه در نظر گرفتیم بصورت شکل (۳-۵) می باشد. این نمودار دارای ۵ تابع تعلق مختلف از واریانس ها می باشد که تمامی حالت های ممکن از دنیای واقعی می باشند. درجه تعلق هر کدام از ورودی ها به قانون، هر بخش نیز دارای یک  و یک σ است.

 

درجه تایع تعلق
واریانس
شکل(۳-۵)- توابع تعلق واریانس در متلب

 

x1=0:0.01:6; x2=2.5:0.01:12; x3=8.7:0.01:18; x4=16:0.1:24; x5=23:0.1:28.5;

a=exp(-(((x1-0)/2.3).^2(( b=exp(-(((x2-7.25)/1.9).^2(( c=exp(-(((x3-13.35)/1.8).^2(( d=exp(-(((x4-20)/1.6).^2(( e=exp(-(((x5-28.5)/2.2).^2((

در این فرمول فازی هر  برابر است با جایی از نمودار که به آخرین سطح خود یعنی ۱ رسیده و هر σ برابر است با میزان دامنه ای که هر تابع تعلق باز شده است. با توجه به شکل(۳-۵) در تابع تعلق اول که مربوط به تعلق خیلی کم است مقدار  برابر با صفر و مقدار σ برابر با ۲٫۳ می باشد. همینطور برای سایر قسمت ها، که در جدول(۳-۱) مشخص شده است.
جدول(۳-۱)-مقادیر توابع تعلق واریانس

اصطلاح قلب سلیم، می‌تواند با معنای سلامت روانی، رابطه نزدیکی داشته باشد زیرا فرد دارای قلب سلیم از بیماری‌های فکری و رفتاری نجات یافته و به مرحله بالاتری از سلامت رسیده است.
نفس مطمئنه
«یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّهُ» ﴿الفجر، ۲۷﴾
«مطمئنه» یکی از صفات نفس است که در این حالت نفس، منقاد عقل می‌گردد. منظور از اطمینان، قوت قلب است، بدین معنا که هیچ‌گونه تزلزل، اضطراب، شک و شبهه در قلب رسوخ نمی‌کند (طیب، ۱۳۷۸).
«نفس مطمئنه» نفسی است که با ایمان و یاد خدا سکونت یافته و به مقام رضا رسیده است. خود را بنده‌ای می‌بیند که مالک هیچ خیر و شر و نفع و ضرری برای خود نیست. دنیا را یک زندگی مجازی و نفع و ضرر آن را امتحان الهی می‌داند. در نتیجه، نعمت‌های دنیا او را به طغیان و استکبار نمی‌کشاند و تهیدستی و ناملایمات او را به کفر و ترک شکر وانمی‌دارد؛ بلکه همچنان در عبودیت خود، پابرجاست و با افراط و تفریط از صراط مستقیم منحرف نمی‌شود. (طباطبایی، ۱۴۱۷).

وصف نفس انسان به اطمینان، نشانگر انسانی است که در مسیر سلامت روان، آلودگی‌های فکری و رفتاری را از وجود خود پاک نموده به حالت سکون و آرامش روان دست یافته و از ناراحتی‌های روانی مانند تشویش، اندوه، اضطراب و … به دور است. این توصیف می‌تواند نشانگر انسان دارای مراتب بالایی از سلامت روان باشد.
۲-۴-۳٫ مفهوم سلامت روان در قرآن
با توجه به مبانی ارائه شده درباره ماهیت انسان و اصطلاحات قرآنی پیرامون سلامت روان، می‌توان دریافت مفهوم «سلامت روان» در قرآن عبارت است از: «رشد و استکمال نفسانی انسان موحد، برای رسیدن به مقصد نهایی خلقت انسان یعنی مقام عبودیت و بندگی خداوند متعال». در قرآن سلامت روان بر اساس خدامحوری است. بدین گونه که با ارائه و اصلاح بینش انسان در حوزه‌ی اندیشه، او را به مسیر ایمان و توحید دعوت می کند: «فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِی أَنزَلْنَا وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ» ﴿التغابن، ۸﴾
سپس او را در پیمودن درجات و مراتب این مسیر از طریق اصلاح رفتار و انجام عمل صالح ترغیب می کند: «مَن کَانَ یُرِیدُ الْعِزَّهَ فَلِلَّهِ الْعِزَّهُ جَمِیعًا إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ وَالَّذِینَ یَمْکُرُونَ السَّیِّئَاتِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیدٌ وَمَکْرُ أُوْلَئِکَ هُوَ یَبُورُ» ﴿فاطر، ۱۰﴾
مراد از «کلم طیب»، عقاید حق از قبیل توحید است و مراد از صعود آن، تقرب به خدای تعالی و مراد از عمل صالح، عملی که بر طبق عقاید حق صادر شود و با آن سازگار باشد (طباطبایی، ۱۴۱۷).
ازاین‌رو، محور توحید بر تمام واژه‌ها و مفاهیم قرآنی سایه انداخته است که ارتباط مستقیم با سلامت روان و کمال انسانی دارد. تعابیر مختلف مربوط به صاحبان مقام توحید، در قرآن و روایات این موضوع را تأیید می کند. در مقابل، افرادی که خدا را فراموش کرده و در جرگه‌ی اصحاب المشمئمه و گناهکاران قرار گرفتند، عذاب خدا را درک کرده و در همین دنیا از سلامت روان به معنای حقیقی برخوردار نیستند.
از دیدگاه قرآن، عبودیت مقصد نهایی انسان است؛ مقصدی که کانون اصلی و هدف غایی در تربیت قرآنی است. (الغاریات، ۵۶)
انسان وقتی در مسیر رسیدن به این مقصد قرار گیرد، در جرگه‌ی انسان‌های رشد یافته و دارای سلامت روان (از دیدگاه قرآن) محسوب می‌شود و می‌تواند درجات و مراحل آن را تا رسیدن به مقصد، طی نماید.
در قرآن، واژه‌ها و اصطلاحاتی مانند رشد، قلب سلیم، نفس مطمئنه، مقام قرب و …، به نحوی با مفهوم عبودیت متناظرند و به شئون مختلف آن اشاره دارند.
تجلی عبودیت در وجود انسان، پس از کسب اندیشه‌ی توحیدی و عمل به دستورات شریعت در قالب قلب سلیم و نفس مطمئنه به منصه‌ی ظهور می‌رسد.
رابطه‌ی عبودیت با رشد و قرب نیز به همین صورت است. اگر عبودیت را به عنوان مقصد در نظر بگیریم، نیل به رشد، راه‌یابی و راه‌یافتگی به مسیر این مقصد و نیل به قرب، رسیدن به مراتب بالای آن است.
بنابر این، صعود به قله‌ی رفیع عبودیت و کمال نفسانی که با رعایت جمیع مراتب نظری، معرفتی و عملی حاصل می‌گردد، غایت سلامت و کمال روان آدمی از دیدگاه قرآن است. بر این اساس، «سلامت روان در قرآن»، طیف گسترده‌ای را دربر می‌گیرد که در آن مراحل و درجات متعددی از «حداقل» تا «ایده­آل» سلامت روان قرار دارد.
در واقع، سلامت روان از دیدگاه قرآن یک روند است نه یک «نقطه‌ی ثابت». یک «مسیر» است نه یک «مقصد». بدین معنی که هر اندازه انسان به نقطه‌ی آغازین این مسیر نزدیک باشد، دارای حداقل معیار سلامت روان و هر اندازه متعالی‌تر شود و به نقطه‌ی نهایی نزدیک گردد، از سلامت روانی و کمال بیشتری برخوردار خواهد بود.
در قرآن تعابیری وجود دارد که دو مراتب بودن سلامت روانی و رشد انسانی را نشان می‌دهد.
- «یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ» ﴿ المجادله، ۱۱﴾
- «أُوْلَئِکَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَّهُمْ دَرَجَاتٌ عِندَ رَبِّهِمْ وَمَغْفِرَهٌ وَرِزْقٌ کَرِیمٌ» ﴿الأنفال، ۴﴾
- «هُمْ دَرَجَاتٌ عِندَ اللّهِ واللّهُ بَصِیرٌ بِمَا یَعْمَلُونَ» ﴿آل عمران، ۱۶۳﴾
در قرآن، «مقربان» با رسیدن به درجه‌ی کمال عبودیت، در مراتب بالای سلامت روان قرار دارند و با وصف «سابقون» خوانده شده ­اند.
- «فَأَصْحَابُ الْمَیْمَنَهِ مَا أَصْحَابُ الْمَیْمَنَهِ ﴿۸﴾ وَأَصْحَابُ الْمَشْأَمَهِ مَا أَصْحَابُ الْمَشْأَمَهِ ﴿۹﴾ وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ ﴿۱۰﴾ أُوْلَئِکَ الْمُقَرَّبُونَ ﴿۱۱﴾» ﴿الواقعه، ۸-۱۱﴾
کلمه عبودیت، مرحله‌ای است که عبد، تابع محض مولا می‌گردد، آن­چه طلب می‌کند و آن­چه انجام می‌دهد، همه بر وفق اراده‌ی مولای اوست. در این مرتبه، انسان تحت ولایت خاص خدا و در زمره‌ی اولیاءالله قرار می‌گیرد (طباطبایی، ۱۴۱۷).
«اصحاب یمین» در مراتب پایین‌تر از مقربان قرار دارند، اما چون در مسیر رشد و تکامل هستند، اهل سعادت‌اند و می‌توانند با ارتقاء درجه‌ی ایمان و عمل صالح خود را به مراتب بالاتر برسانند.
- «قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا قُل لَّمْ تُؤْمِنُوا وَلَکِن قُولُوا أَسْلَمْنَا وَلَمَّا یَدْخُلِ الْإِیمَانُ فِی قُلُوبِکُمْ وَإِن تُطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَا یَلِتْکُم مِّنْ أَعْمَالِکُمْ شَیْئًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ» ﴿الحجرات، ۱۴﴾
مراتب اسلام و ایمان بر اساس آیه فوق عبارت است از:

 

1. 1. اسلام با اقرار لسانی که بدون ایمان قلبی است.

 

1. 1. اقرار لسانی و ایمان قلبی به صورتی که هنوز در قلب رسوخ نکرده است.

 

1. 1. ایمان با رسوخ در قلب به صورتی که ملکه نشده باشد.

 

1. 1. ایمان در قلب ملکه شده اما اعمال انسان آلوده به معاصی است.

 

1. 1. اسلام اخص از ایمان، به معنی تسلیم نسبت به رسیدن به بلاها و سختی‌هاست (طیب، ۱۳۷۸).

 

«اصحاب مشئمه» افرادی هستند که به مرتبه‌ی سلامت روان نرسیده‌اند. زیر اندیشه و رفتار آن‌ها در مسیر ایمان و عمل صالح نیست. از دیدگاه قرآن، این افراد هرچند در زندگی دنیوی از رفاه و امکانات مادی فراوانی بهره‌مند باشند، اما چون به مراتب ایمان و عبودیت نرسیده‌اند از سلامت و آسایش روان، بی‌بهره و اهل شقاوت هستند.
- «وَمَنْ أَعْرَضَ عَن ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَهً ضَنکًا وَنَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ أَعْمَى» ﴿طه، ۱۲۴﴾
در قرآن، علاوه بر درجات، مصادیق و الگوهایی نیز برای سلامت روان با تعابیری چون «انبیاء»، «صدیقان»، «شهیدان» و «صالحان» مطرح گشته است: «وَمَن یُطِعِ اللّهَ وَالرَّسُولَ فَأُوْلَئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَیْهِم مِّنَ النَّبِیِّینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَدَاء وَالصَّالِحِینَ وَحَسُنَ أُولَئِکَ رَفِیقًا» ﴿النساء، ۶۹﴾
در این آیه، کسانی که مطیع و منقاد اوامر و نواهی خدا و رسول باشند، همراه با کسانی که خداوند به آن‌ها نعمت بخشیده است، قرار می‌گیرد. این افراد نیز در مراحل مختلف تکامل قرار دارند.
گروه اول انبیاء هستند که به عنوان مصداق انسان کامل در شکوفا ساختن استعداد بشری و رسیدن به مقام قرب و لقای الهی معرفی شده‌اند.
در مرتبه بعد، صدیقان قرار دارند که شاهدان و بینندگان حقایق و اعمال هستند. گروه سوم شهدا هستند که شاهد بر رفتار دیگران‌اند و در آخر صالحان هستند که از طریق اصلاح رفتار خود و استقامت در انجام کارهای شایسته، لیاقت و آمادگی برای دریافت کرامات الهی را دارند، اما در درجه‌ی پایین‌تر از پیامبران، صدیقان و شهیدان قرار گرفته‌اند (طباطبایی، ۱۴۱۷).
۲-۴-۴٫ ویژگی‌های سلامت روان در قرآن
قرآن برای انسان‌هایی که در مسیر سلامت روان قرار گرفته و پیوسته مراحل تکامل را می‌پیمایند، ویژگی‌هایی را مطرح می کند که در زیر به برخی از آنان اشاره می‌گردد.
ویژگی‌های اعتقادی

 

1. 1. ایمان: از دیدگاه قرآن نخستین ویژگی انسان‌های دارای سلامت روان، ایمان است. «وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَهَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِی وَلْیُؤْمِنُواْ بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ» ﴿البقره، ۱۸۶﴾

 

کارایی کنترل کننده پیشنهادی فقط در ردگیری مسیرهای سینوسی نیست. در این قسمت نتایج شبیه­سازی مربوط به مسیرهای متناوب غیر سینوسی ارائه می­ شود. فرض کنید مسیر مطلوب یک سیگنال مربعی با دامنه ۱ و دوره تناوب ۱۰ ثانیه باشد. چون این مسیر مشتق­پذیر نیست، آن را از یک تابع تبدیل عبور می­دهیم و خروجی آن را به عنوان مسیر مطلوب در نظر می­گیریم. همچنین با تنظیم محل قطبهای تابع تبدیل می­توانیم رفتار حالت گذرای کنترل کننده را تنظیم کنیم. در این شبیه­سازی تابع تبدیل  انتخاب شده است. عملکرد ردگیری کنترل­ کننده در شکل (۴-۵) نشان داده شده است. همان­طور که مشاهده می­ شود، مسیر مطلوب بدون فراجهش و خطای ماندگار ردگیری می­ شود. سیگنالهای کنترل برای این شبیه­سازی در شکل (۴-۶) نشان داده شده ­اند. تغییرات شدید ولتاژ در لحظات تغییر مسیر با توجه به جرم زیاد لینک­ها قابل توجیه است. عملکرد ردگیری کنترل کننده پیشنهادی در ردگیری مسیر مثلثی در شکل (۴-۷) و ولتاژ موتورها در این شبیه­سازی در شکل (۴-۸) نشان داده شده است. همان­طور که در شکل (۴-۷) مشاهده می­ شود، کنترل­ کننده پیشنهادی قادر است مسیرهای مثلثی را نیز به خوبی ردگیری کند. پرش­های ناگهانی ولتاژ در شکل (۴-۸) نیز با توجه به تغییر ناگهانی مسیر مطلوب قابل توجیه است. در لحظات بین تغییرات ناگهانی مسیر مطلوب، شاهد سیگنال کنترلی نرم با دامنه قابل قبول هستیم.

شکل (۴-۴) سیگنالهای کنترل در شبیه­سازی ۴-۳-۴-۱

شکل (۴-۵) عملکرد کنترل کننده پیشنهادی در ردگیری مسیر مربعی

شکل (۴-۶) سیگنالهای کنترل در ردگیری مسیر مربعی

شکل ۴-۷ عملکرد ردگیری کنترل­ کننده پیشنهادی برای مسیر مثلثی

شکل ۴-۸ سیگنالهای کنترل در ردگیری مسیر مثلثی
۴-۴-۳- سایر دوره­ های تناوب
به منظور بررسی تاثیر تعداد هارمونیک های استفاده شده در سری فوریه و همچنین سایر دوره­ های تناوب اساسی، تابع هزینه  را در نظر بگیرید. مسیر مطلوب تعریف شده در (۴-۶۳) را اعمال می­کنیم. سایر پارامترهای کنترل کننده در شبیه­سازی ۴-۳-۴-۱ داده شده اند. مقدار این تابع هزینه به ازای تعداد هارمونیک­های مختلف و دوره­ های تناوب اساسی دیگر که به طور تصادفی انتخاب شده ­اند، در جدول (۴-۱) درج شده است. همان­طور که مشاهده می­ شود، مقدار دوره تناوب پیشنهادی منجر به تابع هزینه کمتری می­ شود. طبق این جدول، در حالت کلی برای سایر دوره­ های تناوب، افزایش تعداد هارمونیک­ها منجر به کاهش مطلوب خطای ردگیری نخواهد شد. اما اگر دوره تناوب پیشنهادی استفاده شود، افزایش تعداد هارمونیک­ها منجر به کاهش خطای ردگیری و تابع هزینه انتخابی می­ شود.
جدول (۴-۱) مقادیر تابع هزینه به ازای سایر دوره­ های تناوب و تعداد هارمونیک­های مختلف

 

T=1.5	۰٫۱۲۴۳	۰٫۱۲۴۳	۰٫۱۲۴۳	۰٫۱۲۴۳	۰٫۱۲۴۳
T=2	۰٫۰۸۴۲	۰٫۰۸۴۲	۰٫۰۸۴۲	۰٫۰۸۴۲	۰٫۰۸۴۲
T=2.5	۰٫۱۱۶۵	۰٫۱۱۶۶	۰٫۱۱۶۷	۰٫۱۱۶۸	۰٫۱۱۶۹
T=5

مرکز اسکان شهید صادقیه

بزرگراه فجر، بلوار شهید آوینی(گلشهر)، شهید آوینی ۸، آفرینش ۵

 

مرکز اسکان سپاد

انتهای بولوار خیام شمالی-بعد از میدان خیام(میدان سپاد) مرکز تجاری سپاد

 

مرکز اسکان شهید خورشیدی

حاشیه بزرگراه شهید کلانتری حدفاصل میدان آزادی و میدان صدا و سیما

 

مرکز اسکان وحدت

ابتدای بلوار ولایت، روب هروی پارک وحدت

 

 

۵-خدمات پذیرایی
توزیع رستورانها و اغذیه فروشی های شهر مشهد با توجه به موقعیت خاص حرم مطهر، بیشترین تمرکز را در محدوده خیابان های مرکزی شهر مشهد دارد. البته بیشتر غذاخوری ها و رستورانهای اطراف حرم مطهر زیر مجموعه هتلها و مهمانپذیرهای مستقر در این منطقه هستند. پس از این منطقه، توزیع در سطح شهر تقریباً یکنواخت است. دومین رتبه از نظر تمرکز رستورانها و غذاخوری ها، مربوط به ییلاقات اطراف مشهد خصوصاً طرقبه و شاندیز است که علاوه بر شهروندان مشهدی، یکی از جاذبه های گردشگری شهر مشهد محسوب می شود که شیشلیک را بعنوان غذای سنتی مشهد ارائه می نمایند. جدول زیر مجموعه مراکز پذیرایی مهم مشهد را نشان می دهد. علاوه بر این تعداد، اغذیه فروشی ها، سفره خانه ها و کافی شاپ ها نیز ارائه دهنده خدمات تغذیه هستند.
جدول شماره ۹-۴ رستورانها و غذاخوری های مهم شهر مشهد
تعداد واحد پذیرایی بین راهی داخل استان خراسان رضوی برای مسافرین و زایرینی که قصد عزیمت به شهر مشهد را دارند درصد از واحدهای پذیرایی کل کشور را دارد. آنچه مسلم است افزایش کیفیت خدمات پذیرایی ۱۰۳ واحد است که ۲۲/۵ و نظارت بیشتر بر سلامت و بهداشت این مراکز می تواند در افزایش اطمینان مسافران مؤثر بوده و باعث رونق این اماکن شود. خصوصاً در مورد مسافرانی که با اتوبوس به مشهد عزیمت می نمایند.

خدمات تجاری
اقتصاد مشهد بیشتر بر روی زعفران، زرشک، نبات، آجیل و خشکبار و همچنین چرم صنعتی(به صورت زینتی) و صنعت فرش و درآمد ناشی بخش زیارت و گردشگری استوار است. بسیار ی از این مراکز خرید برای زایرین و گردشگران، علاوه بر جذابیت خرید وسایل مورد نظر محلی برای گذران اوقات فراغت و استراحت است. یازار پروما با فضایی برای بازی کودکان، رستوران در الماس شرق و غذاخوری ها و اغذیه فروشی در بازار بین المللی و بازار خیام از این جمله است. مجتمع تجاری زیست خاور که در قلب شهر واقع است، توانسته با ارائه کالاهای متنوع مورد نیاز شهروندان و زایرین و گردشگران غیر زایر، به یکی از مراکز خرید مهم در شهر مشهد تبدیل شود. در این مجتمع نیز امکانات رفاهی همچون اغذیه، رستوران، نمازخانه و سرویس بهداشتی وجود دارد که بسیاری را به حضور در این مجموعه دعوت می نماید. خصوصاً ارائه کارهای هنری و صنایع دستی، جواهرات و زیور آلات، سوغات شهر مشهد (زرشک، نبات و زعفران) و نیز وجود بانک، عابر بانک و آزانس هواپیمایی و قطار در مجاورت آن بر تعداد بازدیدکنندگان این مجموعه افزوده است.
جدول شماره ۱۰-۴: مراکز تجاری مهم شهر مشهد

 

ردیف

نام مرکز

ردیف

نام مرکز

 

۱

بازار رضا

۶

مجتمع تجاری وصال

 

۲

بازار پروما

۷

مجتمع تابان

 

۳