ایران، چون در مقابل رسانه‌های رسمی قرار دارد، می‌تواند تأثیر بسزایی در انتشار محتواهای حساسیت‌برانگیز بسیج‌کننده داشته باشد. طبق این یافته‎ها انتخابات ریاست‌جمهوری سال 92 شرایط ویژه‌ای داشت که تأثیر فیس‌بوک بر رفتار رأی‌دهی افراد در آن بیشتر از انتخابات‌های قبل بوده و احتمالاً بیشتر از انتخابات‌های بعد خواهد بود، تأثیری که فقط محدود به کاربران فیس‌بوک نبوده و بر جامعۀ غیرفیس‌بوکی نیز تأثیر تعیین‌کننده‌ای داشته است.
کلمات کلیدی: سایت‌های شبکۀ اجتماعی، فیس‌بوک، انتخابات، رفتار رأی‌دهی
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات پژوهش 1
1.1. بیان مسئله. 2
2.1. ضرورت پژوهش 5
3.1. اهداف پژوهش 6
فصل دوم: ادبیات پژوهش 8
1.2. اینترنت و مشارکت سیاسی 9
1.1.2. مکانسیم‌های تأثیرگذاری 21
2.2. فیس‌بوک و مشارکت سیاسی 30
1.2.2. مکانیسم‌های تأثیرگذاری 37
3.2. جمع‌بندی 40
فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش 43
1.3. روش‌شناسی 44
2.3. روش گردآوری داده‌ها 45
3.3. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 50
4.3. زمان پژوهش و منابع داده‌ها 50
5.3. وثوق داده‌ها 52
6.3. اصطلاحات و مفاهیم اصلی 53
فصل چهارم: گردآوری و تحلیل داده‌ها 55
1.4. مشاهده و تحلیل کامنت‌ها 56
1.1.4. خاتمی بیاید یا نیاید؟. 57
2.1.4. خاتمی نمی‌آید، هاشمی بیاید. 67
3.1.4. روحانی یا عارف؟. 71
4.1.4. عارف انصراف می‌دهد. 78
5.1.4. مرور و جمع‌بندی 79
2.4. انجام و تحلیل مصاحبه‌ها 81
1.2.4. سیاسی بودن 83
2.2.4. فیس‌بوکی بودن 84
3.2.4. استفادۀ سیاسی از فیس‌بوک. 86
4.2.4. فیس‌بوک و انتخابات 92. 88
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری 100
فهرست منابع 105

بیان مسئله
 

گسترش و نفوذ اینترنت بین لایه‌های مختلف جامعه توجه جامعه‌شناسان را به بررسی تأثیرات اجتماعی‌سیاسی آن جلب کرده است. پژوهش‌های متعددی تأثیر اینترنت بر هویت اجتماعی، سرمایۀ اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت سیاسی و درکل نقش اینترنت در پیشبرد دموکراسی را بررسی کرده‌اند. برخی از پژوهش‌ها مانند بکشی[1] و دیگران (2012)، اسمیت[2] و دیگران (2009)، ژانگ[3] و دیگران (2010)، ویتاک[4] و دیگران (2011)، نایت‌رینی[5] (2011)، کافمن[6] (2009) و وون[7]، دآگلو[8] و مک‌لئود[9] (2013) روی تأثیرات مثبت آن بر اجتماع تأکید کرده‌اند و برخی مانند کروگر[10] (2002)، زنوس[11] و موی[12] (2007)، کوراه[13] و نیس[14] (2009) تأثیرات منفی آن را برشمرده‌اند.
اهمیت این موضوع در دو دهۀ اخیر با پدیدآمدن نسل دوم تکنولوژی اطلاعاتی‌ارتباطی و تغییر کاربری اولیۀ اینترنت صورت ویژه‌ای یافته است. در سال‌های ابتدایی پیدایش، هدف استفاده از اینترنت، بیشتر سرگرمی و کسب اطلاعات بود؛ اما در سال‌های اخیر، افراد از اینترنت در درجۀ اول برای گسترش ارتباطات بین‌شخصی خود استفاده می‌کنند و به‌جای دریافت منفعلانۀ اطلاعات، خود در تولید محتوا مشارکت می‌کنند، بدون اینکه برای این کار نیاز به دانش و مهارت فنی زیادی داشته باشند (وون، 2013؛ کافمن، 2009).
تکنولوژی اطلاعاتی‌ارتباطی جدید که مهم‌ترین آن‌ها «سایت‌های شبکۀ اجتماعی»[15] هستند، امکان صورت‌گرفتن کارهایی چون ارتباط‌گیری و تعامل شبکه‌ای وسیع با حذف مرزهای جغرافیایی، تولید محتوا، به‌اشتراک‌گذاری آسان اطلاعات چندرسانه‌ای و همچنین بحث بین افراد آشنا و ناآشنا باهم را فراهم کرده است. میلیون‌ها نفر عضو این شبکه‌ها هستند و بخش درخورتوجهی از وقت روزانۀ خود را در آن‌ها می‌گذرانند. درواقع این شبکه‌ها به بخشی از زندگی روزمرۀ این افراد تبدیل شده است، تاحدی‌که گاه تشخیص مرز بین زندگی آنلاین و آفلاین آن‌ها مشکل است. فیس‌بوک[16]، توییتر[17]، گوگل‌پلاس[18]، یوتوب[19] و اینستاگرام[20] از بزرگ‌ترین سایت‌های شبکۀ اجتماعی هستند که درحال‌حاضر  فیس‌بوک با بیش از 1‌میلیارد و 200میلیون کاربر[21] بزرگ‌ترین آن‌ها است (فیس‌بوک، 2014). در سال‌های اخیر بررسی چگونگی تأثیرات این سایت بر جامعه و ازجمله مشارکت سیاسی به یکی از مسائل روز علاقه‌مندان به حوزۀ رسانه و جامعه تبدیل شده است، موضوعی که این پژوهش نیز به‌دنبال بررسی آن در ایران است. مسئلۀ پژوهش پیشِ رو، درک چگونگی تأثیر حیات فیس‌بوکی، به‌عنوان بخشی از زندگی روزمرۀ افراد بر رفتار رأی‌دهی، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شکل‌های مشارکت سیاسی، است. در نظر داریم این مسئله را در انتخابات ریاست جمهوری 1392 ایران بررسی کنیم؛ لذا سؤال علمی این پژوهش بدین‌ترتیب است: چگونه عضویت افراد در فیس‌بوک بر رفتار رأی‌دهی آن‌ها در انتخابات ریاست جمهوری سال 1392 ایران تأثیر گذاشته است؟
مشارکت سیاسی به آن دسته از فعالیت‌های فرد گفته می‌شود که هدفش تأثیرگذاری مستقیم یا غیرمستقیم بر حکومت است (بردی[22]، وربا[23] و اسکلزمن[24]، 1995؛ ؛ برت[25] و برونتن‌اسمیت[26]، 2014؛ تورل[27]، 2006؛ هارل[28]، 2013) و رفتار رأی‌دهی[29] یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین شکل‌های مشارکت سیاسی است. اهمیت رأی‌دادن درحدی است که برخی می‌گویند فراتر از آن دستورالعمل روشن و ثابتی درمورد اینکه چه مشارکت دیگری برای عملکرد بهتر جامعه لازم و مطلوب است، وجود ندارد (گوستافسون[30]، 2013). منظور از رفتار انتخاباتی، تأکید روی جنبه‌های فردی مشارکت و نه جنبه‌های کلان، مثل نرخ مشارکت است. سایت‌های شبکۀ اجتماعی هم طبق تعریف، سرویس‌های شبکه‌محوری هستند که برای کاربر، پروفایل[31] عمومی یا نیمه‌عمومی ایجاد می‌کنند و کاربر می‌تواند فهرست ارتباط‌هایش و نیز محتواهایی را که دیگران در سیستم ایجاد کرده‌اند، ببیند و در آن‌ها جستجو کند (بوید[32] و الیسون[33]، 2007).
درمورد محبوبیت فیس‌بوک در میان 42میلیون کاربر ایرانی اینترنت، آمار رسمی وجود ندارد (آمارهای جهانی اینترنتی[34]، 2012) هرچند طبق پیمایشی 58درصد از کاربران ایرانیِ اینترنت به‌طور منظم از فیس‌بوک استفاده می‌کنند. براساس این پژوهش سهم گوگل‌پلاس 37درصد، کلوب[35] 14درصد و توییتر و لینکدین[36] هرکدام 12درصد است که این ارقام، محبوبیت بیشترِ فیس‌بوک درمقایسه با دیگر سایت‌های شبکۀ اجتماعی را در ایران نشان می‌دهد (نولز[37]، 2012؛ باهاتیا[38]، 2012).

2.1. ضرورت پژوهش
 

اهمیت خاص فیس‌بوک برای پژوهش‌های جامعه‌شناختی را، به‌جز ویژگی محبوبیت این سایت، می‌توان به‌سبب سه مشخصۀ متمایزش دانست: اول. فیس‌بوک با ارائۀ چندین ابزار در یک فضا، فرایند انتشار اطلاعات را ساده‌تر کرده است؛ دوم. در فیس‌بوک امکان دیالوگ افراد فراوانی باهم وجود دارد؛ سوم. درمقایسه با فضای آفلاین، اطلاعات در فیس‌بوک راحت‌تر و برای تعداد بیشتری از افراد دردسترس است (ون‌وینگاردن[39]، 2012). محبوبیت فیس‌بوک و سه ویژگی ذکرشده و نیز اینکه بخشی از اطلاعات مبادله‌ای در این سایت به‌خصوص در ایام انتخابات محتوای سیاسی دارد، اهمیت بررسی تأثیر این سایت بر رفتار ‌انتخاباتی افراد را روشن‌تر می‌کند. این موضوع به‌ویژه در کشوری مانند ایران که حضور در انتخابات از معدود راه‌های تأثیرگذاری سیاسی است، بیشتر درخور توجه است. بررسی تأثیر فیس‌بوک بر رفتار انتخاباتی موضوعی است که درخصوص آن در ایران کار نشده است.
اهمیت این پژوهش به‌لحاظ کاربردی هم، امکان استفاده از نتایج آن از طرف نهادهای رسمی، گروه‌ها، احزاب سیاسی و. است. فیس‌بوک شبکۀ اجتماعی وسیعی است که استفاده از آن درحال گسترش است و پتانسیل تأثیرگذاری بر نگرش و کنش سیاسی افراد را دارد؛ لذا هر گروه سیاسی می‌تواند از این محیط برای پیشبرد اهداف خود، به‌خصوص برای اهداف انتخاباتی در ایام انتخابات استفاده کند. نتایج این پژوهش می‌تواند گامی باشد، هرچند کوتاه، درراستای استفاده از اینترنت درجهت پیشبرد دموکراسی در ایران.

3.1. اهداف پژوهش
 

در این پژوهش به‌طور کلی دو هدف معین را دنبال می‌کنیم:

رسیدن به شناختی از فضای فیس‌بوک در روزهای منتهی به انتخابات، از طریق تحلیل بحث‌های کامنتی در این سایت و درنهایت بیان تم‌های اصلی آن‌ها؛
 

درک چگونگی تأثیرگذاری این فضا بر رفتار انتخاباتی از طریق مشاهدۀ کامنت‌ها و مصاحبه با افراد شرکت‌کننده در بحث‌ها.
 

فصل دوم: ادبیات پژوهش
 

درمورد رابطۀ فیس‌بوک و مشارکت سیاسی و حتی به‌طورکلی‌تر رابطۀ سایت‌های شبکۀ اجتماعی و مشارکت سیاسی، ادبیات مستقلی وجود ندارد. آنچه هست گسترش بحث از ادبیات حول رابطۀ اینترنت و مشارکت سیاسی است. برای این منظور، ویژگی‌های مختص سایت‌های شبکۀ اجتماعی را در این بحث‌ها درنظر می‌گیرند. ما نیز در اینجا ادبیات نظری موجود دربارۀ تأثیر اینترنت بر مشارکت سیاسی را بیان می‌کنیم و سپس بحث را به سایت‌های شبکۀ اجتماعی گسترش می‌دهیم.

1.2. اینترنت و مشارکت سیاسی
 

دربارۀ تأثیر اینترنت بر مشارکت سیاسی[40] دو دیدگاه اولیه و کلیِ خوش‌بینانه و بدبینانه و متعاقب آن دو فرضیۀ بسیج[41] و تقویت[42] وجود دارد که هر دو به‌طور یک‌جانبه‌ای به این موضوع می‌نگرند. خوش‌بین‌ها تأثیر اینترنت بر دموکراسی را مثبت ارزیابی می‌کنند و اینترنت را موجب بسیج گروه‌های حاشیه‌ای برای مشارکت در سیاست می‌دانند. بدبین‌ها درمقابل این تأثیر را منفی یا حداکثر خنثی می‌دانند و براین‌نظرند که اینترنت صرفاً گروه‌هایی را که در سیاست فعال هستند، تقویت می‌کند. دیدگاه سومی نیز در این میان وجود دارد که برخلاف دو دیدگاه فوق نگاه یک‌جانبه‌ای به موضوع ندارد و براساس آن، برای اینترنت نمی‌توان تأثیری کلی درنظر گرفت. درادامه توضیحات بیشتری درمورد هریک از این سه دیدگاه ارائه می‌شود.
مهم‌ترین دلیلی که خوش‌بین‌ها بیان می‌کنند این است که اینترنت به‌خصوص سایت‌های شبکۀ اجتماعی، با کاهش هزینۀ مشارکت و بسیج (اندویزا[43]، کانتیجاک[44] و گالگو[45]، 2009؛ اسکلوزمن، 2010) و هزینۀ کسب اطلاعات سیاسی (اندویزا[46]، کانتیجاک[47] و گالگو[48]، 2009؛ استنلی[49] و ویر[50]، 2003؛ ون‌وینگاردن 2012؛ کوراه، 2009؛ دی‌ماگیو[51] و دیگران 2001؛ وینگ[52]، دی‌گنارو[53] و داتون[54]، 2006؛ لارسون[55]، 2004)، مشارکت سیاسی را افزایش می‌دهد. همچنین چون امکان کنترل حکومت روی این رسانه‌ها کمتر است، افراد به اطلاعاتی دسترسی دارند که در رسانه‌های سنتی سانسور می‌شود (شین[56]، 2003؛ وینگ، دی‌گنارو و داتون، 2006). به‌علاوه اینترنت به‌خصوص تکنولوژی‌های نسل دوم امکان تشکیل و سازمان‌دهی گروه‌ها، تشکیل شبکه‌های اجتماعی و همکاری افراد در بعد وسیع را فراهم می‌کند (گوستافسون، 2013؛ وینگ، دی‌گنارو و داتون، 2006؛ اسکلوزمن، 2010؛ کوراه، 2009). بدین‌ترتیب امکان مواجه‌شدن افراد با دیدگاه‌های متفاوت و متعارض بیشتر می‌شود. همچنین طبیعت نامتمرکز و تعاملی نسل دوم اینترنت از جمله سایت‌های شبکۀ اجتماعی، افراد را از مصرف‌کننده‌های منفعل اطلاعات به تولیدکنندگانی فعال تبدیل می‌کند (کافمن، 2009؛ شین، 2003؛ ویر، 2002).
ازجمله پژوهش‌های تأییدکنندۀ این رویکرد، کارِ گیل د زونیگا[57] (2009) است. این پژوهش ضمن تأیید رابطۀ مثبت استفاده از منابع خبری سنتی آنلاین با انواع مشارکت آنلاین و آفلاین، نشان داد که استفاده از وبلاگ‌ها تأثیر مثبتی بر مشارکت سیاسی آنلاین دارد. این پژوهش با کنترل عوامل دموگرافیک، موارد مربوط به محل استفاده از اینترنت (خانه یا محل کار) و تعداد سال‌هایی که فرد از اینترنت استفاده کرده است و نیز استفاده از رسانه‌های آفلاینی مانند تلویزیون و روزنامه انجام شد (گیل د زونیگا، پویگ ال آبریل و روجاس، 2009).
گیبسون[58]، لوسولی[59] و وارد[60]، (2005) نیز طی تحلیل ثانویه‌ای روی اطلاعات پیمایشی در سطح اروپا، فرضیۀ بسیج را تأیید کرد. این پژوهش نشان داد الگوهای مشارکت مبتنی بر وضعیت اقتصادی‌اجتماعی، جنسیت و همچنین منابع مورد نیاز برای مشارکت در فضای آفلاین با آنلاین متفاوت است. چراکه طبق این پژوهش اولاً جهان آنلاین فضایی را برای مشارکت کسانی که در غیر این‌ صورت فعال نیستند، فراهم می‌کند. مثلاً زنان و نیز شهروندانِ از نظر وضعیت اقتصادی‌اجتماعی پایین‌تر که در فعالیت‌های آفلاین کمتر مشارکت می‌کنند، در فعالیت‌های آنلاین هم‌ترازِ مردان و دیگرانی که از نظر وضعیت اقتصادی‌اجتماعی بالاترند، مشارکت می‌کنند. جوانان هم که در فعالیت‌های آفلاین کمتر از پیرترها مشارکت می‌کنند، در فعالیت‌های آنلاین بیشتر از پیرترها مشارکت دارند. ثانیاً اینکه در فضای آنلاین منابع جدیدی مطرح می‌شود که مختص به اینترنت است و ربطی به منابع مرتبط با فضای آفلاین ندارد. درواقع منابع آفلاین فقط تا قبل از دسترسی به اینترنت اهمیت دارند و وقتی فرد آنلاین می‌شود، مهارت‌های جدیدی اهمیت می‌یابد که مرتبط با اینترنت است (گیبسون، لوسولی[61] و وارد[62]، 2005).

فراوانی در علوم ارتباطی دارد؛ چه در ارتباطات انسانی و اجتماعی و سازمانی و چه ارتباطات آنالوگ و چه دیجیتال.‌این نکته قابل ذکر است که تعبیری که از شبکه در برخی کتاب‌ها می‌شود، همان سیستم‌های تعاملی است. و واژه “Communicational” نیز صفت و مشتق از “Communication” به معنای ارتباط، رسانگری، مبادله و گفت و شنود است.شبکه‌ها شامل گرو‌ه‌هایی هستند که از طریق بندهای ارتباطی به یکدیگر مرتبط می‌شوند. درست همان‌طور که روابط و گروه‌ها از طریق تعامل ساختاربندی می‌شوند، شبکه‌ها نیز به‌هم پیوسته‌اند. هر شبکه با انتقال اطلاعات فردی از گروهی به گروهی دیگر              ‌ایجاد می‌شود .بعد از تعریف شبکه، اکنون لازم است با تعریف ارتباطات، راه را برای تبیین جامع مفهوم شبکه ارتباطی فراهم کنیم. «ارتباطات، فرایندی است که ارگانیسم‌ها را به یکدیگر پیوند می‌دهد».‌این ارگانیسم ممکن است به دو دوست که با هم صحبت می‌کنند، روزنامه‌ها و خوانندگان آنها، کشور و خدمات پستی و سیستم تلفن اشاره داشته باشد.در هر ارتباطی چهار جزء اصلی وجود دارند که عبارتند از: فرستنده، گیرنده، پیام و محیط ارتباطی. هدف از برقراری ارتباط، انتقال پیام (نماد) از طریق محیط ارتباطی بین فرستنده و گیرنده است.با‌این مقدمه، به تعریف شبکه ارتباطی می‌پردازیم: هرگاه یک فرآیند ارتباطی به لااقل یک فرآیند ارتباطی دیگر متصل شود، یک شبکه ارتباطی‌ایجاد می‌شود.
دسترسی آسان، انتقال داده‌های متنی، فیلم، تصویر، قابلیتهای تبلیغاتی، دوست‌یابی، توانایی ناشناس ماندن کاربران، دسترسی به صفحات مختلف و متفاوت بوسیله لینکها، ارتباط فرامرزی، هزینه ارزان و از مزایای‌این شبکه‌ها محسوب می‌شوند.اما‌این شبکه‌ها مزایایی بیشماری هم برای صاحبانشان دارا می‌باشند.شبکه‌های فیس‌بوک، توئیتر،‌ وایبر، لاین و تانگو از جمله شبکه‌های اجتماعی کامپیوتری و ارتباطی هستند که به‌دلیل قابلیت‌های بالا و تاریخ شکل‌گیری قدیمی‌تر توانسته‌اند نسبت به موارد مشابه بومی‌هریک از کشورهای دنیا گوی سبقت را از بقیه بگیرند. کشور‌ایران نیز از‌این قاعده مستثنی نبوده‌است و‌این شبکه‌ها توانسته‌اند در میان کاربران‌ایرانی نیز برای خود جائی دست و پا کنند و امروزه حضور میلیونی کاربران‌ایرانی دلیلی بر‌این گواه است. البته با گسترش فناوری موبایل‌های هوشمند و‌ایجاد انواع متفاوت و بسترهای ارتباطی توانسته‌است نوع جدیدی از شبکه‌های اجتماعی را با عنوان شبکه اجتماعی ارتباطی‌ایجاد نمایند که‌این مسأله نیز با گسترش تیم مخابراتی‌ایران در بین کاربران‌ایرانی رواج زیادی داشته‌است. شبکه‌های ارتباطی فعال در‌ایران وایبر، لاین، واتس‌اپ، تانگو،‌اینستاگرام، وی‌چت و غیره است که گاهی هم با وجود فیلترینگ و عدم دسترسی آزاد باز هم مورد توجه‌ایرانیان موبایل به دست قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است چه در زمینۀ شبکه‌های اجتماعی کامپیوتری و چه در زمینۀ شبکه‌های اجتماعی موبایلی نمونه‌های مشابه بومی به وفور تولید شده‌است و با حمایت دولت وارد عرصه بازار تجارت الکترونیک شده‌اند اما باز هم می‌بینیم که بسیاری از کاربران راهی دیگر را در پیش می‌گیرند و شبکه ارتباطی خود را آن دسته از شبکه‌ها قرار می‌دهند که بومی‌نبوده و از خارج میزبانی می‌شوند. کمتر موبابل و تبلتی است که برنامه های لاین، وایبر و واتس‌اپ روی آن نصب نشده باشد و سؤال مهم‌این است که چرا کاربران از نوع بومی‌این شبکه‌ها استفاده نمی‌کنند و با وجود قابلیت‌های برابر مردم به سمت شبکه‌های اجتماعی خارجی می‌روند و چرائی آن سؤال‌این تحقیق است.در واقع با وجود ظرفیت‌های برابر نمونه‌های‌ایرانی و خارجی، مردم موبایل‌ به‌دست‌ایران به نمونه‌ۀای خارجی گرایش بیشتری دارند و‌این یعنی متغیرهائی غیر از قابلیت و ظرفیت مهم است که ما در‌این تحقیق به دنبال یافتن آن هستیم.مزایایی مانند دسترسی به اطلاعات بیشماری از مخاطبان، تبلیغات گسترده، شکل دهی به افکار و ترویج‌ایدیولوژی حمایت کنندگان‌این شبکه‌ها، همه از مزایای‌این شبکه‌ها برای صاحبانشان می‌باشند.
در بین‌این شبکه‌های متعدد تعدادی هستند که گوی رقابت را از سایرین ربوده‌اند و بیشترین کاربران را در سرتاسر دنیا به خود اختصاص داده‌اند.
شبکه‌های فیس بوک، توییتر، وایبر، لاین، تانگو از جمله شبکه‌های پر مخاطب در جهان و در کشور ما می‌باشند.در کشور ما هم‌این شبکه‌ها با گرایش بی‌نظیری از طرف مخاطبان شبکه‌های اجتماعی مواجه شده‌اندو‌این در حالی است که شبکه‌های بومی‌و‌ایرانی مانند قاصدک وکلوپ در‌ایران وجود دارند که با توجه به همگونی بیشتر به فرهنگ‌ایرانی، اما مورد گرایش قرار نگرفته‌اند.
اما بواقع چه عاملی باعث عدم گرایش از شبکه‌های اجتماعی بومی شده است. شبکه‌هایی که از نظر امکانات تفاوت چشمگیری با نوع مشابه خارجی خود ندارند اما در میزان مخاطبانشان تفاوت چشمگیری را دارند.در‌این تحقیق سعی شده است که عوامل موثر بر عدم گرایش عمومی‌به شبکه‌های اجتماعی بومی‌ر بین کاربران‌اینترنتی شبکه‌های اجتماعی منطقه 2 تهران بررسی شود.
1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:
قدرت شبکه‌های اجتماعی و گستردگی‌این شبکه‌ها در حالی که هزینه‌های نسبتا کمی‌ در مقابل رسانه‌های دیگری مانند تلویزیون دارند، توجه بسیاری از صاحبان رسانه‌ها و نظریه پردازان علوم ارتباطات را به خود جلب کرده است.این رسانه‌ها که روز بروز در حال پیشرفت و رشد هستند و به امکاناتشان افزوده می‌شود، توانسته‌اند مخاطبان انبوهی را به خود جلب کنند. بعنوان مثال در ارتباطات روزمره همه ما با واژه‌هایی مانند صفحه شخصی یا عضویت در فیس بوک، وایبر، لاین و . از طرف دیگران روبرو شدیم و یا شاید خود در‌این شبکه‌ها عضو هستیم.
نکته مهم و قابل تامل‌اینجاست که در‌این بین جایگاه شبکه‌های اجتماعی بومی کجا قرار دارد؟ چند در صد از کاربران‌ایرانی شبکه‌های اجتماعی از شبکه‌های داخلی استفاده می‌کنند؟ و چرا صاحبان رسانه‌ها و سیاستمداران و تصمیم گیرندگان عرصه ارتباطات از قدرت شبکه‌های داخلی و احیاء آنها غافل هستند؟
در کنار موارد فوق بحث فیلترینگ تعدادی از شبکه‌های اجتماعی خارجی مطرح است که با وجود آن همچنان بر مخاطبانشان در‌ایران افزوده می‌شود و نکته دیگر نگرانی بسیاری از والدین‌ایرانی از عضویت فرزندانشان در‌این شبکه‌هامی‌باشد که نوعی تهدید برای آنها محسوب می‌شود.
در‌اینجا اهمیت شبکه‌های اجتماعی بومی بیشتر از پیش مشخص می‌شود، اگر‌این شبکه‌ها رونق گرفته و توجه مخاطبان‌ایرانی را به خود جلب کنند می‌توان محیطی امن و اخلاقی را همراه با امکانات مشابه‌ایجاد نمود و میتوان از فرهنگ بومی‌و ارزشهای اخلاقی هم به نوعی حراست کرد. اما تا کنون شبکه‌های اجتماعی بومی بطور گسترده نتوانسته‌اندتوجه مخاطبان‌ایرانی خود راجلب کنند و عرصه را برای شبکه‌های اجتماعی خارجی خالی کرده‌اند.
دغدغه والدین، نگرانی برنامه‌ریزان و سیاستمداران، نشر اطلاعات شخصی در خارج از کشور و لزوم‌ایجاد فضای کسب و کار برای تولید‌کنندگان محتوا و برنامه‌های کاربردی بومی‌و بسیاری از مسائل امنیتی و حقوقی‌ایجاد می‌کند، که محققان در زمینه‌این موضوع که چرا کاربران‌ایرانی به سمت شبکه‌های ارتباطی بومی‌نمی‌روند، تحقیقی جامع انجام دهند. ما نیز بنا داریم در یک جامعه کوچک آماری علل عدم گرایش به شبکه‌های بومی‌و‌اینکه چه سازوکارهائی می‌تواند زمینه ورود به‌این شبکه‌ها را برای کاربران‌ایرانی جذاب‌‌تر نماید را بررسی کنیم.
1–4 مرور ادبیات و سوابق مربوطه:
الف:تحقیقات داخلی:
با توجه به‌اینکه موضوع تحقیق جدید می‌باشد، تحقیقات کمی‌ در‌این زمینه انجام شده است . در ذیل به اهم آنهامی‌پردازیم:

تحقیقی با عنوان دلایل گرایش کاربران‌ایرانی از فیس بوک و وی چت و وایبر توسط مصطفی اقلیمارئیس انجمن علمی‌مددکاران اجتماعی‌ایران و استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و همچنین دکتر مصطفی فروتن روان‌شناس و محقق علوم رفتاری انجام شده است، در‌این تحقیق که روی جامعه آماری 320 نفره از دانشجوها و محصلان انجام گرفته است(حدود 83 درصد از آنها بین سنین 13 تا 35 ساله بودند) درباره دلایل گرایش آنها به فضاهای مجازی‌این اطلاعات به دست آمده که یکی از بزرگترین دلایل آنها برای عضویت در‌این شبکه‌ها فقدان فضای واقعی گفت وگو بود. یعنی‌این که آنها هیچ فضایی نداشتند که به صورت واقعی بتوانند با دیگران به تبادل نظر بپردازند. یکی دیگر از‌این دلایل گرانی تفریحاتی بود که وجود داشت، امروزه با‌این بلیت‌های سینما و تئاتر و فضاهای ورزشی، بسیاری از افراد نمی‌توانند از‌این امکانات استفاده کنند و بنابراین، اوقات فراغتشان را در شبکه‌های مجازی سپری می‌کنند. یکی دیگر از مهمترین دلایل به آموزش‌های اشتباهی که والدین به فرزندانشان می‌هند برمی‌گردد. معمولا باید و نبایدهایی که به فرزندان می‌شودمی‌گویند با دوستانت بیرون نرو و در خانه بمان، که همین کار فرزندان را منزوی کرده و به سمت‌این شبکه‌ها سوق می‌هد. بیکاری، کنجکاوی، تاثیر گروه همسالان و داشتن هزینه مناسب به نسبت سایر وسایل ارتباطی هم در گرایش افراد به استفاده از‌این فناوری‌ها بسیار تاثیر دارد.
 

تحقیقی با عنوان تحلیل کتابخانه‌ای در حوزه شبکه‌های اجتماعی دز سال 1390 توسط محمد آزادنیا و مریم رعیت علی آبادی انجام شده است که در آن ادبیات شبکه‌های اجتماعی شامل تعاریف، طبقه‌بندی و غیره مورد بررسی قرار می‌گیرد. سپس شبکه‌های اجتماعی مهم در سطح داخلی و جهانی شناسایی و بررسی شده و بر اساس انواع شبکه‌های اجتماعی، دسته بندی می شوند. در ادامه کار تحلیل فنی شبکه‌های اجتماعی از دو منظر ویژگیهای شبکه و نیازمندیهای فنی مورد بررسی قرار می‌گیرد که در بعد اول، ویژگی‌های ساختاری شبکه و زمینه‌های پژوهشی مهم در این حوزه مطرح می‌شود و در بعد دوم به بررسی و کاوش پیرامون دلایل رشد و موفقیت یک شبکه اجتماعی می‌پردازد تا بوسیله آن بتوان توجه تعداد قابل قبولی از کاربران را به وب سایت شبکه اجتماعی جلب نموده و انگیزه لازم را برای تداوم کاربری آنان ایجاد نماید. بدین منظور 20 شبکه اجتماعی ایرانی و 80 شبکه اجتماعی خارجی شناسایی و مورد بررسی قرار گرفته و شبکه‌های داخلی و خارجی متناظر در یک تحلیل مقدماتی تعیین شده‌اند . هدف از ایجاد این تناظر، شناخت شکافهای موجود بین شبکه‌های داخلی و خارجی با هدف ارتقاء و ابقاء شبکه‌های داخلی می‌باشد. سپس، عوامل موفقیت شبکه‌های اجتماعی در یک چارچوب تحلیل نظری و از دو منظر مختلف مورد بررسی قرار گرفته و شناسایی می‌شوند. چارچوب نظری به دو بخش تقسیم شده است. منظر کسب و کار و منظر کاربر. در منظر کاربر، عواملی که به جذب کاربران منجر شده‌اند بررسی می‌شوند. در این بخش چندین مدل مختلف پذیرش و انطباق فناوری برای شناسایی شاخص‌های تاثیر گذار در موفقیت از دیدگاه کاربران استفاده شده و روش Tiger pleasure برای شناسایی شاخص‌های محرک و ریشه‌ای در استفاده کاربران از شبکه و ابقاء آنان مورد بررسی قرارگرفته است. منظر کسب و کار، عوامل موفقیت شبکه اجتماعی را بعنوان یک سازمان تجاری مورد بررسی قرار می‌دهد. تئوری تکامل سازمان و مدل کسب و کار STOF بعنوان چارچوب تئوری برای منظر کسب و کار بکارگرفته شده است. سپس دیدگاه متخصصین برای شناسایی شاخص‌های تاثیرگذار در موفقیت شبکه اجتماعی در فازهای مختلف چرخه عمر آن استفاده می شوند. در نهایت به منظور استفاده بهینه از شاخص‌های موفقیت استخراج شده، کلیه آنها از 4 منظر مختلف طبقه بندی و ارائه خواهند گردید.
 

تحقیقی با عنوان نقش شبکه‌های اجتماعی بر هویت (مطالعه موردی روی فیس بوک و کاربران کرد) در سال 1390توسط خانم رویا حکیمی‌انجام شده است که از نظریه جهانی ـ محلی شدن رابرتسون استفاده شده است که با گسترش فضای مجازی و شکل‌گیری شبکه‌های اجتماعی بیش از پیش رواج پیدا کرده است. هدف از قراردادن هویت کردی در پیوند با جهانی شدن‌این بوده است که نشان داده شود هویت کردی در عصر جهانی شدن، هویتی جهانی ـ محلی است و بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. به عبارتی، برای قوم کرد، جهانی شدن و گسترش شبکه‌های مجازی، همراه با محلی شدن هویت بوده است.روش تحقیق، روش کیفی مصاحبه آنلاین و الکترونیکی است که به دلیل در دسترس نبودن افراد مورد مطالعه انتخاب شده است. انتخاب فیس‌بوک نیز به دلیل بالا رفتن محبوبیت وتعداد کاربران آن و از جمله کاربران کرد بوده است. نتایج بدست آمده نشان می‌هد که جهانی شدن برای قومیت‌ها تعریف جهانی ـ محلی شدن دارد و برای کردها باعث شکل گیری یک کشور مجازی می‌شود که در آن می‌توانند حاکمیت سیاسی و فرهنگی داشته باشند به طوری که فیس بوک توانسته است نقش عمده‌ای در بازنمایی هویت کردها در جهان داشته باشد و از‌این راه به یافتن دوستان و همفکران کرد و غیر کرد کمک شایانی کرده است.
 

تحقیقی با عنوان فضای سایبرینگ و هویت اجتماعی که در سطح خانواده، گروه همالان و جامعه در رساله میثم دوران انجام شده است.بخش عملی‌این پژوهش در قالب طرحی مقطعی به روش شبه آزمایشی مورد بررسی قرار گرفته است.بررسی نتایج تحقیق رابطه معناداری را میان تجربه، فضای سایبرینگ و هیچ یک از سه سطح هویت اجتماعی پاسخگویان آشکار نساخت(تربیت مدرس 1381).
ب-تحقیقات خارجی:
تحقیقی توسط سایت‌اینترنتی نشنال جیوگرافیک در پاییز 1998 انجام شد که نشان داد که استفاده از‌ایمیل جایگزین روابط واقعی اجتماعی نشده است، بلکه به عنوان شکل جدیدی از رابطه به روابط رودررو، تلفن نامه اضافه شده است.
1–5 چارچوب نظری تحقیق
با توجه به ماهیت و فرضیه‌های پژوهش از نظریات ذیل در‌این پژوهش استفاده شده است.
1-5-1 نظریه استفاده و خوشنودی(الیهو کاتز)
شاید بتوان گفت که استفاده از شبکه‌های اجتماعی نوعی نیاز را که در مخاطب وجود دارد وارضا نشده است را ارضا می‌کند.نیازهایی در هر یک از ما وجود دارد که بصورت نهفته می‌باشدواین رسانه‌هاآنها را آشکار کرده و در نهایت به آنها پاسخ می‌هند.در‌این زمینه میتوان از نظریه استفاده و خوشنودی الیهو کاتز استفاده کردکه تاکید آن بر ارضا نیازهای سرکوب شده مخاطبان می‌باشد.
باور به‌اینکه استفاده از رسانه به خرسندی‌ها، نیازها، آرزو یا انگیزهای تک تک مخاطبان بستگی دارد، دارای قدمتی طولانی است. انواع اصلی نیازهای افراد عبارتند از نیاز به اطلاعات، آرامش، همراهی، تفریحیا فرار. هم چنین مخاطبان رسانه‌هایا محتواهایرسانه‌ای را می‌توان براساس‌این گونه وسیع انگیزشی تقسیم بندی نمود. دلبستگی نسبی مخاطبان به رسانه‌های متعدد هم به تفاوت‌های موجود بین خواسته‌ها وخرسندی‌های مورد انتظار آنها مرتبط دانسته شده است (مک کوایل، 1382).
رویکرد استفاده و خشنودی متضمن تغییر کانون توجه از مقاصد ارتباط‌گران به مقاصد دریافت کننده است.‌این رویکرد می‌کوشد، معلوم کند ارتباط جمعی چه کارکردهایی برای افراد مخاطب عرضه می‌کند. “کاتز” (Katz) و “گورویچ” (Gurevitch) معتقدندکه نیازهای مرتبط با رسانه‌ها را در کل رسانه‌ها خلق نکرده‌اند. بیشتر‌این نیازها قبل از ظهوررسانه‌ها وجود داشتند و درست آن است که آنها را دردامنه فراخ تر نیازهای انسانی دید”(سورین وتانکارد، 1381، ص427).
سوال اساسی رویکرد فوقکه مورد نظر ما در‌این پژوهش نیز می‌باشدچنین است: چرا مردم از رسانه‌ها استفاده می‌کنند و آن را برای چه منظوری به کار می‌برند؟ جامعه شناسی کارکردگرایانه، که سعی دارد به کارکردهاییک جزء در جهت اهداف کل جامعه یایک نهاد بپردازد، نگاهی دیگر به رسانه‌ها دارد. در‌این رویکرد، تمامی‌نهادهای موجود در جامعه که یکی از آنها رسانه‌های ارتباط جمعی است، کارکردی برای کل جامعه دارند و هر چه‌این کارکرد در جهت تامین اهداف جامعه و افراد در آن باشد، نشان‌گر عملکرد مثبت‌این نهادهاست. “این رویکرد رسانه‌ها را برآورنده نیازهای گوناگون جامعه می‌انست. نیازهایی نظیر همبستگی، استمرار فرهنگی، کنترل اجتماعی، نیاز به گردش وسیع همه انواع اطلاعات عمومی. فرضیه مذکور، خود مبتنی بر‌این پیش فرض است، که افراد هم رسانه‌ها را برای مقاصدی متناظر به کار می‌برند. از جمله برای کسب راهنمایی، آرامش، سازگاری، اطلاعات و شکل گیری هویت شخص” (مک کوایل، 1382، ص104).
این رویکرد در طی زمان رشد بسیاری داشت تا جایی که در دهه‌های شصت و هفتاد مجدداً کشف و تفصیل شد. کاتز، “بلامر”(Blumer) و “گورویچ” یک مدل از فرایند گزینشرسانه‌ای را ارائه دادند که مربوط می‌شد به سرچشمه‌های اجتماعی و روان‌شناختی نیازهایی کهانتظارات خاص از رسانه‌های جمعییا سایر منابع را به وجود می‌آورند و منجر به قرار گرفتن مخاطبان در معرض رسانه‌ها (یا اقدام به سایرفعالیت‌ها) می‌شوند و‌این سرانجام به بر آورده شدن نیاز‌ها ودیگر تبعات می‌انجامد” (مک کوایل، 1382، ص105).
در‌این رویکرد و با توجه به تحقیقات انجام شده دسته بندی‌های گوناگونی از نیازهایی که منجر به قرارگرفتن مخاطبان در برابر رسانه‌هامی‌شود، بررسی و مطرح شده است.
در واقع برای بسط‌این رویکرد، می‌توان گفت با رشد روزافزون فن‌آوری‌های نوین رسانه‌ای، مخاطب انتخاب‌گرمی‌تواند در پی ارضای هر نیاز خود دست به گزینش رسانه‌ای بزند. حالا اوست که برای برطرف کردن نیازهایش به سمت رسانه مورد علاقه ی خود می‌رود و‌اینترنت‌این فضای انتخابی رابرای مخاطب خود گشوده‌تر ساخته است.
1-5–2نظریه کاشت:
در میان نظریاتی که به آثار درازمدت رسانه‌ها پرداخته‌اند، حق تقدم با نظریه کاشت می‌باشد. برنامه تحقیقی در مورد نظریه کاشت توسط جورج گربنر در اواخر 1960 شروع شد و نتایج اولیه آن بوسیله گربنر و لاری گراس در مقاله‌ای تحت عنوان زندگی با تلویزیون: نمایه خشونت مطرح شد. مسئله اصلی تحقیق‌این بود که قرار گرفتن در معرض رسانه‌ها، تا چه حد می‌تواند به باورها و تلقی عموم از واقعیت خارجی، شکل دهد؟ وفرض اصلی نظریه‌این بود که تماشاگران پرمصرف (heavy viewers) حس شدیدتری از خطر و ناامنی را از تلویزیون دریافت می‌کنند و تلویزیون ممکن است تماشاگران پر مصرف را به دنیایی پست و خشونت‌آمیزوترسناک هدایت کند. گربنر مدعی بود که میان تماشای تلویزیون و اظهار نظر در مورد واقعیت‌های دنیا، رابطه وجود دارد و تماشاگران پرمصرف تلویزیون نسبت به واقعیات زندگی با بینندگان کم‌مصرف(light viewers) اختلاف نظر دارند . همچنین گربنر در واکنش به انتقادات عناصری را بدان افزودکه دو مفهوم متداول‌سازی(mainstreaming)و تشدید(resonance)بودند.متداول‌سازیوقتی روی می‌دهد که تماشای بیش از حد تلویزیون منجر به تقارن دیدگاهی در گروه شود. و تشدید وقتی روی می‌هد که اثرات کاشت در گروه خاصی از مردم بیشتر از بقیه باشد .با‌این حال با ظهور رسانه‌های نوین هم‌این نظریه می‌تواند مورد توجه محققین باقی بماند.
1-6 اهداف مشخص تحقیق (شامل اهداف آرمانی، کلی، اهداف ویژه و کاربردی):
1-6–1 هدف کلی:
هدف در هر پژوهشی حاصل فکر محقق می‌باشد که‌این امر با شناخت و برنامه ریزی شکل می‌گیرد. در هر پژوهش باید با شناخت یک پدیده و اثراتش، بتوان با اتخاذ یک برنامه درست در جهت رشد جامعه کوشید و بتوان به معضلات عینیت بخشید.هدف کلی‌این پژوهش عبارت است از:بررسی دلایل عدم گرایشعمومی به شبکه های اجتماعی بومی .
1-6-2 اهداف جزیی:

شناخت تاثیر بین عدم عدم احساس امنیت در شبکه‌های مجازی با بهره گرفتن از‌این شبکه‌ها
 

شناخت تاثیر بین تبلیغات با بهره گرفتن از شبکه‌های اجتماعی
 

شناخت تاثیر بین انگیزه کاربران شبکه‌های اجتماعی با گرایش کاربران از آنها
 

شناخت تاثیر بین محتوای شبکه های اجتماعی با میزان گرایش به‌این شبکه‌ها
 

شناخت تاثیر بین عدم ازادی عمل کاربران شبکه های اجتماعی با میزان گرایش به این شبکه ها
 

شناخت تاثیر بین امکانات شبکه های اجتماعی با میزان گرایش به این شبکه ها
1–7 سؤالات تحقیق:
سوالات:

آیا بین عدم احساس امنیت در شبکه‌های مجازی بومی‌با بهره گرفتن از‌این شبکه‌های اجتماعی رابطه وجود دارد؟
 

آیا بین تبلیغات با بهره گرفتن از شبکه‌های اجتماعی بومی‌رابطه وجود دارد؟
 

آیا بین نوع انگیزه کاربران از شبکه‌های اجتماعی با انتخاب‌این شبکه‌ها رابطه وجود دارد؟
 

آیا بین محتوای شبکه‌های اجتماعی با میزان گرایش از‌این شبکه‌ها رابطه وجود دارد؟
 

آیا بین عدم ازادی عمل کاربران شبکه‌های اجتماعی بومی‌باگرایش از‌این شبکه‌هارابطه وجود دارد؟
 

آیابین امکانات بیشتر شبکه‌های اجتماعی خارجی با گرایش از‌این شبکه‌ها رابطه وجود دارد ؟

رود، رفتارهای پرخطر کمتر به وقوع میپیوندد.
 

نتیجه گیری: در مجموع میتوان گفت تقویت نگرش های مثبت اعتقادی و اخلاقی فرد را از ورطه بزهکاری می رهاند و سازگاری فردی و اجتماعی دانش آموزان نوجوان افزایش می دهد. باورهای مذهبی بعنوان یک عامل محافظ از ارتکاب نوجوان به رفتارهای پرخطر جلوگیری میکند و رفتارهای سالم و مفید به ارمغان می آورد.
 
کلید واژه ها: باورهای مذهبی،رفتارهای پرخطر،دانش آموزان دبیرستانی دختر
مقدمه:
نوجوانان مهم ترین سرمایه های هر جامعه هستند و آینده هر ملتی در دست آنهاست. دوران نوجوانی، حیاتی ترین مرحله از عمر انسان است که حساسیت ویژه ای دارد و خطر بی اعتقادی مذهبی میتواند یک عامل مهم در بوجود آمدن رفتارهای مخاطره آمیز برای آنها باشد. در روزگار ما تاثیر اعتقادات مذهبی بر کردار جوانان قابل توجه و ملاحظه است.(ساروخانی،1387) فقدان ایمان زنگ خطری است که ناتوانی انسان را در برابر سختیهای زندگی اعلام میدارد(رحیم زاده،1389) و مذهب بعنوان ابزاری برای جلوگیری از سقوط انسان به انواع رفتارهای مخاطره آمیز میتواند بسیار مفید باشد.رفتارهایی که میتواند تاثیرات زیانباری بر روی رشد کلی و سلامت نوجوانان داشته باشد یا از پیشرفت و موفقیت آینده نوجوانان جلوگیری کند.این رفتارها، به رفتارهای پرخطر اطلاق میگردد.رفتارهای پرخطر، ممکن است شامل،رفتارهایی که آسیب فیزیکی سریعی میزند،مانند خشونت و یا شامل رفتارهایی با تاثیر منفی رو به افزایش، مانند اعتیاد باشد.رفتارهای پرخطر همچنین میتواند، شکافی در رشد نوجوان ایجاد کند و یا مانع رشد طبیعی فرد و تجربه های معمولی سنین نوجوانی گردد.(گازمن و بوش،2007) ارتکاب به رفتارهای پرخطر در دوره های راهنمایی و دبیرستان آغاز میشود،زمانیکه  فشارهای زیستی و روانی دوران بلوغ و بروز مشکلاتی در اعتقادات و مواجه با کمبود عقاید مذهبی ، زمینه را برای ارتکاب و گرایش فرد به سوی مصرف مواد مخدر ، الکل،خطرپذیری جنسی و فرار از منزل فراهم میسازد. یکی از عواملی که میتواند این رفتارها را کنترل کند، باورها و اعتقادات مذهبی نوجوان است چون باورها و اعتقادات یک شخص  او را در برابر انجام رفتارهایی که حیات او را تهدید میکند مصون میسازد.همچنین ،نوجوان در این دوران با بلوغ، که یکی از مهم ترین اتفاقات زندگی هر انسانی است ، رو به رو میشود و در پی آن به جستجوی درون خویش و دنیای برونش میپرازد و نیازمند یافتن هویتی سالم و باورهایی سالم است که او را در مقابل خطراتی که در این سن تهدیدش میکند مصون سازد.نوجوان، بدلیل تجربه اندک و مهارت های ساز گاری کم، آمادگی بیشتری برای پرداختن به رفتارهای ضداجتماعی مانند دزدی،فرار از خانه، سو مصرف مواد دارد.چون نوجوانی ،مرحله ی ویژه ای از گستره ی تحول،یعنی دوره ی انسجام مفهوم “خود”میباشد،از این رو نوجوان خویش را از منظر معیارها و باورهای شخصی ارزیابی میکند.(کریمی،1390)
دوریز و همکاران(2004)فرض کردند که سبکهای هویتی که افراد در اواخر دوره نوجوانی شکل میدهند با فرایندهای مذهبی ارتباط دارد.پس،نوجوان باید حالت یکپارچه شخصی را درباره ی موضوعات وجودی از جمله نقش مذهب در زندگی شان ایجاد نمایند.کوزایان(2010)در بررسی عوامل روانی ایجاد کننده ی رفتارهای پرخطر سو مصرف در میان دانش آموزان گزارش کرد که رفتارهای پرخطر سو مصرف در میان دانش آموزان دبیرستانی بدتر شده (7 تا 8 درصد)افزایش یافته است.مذهبی بودن میتواند یک عامل حفاظت کننده و حمایتی در برابر رفتارهای پرخطر از قبیل استعمال سیگار،مصرف الکل،ماری جوانا،و مواد مخدر باشد(سانچزونائو،2008)کلن وارنولد هشدار می دهند که والدین نباید بگزارند انحرافات در نوجوان رسوخ کند، زیرا متاسفانه نوجوانان برای ابتلا به انواع انحرافات مستعدتر از کسب معنویات هستند.(اکبری،1381)البته بر طبق نظریات برخی از اندیشمندان،امروزه،توانایی انتقال باورهای مذهبی به نوجوانان به دلیل بی ثباتی زندگی زناشویی و غلبه پدیده ی دنیایی شدن والدین وجود ندارد(شریفی،1391)کسانی که اعتقادات دینی در آنها پررنگ است از سلامت روانی بالایی برخوردارند و همچنین در خانواده های این افراد مشکلات روحی،اعتیادو دیگر رفتارهای پرخطر کمتر دیده میشود.پس فطرت خداجویانه و نقش اعتقادات دینی بهترین سلاحی است که میتوان به ان مجهز شد.(فغانی،1389) به عبارت دیگر دین،مجموعه ی عقاید،قوانین و دستوراتی است که خداوند متعال برای هدایت بشر فرستاده است.(رحیم زاده،1389)همچنانکه، بسیاری از افراد پناهگاهی در مذهب برای رسیدن به آرامش،امید و معنا جستجو میکنند.(نام آوری،1389)تمامی ادیانی که از صلح و نیکو کاری صحبت میکنند نیز پیروان خود را به حسن خلق،آرامش و صلح جویی دعوت کرده اند .دین اسلام هم برخی از اعمال را که افراد را متضرر میکند ممنوع کرده است ماننداستفاده از الکل،موادمخدر و روابط نامشروع؛ و برطبق نتایج بدست آمده ازتحقیقات ،مردم مذهبی الگوی رفتاری بهتری نسبت به مردم غیرمذهبی نشان میدهند.(همان منبع)
بر طبق موارد ذکر شده،میتوان این طور نتیجه گرفت دین و دینداری در نوع نگرش فرد،باورها و رفتارهای افراد تاثیر گذار است.(دهستانی و همکاران،1391)علی رغم تلاش بسیاری که در دو دهه ی اخیر، در جهت افزایش آگاهی عمومی نسبت به مضرات و خطرات رفتارهای پرخطر صورت گرفته است، همچنان روند این رفتارها ،به ویژه در میان جوانان و نوجوانان فزاینده است. مطالعات هم نشان داده ،بسیاری از رفتارهای پر خطر، از قبیل سیگار کشیدن،مواد مخدر، روابط جنسی نامطمئن، در سنین قبل از 18 سالگی اتفاق می افتد. پژوهش ها، عوامل موثر بسیاری را دررابطه با رفتارهای پرخطرشناسایی و معرفی کرده اند. پژوهش حاضر، با هدف مطالعه رابطه باورهای مذهبی بعنوان عاملی مهم، درکاهش رفتارهای پرخطر انجام می شود.
بیان مسئله:
نوجوانی، یک دوره بحرانی در زندگی است .نوجوانی ،دوره تغییرات سریع فیزیکی، ذهنی و هیجانی است. در این دوران دگرگونیهای جسمی و روانی در کالبد نوجوان پیدا میشود که خود باعث رفتارها و اعمال خاصی در آنها میشود. شور تجربه عوامل مختلف و جدیدباعث رفتارهای پرخطر در آنها میشود که سوء مصرف مواد، الکل، سیگار، فرار ازمدرسه، فرار از منزل، خودکشی و رابطه با جنس مخالف از جمله آنها است.بسیاری از نوجوانان سیگارکشیدن، خوردن الکل، مصرف ماری جوانا و موار دیگر را تجربه میکنند، از لحاظ جنسی فعال میشوند و درصد کمتری در دیگر کارهای غیر قانونی درگیر میشوند.
 . الگوهای رفتاری مهم، که می توانند بر سراسر زندگی فرد تأثیر بگذارند، در این دوران شکل می گیرند.قسمتی از فرایند رشدی شکل گیری هویت، خطرجویی است، که، ممکن است به شکل رفتارهای جنسی ناسالم، مصرف الکل، سیگار و سایر مواد، فرار از خانه و مدرسه و رفتارهای خشونت آمیزبروز کند. (محمدخانی،(1386 رفتارهای پرخطر شامل رفتارهایی هستند که زندگی دیگران رامختل کرده و ممکن است به اشخاص و یا اموال آنان آسیب برسانند و معمولاً تحت عنوان بزهکاری نوجوانان دسته بندی می شوند، از جمله تخطی از قانون، نظیر خشونت یا استفاده از سیگار، الکل، مصرف مواد، فرار از مدرسه، روابط نامشروع. 
ایران دارای ساخت جمعیتی جوان و نوجوان است. حجم بالایی از افراد جامعه را، نوجوانان و جوانان و حجم وسیعی از مسائل دشواریها و چالش های جامعه را مسائل آنان تشکیل می دهد. آنچه  مسلم است، نوجوانان بیش از سایر گروه های سنی در معرض رفتارهای پرخطر قرار دارند.اگرچه بزرگسالان رفتارهای پرخطر را تجربه میکنند اما نوجوانان آنها را بیشتر انجام میدهند بطوریکه انجام این رفتارها از ابتدای نوجوانی تا میانه آن افزایش می یابد(زاده محمدی و احمدآبادی،1388)طی سال های گذشته نظریه ها و دیدگاه های مختلفی تلاش کرده اند تا تبیین روشنی از علل گرایش نوجوانان به سمت رفتارهای پرخطر ارائه نمایند. علی رغم تلاش های بسیاری که در دودهه اخیر در جهت افزایش آگاهی عمومی نسبت به مضرات و خطرات رفتارهای پرخطر صورت گرفته است، هم چنان با افزایش روز افزون این رفتارها به ویژه در میان جوانان و نوجوانان روبه روهستیم.در حالی که اخیراً محققان روی جنبه هایی از فعالیت های نوجوانان متمرکز شده اند، میزان انجام این رفتارها هنوز باعث نگرانی است. برای بسیاری از نوجوانان درگیری با این رفتارها عواقب طولانی مدت دارند.مصرف الکل، در بین جوانان از جمله رفتارهای پرخطری است که، علاوه بر ایجاد دردسر برای فاعل آن، هزینه های بسیار زیادی را نیز بر جامعه تحمیل کرده و موجب مرگ میلیونها جوان و تحمیل میلیاردها دلار هزینه بر جوامع انسانی می شود. متاسفانه در جامعه ایران، مصرف الکل با وجود حرام بودن در شرع و محکومیت در فرهنگ،درحالی با رشد مواجه است که متخصصین مغز و اعصاب هم نسبت به اثرات سوء الکل برسیستم عصبی ومحیطی هشدار داده اند.(کریمی و همکاران ( 1383.بسیاری ازنوجوانان در مقابله با دشواری ها و بحران دوره نوجوانی دست به این  رفتارها می زنند که سلامت حال وآینده آنان را مورد تهدید قرار می دهد. مصرف مواد، خشونت و رفتارهای جنسی ناایمن، عوامل بسیاری از موارد مرگ و میر در سنین نوجوانی و اوایل بزرگسالی را تشکیل می دهند.در حالیکه بزرگسالان، بیشتر از بیماریهایی چون سرطان، نارسایی قلبی عروقی و دیابت آسیب می پذیرند، موارد تهدید کننده سلامت جوانان و نوجوانان این موارد هستند.
عوامل مختلفی وجوددارد که نوجوان را در گذار سالم از این دوران حساس یاری می کند. از جمله این عوامل، مذهب است.در هیچ دوره ای به اندازه دوره نوجوانی، ارزشها و استانداردهای اخلاقی برای انسان مطرح نمیشود.عقاید مذهبی نوجوانان معمولا در سنین 12 تا 21 سالگی شکل میگیرد و رفتار نوجوان هم به طبع آن از باورهایش نشات میگیرد.پژوهشها نشان داده که افراد با باورهای مذهبی قوی سالم ترند و همچنین باورهای آنان بعنوان یک مانع عمل کرده و جلوی رفتارهای خلاف را میگیرد.اوتینگ و بوویس(1986و1987) و اوتینگ ودونرمایر(1998،1999)، در پژوهشها و مقالات خود، درباره سبب شناسی مصرف مواد مخدر از مذهب، به منزله یک عامل حفاظت کننده موثر، در پیشگیری از مصرف مواد مخدر نام می برند. به اعتقاد آنان هویت یابی مذهبی به این معنا است که، یک فرد تا چه حد با یک مذهب آمیخته میگردد. هر چه قدر فردی با مسایل مذهبی بیشتر در آمیزد و در فعالیتهای مذهبی مشارکت بیشتری داشته باشد، هویت مذهبی در او قویتر شکل میگیرد.بنابراین نوجوانی، با هویت یابی مذهبی قوی کمتر احتمال دارد که به اعمال انحرافی نظیر مواد دست بزند.(طارمیان،1384)افرادی که دارای نظام ارزشی دینی قوی هستند، براساس اعتقادات و ارزشهای خود عمل میکنند ودر بسیاری از موقعیتهای زندگی بگونه ای عمل میکنند که انگار بر حوادث کنترل دارند و احساس خودکارآمدی بالاتر دارند. بنابراین به نظر میرسدچنین افرادی در مواجهه با مشکلات، کمتر دچار تعارض و تزلزل میشوند، برعکس افرادی که فاقدنظام ارزشی بوده و یا به نظام ارزشی خود پایبند نیستند، احتمال بیشتری دارد که در مواجهه بامشکلات و موانع، رفتارهای سازش نایافته ای بروز دهند.اکثر روانشناسان و صاحبنظران تعلیم و تربیت در اینکه دوره نوجوانی ،دوره رشد احساسات مذهبی است، اتفاق نظر دارند. در تعالیم عالیه اسلام نیز این مسأله ،بطور وضوح مطرح گردیده است رسول اکرم (ص) در حدیثی قلب نوجوانان و جوانان را برای پذیرش دستورات الهی دقیق و فضیلت پذیرتوصیف میفرمایند. به عبارتی دیگر، یکی از مهمترین مسائل ،تربیت نسل جوان دارای روحیه تقوی دینی و مذهبی است، جوانانی که دارای باورهای اصیل اسلامی باشند.
نوجوانان ،خصوصا دختران، که در این تحقیق قصد پژوهش بر روی آنها را داریم از خطر بی اعتقادی مصون نیستند و نیازمند یک عامل حفاظتی مناسب برای مقابله با مخاطرات هستند . اگر باورهای اعتقادی خوبی داشته باشند ،شاید به این مسائل دچار نشوند.  رسیدن به پیشرفت و تعالی نوجوانان و تبدیل شدنشان به افرادی کارآمد در آینده محقق نخواهد شد، مگرآنکه، همواره در کارهایشان عمل به دستورات دین مبین اسلام را سرلوحه کار خود قرار بدهند. با توجه به موارد مذکور، در این پژوهش قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که، آیا بین باورهای مذهبی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان دختر مقطع متوسطه رابطه ای وجود دارد؟
اهمیت وضرورت پژوهش:
هرجامعه ای نسل فردایش را چنان تربیت میکند که خود دوست دارد، آنچنان باشد و آن نسل را بگونه ای آماده مینماید که سعادت و بهروزی را آنچنان که موردنظر اوست، تأمین کند. جامعه ای که فضایل معنوی و اخلاقی را ایده آل وکمال مطلوب میشمارد، طبعاً نظام تعلیم و تربیت خود را جهت رسیدن به این هدف سامان میدهد.در جامعه ما هم اکثریت افراد در گروه سنی زیر 20 سال هستند وضرورت انجام این بررسی برای تدوین راهبردها و مداخله های علمی در این گروه سنی که آینده سازان جامعه به شمار می روند، ضروری به نظر  میرسد.و همچنین ،با وجود، رشد بسیار انواع شبکه های ماهواره ای و تهاجم فرهنگی و تلاش دشمن برای رخنه کردن افکارهای ضد باورهای مذهبی نوجوانان، لزوم داشتن اعتقادات مذهبی ، به امری حیاتی نسبت به گذشته مبدل شده است ونقشی که مذهب، بعنوان مجموعه آموزه ها و باورها در پیشگیری از کژرویها ایفا میکند غیرقابل انکار است.دختران ، در جامعه امروز، همواره در معرض انواع خطرات بخصوص مخاطرات اخلاقی قرار دارند و نیازمند یک باور عمیق و صحیح هستند که آنان را در گذار از دوره حساس نوجوانی به سلامت یاری کند نسل جوان بدون باور دینی و اعتقادات مذهبی به سهولت قابل نفوذ است وزمینه های انحراف اخلاقی در او فراهم میباشد و از طرف دیگران بیگانگان با سرمایه گذاری عظیم وهنگفت قصد دارند ریشه های اعتقادی و اخلاقی این نسل را بپوشانند .این قشرآسیب پذیر، جزو گروههایی محسوب میشوند که خطر نداشتن اعتقادات وباورهای دینی آنها را دچار انواع مشکلات میکند و این احتمال تبدیل شدن آنان را به بزرگسالان سازنده، کم میکند. نوجوانی که، به انواع رفتارهای پرخطر دچار شده باشد ممکن است بعدها عواقب این رفتارهاآنها را از اشتیاق به تحصیل و در پیش گرفتن یک زندگی سالم بازدارد و همچنین بار اضافی بردوش جامعه خواهند گذاشت. بنابراین کنترل و رسیدگی مذهبی_ از طریق ممانعت های اخلاقی قوی که در تعالیم دینی وجود دارد_ باعث کاهش رفتارهای انحرافی میشود و در نتیجه جامعه به سمت رشد و شکوفایی حرکت خواهد کرد. از این رو بررسی دانش آموزان نوجوان ،به جهت شناسایی وضعیت اعتقادی آنها، بعنوان یک فاکتور پیشگیری کننده از رفتارهای پرخطر، لازم است .بنابراین، با توجه به ساختار سنی جوان کشور و نظر به آن که نوجوانان، آسیب پذیرترین قشرجامعه در برابر رفتارهای پرخطر هستند،بدیهی است که هرگونه کوتاهی در رسیدگی به مسائل اعتقادی آنها نتایج ناخوشایندی را به همراه خواهد داشت و زمینه کاهش تواناییهای این قشر حرکت ساز و همچنین گرفتار شدنشان به انواع رفتارهایی که مخل آینده شان میباشد، به گونه ای غیر قابل اجتناب در دورنمای آینده کل جامعه ،تأثیر می گذارد.
علاوه بر این، در زمینه رفتارهای پرخطر، مطالعات فراوانی در دنیا صورت گرفته اما، در مورد نقش مذهب در رفتارهای پرخطرنوجوان ایرانی ،پژوهشهای چندانی انجام نشده لذا، تحقیق حاضر با تحلیل رابطه مولفه های مذکور نتایج ارزنده ای، بخصوص برای آموزش و پرورش دارد که، همواره در صدد یافتن راه های موثری، برای کمک و حمایت دانش آموزان در جهت پیشرفت و تربیت آنان است.
اهداف پژوهش:
هدف کلی:
نعیین رابطه باورهای مذهبی و رفتارهای پرخطر در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه
اهداف جزیی:
1-مطالعه رابطه باورهای مذهبی و  گرایش به مصرف مواد مخدر در دانش آموزان دختر
2-مطالعه رابطه باورهای مذهبی  و  روابط جنسی در دانش آموزان دختر
3-مطالعه رابطه باورهای مذهبی و  گرایش به دوستی با جنس مخالف در دانش آموزان دختر
فرضیه های پژوهش:

بین باورهای مذهبی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان دختر رابطه وجود دارد.
 

بین باورهای مذهبی و گرایش به مصرف مواد مخدر در دانش آموزان دختر رابطه وجود دارد.
 

بین باورهای مذهبی و  روابط جنسی در دانش آموزان دختر رابطه وجود دارد.
 

بین باورهای مذهبی و گرایش به دوستی با جنس مخالف در دانش آموزان دختر رابطه  وجود دارد.
تعریف مفاهیم واصطلاحات پژوهش:
رفتارهای پرخطر :
تعریف نظری:  رفتارهای پرخطر رفتارهایی هستند که سلامت و بهزیستی نوجوانان و جوانان را در معرض خطرقرارمیدهد.(استوارت،1383).
رفتارهای پرخطر عبارتند از: رفتارهایی که اثرات نامطلوبی بر رشد همه جانبه وسلامتی نوجوانان دارد که می تواند مانع موفقیتها و رشد آتی آنها گردد. این رفتارها( ماننددعوا کردن ) می تواند منجر به صدمات فیزیکی شده و یا رفتارهایی که اثرات منفی فزاینده)مانند سوء مصرف مواد( دارند را شامل گردد. رفتارهای پرخطر، می تواند با ایجاد وقفه در رشدیا ایجاد مانع برای تجربیات شاخص گروه همسالان،اثرات نا مطلوبی روی نوجوانان بر جاگذارد.)گازمن، 2007)
تعریف عملی : میزان نمره ای است که از پرسشنامه خطرپذیری نوجوانان ایرانی(IARS) که شامل مولفه هایی، درباره دوستی با جنس مخالف،روابط جنسی ،مصرف مواد مخدر،الکل،خشونت،رانندگی پرخطر میباشد بدست می آید.

نتایج این مطالعه بیانگر آن بود که ارتباط مثبت و معنی داری  بین مولفه های سبک زندگی (مدیریت بدن و اوقات فراغت و رفتار مصرف) و سرمایه فرهنگی وجود دارد و یافته ها نشان می دهد بالا رفتن سرمایه فرهنگی، تاثیرگذاری بیشتری بر مدیریت بدن افراد دارد و همچنین میزان مشارکت افراد در فعالیت های فراغتی نیز بیشتر می شود و افراد بیشتر رفتارهای مصرفی را که نماد مصرف مدرن است انجام می دهند.
واژه های کلیدی: سبک زندگی، سرمایه فرهنگی، مدیریت بدن، اوقات فراغت و رفتار مصرف
فهرست مطالب
فصل اول  1
کلیات تحقیق  1
1-1 مقدمه  2
1-2 بیان مسئله  3
1-3 ضرورت تحقیق  6
1-4 اهداف تحقیق  8
1-4-1هدف کلی   8
1-4-2 اهداف جزئی   9
1-5 سؤالات تحقیق  9
1-5-1 سؤال اصلی   9
1-5-2 سؤالات فرعی   9
فصل دوم  10
ملاحظات نظری   10
2-1 پیشینه مطالعاتی موضوع  11
2-2 ادبیات نظری پژوهش    22
2-2-1 مقدمه  23
2-2-2 سبک زندگی   23
2-2-2-1 تورشتاین وبلن: ثروت و سبک زندگی   25
2-2-2-2 ماکس وبر: منزلت اجتماعی و سبک زندگی   27
2-2-2-3 زیمل، فرهنگ مدرن و سبک زندگی   29
2-2-2-4 دیوید چنی: مصرف فرهنگی و سبک زندگی   30
2-2-2-5 ژان بودریار: مصرف و سبک زندگی   31
2-2-2-6 آنتونی گیدنز: ساختاریابی و سبک زندگی   33
2-2-2-7 پیر بوردیو  35
2-2-3 مفهوم سرمایه‌ی فرهنگی   38
2-2-3-1 اشکال سرمایه از نظر بوردیو  43
2-3 چارچوب نظری تحقیق  45
2-4 مدل نظری پژوهش    48
2-5 فرضیه های پژوهش: 48
2-5-1 فرضیه اصلی: 48
2-5-2 فرضیه های فرعی: 48
فصل سوم  50
روش تحقیق  50
3-1 مقدمه  51
3-2روش تحقیق  51
3-3 تکنیک جمع آوری داده ها 53
3-4 اعتبار و پایایی ابزار سنجش    53
3-4-1 اعتبار(روایی) 54
3-4-2 پایایی   54
3-5 جامعه و نمونه آماری   55
3-5-1 جامعه آماری   55
3-5-2 نمونه آماری   55
3-6 نمونه گیری   56
3-7 واحد تحلیل و مشاهده 57
3-8 مطالعه مقدماتی   57
3- 9 تعریف مفاهیم و شاخص سازی متغیرهای تحقیق  58
3-10 روش تجزیه و تحلیل  66
فصل چهارم  67
تجزیه و تحلیل داده ها 67
4-1یافته های توصیفی   68
4-2 یافته های تبیینی   82
تحلیل رگرسیون  102
فصل پنجم  108
نتیجه گیری و پیشهادات    108
5-1 مقدمه  109
5-2 بحث و نتیجه گیری   111
5-3 پیشنهادات   119
5-4 محدودیت‏های تحقیق  119
پیوست   127

مقدمه
 

قرن یست ویکم به دلیل وقوع تحولات جهان سوم، گسترش وسایل ارتباط جمعی و پیشرفت­های تکنولوژیک از نظر تحلیل­گران مسائل اجتماعی، عصر توجه به عوامل و شرایط دگرگونی­های اجتماعی محسوب می­شود. تمام جوامع، چه به صورت ناگهانی و چه به صورت آرام و نامحسوس، هر روز تغییراتی را که کم وبیش به گذشته­ا­ش هماهنگی داشته و طرح و مسیر کم وبیش مشخصی را تعقیب می­ کنند به خود می­بیند(گی­روشه، 1375: 4). به همین دلیل بررسی زمان حال برای یک جامعه در حال گذار می ­تواند وسیله­ای برای نظاره­ی آینده باشد. هر جامعه­ای در حالتی از تلاطم یا دگرگونی به سر می­برد و آنچه را که در آینده پدید خواهد آمد باید پیوندهایی با زمان حال داشته باشد. این دگرگونی­ها و تغییرات در یک فرآیند تاریخی رخ می­ دهند و به معنای جریان مداوم یکسری از حوادث، پدیده ­ها و کنش­هایی هستند که در مجموع به تغییر اجتماعی می­انجامند. حال اینکه این عوامل و حوادث چه هستند؟ چگونه شکل می­گیرند؟ چطور باعث ایجاد تغییر در جامعه می­شوند؟ و چه تغییراتی را ایجاد می­ کنند؟ و. مجموعه سؤالاتی است که ذهن جامعه­شناسان را به خود مشغول کرده است.
مانند همه­ی جوامع در حال دگرگونی در دهه­های اخیر، جامعه­ی ایران نیز دچار دگرگونی در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و. شده است. ایران کشوری است که اغلب زنان آن تا دو دهه‌ی پیش سبک زندگی سنتی داشتند. اما در دو دهه‌ی اخیر به دلیل پایان یافتن جنگ، تولد نسلی جدید بین سال‌های 1357 تا 1367 که ارزش‌ها و نگرش‌های متفاوتی نسبت به نسل‌های قبلی از خود به نمایش گذاشتند و اهتمام به امور روزمره و خردگرایانه، توجه به تحصیل و اشتغال، تغییر ذائقه‌ی زیباشناختی، تغییر در ارزش‌های دینی و فرهنگی، تأثیرات جهانی‌شدن و ارتباطات جهانی از طریق وسایل ارتباط جمعی‌(اینترنت، تلویزیون، ماهواره و.)، زنان کم‌کم از زندگی سنتی فاصله گرفته‌اند و به دلیل افزایش تحصیلات و رفاه اجتماعی تغییرات اساسی در سبک زندگی[1] خود به وجود آورده‌اند؛ به طوری که امروزه بیشتر راه یافته‌ها به دانشگاه‌ها را زنان تشکیل می‌دهند و این مسئله به‌طور طبیعی در سبک زندگی زنان تأثیرات مهم و اساسی ایجاد می‌کند. وجود این تفاوت‌ها سبب شکل‌گیری خرده‌فرهنگ مختص زنان شد که تا حدی با فرهنگ هنجاری و غالب تعارض نشان می‌داد و هویت‌های تازه‌ای را شکل داده است؛ توجه به رسانه‌های برون‌مرزی و تماشای سریال‌های تلویزیون‌های ماهواره‌ای، تغییر ذائقه‌ی زنان در مصرف موزیک، فیلم، لباس، آرایش، اشتغال و غیره نشان دهنده‌ی تحولات فرایندهای اجتماعی و در نتیجه سبک زندگی است. در دهه­های اخیر، زنان که هم حضور بیشتری در عرصه­های شغلی و تحصیلی یافته­اند و هم در اثر تغییر سبک زندگی غالباً مسئولیت خرید و تهیه­‌ی اقلام مصرفی خانواده­ها را برعهده گرفته­اند، بیشتر مخاطب تبلیغات مصرفی شده و نحوه­‌ی حضور و الگوهای ارزشی و نگرشی و رفتاری آن‌ها تأثیرات فردی و اجتماعی مهم‌تری بر جای گذارده است (رفعت جاه، 1386، 8-137).
بررسی­های متعددی در خصوص این تحولات در سال­های اخیر صورت گرفته است. در اغلب این پژوهش­ها جامعه­ی هدف، کلان­شهرها بوده است. در حالی که شهرهای کوچک کشور نیز به عنوان جامعه­ی در حال گذار دستخوش این تغییرات و دگرگونی­ها بوده است ولی در تحلیل­های جامعه­شناختی مورد توجه قرار نگرفته­ اند
شهر ایلام، مرکز استان ایلام، به­رغم آنکه در زمره­ی شهرهای صنعتی و بزرگ ایران نیست، لیکن در دو دهه­ی اخیر شاهد وقوع تحولات اقتصادی، زمینه­ای و اجتماعی-فرهنگی بوده است. نیروهای محرکه و علل وقوع این تحولات هرچه باشد(نوسازی اقتصادی دهه­ی هفتاد، پیشرفت­های صنعتی کل کشور، جهانی­شدن ارتباطات و.)، حاصل آن دگرگونی در حیات اجتماعی گروه زنان در ابعاد مختلف(فعالیت­های فراغت، الگوهای مصرف و خرید، رفتارهای خانوادگی، مدیریت بدن و غیره) است. مطالعه تجربی گونه­های مختلف سبک زندگی در میان این گروه اجتماعی زمینه­ درک تحولات فرهنگی- اجتماعی و مسائل و معضلات زندگی شهری را فراهم می­سازد.

1-2 بیان مسئله
 

سبک زندگی یکی از مفاهیمی است که در نیمه دوم قرن بیستم مورد توجه جدی و اقبال جامعه­شناسان قرار گرفت. بررسی پیشینه­های تجربی در زمینه سبک زندگی در ایران نشان می­دهد که سابقه پژوهش در این زمینه به کمتر از بیست سال می­رسد البته از سال 1380 تاکنون اقبال محققان به سوی این موضوع بیشتر شده است. به گفته فاضلی (1382) گستردگی ابعاد و پیچیدگی موضوع موجب شده است که مرزهای محدود­کننده این موضوع لغزنده و مبهم باشد و لذا برداشت­های متفاوتی از این موضوع و قلمرو آن به وجود آید که در بررسی­ها قابل مشاهده است.
مفهوم سبک زندگی اولین بار در سال 1929 توسط آلفرد آدلر روان‌شناس اجتماعی، مطرح شد و پس از یک دوره‌ی افول، مجدداً از سال 1961 مورد اقبال اندیشمندان؛ به‌خصوص جامعه‌شناسان قرار گرفت. با طرح مباحث مربوط به مدرنیته، هویت، مصرف و انگیزه‌های مصرف‌کنندگان از سوی جامعه‌شناسان بستر مناسبی جهت رشد مطالعات و تحقیقات تجربی در این زمینه فراهم شد. این گسترش با محوریت نظریات و آرای جامعه‌شناسانی همچون ماکس وبر، گیدنز، وبلن، بوردیو، پیترسون و. انجام گرفت.
در ادبیات جامعه­شناسی، از مفهوم سبک زندگی، دو برداشت و دوگونه مفهوم­سازی متفاوت ارائه شده است. در برداشت نخست که سابقه آن به دهه 1920 بازمی­گردد، سبک زندگی معرف ثروت و موقعیت اجتماعی افراد است و اغلب به عنوان شاخصی برای تعیین طبقه اجتماعی به کار می­رود، اما در برداشت دوم سبک زندگی نه راهی برای تعیین طبقه اجتماعی، بلکه مفهومی است که فقط در متن تغییرات فرهنگی عصرمدرنیته و رشد فرهنگ مصرف­گرایی معنا پیدا می­ کند. در این معنا تعریف سبک زندگی راهی برای تعریف ارزش­ها، نگرش­ها و رفتارهای افراد است که با مفهوم هویت ارتباط پیدا می­ کند.
 سبک زندگی جنبه‌های عینی، مشهود و ملموس فرهنگ و نظام ارزشی در یک جامعه است و گویای بخش قابل رؤیت هویت جمعی و هویت فرهنگی در یک جامعه می‌باشد. سبک زندگی را می‌توان در اوقات فراغت، تفریح، رفتارهای جنسیتی، علایق حرفه‌ای و شغلی، پوشش، علایق هنری و ادبی و ورزشی، زبان و. مورد بررسی قرار داد. سبک زندگی اصطلاحی است که در فرهنگ سنتی کاربردی ندارد چون با نوعی انتخاب از میان تعداد کثیری از امکان‌های موجود ارتباط دارد. سبک‌های زندگی به صورت عملکردهای روزمره در می‌آیند. عملکردهایی که در نوع پوشش، خوراک، طرز کار، محیط‌های کار برای ملاقات با دیگران،. تجلی می‌یابند. هر چه محیطی که فرد در آن زندگی می‌کند بیشتر به دنیای مدرن و غیر سنتی تعلق داشته باشد سبک زندگی او بیشتر با هویت شخصی‌ او سر و کار دارد(گیدنز، 1383: 120).
در بین عوامل گوناگون در جامعه، به جهت اهمیت و اثرگذاری سرمایه‌ی فرهنگی بر دیگر واقعیت‌های اجتماعی، بر آن شدیم تا به بررسی تأثیر این عامل بر سبک زندگی بپردازیم، چرا که اولاً کسب مشروعیت از طریق سرمایه‌های اقتصادی، اجتماعی و نمادین منوط به تبدیل‌شدن آن ها به سرمایه‌ی فرهنگی است، یعنی کسی که بواسطه‌ی سرمایه‌ی فرهنگی منزلت دارد می‌تواند روایت و برداشت خود را از دنیای اجتماعی بر دیگران تحمیل کند. ثانیاً داشتن سرمایه‌ی فرهنگی بدان معنا است که فرد می‌تواند خود را از الزامات زندگی روزمره جدا کند و نوعی گزینش دلخواه در عرصه‌ی فرهنگ انجام دهد.
مسأله رابطه بین سبک زندگی و سرمایه فرهنگی محور اصلی مباحثی است که امروزه در جامعه­شناسی به طور عام و در جامعه­شناسی فرهنگ و مطالعات فرهنگی به­طور خاص مطرح است. تلاش­های نظری-تجربی محققانی مانند بوردیو، گیدنز، هال، چینی، سوبل و پانتام در زمره­ی بارزترین نمونه­های بسط تأمل جامعه­شناسانه در وضعیت نوین مدرنیته­ی پسین هستند. در بدنه معرفت و پیشینه کلاسیک جامعه­شناسی برای تحلیل سبک زندگی و ارزش­ها و نگرش­های فرد یا گروه به نقش متغیر طبقه و یا منزلت اجتماعی- اقتصادی(SES) توجه می شد، اما از دهه­ی 1970 به این سو، همزمان با رشد و گسترش فراینده­ی کالاهای مصرفی و تبلیغات تجاری و وسایل ارتباط جمعی، مطالعه مصرف و رابطه آن با سبک زندگی و معنا بخشی و ارزش­ها و نگرش­های حاکم بر زندگی روزمره­ی افراد در کانون اصلی تلاش­های جامعه­شناسان و پژوهشگران مطالعات فرهنگی قرار گرفته است. کالایی شدن فرهنگ و پیوند خوردن آن با سلطه و مکانیسم­های بازتولید نظام سرمایه­داری موضوع محوری پژوهش­هایی بوده است که درصدد تبیین کیفیت زندگی و نحوه­ی معناسازی و هویت یابی انسان­ها در متن زندگی روزمره­ی مدرن برآمده­اند. مسأله اصلی این پژوهش تبیین مناسبات بین سرمایه فرهنگی و سبک زندگی در میان زنان شهر ایلام است. به بیان دیگر، قصد این جستار علمی تبیین وضعیت کنونی زنان ایلام با تکیه بر مفاهیم سرمایه فرهنگی و سبک زندگی است. این مفاهیم یا متغیرها نه فقط در عالَم واقع بلکه حتی در سطح تحلیلی نیز به شیوه­ای دیالکتیکی درهم تنیده­اند، لذا لازمه­ی به­کارگیری آن­ها برای مطالعه تجربی یک وضعیت اجتماعی، تشریح و تدقیق آن­ها در قالب رویکردهای نظری منسجم و روشن است. پیش­فرض ما این است که سبک­های زندگی جزء لاینفک زندگی اجتماعی روزمره در جهان مدرن هستند و نقشی اساسی در تعاملات بین افراد دارند. سبک­زندگی، برخلاف فرهنگ، به معنای ” شیوه کلی زندگی” یک گروه یا قوم یا ملت نیست، بلکه عبارت است از ” مجموعه کردارها و نگرش­هایی که در یک زمینه­ اجتماعی خاص معنا دارند”(چنی، 2002: 4-6). سبک­های زندگی همان الگوهای کنش­اند که افراد بر اساس آن­ها از هم متمایز می­شوند، الگوهایی که به جریان عادی زندگی روزمره تبدیل شده ­اند و در لباس پوشیدن، غذا خوردن، شیوه ­های صحبت کردن و محیط دلخواه برای ملاقات دیگران، جلوه می­ کنند. این رفتارها بازتابگر هویت­های شخصی، گروهی و اجتماعی­اند(فاضلی، 1382: 61-84)
براین اساس، پرسش این مطالعه، در یک سو، این است که عناصر برسازنده­ی یک سبک زندگی چه چیزهایی هستند؟ اما در سوی دیگر، مسأله اساسی آن مناسبات سبک زندگی با اشکال سرمایه فرهنگی است. مفهوم سرمایه فرهنگی به مجموعه ­ای از نمادها، عادت­ها، منش­ها، شیوه ­های زبانی، مدارک آموزشی و تحصیلی، ذوق و سلیقه­ها گفته می­شود. سرمایه فرهنگی واجد ابعاد عینی، درونی و نهادی یا ضابطه­ای است(بوردیو، 1986: 47). سرمایه فرهنگی دربرگیرنده­ی تمایلات پایدار فرد است، یعنی شامل گرایش­ها و عاداتی است که در طی فرآیند جامعه­پذیری حاصل می­شوند و شامل کالاهای فرهنگی، مهارت­ها و انواع دانش مشروعه است(همان: 47). به­ طور کلی، سبک زندگی و سرمایه فرهنگی واجد تعاملاتی دو سویه­اند: سرمایه فرهنگی فرد یا خانواده می ­تواند سبب ایجاد برخی سبک­های زندگی شود و سبک زندگی نیز می ­تواند در جهت افزایش سرمایه فرهنگی عمل کند.

1-3 ضرورت تحقیق
 

مطالعات سبک زندگی در دو یا سه دهه‌ی گذشته دائماً در علوم اجتماعی قوت یافته است. گروه مهمی از این مطالعات محصول تحولی است که در فاصله‌ی دهه‌های 1950 تا 1990 میلادی رخ داد. در طول این دوران زنان به منزله‌ی اصلی‌ترین مصرف‌کنندگان عطر، جواهرات، لباس، محصولات مربوط به کودکان، اسباب و اثاثیه‌ی منزل و. شناخته می‌شدند. بررسی سبک زندگی‌هایی که مبتنی بر مصرف این گونه محصولات بود، دل مشغولی بزرگ خیلی از پژوهش‌های سبک زندگی و به تبع آن توجه به نقش جنسیت بوده است.
جامعه‌ی­ در حال گذاری مثل ایران نیز در دهه‌های اخیر، تحولات زیادی را در زمینه‌ی پدیده­ مصرف تجربه کرده است. طبق آمارهای رسمی منتشر شده در سال 1388، متوسط انرژی مصرفی در ایران بیش از 2 برابر متوسط جهانی است. این در حالی است که نسبت انرژی مصرف شده به کالاهای تولید شده، 8 برابر کشورهای پیشرفته است. ایران از نظر تعداد جراحی زیبایی بینی در دنیا مقام اول است. 80 درصد از زنان و 60 درصد از مردان به انجام عمل زیبایی تمایل دارند. رئیس انجمن جراحان پلاسیتک و زیبایی بیان می‌کند که 60 تا70 درصد از تقاضاهای جراحی زیبایی به‌ویژه جراحی بینی غیرضروری است. در کشور زنانی را داریم که بیش از 9 بار بینی خود را به تیغ جراحی سپرده­اند و در واقع از بینی­شان چیزی باقی نمانده است. طبق این آمار حدود 90 درصد از کسانی که بینی خود را جراحی می­ کنند، دچار مشکلات تنفسی می­شوند. ایرانی­ها از نظر رشد مصرف لوازم آرایش، رتبه‌ی­ سوم را در دنیا دارند. در کشور ما تنها 10 درصد از لوازم آرایش موجود در بازار از مجاری قانونی وارد کشور شده ­اند. سن مصرف لوازم آرایش به 15 سال رسیده است در حالی‌که در کشورهای توسعه‌یافته، تمایل به آرایش بیشتر در زنان مسن دیده می­شود که طراوت و شادابی پوست خود را از دست داده‌اند(ترکاشوند، 1388).
با گسترش مطالعات سبک زندگی، اطلاعات دقیق­تری را می­توان راجع به گروه­های اجتماعی به دست آورد. زنان از جمله گروه­های اجتماعی مهم محسوب می­گردند که با توجه به نقش مادری در خانواده و سایر نقش­های جنسیتی، یکی از اصلی­ترین عناصر فرآیند هویتی­یابی و جامعه­پذیری فرزندان و نسل آینده جامعه هستند و بر هویت نسل­های آتی جامعه تأثیرگذارند. ضرورت رصد تحولات در سبک زندگی از این منظر نیز قابل توضیح است که چه بسا به دلیل تأثیرپذیری زنان از ارزش­ها و نگرش­ها و الگوهای رفتاری بیگانه و ناسازگار با هویت دینی و ملی جامعه ایرانی، روندی را شاهد باشیم که پیوند منطقی نسل­ها و انسجام هویتی جامعه را تهدید و مخدوش سازد و به جهت همین اهمیت است که در تمامی چالش‌ها و معضلات اجتماعی وقتی در پس ریشه‌یابی مسائل اجتماعی به مباحث تربیتی بر‌می‌خوریم، زنان (بالاخص در جامعه‌ی‌ایران) اولین کسانی هستند که بیشترین مطالبات از آن­ها صورت می­گیرد و باید پاسخگوی چگونگی سبک زندگی(ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای) نسل جدید باشند.
همچنین از آنجا که اثرگذاری فرهنگی بر جامعه­ی زنان صرفاً از طریق پرداختن صوری و سطحی به ارزش­ها در سطح نهادهای رسمی نیست و برنامه ­ریزی فرهنگی نیز نیازمند شناخت محیط عمل انسان است. انسان­ها به سبب برخورداری از توان ذهنی، ارزش­ها و نگرش­های خود، اقدام به تفسیر برنامه­ها می­ کنند و واکنش نشان می­ دهند، بنابراین پیش­شرط هرگونه برنامه ­ریزی فرهنگی، شناخت جامعه­ی مورد نظر، جهت پیش ­بینی تفاسیر و واکنش­های احتمالی است. به تعبیر دیوید چنی، هرگونه سیاست اجتماعی که به تغییر و مدیریت اجتماعی توجه دارد باید متوجه منظومه خاص و سلسله مراتب معنادار چشم­اندازهای سبک زندگی باشد(چنی، 1378: 61). منطق این گفته چنی را می­توان در ارتباط تنگاتنگ سبک زندگی با ساختار اجتماعی و چالش­ها و فرصت­های مهیا شده از سوی ساختار برای افراد، پیامد شیوه زندگی برای آن­ها و خصوصاً توان بالقوه شیوه زندگی برای ایجاد تغییرات در نظام اجتماعی و پیامدهای اجتماعی رفتارهایی که سازنده شیوه زندگی هستند جست و جو کرد(فاضلی، 1382: 156).
از سوی دیگر روندهای تحولات فرهنگی کشور جدا از آنکه این تحولات تا چه حد گسترده یا محدود و یا مثبت و منفی شمرده می­شود، نشان از تحولات در حوزه زنان و خانواده دارد که نباید از اهمیت تحولات فرهنگی در سبک زندگی غافل شد. این واقعیت را باید در نظر داشت که زن ایرانی از تجربه­ها و اهداف و خواسته­ های متفاوتی با زنان دیگر برخوردار است طبیعی است که پایبندی به ارزش­های ریشه­دار درهویت ایرانی مانند دین و خانواده، خود به خود چهارچوبی را برای سبک­های زندگی فراهم می­سازد به گونه­ای که همزمان با تحول و تنوع و پویایی، ثبات را نیز در سبک زندگی زنان تضمین نماید.
 بررسی سرمایه‌ی فرهنگی بر سبک زندگی از آنجایی برایمان اهمیت یافت که در مطالعه هرچه بیشتر موضوعات مرتبط با سبک زندگی، مؤلفه های تشکیل دهنده‌ی سرمایه‌ی فرهنگی خود را بیشتر از دیگر موارد مؤثر به رخ می‌کشید.
 از این رو در این تحقیق بر آن شدیم تا در این برهه‌ی حساس از زمان که زنان محور اصلی بسیاری از تحولات فرهنگی و اجتماعی هستند، موضوع« نقش سرمایه‌ی فرهنگی بر سبک زندگی زنان» مطالعه‌ی موردی زنان شهر ایلام را مورد توجه قرار دهیم.

1-4 اهداف تحقیق
 

اهداف تحقیق شامل موارد زیر است:

1-4-1هدف کلی
 

کسب بصیرت نظری و عملی از چگونگی و چرایی سبک زندگی زنان شهر ایلام

1-4-2 اهداف جزئی
 

 ارائه پیشنهادات تحقیقی و اجرایی به محققان و برنامه ریزان جهت ارتقای سطح مطالعاتی و عملیاتی سبک زندگی زنان

1-5 سؤالات تحقیق
 

1-5-1 سؤال اصلی

عنوان صفحه
چکیده . 1
فصل اول : کلیات تحقیق. 2
1-1مقدمه 3
1-2 بیان مسئله . 5
1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق 9
1-4 اهداف تحقیق . 10
1-4-1 هدف اصلی تحقیق . 10
1-4-2 اهداف فرعی . 10
1-4-3 اهداف کاربردی 10
1-5 سوالات تحقیق . 11
1-5-1 سوال اصلی تحقیق . 11
1-5-2 سوالات فرعی تحقیق . 11
1-6 تعریف نظری و عملیاتی متغیرها 12
فصل دوم :مبانی نظری تحقیق . 14
2-1 ادبیات مفهومی تحقیق 15
2-2 سرمایه اجتماعی . 16
2-3 مفهوم سرمایه اجتماعی . 18
2-3-1 سرمایه اجتماعی . 19
2-3-2 پیشرفت تحصیلی . 19
2-3-3 اعتماد 19
2-3-4 همیاری 19
2-3-5 روابط اجتماعی 19
2-3-5-1 وضعیت فرهنگی خانواده . 20
2-3-5-2 آرامش روانی و عاطفی خانواده 20
2-3-5-3 نوع دوستان دانش آموز و ویژگی های آنان 20
2-3-5-4 آموزشی های تقویتی . 20
2-3-5-5 انجام منظم تکالیف درسی در منزل 20
2-3-5-6 آشنایی والدین با ویژگی های روانی فرزندان 20
2-3-5-7 رفتار معلم و نوع برخورد او در کلاس 21
2-3-6 تعریف سرمایه اجتماعی از نگاه صاحب نظران . 21
2-3-7 اهمیت سرمایه اجتماعی . 26
2-3-8 زمینه تاریخی سرمایه اجتماعی 27
2-3-9 ابعاد سرمایه اجتماعی . 27
2-3-10 شاخص سرمایه اجتماعی 28
2-3-10-1 مشارکت اجتماعی . 28
2-3-10-2 انسجام اجتماعی 29
2-4 مقایسه سرمایه اجتماعی با سرمایه فیزیکی و انسانی 31
2-4-1 جنبه منفعت اقتصادی سرمایه اجتماعی 31
2-4-2 جنبه منفعت عمومی سرمایه اجتماعی 32
2-4-3 نحوه ایجاد ، حفظ و نابودی سرمایه اجتماعی 33
2-4-3-1 فروبستگی . 33
2-4-3-2 ثبات 34
2-4-3-3 ایدئولوژی . 35
2-4-3-4 عوامل دیگر 35
2-5 نقش دولت در ایجاد سرمایه اجتماعی 35
2-5-1 نقش سازمانهای بخش دولتی. 36
2-6 پیامدهای مثبت سرمایه اجتماعی. 36
2-7 پیامدهای منفی سرمایه اجتماعی. 38
2-8 سرمایه اجتماعی و حیثیت دموکراتیک گروه های اجتماعی 38
2-9 انگیزش. 38
2-9-1 انواع انگیزش 38
2-9-2 انگیزش و یادگیری. 39
2-9-3 انگیزش و شخصیت 39
2-9-4 عوامل موثر بر انگیزش 40
2-9-4-1 نقش نیازها و سایق ها 40
2-9-4-2 اصل تقویت 41
2-9-4-3 خود پنداره و انگیزش. 41
2-9-4-4 اهمیت دوستان 41
2-9-4-5 ارتقا انگیزش 42
2-9-4-5-1 آگاهی شاگردان از هدف های درس 42
2-9-4-5-2 رفاقت یا رقابت 42
2-9-4-5-3 استفاده از شیوه های نوین تدریس. 42
2-9-4-5-4 استفاده بجا از تشویق های کلامی و صراحت بازخورد. 42
2-9-4-5-5 آسان به دشوار بودن روال آموزش 43
2-9-4-5-6 ملموس کردن آموزش. 43
2-9-4-5-7 مشارکت در یادگیری توسط فراگیران 43
2-9-4-5-8 بازخورد به موقع. 43
2-9-4-5-9 تکالیف متناسب با سطح توانایی فراگیر. 43
2-9-4-5-10 استفاده از مشوق های درونی و بیرونی. 44
2-10 عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان. 44
2-10-1 تاکید بر رشد عقلانی 44
2-10-2 جو عاطفی مدرسه. 44
2-10-3 پیش فرض های معلمان در مورد شاگردان. 45
2-10-4 نگرش معلم . 45
2-10-5 عقب ماندگی آموخته شده 45
2-10-6اثرات پیشرف تحصیلی 46
2-11 علل ترک تحصیل. 46
2-12 راه های کاهش شکست در تحصیل. 46
2-13 عوامل موثر بر رشد تحصیلی و حرفه ای. 47
2-13-1 ادراک و برداشت نوجوان نسبت به حرفه های مختلف. 47
2-13-2 شرایط اقتصادی و اجتماعی. 47
2-13-3 تاثیر و نفوذ والدین 48
2-13-4 شخصیت فرد 48
2-14 پیشرفت تحصیلی. 48
2-14-1 انگیزیش. 48
2-14-2 خود کارامدی. 49
2-14-2-1 تعریف خودکارامدی 51
2-14-2-2 انواع خود کارامدی 51
2-14-2-3 ابعاد خود کارامدی ادراک شده 52
2-14-2-3-1 سطح 52
2-14-2-3-2 عمومیت 53
2-14-2-3-3 نیرومندی. 53
2-14-2-4 منابع باورهای خودکارامدی 53
2-14-2-4-1 تجارب مسلط. 53
2-14-2-4-2 تجارب جانشینی. 54
2-14-2-4-3 قانع سازی کلامی. 54
2-14-2-4-4 حالت های فیزیو لوژیکی و هیجانی 55
2-14-2-4-5 تجارب تصویر سازی ذهنی 55
2-14-2-5 خودکارامدی بالا و پایین 55
2-14-2-6 خودکارامدی ، انگیزش و اسناد 56
2-14-2-7 جنسیت و خودکارامدی 57
2-14-2-8 خودکارامدی و پیشرفت تحصیلی. 57
2-14-2-9 تاثیر زمینه های فرهنگی و اجتماعی روی باورهای خودکارامدی 58
2-14-2-9-1 نقش باورهای خودکارامدی در انگیزش افکار و انتخاب اهداف آگاهانه. 58
2-14-2-9-2 تحلیل تحولی باورهای خودکارامدی در گستره زندگی 59
2-14-2-10 تاثیر بافت خانواده بر باورهای خودکارامدی 59
2-14-2-11 تاثیر دوستان و همسالان 59
2-14-2-12 نقش مدرسه. 59
2-14-2-13 رشد خودکارامدی بواسطه تجارب مرحله گذار نوجوانی. 60
2-14-2-14 خودکارامدی مرتبط با بزرگسالی 60
2-14-2-15 ارزیابی مجدد خودکارامدی با افزایش سن 60
2-14-2-16 راهبردهای بهبود خودکارامدی. 61
2-14-2-17 پیشرفت تحصیلی 62
2-14-2-18 عوامل مهم تاثیر گذار بر پیشرف تحصیلی. 63
2-14-2-19 رابطه سرمایه اجتماعی و انگیزه پیشرفت تحصیلی 65
2-15 پیشینه مطالعاتی 67
2-15-1 مطالعات خارجی. 67
2-15-2 مطالعات داخلی. 70
2-16 نتیجه گیری از مطالعات انجام شده. 74
2-17 مبانی نظری. 74
2-17-1 نظریه های مربوط به سرمایه اجتماعی. 74
2-17-1-1 نظریه ریمون بودون 74
2-17-1-2 نظریه ریمون کیوی و لوک وان کامپنهود 75
2-17-1-3 نظریه کانوی. 75
2-17-1-4 نظریه هارالامپوس. 76
2-17-1-5 نظریه لکسون 77
2-17-1-6 نظریه لنسکی 77
2-17-1-7 نظریه یان رابرتسون. 78
2-17-1-8 نظریه دیدگاه سنت انتقادی مکتب قدرت 78
2-17-2 نظریه های مربوط به انگیزش تحصیلی. 78
2-17-2-1 الگوی اتکینسون. 78
2-17-2-2 نظریه مک کلند 79
2-17-2-3 نظریه مراحل مختلف زندگی(گریوز). 80
2-17-2-4 نظریه زیستی – تعلق – رشد 80
2-18 چهرچوب نظری تحقیق 81
2-18-1 نظریه مک کللند. 81
2-18-2 الگوی اتکینسون 82
2-18-3 نظریه پیربوردیو 82
2-20 مدل نظری تحقیق. 83
2-19 فرضیات تحقیق. 84
2-19-1 فرضیه اصلی. 84
2-19-2 فرضیات فرعی 85
فصل سوم: روش شناسی تحقیق 86
مقدمه 87
3-1 روش تحقیق 87
3-2 نوع تحقیق. 88
3-3 روش گردآوری داده ها. 88
3-4 قلمرو تحقیق. 89
3-4-1 قلمرو موضوعی تحقیق. 89
3-4-2 قلمرو مکانی . 89
3-4-3 قلمرو زمانی . 89
3-5 تعاریف اصطلاحات. 89
3-5-1 تعریف نظری و عملیاتی متغیرها. 89
3-5-1-1 سرمایه اجتماعی 89
3-5-1-2 پیشرفت تحصیلی. 89
3-5-1-3 اعتماد. 90
3-5-1-4 همیاری 90
3-5-1-5 روابط اجتماعی. 90
3-6 جامعه آماری، برآورد نمونه، روش نمونه گیری 91
3-7 اعتبار و پایایی ابزار 93
3-7-1 اعتبار. 93
3-7-2 پایایی. 94
3-8 ابزار گردآوری داده ها 96
3-9 روش تجزیه و تحلیل داده ها 97
فصل چهار: تجزیه و تجلیل یافته ها. 98
مقدمه. 99
4-1 تحلیل های آماری توصیفی. 99
4-2 تست نرمال بودن. 105
4-3 آزمون 106
4-3-1 فرضیه اصلی 106
4-3-2 فرضیه فرعی 113
4-3-3 فرضیه فرعی دوم. 114
4-3-4 فرضیه فرعی سوم. 115
4-3-5 فرضیه فرعی چهارم. 115
4-3-6 فرضیه فرعی پنجم 116
4-3-7 فرضیه فرعی ششم 117
فصل پنجم :‌نتیجه گیری و پیشنهادات 119
مقدمه 120
5-1 نتایج مربوط به فرضیه های تحقیق . 120
5-1-1 فرضیه اول 120
5-1-2 فرضیه دوم. 120
5-2 پیشنهادات پژوهش. 121
5-3 محدودیت های پژوهش. 121