کرمان انجام گردیده است. جامعه آماری این پژوهش دانش آموزان مقطع متوسطه عضو کانون های فرهنگی تربیتی شهر کرمان در سال 89 – 88  می باشند. تحقیق به صورت سرشماری انجام گرفت و پرسشنامه به اعضای کانون ها داده شد تا والدین با مشورت دانش‌آموزان آن را تکمیل کنند. تعداد 84 پرسشنامه جمع آوری شد. با توجه به موضوع به روش علی –  مقایسه ای برای تبیین تأثیر متغیر مستقل برمتغیر وابسته انتخاب شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ای شامل 14 سؤال و با ضریب روایی 773/0 و ضریب پایانی 825/0 بود. در تجزیه و تحلیل داده ها از طریق محاسبه فراوانی به میانگین خطای معیار، جدول فراوانی، جعبه ای و نمودارهایی در سطح استنباطی از آزمون T زوجی استفاده شده است. یافته های پژوهش مبین آن است که فعالیت های کانون های تربیتی بر  رفع نیازهای دانش آموزان مقطع متوسطه تأثیر دارد. برگزاری برنامه های متنوع مطابق با نیازهای دانش آموزان، هدفمند کردن برنامه های کانون، گسترش مراکزکانون ها در تمامی مناطق شهر، استفاده از مربیان با تجربه و متخصص در کلاس ها از جمله پیشنهادات این پژوهش می باشد.

 

کلید واژه:

 

فعالیت های تربیتی، نیازهای دانش آموزان، مقطع متوسطه، دیدگاه اولیاء

 

 

 

 

 

فصـل اول : طـرح مسئـله

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

مقدمه .1

 

1-1 .موضوع پژوهش .2

 

1-2 .بیان مسئله2

 

1-3 .ضرورت انجام تحقیق .5

 

1-4 .هدف تحقیق 7

 

1-4-1 . هدف کلی 7

 

1-4-2 .هدفهای جزئی .7

 

1-5 .سوالات تحقیق7

 

1-5-1 .سوال اصلی 7

 

1-5-2 .سوالات فرعی 7

 

1-6 .تعریف مفاهیم و اصطلاحات.8

 

1-6-1 .تعریف نظری .8

 

1-6-2 .تعریف عملیاتی 9

 

1-7. استفاده کنندگان از طرح 9

 

فصـل دوم : پیشـینه تحقیـق

 

مقدمه10

 

بخش اول .10

 

2-1 .مبانی نظری 12

 

2-1-1 .فعالیت های اوقات فراغت12

 

2-1-2 .اهداف کانون 12

 

2-1-3. ماهیت وجودی کانون ها 13

 

2-1-4. ویژگی های کانون .14

 

2-1-5. سیاست ها 14

 

2-1-6. ماهیت برنامه ها 15

 

2-1-7 .اصول سیاست کانون 16

 

2-1-8 .ویژگی های مهم کانون .17

 

2-1-9 .برنامه های کانون .18

 

2-1-9-1 .برنامه های عمومی .18

 

2-1-9-2 .کارگاه های آموزشی 19

 

2-1-9-3 .انجمن ها .19

 

2-1-9-3-1 .حوزه انجمن19

 

2-1-9-3-2 . اهداف 20

 

2-1-9-3-3 . اصول حاکم بر انجمن 20

 

2-1-9-3-4 . تعریف انجمن 20

 

2-1-9-3-5  .وظایف عمومی انجمن .21

 

2-1-9-3-6 .وظایف اختصاصی انجمن 23

 

2-1-9-3-7  .ارکان انجمن 30

 

بخش دوم 35

 

2-2 .نیازهای انسان از دیدگاه دانشمندان .35

 

بخش سوم 43

 

2-3 .پیشینه تحقیق . 43

 

2-3-1 .تحقیقات انجام شده در داخل کشور43

 

2-3-2 .تحقیقات انجام شده در خارج از کشور 50

 

2-4 .خلاصه فصل دوم .53

 

2-5 .چارچوب نظری پژوهش 54

 

2-6 .مدل تحلیلی پژوهش 55

 

فصـل سـوم : روش تحقیـق

 

مقدمه .56

 

3 . روش اجرای تحقیق .56

 

3-1 . نوع تحقیق 56

 

3-2 . انواع متغیر .56

 

3-3 . داده های مورد نظر 56

 

3-4 . شیوه های جمع آوری داده ها 56

 

3-5 . ابزارهای تحقیق .57

 

3-6 . تعریف جامعه آماری ، حجم نمونه 57

 

3-7 . روایی .57

 

3-8 . پایانی 57

 

3-9 . روش تجزیه و تحلیل داده ها58

 

 

 

فصـل چهـارم : تجـزیه و تحلیـل داده هـا

 

مقدمه .59

 

4-1 .تاثیر فعالیت ها بر رفع نیازهای عمومی .59

 

4-2-1 .تاثیر نشست ها در رفع نیازهای به گروه محبت 62

 

4-2-1-1 . تاثیر فعالیت بر پذیرش مسئولیت اجتماعی .64

 

4-2-1-2 . تاثیر فعالیت ها بر تمایل به صحنه های اجتماعی .67

 

4-2-1-3 . تاثیر فعالیت ها بر میزان آشنایی با برنامه های تحقیقاتی 69

 

4-2-1-4 .تاثیر فعالیت ها بر میزان آگاهی مذهبی .72

 

4-2-1-5  .تاثیر فعالیت ها بر میزان آشنایی با کلام وحی .74

 

4-2-2 .تاثیر فعالیت ها بر رفع نیازهای فیزیولوژیک 76

 

4-2-3  .تاثیر فعالیت ها بر رفع نیاز توانمندی علمی .79

 

4-2-3-1 .تاثیر فعالیت ها بر میزان فعالیت های علمی 81

 

4-2-3-2 .تاثیر فعالیت ها بر میزان توانمندی فردی .84

 

4-2-3-3  .تاثیر فعالیت ها بر میزان اطلاعات نرم افزاری .86

 

4-2-4  .تاثیر فعالیت ها بر نیازهای خویشتن شناسی .89

 

4-2-4-1 .تاثیر فعالیت ها بر رفتارهای صحیح اجتماعی 91

 

4-2-4-2  .تاثیر فعالیت ما بر رشد اجتماعی 94

 

4-2-4-3 .تاثیر فعالیت بر روحیه همکاران و تعاون 96

 

4-2-4-4 .تاثیر فعالیت ها بر میزان خویشتن شناسی .99

 

4-2-4-5 . تاثیر فعالیت ها بر حدود ذوق ادبی 101

 

 

 

فصـل پنجـم : بـحث و نتیجـه گیـری

 

مقدمه .104

 

5- بررسی سوال های تحقیق .104

 

5-1 . سوال فرعی اول 105

 

5-1-1 . پذیرش مسئولیت اجتماعی 106

 

5-1-2 . فعالیت در صحنه های اجتماعی .106

 

5-1-3 . برنامه های تحقیقاتی .107

 

5-1-4 . آگاهی های مذهبی 107

 

5-1-5 . کلام وحی .108

 

5-2 . سوال فرعی دوم 108

 

5-3 . سوال فرعی سوم .109

 

5-3-1 . فعالیت های علمی .110

 

5-3-2 . توانمندی فردی 110

 

5-3-3 . اطلاعات نرم افزاری .111

 

5-4 . سوال فرعی چهارم 111

 

1-1 بیان مسئله 1

 

1-2 هدف پژوهش 5

 

1-3 سؤال پژوهش 5

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

 

2-1 پیشینه نظری 8

 

2-1-1 مسئله پژوهش 8

 

2-1-2 انواع مسئله 10

 

2-1-2-1 انواع مسئله بر اساس نتایج حاصل از آن 10

 

2-1-2-1-1 مسئله افزایشی 10

 

2-1-2-1-2 مسئله اصلاحی 10

 

2-1-2-1-3 مسئله اثباتی 10

 

2-1-2-1-4 مسئله ردی 11

 

2-1-2-1-5 مسئله ترکیبی 11

 

2-1-2-2 انواع مسئله بر اساس اسم پرسشی 11

 

2-1-2-2-1 تحلیلی: 11

 

2-1-2-2-2 ادراکی 11

 

2-1-2-2-3 توصیفی 11

 

2-1-2-2-4 تاریخی 12

 

2-1-2-2-5 جغرافیایی 12

 

2-1-2-2-6 انسانی 12

 

2-1-2-2-7 کمی 12

 

2-1-2-2-8 سنجشی 12

 

2-1-2-2-9 تحلیل اعتبار 12

 

2-1-2-2-10 تفسیری 12

 

2-1-3 معیارهای مسئله پژوهشی مناسب 13

 

2-1-4 تفاوت سؤال و مسئله و مشکل 16

 

2-1-5 راه‌های دست‌یابی به مسئله پژوهش 17

 

2-1-6 تهدیدات و موانع انتخاب مسئله رساله 20

 

2-2 پیشینه پژوهشی 21

 

2-3 نتیجه‌گیری 32

 

فصل سوم: روش پژوهش

 

3-1 روش پژوهش 34

 

3-2 ابزار پژوهش 35

 

3-3 روش گردآوری اطلاعات 35

 

3-3-1 گام نخست: کسب اطلاعات و آمادگیهای لازم: 36

 

3-3-2 گام دوم: مطالعهی پژوهشهای مرتبط با موضوع و مطالعه پیشینه نظری   37

 

3-3-3 گام سوم: تدوین سؤالات محوری 37

 

3-3-4 گام چهارم: انجام مصاحبه‌های اولیه و درک نقاط قوت و ضعف آنها   38

 

3-3-5 گام پنجم: انجام و رعایت استلزامات پیش از مصاحبه: 38

 

3-3-5-1 ارائه راهنمای مصاحبه به مشارکت‌کنندگان 38

 

3-3-5-2 جلب رضایت و همکاری مشارکت‌کنندگان جهت انجام مصاحبه 38

 

3-4 ملاحظات اخلاقی 39

 

3-5 مشخص نمودن میدان پژوهش و نحوه دستیابی به مشارکت‌کنندگان: 40

 

3-6 انجام مصاحبه 42

 

3-7 نحوه کدگذاری اطلاعات گردآوری‌شده 44

 

3-8 شیوه تحلیل اطلاعات 46

 

3-9 اعتبار یافته‌های پژوهش 48

 

فصل چهارم: یافته‌های پژوهش

 

4-1 استخراج مفاهیم، مقوله‌ها و تم‌های حاصل از مصاحبه با دانشجویان دکتری علوم انسانی 51

 

4-2 استخراج مفاهیم، مقوله‌ها و تم‌های حاصل از مصاحبه با دانشجویان دکتری علوم پایه 73

 

4-3 استخراج تم‌های مشترک حاصل از مصاحبه با دو گروه دانشجویان رشته‌های علوم انسانی و علوم پایه 88

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

 

5-1 نتایج و تفاسیر 92

 

5-1-1 تخصص علمی استاد راهنما 93

 

5-1-2 منش و ویژگی‌های شخصیتی استاد راهنما 94

 

5-1-3 توانمندی دانشجو 96

 

5-1-4 انگیزه دانشجو 98

 

5-1-3 مهارت های دست یابی به منابع کشف مسئله پژوهش 99

 

5-1-3-1 بهره‌گیری از طرح‌ها، اولویت‌ها و پیشنهادات پژوهشی 99

 

5-1-4 مکاتبه با افراد ذی‌صلاح 101

 

5-1-4 ویژگی‌های مسئله مناسب پژوهش 102

 

5-1-4-1 علاقمندی پژوهشگر به موضوع پژوهش: 102

 

5-1-4-2 بدیع بودن و پرهیز از تکرار گرایی در انتخاب مسئله پژوهش   105

 

5-1-4-3 کاربردی بودن و مفید بودن پژوهش 107

 

5-1-5 عوامل موثر در کشف مسئله مناسب پژوهش 108

 

5-1-5-1 مطالعه پژوهش‌های قبلی و کسب تخصص در زمینه مسئله پژوهش 109

 

5-1-6 تدارک توشه سفر پژوهش 110

 

5-1-6-1 توجه به مواد اولیه و امکانات در دسترس 110

 

5-1-7 فراز و نشیب‌های پیش روی محقق در انتخاب مسئله پژوهش 112

 

5-1-7-1 روحیه مدرک‌گرایی و پژوهش رفع تکلیفی 113

 

5-1-7-2 پراکندگی و وسعت در حوزه پژوهش 114

 

5-1-8 صرف زمان 115

 

5-2 جمع‌بندی بحث و نتیجه‌گیری 117

 

5-7 محدودیت‌های پژوهشی 123

 

5-6 پیشنهادات پژوهش 124

 

5-6-1 پیشنهادات کاربردی 124

 

5-6-2 پیشنهادات پژوهشی 125

 

پیوست 2

 

اجازه‌نامه پژوهش 2

 

سؤالات محوری پژوهش 3

 

فهرست جداول                                    

 

جدول 3-1 اطلاعات دموگرافیک پژوهیدگان 42

 

جدول 4-1 کلیه مقوله‌ها و مفاهیم استخراج‌شده از تجربیات دانشجویان دکتری علوم انسانی جهت انتخاب مسئله پژوهش 52جدول 4-2 تم‌های اصلی استخراج‌شده از تجربیات دانشجویان دکتری علوم انسانی جهت انتخاب مسئله پژوهش 71

 

جدول 4-3 کلیه مقوله‌ها و مفاهیم استخراج‌شده از تجربیات دانشجویان دکتری علوم پایه جهت انتخاب مسئله پژوهش 74

 

جدول 4-4 تم‌های استخراج‌شده از (مصاحبه) تجربیات دانشجویان دکتری علوم پایه جهت انتخاب مسئله پژوهش 87

 

جدول 4-5 مجموعه تم‌های مشترک حاصل از تجربیات دانشجویان دکتری علوم انسانی و علوم پایه در انتخاب مسئله پژوهش 89

 

فهرست اشکال                          

 

شکل 2-1 انواع مسئله (قبول،1390؛ فرهنگی و صفر زاده، 1385؛ رضی، 1391)   12

 

شکل 2-2 ویژگی‌های مسئله پژوهش با بهره گرفتن از پیشینه موجود 16

 

شکل 2-3 فرآیند یافتن مسئله شایسته پژوهش (کراسول، 2005؛ الیس و لوی، 2008).   20

 

شکل 4 -1 روابط تم‌های مشترک مستخرج از تجربیات دانشجویان دکتری علوم انسانی و علوم پایه جهت انتخاب مسئله پژوهش 91

 

           چکیده

 

یکی از دغدغه‌ها‌ی اصلی دانشجویان دکتری انتخاب مسئله پژوهش برای انجام رساله‌ی است که در این مسیر آنها با چالش‌های جدی مواجه هستند. هدف از این پژوهش، بررسی تجارب زیسته دانشجویان دوره‌ی دکتری رشته‌های علوم انسانی و علوم پایه دانشگاه فردوسی مشهد در انتخاب مسئله رساله‌ دکتری بود. جامعه پژوهش کلیه‌ی دانشجویان دوره‌ی دکتری دانشکده علوم پایه و دانشکده های علوم انسانی در سال 1393-1392 بودند. نمونه پژوهش شامل 25 نفر از این دانشجویان بود، به شیوه‌ی نمونه‌گیری هدفمند و مبتنی بر ملاک انتخاب شدند. پژوهش حاضر از رویکرد کیفی و با روش پدیدارشناسی توصیفی انجام پذیرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساخت‌یافته بود. برای تحلیل اطلاعات از روش تحلیل تفسیری و رویکرد مقایسه مداوم استراوس و کوربین استفاده شد. جهت کسب اعتبار پژوهش از روش‌های توصیف غنی و انتخاب هدفمند مشارکت‌کنندگان، نگارش یادداشت‌های تأملی، کفایت اجماعی و کدگذار ثانوی استفاده شد. یافته‌های پژوهش بر اساس مصاحبه با دو گروه از دانشجویان دکتری رشته‌های علوم انسانی و علوم پایه برای انتخاب مسئله پژوهش، در قالب ده مضمون مشترک: مضمون اول تخصص علمی استاد راهنما، مضمون دوم ویژگی‌های شخصیتی استاد راهنما شامل رابطه استاد راهنما- استاد مشاور- دانشجو و رهبری استاد راهنما می باشد؛ مضمون سوم توانمندی دانشجو شامل جسارت علمی و صبر و شکیبایی وی برای ورود به عرصه های مجهول و کمتر توجه شده می باشد؛ مضمون چهارم انگیزه دانشجو؛ مضمون پنجم مهارت‌های دست‌یابی به منابع کشف مسئله پژوهش شامل: بهره‌گیری از اولویت‌ها و طرح‌ها و پیشنهادات پژوهشی، مکاتبه با افراد ذی صلاح می‌باشد؛ مضمون ششم ویژگی‌های مسئله پژوهش شامل: علاقمندی پژوهشگر به موضوع پژوهش، بدیع بودن، کاربردی بودن می‌باشد؛ مضمون هفتم عوامل موثر بر شناسایی و کشف مسئله مناسب پژوهش که شامل: مطالعه عمیق و دقیق پژوهش قبلی می باشد؛ مضمون هشتم تدارک توشه سفر پژوهش شامل: دسترسی به منابع و امکانات و افزایش توانمندی در بهره‌گیری از منابع موجود می باشد؛ مضمون نهم فراز و نشیب‌های پیش رو محقق در انتخاب مسئله پژوهش که شامل: عدم وجود روحیه مدرک‌گرایی و انجام پژوهش رفع تکلیفی، وسعت و پراکندگی حوزه پژوهش می باشد و آخرین مضمون مشترک زمانبر بودن فرآیند انتخاب مسئله می‌باشد؛ کشف و طبقه بندی شدند.

 

کلید واژگان: تجربه زیسته، انتخاب مسئله، رساله دکتری، علوم انسانی، علوم پایه                                         

 

1-1 بیان مسئله

 

از وظایف عمده آموزش عالی رشد دانشجویان از طریق افزایش دانش، مهارت، نگرش‌ها و توانایی‌ها و توان‌بخشی آنان به عنوان فراگیری دائماً نقاد و متفکر است. این هدف زمانی حاصل خواهد شد که نظام آموزش عالی مبتنی بر پژوهش و تحقیق باشد، به فعالیت‌های پژوهشی میدان عمل ببخشد، جاذبه‌های پژوهشی را فراهم و از نتایج و فرآیندهای آنها در تحول و گسترش کلیه ابعاد زندگی انسان، استفاده نماید و در رشد و اعتلای بسیاری از زمینه‌های علمی و عملی جامعه گام بردارد (عزیزی، 1385؛ اتزکویتز[1]، 2003؛ گدازگر و علیزاده اقدم، 1385). پیشرفت هر جامعه‌ای در نتیجه پژوهش حاصل می‌گردد. افزون بر این، پژوهش یاری‌رسان انسان در پیدا کردن راه‌حل مسئله و حل تضادهاست (کومار، 1381: 5؛ آبرامسون[2]، 2002). یکى از اهداف سازمان‏هاى آموزشى و تحقیقاتى، تربیت و پرورش انسان‏هایى توانمند در

 

مسلمان درگروِ شناخت جهان بینی اسلام است و تنها در این صورت است که می توان به ارزشهای تعیین کننده هویت زن مسلمان دست یافت. پایان نامه حاضر پژوهشی در زمینه بررسی ابعاد هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره) است. روش مورد استفاده در این پژوهش روش کیفی و از نوع تحلیل اسنادی است که سعی شده است با مراجعه به منابع مرتبط با موضوع، ضمن بیان کلیاتی در خصوص ابعاد هویت زن مسلمان از دیدگاه اسلام، ابعاد آن دراندیشه امام خمینی(ره) نیز مورد بررسی قرار گیرد. یافته های تحقیق نشان می دهد که امام خمینی(ره) در چهارچوب جهان بینی توحیدی و مقام انسانی زن، به تبیین ابعاد هویت زن در خانواده و اجتماع پرداخته اند و در جامعه اسلامی با ساختاری مبتنی بر ایدئولوژی اسلامی هویت، جایگاه و نقش زن مسلمان را مثبت و سازنده می دانند. زن مسلمان در اندیشه ایشان فعال در صحنه  سیاسی، اجتماعی و دارای نقش تعیین کننده در پیروزی انقلاب اسلامی است. طبق نظر ایشان، نقش مثبت و سازنده زن مسلمان وحضور وی در عرصه های مختلف، باید همراه با حفظ عفاف و رعایت موازین اسلامی صورت گیرد، تا حیثیت و منزلت زن مسلمان حفظ گردد. بدین ترتیب با تغییر روحیات و ذهنیات جامعه توسط نقش مثبت و سازنده زن، اهداف نظام اسلامی تأمین می شود و اگر این نقش منفی و مخرب باشد نتیجه عکس خواهد داد. بنابراین تفکرات خاص امام خمینی(ره) تأثیر بسزایی در فرهنگ و باور زن و بر فکر و اندیشه وی داشته و افق دید وی را وسیع کرده و حرکت زن را به سوی کمال و پیشرفت سرعت بخشید. درپرتو اندیشه و بیانات ایشان زن دریافت که در خانواده و نظام اسلامی جایگاه ویژه و نقش بسزایی دارد و می تواند با حفظ عفاف در جامعه، در همه عرصه ها اعم از سیاسی، فرهنگی، نظامی و . ‌ حضور فعال، سازنده و سرنوشت ساز پیدا کند.

 

کلید واژه ها: هویت دینی،‌ زن مسلمان، اسلام،‌ امام خمینی(ره)، انقلاب اسلامی، مشارکت

 

     عنوان                                                                                                          صفحه 

 

 فصل اول: کلیات تحقیق. 1

 

الف. بیان مسأله .2

 

ب. اهمیت و ضرورت تحقیق. .4

 

پ. اهداف تحقیق. .4

 

ت. سؤال های تحقیق .5

 

ث. پیشینه تحقیق .5

 

ج. روش انجام تحقیق 15

 

چ. ابزار گردآوری اطلاعات . 15

 

ح. محدوده زمانی و مکانی تحقیق . 16

 

خ. سازمان دهی فصول تحقیق 16

 

فصل دوم: مفاهیم و مبانی نظری 17

 

مقدمه .. 18

 

الف. مفهوم، ابعاد و انواع هویت دینی. 18  

 

مفهوم هویت دینی . 18
 

1. مفهوم هویت . 18
 

2. مفهوم دین 21
 

3. مفهوم هویت دینی 22
 

مؤلفه های هویت دینی . 25
 

ابعاد هویت دینی . 26
 عنوان                                                                                                            صفحه

 

    3 . 1. بعد دینداری ( نگرشی). 26

 

2. بعد فرهنگی (تعهدی) 27
 

3. بعد تاریخی (تعلقی) 27
 

انواع هویت دینی 28
 

1. هویت دینی سنتی .28
 

2. هویت دینی بازتابی .28
ب. مبانی نظری هویت زن مسلمان29

 

مبانی نظری هویت زن مسلمان در اندیشه اسلام.29
 

1. بعد انسانی هویت زن مسلمان در اندیشه اسلام. 29
 

1. 1. آفرینش انسان .29
 

1. 2. فلسفه آفرینش زن .30
 

1. 3. احیاء شخصیت زن 32
 

1. 4. مقام خلافت و جانشینی .34
 

1. 5. اشتراک زن و مرد در انسانیت .35
 

1. 6. عنصرگناه بودن زن .36
 

1. 7. بهره مندی از ارزش های انسانی 37
 

1. 8. تکامل و اوج گرایی .38
 

1. 9. کرامت زن در معرفت و شناخت .39
 

1. 10. کرامت زن در قابلیت هدایت .41
 

1. 11. زنان اسوه و الگو .42
 عنوان                                                                                                            صفحه

 

1. 11. 1. حضرت خدیجه(س) 44
          1.1. 11. 2. حضرت فاطمه(س) .45

 

1. 11. 3. حضرت مریم(س) . 46
          1.1. 11. 4. آسیه .46

 

2. بعد خانوادگی هویت زن مسلمان در اندیشه اسلام47
 

2. 1. موازنه حقوق و تکالیف 47
 

2. 2. تکریم زن در جایگاه دختر .48
 

2. 3. تکریم زن در جایگاه همسر .49
 

2. 4. تکریم زن در جایگاه مادر 50
 

3. بعد اجتماعی هویت زن مسلمان در اندیشه اسلام.51
 

3. 1. حیاء و عفاف . 51
 

3. 2. تعلیم و تعلم .53
 

4. بعد اقتصادی هویت زن مسلمان در اندیشه اسلام 54
 

1. 1. حق مالکیت 54
     1 . 4. 2. حق اشتغال .57 

 

4. 3. حق ارث 58
 

4. 4. حق مهریه 61
 

4. 5. حق نفقه .63
 

4. 6. حق دیه .65
 عنوان                                                                                                              صفحه

 

5. بعد سیاسی هویت زن مسلمان در اندیشه اسلام67
 

5. 1. بیعت 67
 

5. 2. هجرت .68
 

5. 3. جهاد 70
 

5. 4. حکومت 72
 

5. 5. امر به معروف و نهی 73
 

5. 6. شورا 74
 

مبانی نظری هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره) .75
 

1. هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره) .75
 

1. 1.تجربه تاریخی زندگی امام خمینی(ره) و تأثیرآن در بازسازی هویت زن مسلمان 77
 

1. 2. نقش هستی شناسی امام خمینی(ره) و تأثیرآن در بازسازی هویت زن مسلمان.78
 

1. 3. نقش اسلام شناسی امام خمینی(ره) و تأثیرآن در باز سازی هویت زن مسلمان79
 

1. 4. نقش انسان شناسی امام خمینی(ره) و تأثیرآن در بازسازی هویت زن مسلمان 79
 

1. 4. 1. ویژگی های انسان در اندیشه امام خمینی(ره)80
 

1 .4. 1. 1. جلوه رحمت الهی و خلیفه اللهی انسان 82
 

1 .4. 1. 2. حقیقت جویی و سعادت طلبی انسان 82
 

1 .4. 1. 3. اختیار و آزادی انسان 83
 

1 .4. 1. 4. عدالت خواهی انسان .85
 

1 .4. 1. 5. تربیت پذیری و تهذیب نفس انسان . 85
عنوان                                                                                                            صفحه

 

1 .4. 1. 6. جامعیت و لایتناهی بودن انسان 87
 

1 .4. 1. 7. دو بعدی بودن انسان 88
 

1 .4. 1. 8 فطرت کمال گرایانه انسان.90
 

1 .4. 1. 9. آزادی خواهی انسان .92
 

1. 5. هویت اسلامی _ انسانی در اندیشه امام خمینی(ره) 92
 

1. 6. هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره) 96
      جمع بندی .98

 

                فصل سوم: بعد اجتماعی ـ اقتصادی هویت زن مسلمان دراندیشه امام خمینی(ره)100

 

مقدمه .101

 

الف. الگوی مشارکت اجتماعی زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره) 101   

 

حضرت فاطمه(س) الگوی مشارکت اجتماعی زن مسلمان .101
 ب. بعد اجتماعی هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره).105

 

مشارکت اجتماعی زنان با حفظ جهات شرعی 108
 

زمینه های مشارکت اجتماعی زنان 111
 

1. مشارکت در سازندگی جامعه 111
 

2. مشارکت در عرصه علمی و فرهنگی .114
پ. بعد اقتصادی هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره) .118

 

فعالیت اقتصادی زن 118

 

به جهت تدوین چهارچوب ارزیابی و پیدا کردن متغیرها و مقوله­های مورد نیاز در تحلیل محتوا، ابتدا به طرح برداشت‌ها و تعابیر مختلفی که از فرهنگ وجود دارد و تاثیر هر یک بر سیاست­گذاری پرداخته خواهد شد و سپس ادبیات موضوع مورد مطالعه قرار می­گیرد و ابعاد مختلف سیاست­گذاری فرهنگی واکاوی شده و سپس مروری کلی به جریان‌های فرهنگی موجود در جامعه­ی ایرانی می­شود.

 

مقوله­های کلی که در تحلیل محتوای سیاست­های فرهنگی مورد استفاده قرار می­گیرد عبارتند از: نوع گزاره­های سیاست­گذاری، تعریف فرهنگ به کار گرفته شده، سرمشق و منشا، کارکرد مورد انتظار از فرهنگ، حوزه­ سیاست­گذاری شده، محدوده­ فرهنگ، ویژگی مورد تاکید از فرهنگ، و نهاد متولی اجرای سیاست مورد نظر.

 

یافته­ های تحقیق نشان می­دهد که در سیاست­های فرهنگی ایران تعریف وسیعی از فرهنگ مورد نظر است و بیشتر حجم سیاست­های فرهنگی ایران را ارزش­گذاری و هدف­گذاری تشکیل داده است نه سیاست به معنای واقعی کلمه. سیاست­های فرهنگی ایران کاملا دولتی است و حدود و ثغور دخالت­های دولت در آن مبهم است. سیاست­های فرهنگی از جهت هنجاری بودن و شریعت­گرایانه بودن سویافته است و به علاوه اینکه نیندیشیدههای فراوانی دارد. همچنین در متن سیاست­های فرهنگی تناقضاتی در سرمشق­های مورد استفاده دیده می­شود.

 

کلیدواژه‌ها: ­فرهنگ، سیاست فرهنگی، سیاست­گذاری فرهنگی، برنامه ­ریزی فرهنگی، جریان­شناسی فرهنگی، جریان­های فرهنگی، قانون اساسی، برنامه پنجم توسعه، سند سیاست­های فرهنگی

 

فهرست مطالب

 

مقدمه 6

 

1- کلیات 8

 

1-1- طرح مسئله 9

 

1-2- ضرورت تحقیق 9

 

1-3- تحدید موضوع و اهداف تحقیق 10

 

1-4- پرسش‌های تحقیق 12

 

1-5- روش‌های تحقیق 13

 

1-5-1- روش اسنادی 13

 

1-5-2- روش تحلیل محتوی 13

 

1-5-3- جامعه‌ی آماری سیاست‌های فرهنگی 13

 

2- فرهنگ و سیاست‌گذاری فرهنگی 14

 

2-1- مقدمه 15

 

2-2- مفاهیم سیاستِ فرهنگ، سیاست فرهنگی، و سیاست‌گذاری فرهنگی 16

 

2-3- تمایز برنامه‌ریزی فرهنگی و سیاست‌گذاری فرهنگی 17

 

2-4- سابقه سیاست‌گذاری فرهنگی در جهان 18

 

2-5- سابقه سیاست‌گذاری فرهنگی در ایران 19

 

2-6- تاثیر تعریف فرهنگ بر سیاست‌گذاری 20

 

2-7- سه تعریف از فرهنگ 22

 

2-7-1- تعریف هنجاری 24

 

2-7-2- تعریف توصیفی 25

 

2-7-3- تعریف اسنادی 26

 

2-8- ویژگی‌های فرهنگ 27

 

2-8-1- فرهنگ در مقابل طبیعت 28

 

2-8-2- فرهنگ، امری جمعی و مشترک 29

 

2-8-3- فرهنگ، امری نمادین 30

 

2-9- فرهنگ و جامعه 31

 

2-9-1- فرهنگ به مثابه یک ساختار 32

 

2-9-2- امر فرهنگی و امر اجتماعی 32

 

2-9-3- فرهنگ در مقابل سیاست و اقتصاد 33

 

2-9-4- اهمیت فرهنگ 33

 

2-9-5- دوگانگی‌های فرهنگ 34

 

2-10- امکان سیاست‌گذاری برای فرهنگ 35

 

2-10-1- فرهنگ و سیاست‌گذاری 35

 

2-10-2- جامعه و سیاست‌گذاری فرهنگی 36

 

2-10-3- دولت و سیاستگذاری فرهنگی 37

 

3- چهارچوب مفهومی سیاست فرهنگی 39

 

3-1- مقدمه 40

 

3-2- ویژگی‌های اجتماعی فرهنگ 40

 

3-2-1- فرهنگ عامل وحدت 40

 

3-2-2- اجتماعی شدن و بازتولید فرهنگی 41

 

3-2-3- فرهنگ عامل تمایز 42

 

3-2-4- هژمونی 42

 

3-2-5- ضد هژمونی 43

 

3-2-6- کالایی شدن فرهنگ 44

 

3-2-7- تغییر فرهنگی 45

 

3-2-8- فرهنگ‌پذیری 45

 

3-3- فرهنگ و هویت 46

 

3-3-1- فرهنگ، ابزار رفع نیاز 46

 

3-3-2- فرهنگ، عامل ایجاد هویت 46

 

3-3-3- پویایی هویت 47

 

3-3-4- فرهنگ و شخصیت 48

 

3-4- نیاز به سیاست‌گذاری برای فرهنگ 48

 

3-4-1- میراث فرهنگی، هنرهای زیبا و صنایع دستی 48

 

3-4-2- حقوق فرهنگی 49

 

3-4-3- ایجاد هویت ملی 50

 

3-4-4- جهانی شدن و مقاومت فرهنگی 51

 

3-4-5- فهم توسعه در معنای وسیع آن 52

 

3-4-6- تنوع فرهنگی و دموکراسی فرهنگی 53

 

3-4-7- مقابله با تبعات تمدن جدید و دموکراتیزه فرهنگی 55

 

3-5- سرمشق‌های سیاست فرهنگی 56

 

3-5-1- دو سرمشق موجود در سیاست‌گذاری فرهنگی در ایران 58

 

3-6- مراحل سیاست‌گذاری فرهنگی 60

 

3-7- اجزای سیاست فرهنگی 61

 

4- جریا‌ن‌های فرهنگی ایران 64

 

4-1- مقدمه 65

 

4-2- سنخ‌شناسی جریان‌های فرهنگی 65

 

4-3- شرح جریان‌های فرهنگی 69

 

4-3-1- اسلام‌گرایی 69

 

4-3-2- نوگرایی دینی (روشنفکری دینی) 77

 

4-3-3- نوگرایی سکولار 83

 

4-3-4- میانه‌روی سیاسی و اصلاح‌طلبی 87

 

4-3-5- اسلام سنتی 92

 

4-3-6- تکنوکراسی 94

 

4-3-7-  مقایسه بین جریان‌های فرهنگی 94

 

5- تحلیل محتوای سیاست‌های فرهنگی 97

 

5-1- مقدمه 98

 

5-2- روش تحلیل محتوا 98

 

5-2-1- ترکیب روش کمی و کیفی 99

 

5-3- طرح تحقیق 99

 

5-3-1- اهداف جزئی و متغیرهای تحقیق 100

 

5-3-2- واحد تحلیل 103

 

5-4- اجرای کدگذاری 103

 

5-4-1- قانون اساسی 104

 

5-4-2- سند سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران 105

 

5-4-3- برنامه پنجم توسعه 106

 

5-5- جمع‌بندی کدگذاری‌ها 107

 

5-6- تفسیر بیشتر یافته‌ها 110

 

5-7- اعتبار 113

 

5-8- پایایی 113

 

6- بحث و نتیجه‌گیری 116

 

6-1- مقدمه 117

 

6-2- مروری بر سه متن سیاست فرهنگی ایران 117

 

6-3- مروری انتقادی بر سیاست‌های فرهنگی ایران 119

 

6-3-1- مناقشه جریانهای فرهنگی بر سر سیاستهای فرهنگی 121

 

6-3-2- جمعبندی نهایی 122

 

6-4- تحقیق موجود، مشکلات و آینده‌نگری 124

 

منابع 126

 

این تحقیق بر آن است تا به این پرسش اساسی پاسخ دهد که الگوی سبک زندگی زن مسلمان ایرانی در عرصه های نقش اجتماعی و مصرف و پوشش دارای چه مولفه هایی بوده و راهکار تقویت آن در جامعه چیست؟ روش مورد استفاده در این تحقیق کیفی و از نوع تحلیل اسنادی است و البته علاوه بر مطالعه متون و منابع روایی معتبر، مصاحبه از صاحبنظران این عرصه نیز انجام شده است. یافته های این تحقیق حاکی از آن است که نامطلوب بودن اختلاط زن و مرد، عزت و شأن زن و اصالت خانواده با محوریت زن از جمله عناصر نظام ارزشی حاکم در تعیین کیفیت نقش اجتماعی زنان است و نکوهش اسراف و تجمل گرایی، نیاز حقیقی و نیاز کاذب، زهد و قناعت، تبرج مطلوب برای زنان از جمله عناصر نظام ارزشی حاکم بر الگوی مصرف زن مسلمان و کارکردهای اجتماعی و فردی حجاب از ملاحظات مربوط به الگوی پوشش زن مسلمان لحاظ شده است. در پایان تحقیق همچنین راهکارهایی پیرامون تقویت الگوی استخراج شده در جامعه ارائه شده است.

 

کلیدواژه ها: الگوهای سبک زندگی، زن مسلمان ایرانی، مصرف، نقش اجتماعی، حجاب و پوشش.

 

 فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

الف. بیان مساله 1

 

ضرورت و اهمیت تحقیق . 4
پ. اهداف تحقیق . 4

 

سوالات تحقیق . 4
 

تعریف مفاهیم 5
 

پیشینه تحقیق 6
 

روش انجام تحقیق 13
 

ابزار گردآوری اطلاعات . 13
 

محدوده زمانی و مکانی تحقیق 13
 

سازماندهی فصول 13
فصل دوم: چهارچوب نظری تحقیق

 

مقدمه . 15

 

الف. مبانی هستی شناختی 16

 

هستی مخلوق 16
 

هستی هدفمند و منتظم . 16
 

تناسب میان تکوین و تشریع . 18
 

دنیا و آخرت . 20
 

عالم غیب 21
ب. مبانی انسان شناختی . 23

 

انسان بنده و خلیفه خدا . 23
 

انسان موجودی ذو ابعاد 24
عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

فطرت انسان . 26
 

انسان موجودی محدود . 27
 

انسان موجودی مختار . 27
پ. مبانی زن شناختی . 28

 

اشتراک زن و مرد در انسانیت . 28
 

تفاوت های زن و مرد در خلقت 30
               1.2. نقصان عقل 33

 

               2.2. کمال احساس 35

 

               3.2. ضعف جسمانی 35

 

               4.2. غیرت در مردان 36

 

               1.2. صبر و حیا در زنان . 37

 

آفرینش اصیل زن . 38
ت. مبانی معرفت شناختی . 40

 

منزلت عقل در هندسه معرفت دینی . 40
 

منزلت وحی در هندسه معرفت دینی 41
 

نسبت میان عقل، نقل و وحی 43
ج. مبانی دین شناختی 45

 

فرد و جامعه . 45
 

نقش دین در تشریع و قانونگذاری . 46
 

معیار ارزشمندی و ارزش گذاری 47
 

نظام حق و تکلیف 48
 

عدل و حکمت الهی . 49
جمع بندی . 51

 

 

 

عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

فصل سوم: مولفه های الگوی نقش اجتماعی زن مسلمان ایرانی پس از انقلاب اسلامی

 

مقدمه . 55

 

الف. اصول و پیش فرض های حاکم بر دیدگاه اجتماعی اسلامی . 56

 

تعالی فرد در گرو تعالی جامعه 56
 

معیار ارزشمندی نقش ها . 56
 

جایگاه مرد و زن در اقتصاد خانواده و جامعه . 58
 

نقش های مکمل و موازی . 59
 

اصالت خانواده و مصالح آن . 60
ب. نظام ارزشی حاکم در بحث نقش زنان 64

 

مطلوب نبودن اختلاط زن و مرد 64
 

عزت و احترام زن 65
 

محوریت زن در خانواده . 66
 

تاکید بر مربی بودن زن . 68
پ. مولفه های نقش اجتماعی زنان 70

 

همسری 70
 

مادری 72
 

خانه داری . 74
 

تحصیل . 75
 

آموزش و تربیت . 78
 

اشتغال و فعالیت اقتصادی 79
 

مشارکت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی . 87
 جمع بندی 89

 

فصل چهارم: مولفه های الگوی مصرف زن مسلمان ایرانی پس از انقلاب اسلامی

 

 مقدمه . 90 

 

عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

الف. اصول و پیش فرض های حاکم بر دیدگاه اسلام در باب مصرف 91

 

سطوح رفاه در دیدگاه اسلامی 91
 

مصرف مطابق با شان عرفی افراد . 91
 

فقر و غنا . 92
 

قاعده نفی سبیل و ارتباط مصرف با تولید 94
 

مفهوم نیاز 95
          1.5. مد و مصرف گرایی مدرن . 96

 

          2.5. تاملی بر پدیده خرید فراغتی . 98

 

          3.5. نقش تبلیغات بازرگانی در ایجاد نیاز کاذب . 100

 

          4.5. فرهنگ مبتنی بر چشم و هم چشمی . 101

 

ب. نظام ارزشی اسلام در باب مصرف 102

 

نکوهش اسراف 102
         1.1. محدوده اسراف 103

 

زهد 105
 

قناعت و صرفه جویی . 107
 

انفاق 107
 

تبرج مطلوب برای زن . 108
 

نکوهش چشم و هم چشمی 109
 

مذمت تجمل گرایی . 110
 

شکر و طلب روزی از خدا 111
پ. مولفه های الگوی مصرف زن مسلمان ایرانی 112

 

پوشاک 112
 

وسایل زندگی . 113
 

مصارف آرایشی و بهداشتی 114
عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

وقت و زمان . 115
 

وسیله نقلیه شخصی . 115
 

انفاق 116