نقیب زاده،احمد؛پیشین،ص ۱۵۳٫ ↑
اسمیت،استیو؛ بیلیس،جان؛جهانی شدن سیاست:روابط بین الملل در عصر نوین،ترجمه ابوالقاسم راه چمنی و دیگران،انتشارات ابرار معاصر،۱۳۸۳،صص ۳۹۰-۳۹۷٫ ↑
خرازی،کمال؛تحولات مربوط به سیستم امنیت دسته جمعی در دوره بعد از جنگ سرد،مجله تحقیقات حقوقی،شماره ۱۵،اردیبهشت ۱۳۷۳،ص۲۰۳٫ ↑
Johnson,Howard C and Niemeyer,Gerhart,’’Collective Security:The Validity of an Ideal’’,International Organization Journal 8(1954),pp19-20. ↑
Self Help ↑
خودیاری یکی از مفاهیم مصطلح در حقوق مسئولیت بیت المللی دولت ها و حقوق توسل به زور می باشد. از این مفهوم تعاریف بسیار زیادی به عمل آوده است. از نظر برخی ،خودیاری در مفهوم وسیع برای اشاره به اقداماتی به کار می رود که توسط دولت زیان دیده علیه دولتی که یک قاعده حقوق بین الملل را در قبال دولتی دیگر نقض کرده است انجام می شود.برخی دیگر معتقدند خودیاری،عنوانی برای طیفی از اقدامات یک جانبه است که از آنها با واژگان مختلف یاد می شود و این تعدد واژگان ناشی از اختلاف در کاربرد این واژه ها در رشته های آکادمیک سیاست و حقوق است.از نظر آنها رایج ترین و عام ترین واژه از این جهت،مجازت است که بدون تبعیض برای کلیه اقدامات نظامی،سیاسی و اقتصادی و صرف نظر از اهداف و کاربردهای یک جانبه یا چندجانبه به کار گرفته می شود.دیگر واژکانی که ذیل این عنوان می آیند عبارتند از اقدامات متقابل،اقدامات تلافی جویانه،تعلیق و اختتام معاهدات،تدابیر متقابل و معامله متقابل.نظر به تلقی مفهومی و تجلی رویه ای که از این مفهوم در حقوق بین الملل وجود داشت،به هنگام بحث های واژگانی در مورد انتخاب معادل صحیح برای اقدامات متقابل در کمیسیون نیز اعضای کمیسیون عموما مخالف کاربرد این واژه در پیش نویس مواد بودند. به عنوان مثال جاکو ویدز اظهار داشت مفهوم خودیاری ،مفهومی بسیار کلی است و صحیح نیست در چهارچوب متن حاضر به آن توجه شود.بنونا نیز اظهار کرد که این مفهوم هیچ معنای حقوقی ندارد و تنها برای توسعه مفهوم دفاع مشروع به کار می رود.باوت نیز معتقد بود واژه خودیاری باید کنار گذاشته شود..برای اطلاعات بیشتر در مورد مفهوم خودیاری و تمایز آن با سایر مفاهیم مشابه ن.ک به :ابراهیم گل،علیرضا،اقدامات متقابل و مسئولیت بین المللی ناشی از منافع جمعی،انتشارات خرسندی،چاپ اول،۱۳۹۲،صص۳۴-۳۶٫ ↑

سنجابی،علی رضا؛نظریه امنیت دسته جمعی،مجله کنترولر،بهار و تابستان ۱۳۷۹،شماره ۹ و ۱۰،ص۳۶٫ ↑
ای اسنایدر،کریگ؛ساختارهای امنیت دسته جمعی،ترجمه محمود عسگری،فصلنامه راهبرد،پاییز ۱۳۸۰،شماره ۲۱،ص۲۸۵٫ ↑
‘’Balance of Power’’ ↑
‘’Global Government’’ ↑
Sample, Tex,’’ Human Nature, Interest, and Power: A Critique of Reinhold Niebuhr’s Social Thought’’, Wipf and Stock Publishers, ۲۰۱۳,p89.
↑
Virmani, Arvind,’’ Propelling India from Socialist Stagnation to Global Power: Growth process’’, Academic Foundation,2006,p257.
↑
‘’Order Without Government’’ ↑
بند یک ۱۶ میثاق جامعه ملل مقرر می دارد: ((هرگاه یکی از اعضای جامعه با وجود تعهدات ناشی از مواد ۱۲،۱۳ و ۱۵ به جنگ توسل جوید مثل این است که با تمام اعضای جامعه وارد کارزار شده باشد.در این صورت اعضای جامعه باید اولا روابط تجاری و اقتصادی خود را با آن کشور بی درنگ قطع کنند و ثانیا از ایجاد هرگونه رابطه میان اتباع خود و اتباع کشوری که نقض تعهد کرده ،جلوگیری به عمل آورده و ثالثا تمام مراودات مالی و تجاری شخصی میان اتباع دولت خاطی و اتباع کشورهای دیگر را اعم از اینکه عضو جامعه باشند یا نباشند ،برهم زنند.))بند دوم ماده ۱۶ نیز مقرر می دارد: ((در این مورد،شورای اجرایی موظف است به دولت هایی که به لحاظ این اختلاف منافع آنها به خطر افتاده است توصیه کند که نیروهای نظامی خود شامل زمینی،دریایی و هوایی را تجهیز کنند تا بتوانند نیروهای مسلح جامعه را که مامور به اجراء در آوردن تعهدات بین المللی هستند،یاری دهند.))نخستین باری که یک دولت عضو جامعه ملل به ماده ۱۶ میثاق جامعه ملل استناد نمود در زمان حمله نظامی ایتالیا به اتیوپی در ۳ اکتبر ۱۹۳۵ بود.دولت اتیوپی در ۱۷ مارس و مجددا در ۵ سپتامبر همان سال رسما از جامعه ملل خواست تا به اختلاف با ایتالیا برحسب فرایند موجود در ماده ۱۶ میثاق رسیدگی نماید.به دنبال این درخواست،کمیته ای متشکل از شش دولت پرتغال،بریتانیا،فرانسه،شیلی،دانمارک و رومانی تشکیل و گزارش خود را در ۷ اکتبر مبنی بر اینکه ایتالیا در نقض میثاق جامعه ملل متوسل به زور شده است؛تسلیم شورای جامعه ملل نمودند.تمامی دول عضو به جز ایتالیا این گزارش را مورد تایید قرار دادند.دولت ایتالیا با این استدلال که ((از انجا که این مساله(حمله ایتالیا به اتیوپی)برمنافع اساسی-ایتالیا- تاثیر گذاشته و اهمیت اساسی برای امنیت و تمدن ایتالیا دارد ))،همچنان بر موضوع خود به عدم پذیرش گزارش کمیته فوق الذکر تایید کرد.به دنبال اصرارر دولت ایتالیا بر قانونی بودن اقدام خود،کمیته ای موسوم به کمیته ی هماهنگی(Coordination Committee) به زودی تشکیل و پیشنهاد وضع تحریم بر علیه ایتالیا از جمله تحریم های تسلیحاتی و اعتباری و واردات و صادرات کالاها و خدمات را داد و خواستار برقراری یک سیستم هماهنگ میان تمامی دولت های تحریم کننده شد.در پیشنهاد اعمال این تحریم ها،کمیته هماهنگی به مواد مختلف میثاق به ویژه ماده ۱۶ استناد نموده بود.از آنجا که فرانسه و روسیه از این بیم داشتند که اعمال تحریم دهاذببر علیه ایتلیا ممکن است به افزایش دامنه جنگ بیانجامد بنابراین با آن به مخالفت برخاسته و این پیشنهاد تحریم ها هیچ گاه حالت عملی به خود نگرفت.نتیجه این فرایند آن بود که جامعه ملل در اولین آزمایش خود رد اعمال سیستم امنیت دسته جمعی خود بر مبنای ماده ۱۶ خود با شکست مواجه شد.برای اطلاعات بیشتر در این مورد ن.ک به :
Metaferia, Getachew,’’ Ethiopia and the United States: History, Diplomacy, and Analysis’’, Algora Publishing, 2009,pp34-35.
↑
تقوایی،احسان؛نقش سازمان پیمان امنیت جمعی در امنیت اوراسیای مرکزی،فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز،شماره ۷۶،زمستان ۱۳۹۰،ص۳٫ ↑
سیستم امنیت دسته جمعی سازمان ملل متحد به طور کلی در قالب دو ماده (۱)۲۴ و ۴۳(۱) منشور ملل متحد جلوه گر می باشد. بند یک ماده ۲۴ مقرر می دارد که ((به منظور تامین اقدام سریع و موثر از طرف ملل متحد،اعضای آن مسئولیت حفظ صلح و امنیت بین المللی را به شورای امنیت واگذار می نمایندواگذار می نمایند و موافقت می کنند که شورای امنیت در اجرای وظایفی که به موجب این مسئولیت بر عهده دارد از طرف آنها اقدام نماید.))؛ بند یک ماده ۴۳ منشور نیز مقرر می دارد: ((کلیه اعضای ملل متحد به منظور شرکت در حفظ صلح و امنیت بین المللی متعهد می شوند که نیروهای مسلح و تسهیلات منجمله حق عبور لازم برای حفظ صلح و امنیت بین المللی را بنا به درخواست شورای امینت و بر طبق موافقت نامه های خاص در اختیار آن شورا قرار دهند.)) ↑
ساعد،نادر؛بازپژوهی جنگ تحمیلی و قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت در پرتو موازین حقوق بین الملل،فصلنامه سیاست دفاعی،تابستان ۱۳۸۳،شماره ۴۷،ص۴۹٫ ↑
نجفی اسفاد،مرتضی،۱۳۹۲،ص۳۲۱٫ ↑
سادات میدانی،سید حسین،۱۳۸۴،ص۴۹٫ ↑
The Inter-American Convention Against the Illicit Manufacturing of and Trafficking in Firearms, Ammunition, Explosives, and Other Related Materials (CIFTA) ↑
For more information about these international instruments see : Jean-Claude Berthélemy, Robert S. McNamara and Somnath Se, The Disarmament Dividened: Challenges for Development Policy, Policy Brief No. ۸ published by the OECD also available on the following website: http://www.oecd.org/dev/1918844.pdf ↑
The Nairobi Protocol for the Prevention, Control and Reduction of Small Arms and Light Weapons in the Great Lakes Region and The Horn of Africa ↑
Bamako Declaration on an African Common Position on the Illicit Proliferation, Circulation and Trafficking of Small Arms and Light Weapons ↑
‘’In Larger Freedom:Towards Security,Development, and Human Rights For All’’ ↑
Doc.A/59/2005 of 21 March 2005, para 126. ↑
الهی نژاد،حسین؛درآمدی بر فلسفه مهدویت پژوهی،فصلنامه انتظار موعود،تابستان و پاییز ۱۳۹۰،شماره ۳۵،ص۶۵٫ ↑
البته اصل مهدویت همان گونه که معظم له(مدظله العالی) می فرمایند مورد اتفاق تمامی مسلمین است اما((فرق شیعه با دیگران این است که شیعیان آن منجی را با نام و نشان،با خصوصیات گوناگون می شناسند اما دیگر مسلمانان که به منجی هم معتقدند،منجی را نمی شناسند؛تفاوت این جاست ،والا اصل مهدویت مورد اتفاق همه مسلمان هاست.))بیانات معظم له(مد ظله العالی) در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت نیمه شعبان مورخه ۲۹/۰۶/۱۳۸۲٫هم چنین ایشان در بیان دیگری می فرمایند: ((در همه ادیان الهی،تقریبا کلیاتی از حقیقت مهدویت بیان شده اما در اسلام این موضوع از مسلمات است و در میان مذاهب اسلامی نیز،شیعه،موضوع مهدویت را با مصداق روشن و جزییات خانوادگی و شخصیتی فرد مورد انتظار که از روایات معتبر و مستند شیعه و غیرشیعه بدست آمده،مطرح می کند.))بیانات معظم له در دیدار جمعی از اساتید،کارشناسان،مولفان و فارغ التحصیلان تخصصی مهدویت با رهبر انقلاب مورخه ۱۸/۰۴/۱۳۹۰٫ ↑
مرتضوی،سید محمد؛نظریه شهید مطهری درباره ادعای مهدویت مختار؛توهم یا واقعیت،فصلنامه مشرق موعود،سال هفتم،شماره ۲۵،بهار ۱۳۹۲،ص۱۰۶٫ ↑
این تمایز در فرمایشات حضرت آیت الله خامنه ای(مدظله العالی) مشهود است به گونه ای که ایشان در مورد مهدویت در عقیده شیعیان می فرمایند: ((خصوصیت اعتقاد ما شیعیان است که این حقیقت را در مذهب تشیع از شکل یک آرزو،از شکل یک امر ذهنی محض،به صورت یک واقعیت موجود تبدیل کرده است.حقیقت این است که شیعیان وقتی منتظر مهدی موعودند،منتظر آن دست نجات بخش هستند و در عالم ذهنیات غوطه نمی خورند؛یک واقعیتی را جستجو می کنند که این واقعیت وجود دارد.حجت خدا در بین مردم زنده است؛موجود است؛با مردم زندگی می کند؛مردم را می بیند؛با آنهاست؛دردهای آنها،آلام آنها را حس می کند.انسان ها هم ،آنهایی که سعادمتند باشند،ظرفیت داشته باشند،در مواقعی به طور ناشناس او را زیارت می کنند.او وجود دارد ؛یک انسان واقعی،مشخص،با نام معین،با پدر و مادر مشخص و در میان مردم است و با آنها زندگی می کند .این خصوصیت عقیده ی ما شیعیان است .))بیانات معظم له(مدظله العالی) در دیدار اقشار مختلف مردم در روز نیمه شعبان مورخه ۲۷/۰۵/۱۳۸۷٫ ↑
در تمییز میان مفهوم فطرت و قسر گفته شده است که فطرت و. امور فطری از جمله شاخصه های مهم انسانی است که بالسویه در وجود همه انسان ها با اختلافات و تفاوت های گوناگون وجود داشته و هیچ گاه رنگ اضمحلال و نابودی به خود نمی گیرد و بدون تعلیم و تربیت در نهاد همه انسان ها جاسازی شده است که همان عامل جداسازی و تمایز بشر از سایر موجودات به شمار می رود . مولفه های امور فطری همچون میل به فراگیری عدالت و اضمحلال ظلم،عشق به فراگیری اخلاق و حسن معاشرت،گرایش به فراگیری رفاه و آسایش اجتماعی و اضمحلال تعمدی،علاقه به خوش فرجامی و عاقبت به خیری تاریخ،فراگیر شدن اطاعت و بندگی خداوند و از بین رفتن گناه و معصیت در جامعه همگی از جانب خداوند همراه با آفرینش انسان ها آفریده شده و در نهان و درون او جاسازی شده است با این حال قسر انسانی به معنای خلاف فطرت است یعنی اگر حرکت یا فعلی که از انسان سر می زند با فطرت و خواسته های فطری مخالف باشد،قسر انسانی رخ داده است.برای اطلاعات بیشتر در مورد تمییز این دو مفهوم ن.ک به :الهی نژاد،حسین؛قاعده قسر،ضرورت بخش مهدویت،فصلنامه مشرق موعود،سال هفتم،شماره ۲۸،زمستان ۱۳۹۲،ص۱۱۷٫ ↑
پوراحمدی،حسین؛موسوی نیا،محمد رضا،سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه پس از ۱۱ سپتامبر از منظر رئالیسم،لیبرالیسم و سازه انگاری،فصلنامه پژوهش حقوق عمومی،بهار و تابستان ۱۳۸۵،شماره ۲۰،ص۲۵٫ ↑
حضرتی،حسن؛فلاح پور،نفیسه؛مقایسه اندیشه مهدویت شیعه اثنی عشری و نظریه پایان تاریخ فوکویاما،فصلنامه تاریخ اسلام،سال دهم،شماره ۲،تابستان ۱۳۸۸،شماره مسلسل ۳۸،ص۵۷٫ ↑
قرآن کریم هر چند به طور صریح درباره حضرت ولی عصر(ع) و انتظار و ظهور آن حضرت آیه و نصی ندارد ولی به کمک روایات تفسیری می توان به آیات زیادی دست یافت که به نحو تفسیر،تاویل یا تطبیق مربوط به ایشان است و بدین ترتیب مهدویت را یکی از جلوه های معارف قرآن دانست که به عنوان کتابی برای هدایت و سعادت بشر در آخرین دین نازل شده است. از میان آیات پیرامون حضرت که در حدود ۲۵۰ آیه احصاء شده است آیه های چهارم تا هشتم سوره اسراء(بنی اسراییل)درباره ظهور و قیام ایشان است.برای اطلاعات بیشتر ن.ک به :هدایتی،محمد؛مهدویت در تفسیر آیات اسراء،فصلنامه مطالعات تفسیری،سال چهارم،بهار ۱۳۹۲،شماره ۱۳،ص۹۴٫ ↑
حضرتی،حسن؛فلاح پور،نفیسه،پیشین،ص۵۷٫ ↑
الهی نژاد،حسین؛خاتمیت مبنای کلامی مهدویت،فصلنامه مشرق موعود،سال ششم،شماره ۲۴،زمستان ۱۳۹۱،ص۶۸٫ ↑
غنوی،امیر؛طرح اندیشه مهدویت از سوی امام باقر(ع)،فصلنامه مشرق موعود،سال هفتم،شماره ۲۸،زمستان ۱۳۹۲،ص۱۵٫ ↑
غنوی،امیر؛آموزه های مهدویت در کلام رسول الله(ص)،فصلنامه مشرق موعود،سال ششم،شماره ۲۴،زمستان ۱۳۹۱،ص۳۶٫ ↑
مقام معظم رهبری(مدظله العالی) درباره ویژگی توحیدمحور و عدالت بخش مهدویت می فرمایند: ((….. مسئله مهدویت در شمار چند مسئله ی اصلی در چرخه و حلقه ی معارف عالیه ی دینی است مثل مسئله نبوت مثلا ،اهمیت مسئله مهدویت را در این حد باید دانست.چرا؟ چون آن چیزی که مهدویت مبشر آن است،همان چیزی است که همه انبیاء ،همه بعثت ها برای خاطر آن آمدند و آن ایجاد یک جهان توحیدی و ساخته و پرداخته ی بر اساس عدالت و با بهره گرفتن از همه ظرفیت هایی است که خدای متعال در انسان به وجود اورده و قرار داده؛یک چنین دورانی است دیگر،دوران ظهور مهدی(سلام الله علیه و عجل الله تعالی فرجه).دوران جامعه ی توحیدی است ،دوران حاکمیت توحید است ،دوران حاکمیت حقیقی معنویت و دین بر سراسر زندگی انسان هاست و دوران استقرار عدل به معنای کامل و جامع این کلمه است.خب،انبیاء برای این آمدند.))بیانات معظم له(مدظله العالی)در دیدار اساتید و فارغ التحصیلان تخصصی مهدویت مورخه ۱۸/۰۴/۱۳۹۰٫ ↑
توجه به بحث ایمان در جهاد را می توان به درستی در مورد اسلام آوردن حبیب بن یساف در جریان جنگ بدر دید. در جریان جنگ بدر،حبیب بن یساف که مرد شجاعی بود به همراه قیس بن محدث به سپاه رسول الله (ص) پیوستند،حال آن که هنوز اسلام نیاورده بودند. پیامبر وقتی آنها را دید،پرسید:چه چیز باعث شد که شما هم به همراه ما از شهر خارج شدید؟آن دو پاسخ دادند: تو پسر برادر ما و همسایه مایی و ما به همراه قوم خود برای بدست آوردن غنیمت خارج شده ایم.رسول الله(ص) فرمود:کسی که هم دین مانیست،به هیچ وجه نباید همراه ما برای جنگ بیاید.حبیب گفت:قوم من خوب می دانند که من در جنگ پرفایده و جنگجویم؛بنابراین همراه تو به خاطر غنیمت می جنگم و هرگز اسلام نخواهم آورد!پیامبر(ص) فرمود:نه،اسلام بیاور سپس جنگ کن.او در منطقه ای به نام روحاء نزد پیامبر آمد و اسلام آورد و بشارت به رسالت ایشان داد.برای اطلاعات بیشتر دراین زمینه ن.ک به :احسانی فر،مهدی؛جنگ در فرهنگ اسلامی،چاپ شده در مجموعه مقالات کتاب اسلام و حقوق بین الملل بشردوستانه،مرکز مطالعات تطبیقی اسلام و حقوق بشردوستانه بین المللی با همکاری نشر میزلن،چاپ اول،پاییز ۱۳۹۲،ص۵۰٫ ↑
این موارد پیش گیرانه بکارگیری تسلیحات متعارف در اندیشه اسلامی و مهدوی را می توان در مواردی دانست که اساس اسلام تهدید می شود و ترس از نابودی یک فرهنگ و تمدن الهی باشد که در این صورت دفاع پیشگیرانه نه تنها مجاز بلکه واجب شمرده شده است.برای اطلاعات بیشتر در این مورد ن.ک به : احسانی فر،مهدی،پیشین،ص۵۴٫ ↑
the Protocol on Environmental Protection to the Antarctic Treaty ↑
convention for the Conservation of Antarctic Seals ↑
Convention on the Conservation of Antarctic Marine Living Resources ↑
The Convention for the Regulation of Antarctic Mineral Resource Activities ↑
علت اصلی عدم تصویب کنوانسیون تنظیم فعالیت های منابع مدنی تا به امروز اختلافات شدید میان دولت های موافق و مخالف تلقی نمودن فعالیت های منابع مدنی به عنوان فعالیت های مخل حفظ محیط زیست جنوبگان و مخل صلح آمیز بودن آن می باشد.موافقان مدعی بوده و هستند که فعالیت های منابع معدنی بایستی به مانند فعالیت های نظامی منع شود چرا که از نظر آنها دلایل موثقی وجود دارد که فعالیت های منابع معدنی می تواند دارای تاثیرات زیست محیطی جهانی باشد و قابلیت جنوبگان برای استمرار به عنوان یک منطقه صرفا علمی را زیرسوال ببرد و بدان لطمه وارد نماید هم چنانکه در سایر کاربردهای از جنوبگان ایجاد اختلال می نماید.با این حال،مخالفان ضمن پذیرش آثار سوء جهانی زیست محیطی فعالیت های منابع معدنی معتقدند که بایستی از ممنوعیت بهره برداری از منابع معدنی جنوبگان احتراز شده و در هر مورد به صورت جداگانه تصمیم گیری گردد. کنفرانس ولینگتون در سال ۱۹۸۸ که برای تصویب کنوانسیون تنظیم فعالیت های منابع معدنی جنوبگان تشکیل شده بود ،در نهایت یک راه حل بینابینی را در پیش گرفت به گونه ای که تصمیم گرفته شد تا بهره برداری از منابع مدنی جنوبگان مادام که اجماع نظری بر روی بهره برداری از نوع خاصی از منابع معدنی به وجود نیاید؛ممنوع گردد.برای اطلاعات بیشتر دراین ارتباط ن.ک به :
Cook, Grahame,’’ The Future of Antarctica: Exploitation Versus Preservation’’, Manchester University Press, 1990,p45.