گفتار سوم : تاریخچه فرزند خواندگی در ایران معاصر. 8
مبحث دوم : مفهوم فرزند خواندگی و انواع آن در حقوق ایران. 10
گفتار اول : مفهوم فرزند خواندگی 10
گفتار دوم : انواع فرزند خواندگی 11
مبحث سوم : مفهوم کودکان بی سرپرست و حمایت از آنها 13
گفتار اول : مفهوم کودکان بی سرپرست و بد سرپرست. 14
گفتار دوم : حمایت از کودکان بی سرپرست قبل از انقلاب. 16
گفتار سوم : حمایت از کودکان بی سرپرست پس از انقلاب. 17
گفتار چهارم : ماهیت حقوقی فرزند خواندگی 18
مبحث چهارم : قانون حاکم بر فرزند خواندگی 19
گفتار اول :قوانین حاکم بر فرزندخواندگی ایرانیان شیعه19
گفتار دوم : قوانین حاکم بر فرزندخواندگی ایرانیان غیر شیعه. 19
گفتار اول : شرط سن و عدم شناسایی والدین.20
مبحث پنجم : شرایط طفل مورد سرپرستی ومتقاضی سرپرست. 20
گفتار دوم: شرایط مربوط به متقاضیان سرپرستی 23
گفتار سوم: سرپرستی زنان مجرد. 28
مبحث ششم : حقوق و تکالیف طفل بی سرپرست و سرپرست. 29
گفتار اول : حقوق طفل بدون سرپرست. 29
گفتار دوم: تکالیف طفل فرزند خوانده در قبال سرپرست. 31
گفتار سوم : حقوق  سرپرستان. 33
گفتار چهارم : تکالیف  سرپرستان. 34
فصل دوم ازدواج سرپرست و فرزند خوانده 38
مبحث اول : ازدواج با فرزندخوانده از نگاه فقه. 39
گفتار اول : نسب فرزند خوانده در اسلام. 39
گفتار دوم : نظرات مراجع تقلید. 42
بند اول : امام خمینی42
بند دوم: آیت الله خامنه ای.42
بند سوم :نظر آیت‌الله مکارم‌شیرازی 42
بند چهارم : نظر حجت‌الاسلام محمد جواد فاضل لنکرانی 43
بند پنجم : نظر آیت الله بیات زنجانی 43
بند ششم :  نظر آیت الله علوی گرگانی 44
گفتار سوم : مخالفت دادگاه صالح 44
گفتار اول : بررسی موضوع از منظر حقوقی 45مبحث دوم : مخالفان این قانون. 44
گفتار دوم : بررسی دلایل مخالفان. 45
گفتار سوم : آثار نامناسب. 47
گفتار چهارم :تناقض لایحه جدید با قانون 1353. 47
مبحث سوم: آسیب ها 49
گفتار اول : آسیب دیدگان. 49
گفتار دوم : ملاک آسیب ها 50
بند اول : جلوگیری از آزادی فردی و منع از کار مباح 50
گفتار سوم : ازدواج به شرط اجازه ازدادگاه 51
گفتار چهارم :تهدید ساختار خانواده51
گفتار پنجم : انتقاد از مصوبه. 53
مبحث چهارم :‌آسیب های روانشناختی 60
گفتار اول : در هم ریختن بنیان خانواده 60
گفتار دوم : در هم ریختن هویت. 61
گفتار سوم : مغایرت با خواسته های اساسی بشر. 62
گفتار چهارم : ناهنجاری های اجتماعی 62
گفتار پنجم : روش های دفع ضرر احتمالی 63
نتیجه گیری : 66
پیوست ها : 69
چکیده
تبصره ذیل ماده 26 قانون حمایت ازکودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست مجوز نکاح فرزند  پذیر با فرزند خوانده را بیان می دارد.اعمال این تبصره موجب تضییع حقوق فرزند خوانده خواهد شد چرا که در سنین پایین حق انتخاب همسر که یکی از مهمترین حقوق او است، متزلزل خواهد شد و باید از سوء استفاده قرار گرفتن از سوی سرپرستان جلوگیری شود.لذا هدف ما در صدد علت یابی بیان نص صریح قانون گذار از وضع این تبصره می باشد که چه خلایی موجب تدوین این امر شد.بایستی ذکر نموداگر این ازدواج واقع نشود آسیب های اجتماعی و روانی،تهدید ساختار خانواده و همچنین قبیح شمردن این قبیل نکاح ها در دید عرف می باشد.
 

مقدمه:
 

افزایش جمعیت ،صنعتی شدن جوامع ،بحران افزایش آمار طلاق و کاهش متوسط سن مطلقه ها و کمرنگ شدن روابط عاطفی خانواده ها و نیز حوادث و بلایای طبیعی نظیر سیل و زلزله در سالهای اخیر موجب افزایش آمار کودکان بدون سرپرست و بد سرپرست در جوامع شده است. جامعه شناسان جهان معتقدند بهترین محیط برای پرورش روح کودکان و تلطیف عواطف آنان محیط خانواده است. در نهایت پیدایش نهادی در تمام جوامع لازم گردید تا به بهبود زندگانی کودکان و نوجوانان و تامین سعادت آنان منجر شود.این نهاد فرزند خواندگی نام گرفت.
در دین مبین اسلام فرزند خواندگی به مفهوم متداول امروزی  به رسمیت شناخته نشده بود و آنچه قبل از اسلام مرسوم بود منسوخ گردید، اما این امر را نباید به معنای عدم توجه دین اسلام به وضعیت کودکان بی سرپرست و بد سرپرست تلقی نمود،چرا که دین اسلام نیز، تاکید بسیار دارد که اینگونه اطفال در خانواده ها رشد کنند و با آنها به محبت رفتار شود.
در شریعت اسلام، پیوند “علقه” خانوادگی از سه راه امکان پذیر است: نسبی ، سببی  و رضاعی.
از دیدگاه مشهور فقهی، پیوند “فرزندخواندگی”، در هیچکدام از پیوندهای سه گانه فوق قرار نمی گیرد. زیرا در متون اسلامی، حکم مستقل و ویژه ای در این مورد وجود ندارد. بنابر این، فرزندخوانده  مَحرم نیست، و ازدواج با وی نیز حرمتی ندارد. متدینین غالبا به دنبال راه حلی بوده اند تا برای آسان کردن معاشرت با فرزندخواندگان، به شکلی مَحرمیت ایجاد شود.
پر واضح است که هدف از تشکیل خانواده ،در هر جامعه ای صرفا برآورده کردن نیازهای جسمانی و نفسانی نبوده است ، بلکه، به دنبال توالد و تناسل و بقای نسل نیز بوده اند.چرا که وجود یک یا چند فرزند در هر خانواده ای موجب دلگرمی و علاقه طرفین به زندگی و همبستگی بین زوجین می شود.وجود افرادی که علی رغم میل باطنی به دلایل پزشکی و غیره نتوانسته اند صاحب فرزندی شوند ،اینگونه افراد را واداشت، تا به دنبال به عهده گرفتن سرپرستی فرزندان دیگری باشند. حال اگر قرار باشد این طفلی که به آغوش سرپرستان پناه می آورد روزی به عنوان همسر سرپرست باشد ،دیگر علاقه، آرامش و امنیتی بین زوج ها و همچنین طفل فرزند خوانده باقی نمی ماند و موجب ترس، عدم اطمینان، اختلالات روانی و تشویش اذهان عمومی می شود.
اجازه ازدواج با فرزندخوانده، هرچند منطبق با ظاهر متون فقهی می باشد ولی با محتوای فقه و با سایر قواعد فقهی و اجتماعی ناسازگار است.
در مقدمه پس از بیان مسئله و چگونگی برگزیدن موضوع پژوهش، اهمیت و ضرورت تحقیق و ادبیات تحقیق را مورد بررسی قرار می‌دهیم؛ سپس جنبه جدید بودن و نوآوری، اهداف، روش‌ها و ابزار گردآوری، سؤالات تحقیق را بیان نموده و در ادامه به  فرضیه‏های تحقیق، تعاریف عملیاتی واژگان کلیدی، ساختار کلی پژوهش می پردازیم.
الف- بیان مسأله :
چگونگی جلوگیری از تضییع حقوق فرزند خوانده و نحوه مقابله با مورد سوء استفاده قرار گرفتن این افراد چیست؟
ب – اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:
تا کنون هیچ منبعی در خصوص ازدواج سرپرست با فرزندخوانده یافت نشده است. نگارنده درصدد آن است  که
با بیان قبح، عدم اطمینان و اعتماد، عواقب ناشی از این قبیل ازدواج ها مانعی برای متقاضیان ازدواج های این چنینی پیدا کند.
ج- مرور ادبیات و سوابق مربوطه :
در اسلام بین سرپرست و فرزند خوانده هیچگونه رابطه محرمیتی وجود ندارد. در این خصوص می توان به آیه های 4 و5 و 37سوره احزاب اشاره نمود؛ آیت الله خمینی کتاب تحریرالوسیله، یوسف بهنود کتاب احوال شخصیه از دیدگاه قوانین، اسدالله امامی کتاب مطالعه تطبیقی نسب در حقوق ایران و فرانسه، اسدالله امامی وسید حسین صفایی کتاب مختصر حقوق خانواده،رضا رزاقی کتاب فرزند پذیری، شهربانو محلاتی کتاب نسب و فرزندخواندگی، حسن فرشتیان مقاله ازدواج با