1-4-2اهداف فرعی پژوهش. 8
1-5فرضیه های پژوهش. 8
1-6تعاریف متغیرهای پژوهش. 8
1-6-1تعاریف مفهومی متغیرها. 8
1-5-2تعاریف عملیاتی متغیرها. 11
فصل دوم: پیشینه پژوهش
بخش اول: چارچوب نظری و پیشینهی مطالعاتی. 13
2-1 تنیدگی. 13
2-1-1 تعاریف تنیدگی. 13
2-1-2 نظریه های تنیدگی. 17
2-1-2-1 نظریه هانس سلیه . 17
2-1-2-2 نظریه تنیدگی عینی. 19
2-1-2-3 نظریه زمینه قبلی. 19
2-1-2-4 نظریه های الگوی شخصیت. 20
2-1-3 تفاوت تنیدگی با اضطراب. 22
2-2 کنترل خشم. 24
2-2-1تعریف خشم. 24
2-2-2 خصومت. 25
2-2-3عوامل برانگیزاننده خشم. 25
2-2-4ده علت خشم افراد. 26
2-2-5 علائم هشدار دهنده نشانه های خشم. 27
2-2-6 نشانه های جسمانی همراه با خشم. 27
2-2-7نشانه های رفتاری خشم. 28
2-2-8 نشانه های هیجانی. 28
2-2-9نشانه های شناختی. 29
2-2-10باورهای غلط در ابراز خشم. 29
2-2-11خشم در محیط کار. 30
2-2-12راههای مهار و کنترل خشم. 31
1.کنترل زبان. 31
2.به تعویق انداختن خشم. 31
3.نفس عمیق بکشید. 32
4.از مسائل و مشکلات جزیی عصبانی نشوید. 32
5.اهمیت ندهید. 32
6.دیدگاههای مختلف را مد نظر قرار دهید. 33
7.کمی قدم بزنید تا خشمتان فروکش کند. 33
8.قبل از نشان دادن هرگونه واکنش، توضیح بخواهید 33
9.از قانون 10 ثانیه ای استفاده کنید. 33
10.باکسی که می تواند آرامتان کند حرف بزنید. 34
11.برای از بین بردن عصبانیتتان ورزش کنید. 34
12.ببینید چه چیز باعث عصبانیتتان می شود. 34
13.همکارانتان را بشناسید. 35
14.واکنش افراد دیگر را پیش بینی کنید. 35
15.خود را برای حفظ آرامش آماده کنید. 35
16.شروع به نوشتن کنید. 35
17.قبل از نوشتن هر ایمیل نامحترمانه کمی صبر کنید 36
2-3 کمال گرایی. 36
2-3-1تاریخچه کمال گرایی. 36
2-3-2 تعاریف کمال گرایی. 38
2-3-3 نظریه ها، دیدگاه ها و ابعاد کمال گرایی 39
2-3-3-1 ابعاد کمال گرایی. 39
2-3-3-2 نظریه های کمال گرایی. 41
2-3-3-2-1 نظریه فروید. 41
2-3-3-2-2 نظریه کاری هورنای. 41
2-3-3-2-3 نظریه آدلر. 43
2-3-3-2-4 نظریه ی پرلز. 44
2-3-4عوامل موثر بر کمال گرایی. 45
2-3-5 تفاوت های افراد در کمال گرایی. 50
2-4 ابعاد معنویت. 50
2-4-1 معنویت چیست؟. 50
2-4-2 مفهوم معنویت در اسلام و مسیحیت و تفاوت های آن 53
2-4-3منبع معنویت. 54
2-4-4معنویت در غرب. 58
2-2 پیشینه پژوهش. 62
2-2-1 پیشینه داخلی پژوهش. 62
2-2-2 پیشنه خارجی پژوهش. 65
فصل سوم: روش پژوهش
3-2 روش پژوهش. 68
3-3 متغیرهای پژوهش. 68
3-4 جامعه ، نمونه و روش نمونه گیری. 68
3-5 ابزار پژوهش. 68
1-پرسش نامه کمال گرایی اهواز. 69
2-پرسش نامه سنجش ابعاد معنویت. 69
3-پرسش نامه خشم باس و پری. 70
4-پرسش نامه تنیدگی بک. 71
3-6 روش اجرای پژوهش. 71
3-7روش های آماری تجزیه و تحلیل داده ها. 71
فصل چهارم: یافته های پژوهش
4-2 شاخص های توصیفی متغیرهای پژوهش. 73
4-2 داده های استنباطی. 76
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1- بحث و نتیجه گیری. 86
تبیین یافته های مربوط به فرضیه های پژوهش. 86
5-2- محدودیت ها. 94
5-3- پیشنهادات:. 94
5-3-1- پیشنهادات پژوهشی. 94
5-3-2- پیشنهادات کاربردی. 95
منابع فارسی. 95
منابع انگلیسی. 98
ضمائم. . 101
1مقدمه
استپ توی[1] (2008، به نقل از ایزدی، 1390) تنیدگی را به این صورت تعریف کرده است: هنگامی که الزامات مربوط به فعالیتی فراتر ازتوانایی فردی و اجتماعی است، پاسخهایی ارائه میشوند که به آنها تنیدگی میگویند. تنیدگی یک احساس ناخوشایند است و البته به جز تنیدگی احساسات ناخوشایند دیگری نیز وجود دارد و یکی از آنها خشم است. خشم یک احساس پیچیده است که به صورت جسمانی و هیجانی ابراز می شود. خشم واکنش طبیعی ارگانیسم نسبت به شرایط و موقعیت هایی است که در آن دچار ناکامی می شویم و احساس تهدید می کنیم، یا معتقدیم صدمه خواهیم دید یا فردی در مورد ما دچار اشتباه شده است. این احساس می تواند از یک احساس خفیف ناخوشایند تا یک احساس شدید عصبانیت را در برگیرد (عبدالحسنی، 1394). اما در مورد اینکه آیا کمال گرایی و اعتقادت معنوی فرد می تواند بر این دو سازه تاثیر داشته باشد یا نه، بحث های زیادی همیشه مطرح بوده است. کمال گرایی در یک تعریف به افکار و رفتار های خود تخریب گرانه ای اشاره می کند که هدف آنها نیل به اهداف به شدن افراطی و غیر واقع گرایانه است. در جامعه امروزی به اشتباه کمال گرایی چیزی مطلوب و حتی لازم برای موفقیت در نظر گرفته می شود( احمدپور، 1389).
در تعریف دیگر کمال گرایی را به این شکل تعریف می کنند: گرایش افراطی فرد به بی عیب و نقص بودن، کوچک ترین اشتباه خود را گناهی نا بخشودنی پنداشتن و مضطربانه انتظار پیامد های شوم شکست را کشیدن(نوربالا و باقری یزدی، 2013). افراد کمال گرا معیار های بسیار بالایی را برای موفقیت در نظر می گیرند و اگر به آن اهداف بلند پروازانه نرسند، خودشان را شکست خورده می دانند (بشارت، 1393).
از طرف دیگر برای تعریف معنویت، طیف گستردهای از مفاهیم، ارائه شده که شامل تعریف معنوی بودن به عنوان همه اشکال خودآگاهی، تا تمام حالات آگاهی میشود که دارای ارزشهایی ورای حد متوسط هستند (باقری یزدی، 1389). بهطور کلی، بعضیها رشد شخصی را بهعنوان معنویت درونی قلمداد میکنند، در حالیکه برخی دیگر از پژوهشگران، از واژه معنویت بهعنوان هر نوع رشدی که انسان را فراتر از درمان غیرمذهبی غربی میبرد، استفاده میکنند. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ابعاد معنویت و کمال گرایی با کنترل خشم و کاهش تنیدگی در دانشجویان دانشگاه علوم قرآنی شهر کرمانشاه است.
1-2بیان مسئله
معنویت یک کیفیت روانی است که فراتر از باور های مذهبی قرار دارد و در انسان ایجاد انگیزه می کند و احساساتی مثل درک هیبت الهی و احترام به خلقت را در شخص به وجود می آورد. فرد معنوی در زندگی هدفمند است و معنی زندگی را دریافته حتی در مواردی که فرد به وجود خداوند اعتقاد نداشته باشد ، بعد معنوی انسان را وا می دارد تا درباره ی خلقت و جهان لایتناهی اندیشه کند ز مانی این بعد مهم در زندگی برجسته و مهم می شود که انسان در برابر فشار های عاطفی، بیماری های شدید و مرگ قرار گیرد (رضایی، 1389).
نجاتیان (1388) در پژوهشی مطرح نمود که ابعاد معنویت فرد، سازه ای است که پرخاشگری و خشم افراد را تحت تأثیر قرار می دهد و افراد بر حسب بعد معنویت خود در شرایط خشم رفتار متفاوتی دارند. خشم بنابر تعریف بر انگیخته شدن عواطف جریحه دار شده است. اگر چه نقطه آغاز این برانگیختگی عواطف و احساسات ماست اما دامنه تأثیر آن به فکر و بدن ما نیز سرایت می کند . به عبارت دیگر خشم همه ی ابعاد وجود ما را در بر می گیرد. خشم مخرب است و کنترل آن تأثیر بسزایی در میزان سلامتی افراد دارد و یکی از راه های کنترل خشم اعتقادات معنوی است (بناب ، 1384).
علاوه بر تأثیر معنویت در خشم، اعتقاد بر این است که کل افراد دارای معنویت رفتار خود تخریب گرانه کمتری مانند خودکشی سیگار کشیدن و مصرف مواد مخدر از خود بروز می دهند، تنیدگی کمتری دارند و رضایت کلی رضایتشان از زندگی بیشتر است (باقری یزدی ، 1389). یزدی (1390) بیان نمود که هر چیزی که در تمامیت زیست شناختی ارگانیسم خللی به وجود آورد و شرایطی ایجاد کند که ارگانیسم طبیعاً از آن پرهیز کند، استرس شمرده می شود.
متغیر مورد بحث دیگر پژوهش حاضر کمال گرایی است که کمال گرایی از ویژگی های روان شناختی است که مورد علاقه ی بسیاری روان شناسان دنیا می باشد و منزله تمایل پایدار فرد به وضع معیار های کامل و دست نیافتنی و تلاش برای تحقق آنها است (والان ، 2013) . کمال گرایی به افکار و رفتار های خود تخریب گرانه ای اشاره می کند که هدف آنها نیل به اهداف به شدت افراطی و غیر واقع بینانه است. در جامعه امروزی به اشتباه کمال گرایی چیزی مطلوب و حتی لازم برای موفقیت در نظر گرفته می شود (فریدمن و بوث ، 2011) . ملکی (1392) در پژوهشی به بررسی رابطه کمال گرایی با سازه دیگری به نام تنیدگی پرداخت و به این مسأله اشاره نمود که کمال گرایی سازه ای دو مقوله ای است ، کمال گرایی منفی و کمال گرایی مثبت ، و افراد دارای کمال گرایی منفی در شرایط مختلف تنیدگی و خشم بیشتری از خود نشان می دهند و چون ارزو های بزرگی دارند، خود را در شرایط بیشتری از فشار و تنیدگی و استرس قرار می دهند. از طرفی افراد دارای کمال گرایی مثبت به دلیل اهداف واقع بینانه و تلاش و امید بیشتر برای دست یافتن به اهداف خود ، در شرایط سخت کنترل بیشتری بر میزان تنیدگی و خشم خود دارند و مقاومت و سرسختی بیشتری برای رسیدن به هدف خود به خرج می دهند. از این رو هدف پژوهش حاضر پاسخ گویی به این سئوال است که ابعاد معنویت و کمال گرایی با کنترل خشم و کاهش تنیدگی در دانشجویان علوم قرآنی کرمانشاه رابطه دارد؟
1-3اهمیت و ضرورت پژوهش
ضرورت این پژوهش، به ویژه هنگامی روشن می شود که پی می بریم تاریخ بشر نشان داده است که معنویت همواره از آغاز خلقت انسان زندگی وی را تحت الشعاع قرار داده است. به هر حال، برخی نتایج به ظاهر متناقض که از پژوهش های متعدد به دست آمده اند ، موجب پدید آیی دو جریان موافق و مخالف شده اند ؛ با وجود این ، نتایج فرا تحلیل های پژوهشگران انواع گوناگونی از معنویت و ابعاد مختلفی از معنویت و دین داری را پیشنهاد می کند . انها یاد آور می شوند چه بسا ابعاد مورد اشاره ، توجیه کننده ی مناسبی برای نا همگونی ها باشد و بر اساس این تمایز ها ، می توان به برخی تناقض های موجود پایان بخشید . مؤلفان متعددی به این تمایز میان ابعاد دین داری و انواع برخورداری از معنویت در میان افراد ، توجه کرده انمد و این توجه همچنان رو به افزونی است (نجاتیان 1388) . باید گفت این است که یکی از مهم ترین چالش ها در این زمینه ، نا دیده انگاری حیات روحانی بشر و بی توجهی نسبت به بخشی از معارف است که از طریق وحی به دست انسان رسیده است . اگر در علم جدید برای جهان هستی غایت و هدفی منظور نشود و سازمان وجودی کلیه موجودات هستی فقط به صورت مکانیکی و تنها بر اساس عناصر و فعل و انفعالات بیو شیمیایی و فیزیکی تعبیر و تفسیر شود ، حضور اراده های ذی شعور، به هر نحوی نا دیده گرفته می شود (باقری یزدی ، 1389) . از طرفی دیگر همیشه اسین بحش وجود داشته است که آیا کمال گرایی یک اختلال است و اگر چه پژوهش هایس بسیاری بیان نمودند که کمال گرایی یک اختلال نیست ، اما عامل آسیب زایی است که مشکلاتی را برای بزرگ سالان ، نوجوانان و کودکان به وجود می آورد . اغلب مردم ، کمال گرایی را با موفقیت طلبی وظیفه شناسی اشتباه می گیرند . کمال گرایی با این نگرش ها تفاوت دارد . کمال گرایی یک الگوی نا بهنجار از رفتارهاست ، که می تواند منجر به اختلالات زیادی شود . کمال گرایی مستلزم سطوح نا مناسبی از انتظارات و اهداف ملموس و فقدان دائمی خشنودی ، پرخاشگری و خشم است ، از طرف دیگر بعد مثبت کمال گرایی بسیار سازنده است (رایس و دلو ، 2012) . بنابراین شناسایی کمال گرایی و معنویت از نظر تأثیری که در کنترل خشم و تنیدگی دارند بسیار سازنده است چرا که کاملاً آشکار است که تنیدگی و خشم دو مقوله نا خوشایند و اسیب رسان به سلامت افراد محسوب می شوند . از طرفی دانشجویان اینده سازان هر جامعه ای محسوب می شوند و راه های کمک کننده به تنیدگی و خشم در آینده جامعه هم بی شک بی تدثیر نخواهد بود . بنابراین با توجه به مطالب بیان شده ، ضرورت پژوهش حاضر احساس می شود
1-4اهداف پژوهش
1-4-1هدف اصلی پژوهش
هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین رابطه ابعاد معنویت و کمال گرایی با کنترل خشم و کاهش تنیدگی در دانشجویان علوم قرآنی کرمانشاه در سال تحصیلی 1394-1393 است.
1-4-2اهداف فرعی پژوهش