1-3. ضرورت انجام تحقیق. 22

 

1-4 . اهداف تحقیق. 22

 

1-6 . فرضیات تحقیق. 23

 

۱-7 . نوع تحقیق. 23

 

1 -8 : نوآوری تحقیق. 24

 

1 -9 . روش تحقیق. 24

 

1-9 -1. روش گردآوری اطلاعات. 24

 

1 -9 -2 . ابزارهای گردآوری اطلاعات. 25

 

1-9-3. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات. 25

 

1 -10 : سامان دهی تحقیق. 25

 

فصل دوم. 26

 

مفاهیم و مبانی نظری. 26

 

2-1. پرخاشگری. 27

 

2-1-1. تعریف پرخاشگری. 28

 

2-1-2. پرخاشگری و فرهنگ ها. 29

 

2-1-3. پرخاشگری و رفتار توأم با جرات. 30

 

2-1-4. انواع پرخاشگری. 30

 

2-1-4-1. پرخاشگری وسیله ای. 30

 

2-1-4-2. پرخاشگری خصمانه. 31

 

2-1-5. میزان و سن شیوع انواع پرخاشگری. 31

 

2-1-6. ثبات پرخاشگری. 32

 

2-1-7. تفاوت های جنسیتی در پرخاشگری. 33

 

2-1-8. نقش ادراک مقاصد دیگران در نحوه پرخاشگری. 34

 

2-1-9. علل و عوامل پرخاشگری. 35

 

2-1-9-1. عوامل خانوادگی پرخاشگری. 35

 

2-1-9-2. عوامل محیطی پرخاشگری. 36

 

2-2. بزهکاری. 38

 

2-2-1. تعریف بزهکاری. 38

 

2-2-1-1. بزهکاری از منظر حقوقی. 39

 

2-2-1-2. بزهکاری از منظر جرم شناختی. 40

 

2-2-2. عوامل بزهکاری. 41

 

2-2-2-1. عوامل فردی بزهکاری. 42

 

2-2-2-2. عوامل اجتماعی بزهکاری. 45

 

2-3. اطفال و نوجوانان. 46

 

2-3-1. تعریف لغوی طفل و نوجوان. 46

 

2-3-2. تعریف حقوقی طفل و نوجوان. 46

 

2-3-2-1. تعریف طفل و نوجوان در حقوق ایران. 47

 

2-3-2-2. تعریف طفل و نوجوان در اسناد بینالمللی. 49

 

2-4. کودکان و مفهوم عام مسئولیت. 52

 

2-4-1. سن مسئولیت کیفری کودکان. 52

 

2-4-2. مفهوم مسئولیت کیفری اطفال. 53

 

2-4-3. اهلیت جنایی اطفال. 54

 

2-4-4. مسئولیت جامعه در قبال کودکان و بالعکس. 55

 

فصل سوم. 58

 

پرخاشگری و تاثیر آن در وقوع جرایم اطفال و نوجوانان   58

 

3 -1 : جرم دانستن پرخاشگری. 59

 

3 -1 -1 : تاثیر پرخاشگری بر وقوع جرایم. 60

 

3 -2 : نظریات ، عوامل و زمینه های گرایش به پرخاشگری   61

 

3 -2 -1 .نظریه های مربوط به پرخاشگری. 61

 

3-2-1-1. ذاتی بودن پرخاشگری. 62

 

3-2-1-2. اجتماعی بودن  پرخاشگری. 62

 

3 -2 -1 -3 .فرضیه ناکامی – پرخاشگری. 63

 

3 -3 . عوامل گرایش به پرخاشگری. 64

 

3 -3 -1 . عوامل شخصیتی  و فردی. 64

 

3 -3 -2 .عوامل محیطی. 66

 

3 -3 -2 -1 . رابطه میان متغیرهای آب و هوایی و پرخاشگری   67

 

3 -3 -2 -2. رابطه میان محیط خانوادگی و گرایش به پرخاشگری   68

 

3 -3 -3 . عوامل اجتماعی. 69

 

3 -3 -3 -1. طرد اجتماعی. 69

 

3 -3 -3 -2. فقر و مشکلات معیشتی. 69

 

3 -3 -3 -3. دوستان ناباب. 70

 

3 -3 -4 .  زمینه های فرهنگی. 72

 

3 -3 -4 -1 .رسانه های جمعی. 73

 

3 -4 . مسئولیت کیفری اطفال و نوجوانان. 74

 

3 -4 -1 . حداقل سن مسئولیت کیفری از منظر حقوق بین الملل   76

 

3 -4 -1 -1 . کنوانسیون حقوق کودک. 76

 

3 -4 -2 .قواعد حداقل معیار سازمان ملل برای مدیریت دادگستری اطفال و نوجوانان (قواعد پکن). 77

 

3 -4 -3 . موازین فقهی در رابطه با مسئولیت کیفری اطفال   79

 

3 -5 . مسئولیت کیفری اطفال در نظام حقوقی ایران. 81

 

3 -5 -1 . مسئولیت کیفری اطفال در قوانین پیش از انقلاب اسلامی   81

 

3 -5 -2 . مسئولیت کیفری اطفال در قوانین بعد از انقلاب اسلامی   83

 

3 -5 -2 -1. مرحله اجرای قوانین جزایی مصوب 1361 و 1362   85

 

3 -5 -2 -2 . قانون مجازات اسلامی مصوب 1370. 85

 

3 -5 -2 -3 . قانون مجازات اسلامی مصوب 1392. 86

 

3 -5 -2 -3 -1 . جرائم تعزیری. 89

 

3 -5 -2 -3 -1 -1. گروه سنی 9 تا 12 سال. 89

 

3 -5 -2 -3 -1 -2 . گروه سنی 12 تا 15 سال. 90

 

3 -5 -2 -3 -1 -3 . گروه سنی 15 تا 18 سال. 91

 

3 -5 -2 -3 -2 . جرائم حدی و قصاصی. 92

 

فصل چهارم. 98

 

پرخاشگری اطفال و نوجوانان و راهکارهای پیشگیری از آن   98

 

4 -1 .راهکارهای پیشگیری از پرخاشگری کودکان و نوجوانان   99

 

4 -1 -1 . حق کودکان بر پیشگیری از پرخاشگری و بزهکاری در پیمان حقوق کودک. 99

 

4 -1 -1 -1 . حق کودکان در برخورداری از خانواده مطلوب   99

 

4 -1 -1 -2 . حق کودکان بر زندگی کردن با پدر – مادر   101

 

4 -1 -1 -3 . حق کودکان در برخورداری از آموزش و پرورش   102

 

4 -2 .انواع پیشگیری از پرخاشگری و بزهکاری کودکان و نوجوانان   103

 

4 -2 -1 .پیشگیری از منظر سطوح اجرایی یا تعیین اولویت ها   104

 

4 -2 -1 -1  . پیشگیری نخستین یا ابتدایی. 104

 

4 -2 -1 -2  . پیشگیری دومین یا ثانویه. 105

 

4 -2 -1 -3  . پیشگیری سومین یا ثالث. 106

 

4-2-2 . پیشگیری از منظر زمان اجرا. 107

 

4 -2 -2 -1 . پیشگیری از منظر نحوه عمل یا فرایند اجرا   107

 

4 -2 -2 -2 . پیشگیری واکنشی. 107

 

4 -2 -2 -3 . پیشگیری واکنشی عام. 108

 

4 -2 -2 -4 : پیشگیری واکنشی خاص. 109

 

4 -2 -2 -5 .پیشگیری کنشی یا غیرکیفری. 109

 

4 -3 . رویکرد پیشگیری از بزهکاری. 110

 

4 -3 -1 . پیشگیری وضعی. 111

 

4 -3 -2 . پیشگیری اجتماعی. 112

 

4 -3 -2 -1. پیشگیری اجتماعی جامعه مدار. 114

 

4 -3 -2 -2 . پیشگیری اجتماعی رشد مدار. 115

 

فصل پنجم. 118

 

نتیجه گیری و پیشنهادات. 118

 

5-1. نتیجه گیری. 119

 

5 -2 . پیشنهادات. 121

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

 

عنوان                                           صفحه

 

چکیده 1

 

فصل اول : کلیات تحقیق

 

1-1) مقدمه 3

 

1-2) بیان مسأله پژوهش. 4

 

1-3) ضرورت و اهمیت تحقیق 5

 

1-4) اهداف تحقیق 6

 

1-4-1) هدف کلی 6

 

1-4-2) اهداف جزئی. 6

 

فصل دوم: مبانی نظری و تجربی تحقیق

 

2-1) خانواده 8

 

2-2) تعریف خانواده 9

 

2-3) انواع خانواده. 11

 

2-4) کارکرد خانواده 12

 

2-5) نظریات مربوط به ساختار خانواده 13

 

1) دیدگاه نهادی 14

 

2) دیدگاه ساخت و وظیفه. 14

 

3) دیدگاه کنش متقابل 15

 

4) نظریه های سیستمی خانواده 15

 

5) دیدگاه اولسون درباره خانواده 16

 

2-6) جهانی شدن و خانواده. 17

 

2-7) آسیب اجتماعی 21

 

2-7-1) مفهوم مسائل(آسیب های) اجتماعی 21

 

2-8) تعریف انحراف اجتماعی 25

 

2-9) نظریات مربوط به آسیب های اجتماعی . 26

 

1) رویکردهای روانشناختی 27

 

2) رویکردهای جامعه شناختی 28

 

الف) نظریه های بی سازمانی اجتماعی 28

 

ب) تعریف بی سازمانی اجتماعی 29

 

ج) زیمل 30

 

د) کوزر 30

 

ه) فروم 31

 

ر) دورکیم و تئوری آسیب شناسی. 32

 

ز) مرتون. 33

 

ل) کلوارد و اهلین 35

 

ک) ساترلند   36

 

س) والتر رکلس 36

 

2-10) خشونت خانوادگی. 37

 

الف) پیشینه ی خشونت و بد رفتاری در خانواده. 37

 

ب) خشونت در خانواده 38

 

ج) همسر آزاری 39

 

د) کودک آزاری 40

 

ه) عوامل فرهنگی و اجتماعی مرتبط با خشونت. 42

 

1) عوامل فرهنگی 42

 

(a رسانه های گروهی. 42

 

(b پذیرش تنبیه بدنی 43

 

(c نابرابری جنسیتی. 44

 

(d نگریستن به زنان و کودکان به عنوان جزئی از اموال 44

 

2) عوامل اجتماعی. 45

 

(a انزوای اجتماعی 45

 

(b عدم دسترسی به خدمات اجتماعی و بهداشتی. 45

 

2-11) اعتیاد. 46

 

1) عوامل مؤثر بر اعتیاد 47

 

الف) روابط اجتماعی ناسالم و روابط با دوستان ناباب 47

 

ب) لذت جویی و درد گریزی 48

 

ج) فقر مادی 48

 

د) بیکاری 48

 

ه) عوامل خانوادگی 49

 

2-12) طلاق 50

 

1) تعریف طلاق. 51

 

2) انواع طلاق. 52

 

الف) طلاق آشکار. 52

 

ب) طلاق پنهان. 52

 

3) عوامل مؤثر بر افزایش طلاق 53

 

2-13) خودکشی. 54

 

1) تعریف خودکشی 55

 

2) دورکیم و خودکشی. 56

 

الف) خودکشی دیگرخواهانه 58

 

ب) خودکشی خودخواهانه. 58

 

ج) خودکشی ناشی از بی هنجاری(آنومی). 59

 

د) خودکشی جبری(تقدیرگرایانه). 60

 

3) عوامل اجتماعی مؤثر بر خودکشی 61

 

2-15) مطالعه­ تحقیقات پیشین 63

 

2- 16) چارچوب نظری. 65

 

2-17) فرضیات پژوهش. 68

 

2- 18) کلید واژه ها(تعریف واژه­ها و مفاهیم اصلی تحقیق)    69

 

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

 

3-1) مقدمه. 72

 

3-2 تعریف مفهومی عملیاتی متغیرها. 72

 

3-2-1 متغیرهای مستقل. 72

 

3-2-1-1 نوع جانبازی 73

 

3-2-1-2 شدت جانبازی 73

 

3-2-1-3 زمان ازدواج 73

 

3-2-1-4 مشارکت اجتماعی. 73

 

3-2-1-5 پایگاه اجتماعی و اقتصادی. 73

 

3-2-1-6 پایبندی به ارزشهای اولیه انقلاب اسلامی. 73

 

3-2-2 متغیرهای وابسته 73

 

3-2-2-1 اعتیاد. 73

 

3-2-2-2 خودکشی. 74

 

3-2-2-3  خشونت خانوادگی 74

 

3-2-2-4 طلاق 74

 

3-3 فرضیه های تحقیق 74

 

3-4 روش تحقیق 75

 

3-5 جامعه آماری 75

 

3-6 حجم نمونه و نحوه ی محاسبه آن. 76

 

3-7 روش نمونه گیری. 76

 

3-8 ابزار گردآوری داده ها 77

 

3-9 نحوه ی جمع آوری داده ها 77

 

3-10 روش­های آماری و ابزار تجزیه و تحلیل 77

 

فصل چهارم : نتایج

 

4-1) مقدمه 80

 

جدول شماره 4-1 :توصیف  متغیر سن پاسخگویان 81

 

جدول شماره 4-2 : توزیع فراوانی و درصد تحصیلات  پاسخگویان 82

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

 

 

چکیده

 

با بررسی مفهومی ارتباط میان‌فرهنگی در یک شبکه مفهومی به این نکته تاکید شد که ارتباط میان‌فرهنگی به ارتباط میان افرادی اطلاق می‌شود که به دو فرهنگ تعلق دارند. قرارگرفتن در دو جغرافیای فرهنگی سبب می‌شود دو طرفِ ارتباط در فهم همدیگر با دشواری مواجه گردند. بنابراین چیزی که بیش از همه در ارتباط میان‌فرهنگی با اهمیت می‌شود، تمایز فرهنگی است. تمایز فرهنگی ممکن است از زبان، قومیت، نژاد یا جغرافیای سیاسی ناشی گردد؛ اما بررسی‌ها نشان داد که می‌توان دین را مهم‌ترین عامل تمایز فرهنگی تلقی کرد. این نگاه در رویکرد اسلامی به ارتباطات میان‌فرهنگی پررنگ‌تر می‌شود. در این‌صورت چنانچه یک طرفِ ارتباط «مسلمان» باشد، ارتباط میان‌فرهنگی به ارتباط مسلمان با غیرمسلمان اطلاق می‌گردد و عواملی همچون زبان، قومیت و نژاد و جغرافیا کمرنگ می‌گردند. به‌خصوص این‌که دین به‌طور عامدانه تلاش دارد مرزهای عقیدتی را برجسته و دیگر مرزها را نادیده بگیرد. الگوی ارتباط میان‌فرهنگی در اسلام رویکردی هنجاری و ارزشی به ارتباطات میان‌فرهنگی است. تتبع ادبیات موجود درباره الگو نشان داد که دست‌کم شش تلقی از الگو وجود دارد لکن هیچ‌کدام از آنها به‌تنهایی در این پژوهش مطمح‌نظر نیستند. الگوی ارتباط میان‌فرهنگی ترسیم چارچوب کنش میان‌فرهنگی از نگاه اسلامی است. چارچوب کنش میان‌فرهنگی بر پایه شش اصل مستخرج از آموزه‌های اسلامی استوار است. در پاسخ به این پرسش اصلی که «دین اسلام چه الگویی برای ارتباطات میان‌فرهنگی ارائه می‌دهد» و از آنجا که در پژوهش پیش‌رو تلاش شده به مسائل موجود در این عرصه نیز توجه شود، «روش مقایسه‌ای نامتوازن پیوسته» به‌عنوان رویکرد کلی در پیش گرفته شد. در حاشیه این رویکرد، از ظرفیت روش‌های تحلیل محتوای کیفی(از جمله: حوزه معنایی، تحلیل مضمون، تفسیری و اجتهادی) برای فهم مطلوبیت‌ها و نیز استخراج اصول حاکم بر ارتباط میان‌فرهنگی استفاده شد. حاصل بحث آن است که الگوی ارتباط میان‌فرهنگی، الگویی هنجاری است و کنشی که با الهام از این الگو صورت گیرد، کنش دعوتی نام می‌گیرد. کنش دعوتی گفتگوی مبتنی بر حکمت با هدف دعوت به راه خداست که در قالب مشترکات ادیان، فطرت بشری و نیز دین اسلام تجلی می‌یابد.

 

کلیدواژه: ارتباط میان‌فرهنگی، الگوی ارتباط میان‌فرهنگی، کنش میان‌فرهنگی، کنش دعوتی، نظام ارتباطی

 

فهرست مطالب

 

کلیات 1

 

بیان مسأله 1

 

ضرورت و اهمیت تحقیق 6

 

فرضیه‌ها 6

 

بخش اول: چارچوب مفهومی 7

 

فصل اول: تعریف مفاهیم 9

 

1-1- الگو 9

 

1-1-1- الگو به‌مثابه مدل 11

 

1-1-2- الگو به‌مثابه نظریه 12

 

1-1-3- الگو به‌مثابه انگاره 13

 

1-1-4- الگو به‌مثابه نقشه راه 13

 

1-1-5- الگو به‌مثابه اسوه 15

 

1-1-6- الگو به‌مثابه نظم 16

 

1-2- جمع‌بندی: 17

 

1-3- ارتباطات 25

 

1-4- فرهنگ 28

 

رابطه فرهنگ و ارتباطات 37

 

1-5- ارتباطات میان‌فرهنگی 38

 

1-5-1- شبکه مفهومی ارتباطات میان‌فرهنگی 44

 

1-5-1-1- ارتباط دورن‌فرهنگی 45

 

1-5-1-2- ارتباط فرهنگی 45

 

1-5-1-3- ارتباط بین‌فرهنگی 46

 

1-5-1-4- تماس فرهنگی 46

 

1-5-1-5- ارتباط بین‌الملل 47

 

1-5-1-6- دیپلماسی عمومی 47

 

1-5-1-7- دیپلماسی فرهنگی 48

 

1-6- کنشگران و محمل‌های ارتباطات میان‌فرهنگی 50

 

1-6-1- مهاجران 52

 

1-6-2- جهان‌گردان 52

 

1-6-3- مبلغان 54

 

1-6-4- بازرگانان و تجار 55

 

1-6-5- ورزشکاران 56

 

1-6-6- دانشمندان و نظریه‌پردازان 56

 

1-6-7- کاروان‌های آموزشی و اردوهای علمی 57

 

1-6-8- جلسات مناظره 57

 

فصل دوم: مروری بر ادبیات نظری 61

 

2-۱- تحلیل بنیادین اندیشه‌های ارتباطات میان‌فرهنگی 61

 

2-۲- رویکردهای عرفانی- فلسفی، تاریخی و فقهی 64

 

2-۳- نظریات ارتباطات میان‌فرهنگی 68

 

2-۳-۱- نظریه انطباق ارتباطی 68

 

2-۳-۲- نظریه مذاکره بر سر وجهه 68

 

2-۳-۳- نظریه کدهای گفتار 68

 

2-۳-۴- ابعاد مربوط به تفاوتهای فرهنگی 69

 

2-۳-۵- نظریه نقض انتظار 69

 

2-۳-۶- مدیریت اضطراب و عدم قطعیت 69

 

2-۳-۷- نظریه جامعه ارتباطات بین‌قومی 70

 

2-۳-۸- هویت فرهنگی از کولیر و توماس 71

 

2-۳-۹- مذاکره بر سر هویت 72

 

2-۴- اندیشه‌های معطوف به عمل در ارتباطات میان‌فرهنگی ‌ِغرب 73

 

2-۴-۱- لری سماور: اهمیت فرهنگ در ارتباطات 73

 

2-۴-۲- نپ: مسائل و شاخص‌ها 75

 

2-۴-۳- ناوینگر: موانع ارتباط 76

 

2-۴-۴- هالیدی: مدلهای کاربردی و مفاهیم نظری 78

 

2-۴-۵- گادیگانست: انتظار، ابهام و اضطراب 80

 

2-4-6- ریدموند و بونی: مهارت ارتباطی و اضطراب: 84

 

2-4-7- کلک و مارتین: کاهش حساسیت‌های بین‌فرهنگی 85

 

2-5- رویکردهای هنجاری به ارتباط میان‌فرهنگی 85

 

فصل سوم: روش‌شناسی 93

 

3-1- بررسی رویکردهای روشی موجود 93

 

3-1-1- رویکرد علم اجتماعی(پوزیتویستی) 95

 

3-1-2- رویکرد تفسیری 98

 

3-1-3- رویکرد انتقادی 100

 

3-1-4- رویکرد دیالکتیکی 101

 

3-1-5- رویکرد ارتباطی 102

 

3-2- رویکرد دینی (اسلامی) 106

 

3-4- پیوند روش با ادبیات نظری 114

 

3-5- روایی و پایایی 115

 

3-6- منابع تحقیق 116

 

بخش دوم: اسلام و ارتباطات میان‌فرهنگی 119

 

فصل چهارم: توسعه مفهومی میان‌فرهنگی 129

 

مقدمه 129

 

تبیین بحث 131

 

دین، مهمترین عامل تفاوت فرهنگی 136

 

فصل پنجم: مبانی نظری 147

 

5-1-اسلام و اندیشه میان‌فرهنگی 147

 

5-2- توحیدگرایی، مبنای تعاملات اجتماعی 156

 

5-3- جایگاه ارتباط میان‌فرهنگی در جغرافیای ارتباطی مومنان 160

 

فصل ششم: الگومندی ارتباط میان‌فرهنگی 167

 

مقدمه 167

 

تحلیل کنش 167

 

معنامندی کنش 169

 

دلالت‌های معنا برای کنش 171

 

فصل هفتم: اصول حاکم بر ارتباطات میان‌فرهنگی 179

 

7-1- اصل دعوت 180

 

7-1-1-  متعلقِ دعوت (مبنای مفاهمه) 185

 

7-1-1-1- دعوت به اسلام 187

 

7-1-1-2- دعوت به مشترکات ادیان 190

 

7-1-1-2-1- دعوت به مشترکات مصداقی از مجادله احسن 195

 

7-1-1-2-2- موعودگرایی مصداقی از امر مشترک میان‌دینی 196

 

7-1-1-2-3-  اقتدای حضرت مسیح به ولی‌عصر عج 197

 

7-1-1-3-  دعوت به فطرت 198

 

7-2-  تولی و تبری 204

 

7-3-  حفظ عزت و سیادت اسلامی 207

 

7-3-1- تقدم مصالح معنوی بر مصالح مادی 211

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                              شماره صفحه

 

چکیده                                فصل اول: کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه. 3

 

1-2- بیان مسأله 4

 

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق. 5

 

1-4- اهداف. 6

 

1-5- سؤالات تحقیق. 7

 

1-6- فرضیه ها 8

 

1-7- تعریف عملیاتی. 10

 

 

 

فصل دوم: مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق

 

بخش اول:

 

2-1-1- مقدمه 14

 

2-1-2- مرورى بر ادبیات و پیشینه تحقیق 15

 

2-1-3- چارچوب نظری (تئوریک). 17

 

2-1-4- مفهوم رضایت مشتری 19

 

بخش دوم:

 

2-2-1- نظریه های جامعه اطلاعاتی؛ جامعه شبکه ای. 27

 

2-2-2- توسعه وسایل ارتباط جمعی 25

 

2-2-3- تأثیر تکنولوژى بر مصرف کنندگان اطلاعات 47

 

2-2-4- توسعه علمى و نقش راهبردى تکنولوژى ارتباطات در ایران 50

 

بخش سوم:

 

2-3-1- تاریخچه و سیر تحول مخابرات در جهان و ایران. 53

 

2-3-2- خلاصه اهم سیر تحول در مخابرات کشور سال های 1236 تا پایان 1389 55

 

بخش چهارم:

 

2-4-1-  دیگر سرویسهای مخابراتی 61

 

2-4-2- زیر ساخت IT. 69

 

2-4-3- ارتباطات ماهواره‏اى و فضایى. 82

 

2-4-4- جمع بندی. 94

 

 

 

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

 

3-1- روش شناسی. 97

 

3-2- روش تحقیق. 97

 

3-3- جامعه و نمونه آماری. 97

 

3-4- ابزار گردآوری داده ها توسط مخابرات مازندران. 97

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

 

4-1- مقدمه  . 100

 

4-2- آمار تطبیقی شاخص های رضایتمندی 100

 

4-3- جداول و نمودارهای مقایسه ای هر یک از شاخص های رضایتمندی. 101

 

4-4- تحلیل و نتایج نهایی سطح رضایتمندی مشترکان مخابرات مازندران . 115

 

4-5- جدول شاخص های مخابراتی استان مازندران. 120

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

 

5-3- نتایج و پیشنهادات. 122

 

منابع و مآخذ. 126

 

 

 

چکیده

 

بدیهى است در طول تاریخ ، ارتباطات نقش بسزایى را در پیشرفت ، تسهیل امور و همبستگى جوامع ایفا نموده است و انسجام شبکه هاى وسیع اطلاع رسانى توسط فناورى مخابرات و اطلاعات (انفور ماتیک)و نقش مهم فناوری های نوین ارتباطی در شکل دهى و تغییرات ساختارى جوامع مختلف، اینگونه به نظر مى‏رسد که جهان پس از تحولات ناهمگون سرانجام دستخوش یک تغییر همگون شود.

 

لذا با ملاحظه به توسعه و گسترش فناوری های متنوع و ایجاد بازار رقابتی محصولات اعم از تولیدات و خدمات و اندازه گیری میزان رضایت مشتری به عنوان یکی از عناصر و الزامات اصلی سیستم های مدیریت کیفیت در کلیه موسسات و بنگاه های کسب و کار شناخته شده است .

 

بنابر این برای راحل چالش ها  و شکافها، نیاز به بررسی نقش توسعه فناوری نوین ارتباطات ومخابرات در جذب رضاتمندی مشترکان  رابطه مستقیم مابین وفاداری و اعتماد مشتریان و فراهم آوردن شرایطی که در آن اعتماد مشتریان افزایش یابد، به عنوان پایش رضایت مشترکان توجه لازم را در ارائه کیفیت یکایک خدمات نوین مخابراتی را  می طلبد.

 

درشرکت مخابرات مازندران نیز میزان رضایتمندی مشترکان از خدمات نوین مخابراتی شامل تلفن ثابت، سیار، دیتا و سایر خدمات موجود به عنوان یکی از اقدامات ضروری و مستمر، هر ساله از سوی کارشناسان این شرکت به صورت پیمایشی به عمل می آید تا بتواند سطح پایش را تعیین نماید.

 

به همین منظور با بررسی اسناد موجود در پایش رضایتمندی، بخش عمده ای از کاربران نسبت به نحوه ارائه خدمات ( البته با توجه به سطح اطلاعات روزآمد موجود مشتریان) رضایت دارند ولی برخی دیگر از کاربران (قاعدتاً باسطح هوشمندی بالا) از خدمات ارتباطی موجود در سطح استان رضایت کامل نداشته و اوضاع خدمات فنی ارائه شده برای آنها قابل اقناع نیست. بنابراین مخابرات مازندران در سنوات اخیر با ترمیم    چالش ها و شکافهای محسوس در لایه های دسترسی ارتباطات، سعی در جذب و رضایتمندی این دسته از مشتریان نموده است.

 

بررسی تطبیقی پس از خصوصی سازی مخابرات ایران طی چهار سال اخیر نشانگر آن است که طی سال 89 تا 92 تحولاتی به صورت جهشی صورت گرفته ودر این راستا سیرصعودی توسعه فناوری های ارتباطی را از بعد کمی وکیفی شاهدیم به طوریکه این روند موجب افزایش سطح رضایت در شاخص های مخابراتی شده است.

 

1-1- مقدمه

 

امروزه بهره گیری از علوم ارتباطات وفناوری های اطلاعات ومخابرات در سطوح گسترده ای از بخش های گوناگون جوامع به  ویژه مشاغل تجاری، فنی،آموزشی و اداری به عنوان یک امر بی بدیل تسری یافته است. صاحبان صنایع وکاربران حرفه های مختلف،کاربرد این تکنولوژی را در بدنه سازمانها و کارگاهها تحت الزامات بلافصل و جدانشدنی قرارداده اند.

 

ازاین رو باید اذعان داشت فناوری ارتباطات به عنوان یک قدرت تعین کننده و موثر در لایه های گوناگون جامعه،حضوری فعال دارد قطعاً عدم حضور این فناوری در هر بخش از جامعه به منزله رکود آن بخش محسوب می شود.لذا قدرت ارتباطات در گرو برنامه های هدفمند و متعالی خواهد بود. باتوجه به تغییر و تحولات بنیادین و شگرف عرصه  ارتباطات و اطلاعات چه در بخش فناوری و چه در بخش مدیریت ومالکیت مخابرات کشور، نیاز به تغییرات گسترده مدیریت بخشی و فرابخشی از سوی متخصصان وگردانندگان با هوش، وتصمیم ساز است تا ازگردونه رقابت در عرصه ICT حذف نشوند.

 

شاید در اولین نگاه،واگذاری این مسئولیت ها و سیاست گذارها به مدیران ارشد ICT و شرکت مخابرات ایران در اذهان متصور شود، لیکن بدیهی است متولیان امر بدون همفکری، مشارکت و تدابیر مبتنی بر دانش  ومهارت متخصصان و کارکنان بدنه شبکه ارتباطات ومخابرات نخواهند توانست به مقصود عالی و اهداف نهایی در این زمینه نائل آیند.

 

دگرگونی های انجام گرفته ودر پیش رو که در واقع یک رنسانس تغییرات و تحولات است، باید با آگاهی و هماهنگی حرکت کرده تا به نتیجه مطلوبتری دستیافت. البته در استان مازندران با عنایت به زیر ساخت های انجام شده در بخش فناوری های نوین مخابراتی و تکمیل ظرفیت ارتباطی در لایه های دسترسی، نیازمند تغییر بنیادی در بخش درآمدی از محل سرویس های موجود و خدمات نوین می باشد.

 

معهذا راه حل چالش های که در  عدم اطلاع رسانی و نحوه استفاده  از خدمات نوین فناوری مخابراتی برای مشترکان وجود دارد نیاز به تلاش مضاعف برای آگاهی و دست یابی به اهداف متعالی و مطلوب در راستای بهینه سازی و ارتقای ظرفیت شبکه ارتباطات ونیز رضایتمندی مشترکان و متقاضیان و سهامداران، به کارگیری درست و مفید منابع انسانی و تخصیص مناسب سرمایه گذاری در لایه های مختلف شبکه ارتباطات، همراه بانگرش هوشمندانه مبتنی بر قیاس بین المللی و اهتمام مضاعف مجموعه فعال  این بخش را می طلبد.

 

 1-2- بیان مسئله

 

فناوری های نوین ارتباطی امروزه به عنوان یک تکنولوژی فراگیر بر ابعاد مختلف زندگی ما تاثیر گذاشته و تنوع دامنه تغییرات ناشی از آن، الگوهای زندگی، آموزش، مدیریت کسب و کار، حمل ونقل، تفریحات و سرگرمی و دولت را در برگرفته است تا حدیکه در جهان امروزی قدرت و اقتدار در سایه فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی معنا پیدا کرده است

 

متولیان و متخصصان ICT در بخش های دولتی و خصوصی به حسب ضرورت حرفه ای باید دراندیشه ایجاد طرح های پیشرو و جامعی باشند تا ضمن شمولیت گسترده، قادر به ارائه خدمات متنوع جدید ارتباطی با برخورداری از سهولت و ظرافت قابل توجه باشد.

 

لذا نخستین و مهمترین اصل بازاریابی در سازمانهای خدماتی توجه به خواسته مشتری است. سازمان ها و شرکتها بدون توجه به خواسته مشتری نمی توانند به حیات خود ادامه دهند. البته قبل از مطرح شدن بازاریابی به عنوان یک علم، مؤسسات به نیاز و خواسته مشتری توجه داشته اند. آنچه در فلسفه جدید بازار مطرح است نگاه به مسائل از دیدگاه مشتری است.

 

وظیفه ای که خدمات به مشتریان نامیده می شود، پیچیده تر از سفارش گرفتن، پس گرفتن محصولات مرجوعی، یا پاسخ گویی به شکایت هاست. براساس این نگرش، خدمت به مشتریان شامل کلیه اموری است که شرکت ها به منظور جلب رضایت مشتریان و کمک به آنها برای حصول بیشترین ارزش از محصولات یا خدمات ارائه شده انجام می دهند. به طور کلی هر چیزی که علاوه بر محصول فیزیکی عرضه می شود و موجب تفکیک محصول از رقبا می شود، جزئی از خدمت به مشتریان محسوب می گردد.

 

در این پژوهش نیز پس از تعریف رضایت مشتری، با توجه به تعریفی که در بالا از خدمات ارائه شد، به بحث درخصوص رضایت مشتری، نیازها و انتظارات مشتریان ، انواع مشتری، تاثیر رضایت مشتری بر فرایندهای سازمان و بالاخره تاثیر وفاداری مشتری در ارتقای کارایی و اثر بخشی فرایندهای سازمان          می پردازیم.

 

در حالیکه روند جهانی سازی و گسترش مبادلات تجاری در سطوح بین المللی، در جنبه کالا یا خدمات، بکارگیری ابزار الگوبرداری نسبت به سایر رقبا را تبدیل به نیازمندی اساسی سازمان های تجاری نموده است، مقایسه سطح رضایت مشتریان نه تنها در بین رقبا بلکه مابین صنایع مختلف و سازمان های گوناگون حتی در سایر کشورها نیز به منظور بکارگیری استراتژی های رقابتی مناسب، امری ضروری می نماید.

 

اما همچنان که ذکر شد انجام این کار و جمع آوری داده ها برای یک سازمان به تنهایی بسیار هزینه بردار   می باشد. بنابراین، در چند سال اخیر، شاخص های رضایت مشتری در کشورهای مختلف چه در بخش تولید و چه در بخش خدمات، در سطح ملی مورد ارزیابی و اندازه گیری قرار می گیرند.

 

 

 

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

 

انجام این تحقیق در این راستا به دو لحاظ عملی و نظری بسیار مفید و اهمیت لازم بر خوردار است:

 

به لحاظ عملی پژوهش، می توان گفت ضرورت و اهمیت نقش توسعه فناوری ارتباطات وکیفیت خدمات نوین مخابراتی در جذب رضایتمندی مشتریان و همچنین استفاده از شبکه های اطلاع رسانی و ارتباطات مخابراتی برای بسیاری از دانش پژوهان در اکثر رشته ها قطعی و روشن است و در این میان آنچه کارایی و بهره مندی از چنین شبکه ها را به سرعت افزایش می دهد، توانایی روزافزون فناوری های نوین و کامپیوترها به عنوان ابزاری برای جست و جو، دسته بندی، تجزیه و تحلیل و انتقال حجم بالای اطلاعات است.

 

امروزه در سطح جهان در زمینه های مختلف علوم، شاهد ایجاد بانکهای اطلاعاتی بسیار جامع و مفیدی هستیم که دانسته های نوع بشر را در خود ذخیره نموده و با تسهیلات فراوان در اختیار او قرار می دهند.

 

از جمله این بانکهای اطلاعاتی شبکه بین المللی اطلاع رسانی اینترنت می باشد که به بشر امروزی این امکان را می دهد که با یک کامپیوتر و یک خط تلفن و یک دستگاه مودم در شاهراه های گسترده و بیکران اطلاعات جهان به حرکت بپردازد و امکان استفاده از یک کتابخانه مجازی را فراهم سازد.

 

به لحاظ نظری پژوهش، نقش اهمیت شبکه های اطلاع رسانی همچون اینترنت در آن است که بر خلاف سیستم های سنتی انتقال اطلاعات، نظیر رادیو و تلوزیون و یا روز نامه و کتاب، مصرف کنندگان این مجموعه در برابر اطلاعاتی که از طریق کابل نوری بر روی صفحه تلویزیون و یا مانیتورشان ظاهر می شود، حالت انفعالی و گیرندگی صرف نداریم بلکه می تواند بسته به امکاناتی که نرم افزارهای مجموعه برایش فراهم     می آورند، انواع و اقسام حالت ها را در نحوه دریافت و استفاده بهینه از اطلاعات به عمل آورد، هر چند که برخی از این اطلاعات تغییرات قابل توجهی در سطوح مختلف زندگی اجتماعی، فرهنگی و همچنین در روح و روان افراد به وجود آورده و حساسیت هایی را از سوی دولت ها، انجمن های مختلف،گروه های دینی و اخلاقی و بالاخره خانواده ها به دنبال داشته است. در واقع شبکه های مختلف اطلاع رسانی و ارتباطی مانند (تلفن ثابت، تلفن همراه و ارتباطات دیتا)  مثل یک “شمشیر دولبه” است که هم می تواند اطلاعات مفید و هم اطلاعات مضر را در خود داشته باشد ولی آنچه که در این میان باید در نظر گرفت، این است که هیچ وسیله یا دستگاهی را نمی توان ذاتاً مفید ویا مضر دانست چرا که میزان فایده یا ضرر هر دستگاه و ابزار مستقیما به استفاده کنندگان و نحوه کاربرد آن بستگی دارد.

 

امید است که نتایج این تحقیق زمینه ی مناسبی برای انجام تحقیقات بیشتر در رابطه با موضوع مورد بحث که همان توسعه فناوری های نوین ارتباطی در جهت مشتری مداری و رضایتمندی مشترکان است در شرکت ها و سازمان زیربط فراهم نماید.

 

1-4- اهداف

 

اهداف اصلی در این تحقیق شناسایی میزان رضایت مشترکان، متقاضیان و نحوه تأثیرگذاری فناوری ICT در تغییر ساختارهای اجتماعی و فرهنگی و رضایت مشتریان یک جامعه (مانند استان مازندران) و مقایسه آن با دیگر شرکت های مشابه استانی و راهکارهایی برای بهبود آن می باشد. لذا از طریق بررسى منابع مکتوب و همچنین مشاهدات اسنادی و کتابخانه ای  نگارنده درسازمان هاى دولتى و خصوصى و اجتماعات مختلف مبتنى بر شبکه هاى اطلاع رسانى به نحو شایسته‏اى مى‏توان به اهداف

 

فهرست مطالب

 

عنوان صفحه

 

تقدیر وتشکر

 

تقدیم

 

چکیده. 7

 

فصل اول- کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه. 10

 

1-2- بیان مسئله. 13

 

1-3- اهمیت وضرورت تحقیق. 14

 

1-4- اهداف مشخص تحقیق. 14

 

 -5-1 سؤالات تحقیق. 15

 

فصل دوم- پیشینه تحقیق

 

1-2- پیشینه تحقیق. 17

 

2-2- تعریف مفاهیم اساسی. 17

 

2-3- چارچوب نظری تحقیق. 15

 

2-4- فوایداینترنت برای کودکان. 26

 

2-5- خطرات اینترنت. 26

 

2-6- مطالب نامناسب وغیرمجازدراینترنت. 30

 

2-7- ارتکاب جرایم: بمبها،موادمخدر،دزدی وشخصیتهای غیرواقعی  31

 

2-8- تهاجم به حریم خصوصی. 31

 

2-9- خطرات خاصی که کودکان دراینترنت باآن روبروهستند. 32

 

2-10- تجاوزبه حریم خصوصی. 34

 

2-11- تحلیل توان کودک. 34

 

2-12- دلایل نگرانی. 34

 

2-13- رهنمودهایی برای والدین. 37

 

2-14- نکاتی برای کودکان. 40

 

2-15- حفاظت ازکودکان دربرابرخطرات اینترنتی. 42

 

فصل سوم – روش تحقیق

 

3-1- روش تحقیق. 46

 

3-2- جامعه آماری. 46

 

3-3- ارائه مدل. 47

 

فصل چهارم – یافته­ های تحقیق

 

4-1- مروری بروب سایت های موردتحقیق. 50

 

فصل پنجم – نتیجه گیری و پیشنهادات

 

5-1- نتیجه گیری. 60

 

5-2- پیشنهادات. 62

 

منابع و مآخذ و پیوست

 

منابع فارسی. 64

 

چکیده :

 

خانواده رکن اساسی جامعه‌ انسانی است و شرط پویایی و استواری آن، وجود روابط صحیح و پایدار میان اعضای آن به خصوص همسران است. تحصیل معرفت به این‌گونه روابط، نیازمند آشنایی هر یک از اعضا با وظایف و اخلاقی خویش است.

 

نهج البلاغه به عنوان یکی از عالی‌ترین راهنمای حیات بشر، بهترین هدایت گر در این مسیر است. در نوشتار حاضر، با رجوع به رهنمودهای حکیمانه‌ این کتاب عظیم، راه‌های تحکیم روابط زن و شوهر و فرزندان در خانواده بررسی شده و با بیان اهمیت و ضرورت بحث، موضوعات ذیل تحلیل گردیده است: اخلاق فرزندان در برابر والدین و بالعکس و اخلاق زن و شوهر در برابر یکدیگر.
اهمیت پرداختن به موضوع اخلاق خانواده، ریشه در اهمیت نهاد خانواده دارد. نهاد مقدس خانواده، رکن بنیادین اجتماع بشری و محمل فرهنگ‌های گوناگون است تا آن‌جا که سعادت و شقاوت امت‌ها، مرهون رشادت و ضلالت خانواده می‌باشد  .

 

اولین شـرط داشـتن جـامعه‌ای سـالم و پـویا، سـلامت و پـایداری خانـواده اسـت.همه‌ دستاوردهای علمی و هنری بشر در سایه‌ خانواده‌های سالم و امن پدید آمده است. علاوه بر این، کارایی و ارزش علم و هنر نیز در صورت برپایی خانواده است و بدون خانواده، نه تنها هویت انسانی بشر نابود می‌شود، بلکه همه‌ تلاش ‌های فردی و اجتماعی نیز در حقیقت بی‌ثمر و نافرجام خواهد ماند.

 

نهج البلاغه ، به عنوان یکی از برترین نسخه‌ زندگی و عالی‌ترین راهنمای بشر برای دست‌یابی به حیات طیبه، بخش عظیمی از روایات را به تنظیم و تعدیل روابط اعضای خانواده، حقوق و وظایف همسران و فرزندان اختصاص داده است. رجوع به این آیات الهی، می‌تواند انسان را جهت دستیابی به عالی‌ترین راهکارها در تحکیم خانواده هدایت کند.

 

اهداف خانواده و اقتضای تأسیس آن ایجاب می‌کند که بانیان آن یعنی زن و شوهر، در تحکیم و پایداری این بنا، نهایت سعی خود را بکنند و با همان انگیزه که بر تشکیل آن اقدام کردند، بر دوام آن اصرار ورزند  تا وحدت وپویایی این نهاد مقدس تا پایان حفظ شود. تأکیدات اخلاقی و سفارشات حقوقی کتاب مقدس قرآن و روایات گران قدر ائمه طاهرین(ع )، برای تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده، بیش از جوانب دیگر حیات بشری است؛ بلکه در یک نگاه کلی، تمامی احکام و دستورات اسلام به نوعی ناظر بر صیانت از خانواده است. بخشی از آن برای تزکیه و تطهیر فرد و بخشی پیرامون اصلاح جامعه و حفظ سلامت آن وضع شده است.

 

  1-1- مقدمه

 

نهج البلاغه[1] کتاب نفیسى است که در قلمرو ادبیات عربى از خورشید تابان نیم روزى مشهورتر است به درجه اى که یکى از پایه ها و اصول سه گانه ادبیات عربى به شمار آمده است که عبارتند از قرآن، احادیث پیامبر (ص) و نهج البلاغه و جاى تعجب نیست زیرا نهج البلاغه سخنان امیرالمؤمنین على (ع)، پرورش یافته پیامبر (ص) و مکتب قرآن است.این کتاب شامل 241 خطبه، 79 نامه و 480 سخن حکمت آمیز است که از سخنان گهربار و پرمعناى پیشواى همه در تمام کمالات، امیرالمؤمنین على (ع) مى باشد که شریف رضی[2] رهبر فصاحت و شیوایى عصر خود آن را جمع آورى کرده است.محمد محیى الدین عبدالحمید محقق کتاب شرح نهج البلاغه تألیف شیخ محمد عبده در مقدمه‌ای که بر این شرح نوشته می‌گوید: نهج البلاغه منتخبى است از سخنان امیرالمومنین علی ابن ابیطالب رضى الله عنه که شریف رضی، ابوالحسن محمد بن الحسین موسوى گردآوری کرده است. این کتاب منبع علوم و فنون فصاحت و بلاغت است و خواننده به راحتى می‌تواند در این زمینه از آن خوشه چینى کند. زیرا امیرالمؤمنین على ابن ابیطالب (ع) پس از رسول اکرم (ص) در میان مردم در بالاترین مرتبه شیوایی، فصاحت، سخنورى و توانایی قرارداشت و از قویترین برهان و استدلال و سلطه بر زبان برخوردار بود و هرگونه می‌خواست آن را به کار می‌برد. وى فرزانه اى بود که سخنانش منبع حکمت به شمار مى رفت و سخنورى بود که کلامى سحرانگیز و دلپذیر داشت. پرورش یافتن نزد رسول اکرم (ص) و کتابت وحى و حمایت کردن از دین با شمشیر و زبان از عنفوان جوانى استعدادى به او بخشیده بود که نزد هیچکس یافت نمى شد.شریف رضى اولین کسى نبود که به سخنان امام على (ع) توجه نشان داد. زیرا پیش از آنکه وی دیده به جهان گشاید، ادبا و پیشوایان فصاحت و بلاغت براى نگهدارى کردن سخنان امام على (ع) تلاش مداوم به کار می‌بردند و از طریق گردآوری، روایت کردن خطبه‌ها، به خاطر سپردن کلمات قصار، تاثیرپذیرى از سبک ادبى و به شعر در آوردن پندها و حکمت های کلام وی، آنرا حفظ مى کردند. عبدالحمید بن یحیى کاتب می‌گوید؛ هفتاد خطبه از خطبه هاى اصلع (مرد طاس) حفظ کردم سپس مرتباً به آن می‌افزودم. منظور وى از مرد طاس سرورمان على (ع) است.اصبغ بن نباته گفته است: گنجینه اى از خطبه ها به خاطر سپردم که استفاده کردن از آن موجب توسعه آن می‌شود. صد پند و موعظه از سخنان على ابن ابیطالب حفظ کردم.ابن ابى الحدید معتزلى گوید: یک سطر نهج البلاغه معادل هزار سطر از سخنان سخنور دانشمند اصبغ بن نباته است با وجود اینکه همه مردم معتقد بودند که ابن نباته در فن خود یگانه عصر خویش است.ابوعثمان جاحظ از شدت علاقه و توجهى که از نظر بلاغى به خطبه هاى امیرالمؤمنین (ع) داشت بخش هایى از آن خطبه ها را براى زینت بخشیدن به کتاب هاى خود مانند البیان و التبیین در آن گنجاند تا به این وسیله خوانندگان را به سمت عالیترین مراتب علم بلاغت هدایت کند.جاحظ صد سخن از سخنان امام على (ع) گردآورى کرد. شریف رضى تقریباٌ تمام این صدسخن را درنهج البلاغه آورده است جاحظ می‌گفت: امیرالمؤمنین على ابن ابیطالب صد سخن دارد که هریک از آن با هزار سخن از بهترین سخنان عربى برابرى مى کند. وى آن مجموعه سخنان گردآورى شده را با این سخن امام على (ع) آغاز کرده است: ارزش هرکس به چیزى است که آنرا نیک بداند.جاحظ در جلد اول کتاب البیان والتبیین[3] صفحه 47 مى گوید: امام على (ع) در نهج البلاغه می‌فرماید: ارزش هر کس به چیزى است که آنرا نیک بداند. اگر فقط همین عبارت به دست ما رسیده بود کفایت می‌کرد و براى دلالت داشتن بر فصاحت و بلاغت در عالی‌ترین مرتبه جاى می‌گرفت و با وجود آن براى پى بردن به ارزش بلاغى سخنان على (ع) به دیگر سخنانش نیاز نداشتیم. بهترین سخن آن است که علیرغم کلمات اندک بر معانى بسیار دلالت کند و نیاز به شرح و تفصیل نداشته باشد و معانى آن آشکار و هویدا باشد. خداوند عزوجل على (ع) را لباس شکوه و جلال پوشانید و متناسب با خویشتن دارى و حسن نیت وى حکمت نورانى بخشید. سخن شیوا و رسا همراه با معانى والا و عارى از کاستى و اختلال و مطبوع طبع، در دل مخاطب تأثیر باران در خاک حاصل خیز را خواهد داشت و خداوند چنان تأثیر و قدرت رسوخ و نفوذى به آن خواهد داد که حتى گردن کشان و زورگویان به آن احترام خواهند نهاد و افراد نادان نیز تحت تأثیرش قرار خواهند گرفت. عامربن عبدالقیس[4] گفته است: «سخن هرگاه از دل برآید بر دل نشیند و هرگاه از زبان برآید از گوش فراتر نخواهد رفت».این سخن از جاحظ روایت شده است که صرف نظر از کلام خداوند متعال و کلام فرستاده اش با هر سخنى جز سخن على ابن ابیطالب (ع) مقابله به مثل کردم چون توانایى مقابله به مثل با آن را نداشتم. یکى از آن سخنان مقابله ناپذیر این است: به هر کس احسان کنى مطیع تو می‌گردد و از هرکس خود را بى نیاز کنى مانند وى خواهى شد و به هرکس نیازمند باشى اسیر وى خواهى گشت حملات شک آفرینان ادامه دارد.بسیاری از افراد درگذشته و عصر حاضر تلاش کرده اند در صحت انتساب نهج البلاغه به امام على (ع) ایجاد تردید کنند و مدعى شده اند که شریف رضى همه یا بخش هایى از نهج البلاغه را خود جعل کرده است. هرگاه ما مقام و منزلت شریف رضى در عصر خود را بدانیم و با عزت نفس، خویشتن دارى پاکدامنى و پارسایى وى آشنا باشیم پى می‌بریم که ادعاى این آشوب گران تهمت زننده و حیله‌گر کاملا واهى و بى اساس بلکه از تار عنکبوت هم سست‌تر است.مقام و منزلت شریف رضى نسب شریف رضی، محمدبن الحسین معروف به ذى الحسبین به امام موسى کاظم (ع) مى رسد. مادرش فاطمه دختر حسین بن احمد بن حسن ملقب به ناصر بزرگ پادشاه دیلم است و نسب جد مادریش به امام زین العابدین منتهى مى شود. شریف رضى در جوانى یعنى در 47 سالگى در سال 406 قمرى درگذشت.مقدمه اى پیرامون اوضاع عمومى در قرن چهارم هجرى دوران پیش از غیبت کبرى امام مهدى (عج) براى شیعیان بحرانى و دشوار بود. مهمترین علمای شیعه در آن دوران علامه کلینى و پس از وى شاگردش شیخ صدوق بود.در سال 329 قمرى حوادث مهمى روى داد. ستارگان آسمان دین و فقاهت غروب کردند. على بن محمدالسمرى وفات یافت و غیبت صغرى به پایان رسید و غیبت کبرى امام مهدى (ع) آغاز شد. رهبر فقهاى شیعه در زمان المقتدر عباسى در بغداد یعنى علامه کلینى ملقب به ثقه الاسلام درگذشت و شاگرد وى یعنى شیخ صدوق ملقب به حجت الاسلام به جاى وى برکرسی صدارت در علوم حدیث تکیه زد و تا سال وفاتش یعنى سال 381 قمرى مرجع شیعیان بود.یکی از برجسته ترین شاگردان شیخ صدوق، شیخ مفید بود که در زمان حکومت آل بویه زندگى می کرد. خلفاى عباسى منصبى براى بزرگترین فقیه مسلمانان تعیین کرده بودند که منصب «یگانه زمان» نامیده می‌شد. شیخ مفید نزدیک به سى سال یعنى از زمان درگذشت شیخ صدوق در سال 381 قمرى تا در گذشت خودش در سال 413 قمرى عهده دار این منصب بود.شریف رضى و برادر بزرگترش شاگرد این دانشمند و فقیه بوده اند و در مهد دانش و تقوی پرورش یافته‌اند و در فقه و ادبیات استاد موثق بودند.

 

1-2- بیان مسأله :

 

خانواده، هسته اولیه شکل گیری جامعه و مهمترین نهاد آن می باشد. آینده هر جامعه و نقش آفرینی

 

آن در گرو بالندگی و قوام تک تک خانواده های آن است. از نگاهی دیگر، خانواده سنگ بنای جامعه

 

و موجب موفقیت و نقش آفرینی جامعه است. اما بی تردید خانواده آن گاه قادرخواهد بود که نقش آفرینی خود در پیشرفت و تعالی جامعه را ایفا نماید که بنیانی محکم و قوامی در خور شأن داشته باشد؛ چرا که  بر بنیان متزلزل و سست نمی توان بنایی عظیم بنا نمود. ازاین رو باید به آنچه قوام و استحکام خانواده منحصر به آن است، توجه ویژه ای نمود و راه کارهای مؤثر در آن را موردتوجه قرار داد تا خانواده در پرتو شناخت و به کارگیری آنها بتواند به ایفای نقش خود بپردازد.

 

مهمترین راه شناسایی و کشف این راه کارها، تأمل و تمرکز بر خانواده نمونه و الگوهای موفق در

 

این زمینه و استفاده از تجارب نمونه و به کاربستن آن ها است. بی تردید سیره خانوادگی معصومین

 

علیهم السلام به عنوان انسان های کامل و الگوهای برتر، می تواند مطمئن ترین شاخص در این عرصه  باشد و در این میان سیره خانوادگی حضرت علی علیه السلام و رهنمودهای بی بدیل وگرانمایه ایشان که بیش از همه، در کتاب ارزشمند نهج البلاغه به عنوان ناب ترین چشمه معرفت علوی به چشم می خورد  به لحاظ شرایط و امتیازهای ویژه سخنان پندآور و حکمت آمیز ایشان می تواند منبعی مطمئن  برای شناسایی و کشف این راه کارها در خیل نظام اجتماعی اسلامی باشد.

 

به طور کلی، اصول متعددی توسط امام علی برای نظام خانواده و زندگی مشترک به عنوان راهبردهای   مؤثر در نهج البلاغه نام برده شده است؛ که به عنوان مثال، نمونه هایی از آن عبارتند از:

 

توجه به محدودیت ها و تعدیل انتظارات؛
 

.شناخت حیطه مسئولیت و تقسیم کار در امور زندگی مشترک .
 

توجه به نقاط مثبت یکدیگر و برجسته کردن آنها؛
 

همراهی در مشکلات و خوشی های زندگی مشترک؛
 

عدم تحمیل نظرات بر یکدیگر؛
 

لزوم توجه ویژه در تربیت و پرورش صحیح کودکان
 

مراقبت و مدیریت شایسته و بایسته بر امور مالی خانواده
 

مدیریت خویشان و صله رحم
 

تلاش برای زمینه رشد اعضای خانواده را فراهم کردن؛
10-یار و غمخوار و مایه نشاط اعضای خانواده بودن

 

11-همکاری در امور منزل

 

12- شناسایی و رعایت حقوق و تکالیف هرعضو خانواده توسط وی و التزام به آن ها.

 

ما در این پژوهش در صددیم با نگاه جامعه شناختی به رهنمودهای امام در نهج البلاغه، ضمن واکاوی  نظریات ایشان درخصوص جنبه های مختلف این عنصر اصلی و بنیادین جامعه، در راستای تطبیق مبانی آن با نهاد خانواده در نظام اجتماعی امروزی به تجزیه وتحلیل مسائل مربوط به آن بپردازیم.

 

1 – 3 – اهمیت و ضرورت انجام تحقیق :

 

از جمله موارد حیرت، برای صاحبان بصیرت و ارباب علم و معرفت، درک ظرایف و لطایف کلام

 

امیرالمؤمنین علی علیهم السلام در نهج البلاغه و نیز دست یابی به عجایب متن در فصاحت و بلاغت

 

و در این کتاب ارزشمند و دریافت واقعی بطن به لحاظ وصول به حقیقت آن است.

 

دشواری دریافت این مسأله، بمثابه سنگینی درک و شناخت ابعاد وجود ایشان، همواره منشأ تفکر و

 

تحیر و موجب تأمل و توقف و مباحثه و محاوره بین اهل نظر و خبرگان علوم بوده و کاوشگران

 

فراوانی را به تلاش علمی و کنکاش جدی واداشته است.