است)
چکیده :
سازمانها در دنیای پر رقابت کنونی بدنبال یافتن شیوه های حداکثر نمودن تلاش کارکنانشان هستند و یکی از مهم ترین آنها انگیزش کارکنان به ایفای نقش های فراتر در سازمان است . اخلاق یعنی رعایت اصول و ارزشهای حاکم بر رفتار فرد و بررسی ارتباط آن با رفتار شهروندی سازمانی بعنوان نوعی رفتار فرانقش منجر به شناخت ابعاد تاثیر گذار اخلاق بر رفتار کارکنان و ارتقا آن در سازمان خواهد شد و از آنجا که پایه ای ترین رویکرد به اخلاق ، بر اساس فلسفه اخلاقی است ؛ فرض بر این است که کارکنان قوانین و مقررات مربوط به رفتار اخلاقی را بر اساس فلسفه اخلاقی شکل می دهند.
هدف : این تحقیق بدنبال بررسی رابطه بین فلسفه اخلاقی و رفتار فرا نقش آنها در کارکنان شرکت گاز استان گیلان است .
روش اجرای تحقیق : این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق ، توصیفی–همبستگی است . جامعه این تحقیق 1253 نفر از کارکنان شرکت گاز استان گیلان می باشد ؛ تعداد نمونه برآوردی طبق جدول مورگان297 نمونه بود که تعداد 370 پرسش نامه پخش و تعداد 354 برگشت داده شدند که تعداد 339 پرسش نامه قابل تحلیل بود . روش نمونه گیری این تحقیق تصادفی ساده بود.
یافته ها: این تحقیق نشان داد که ابعاد فلسفه اخلاقی (قانون طلایی، منفعت گرایی، وظیفه گرایی، عدالت گرایی و آزادی فردی )با بروز رفتار فرا نقش رابطه معنی دار دارند. بر اساس آزمون همبستگی پیرسون شدت رابطه منفعت گرایی و آزادی فردی بیش از سایر ابعاد می باشد .
محدودیتهای تحقیق :تعداد کم سناریو ها برای سنجش فلسفه اخلاقی کارکنان ، ساده بودن مدل و عدم کنترل متغیرهای مداخله گر و تعدیلگر نظیر عدالت و تعهد سازمانی
ارزش علمی : این تحقیق رابطه بین فلسفه اخلاقی و رفتار فرا نقش و شدت رابطه ابعاد فلسفه اخلاقی و رفتار فرانقش و ابعاد موثر تر بر بروز رفتار شهروندی را روشن می کند و نشان می دهد تمایل افراد برای انجام رفتار فرانقش ، وقتیکه درک مساعد تری نسبت به اخلاق گرایی داشته باشند بیشتر خواهد بود .
واژگان کلیدی : رفتار فرا نقش ، رفتار شهروندی سازمانی ، فلسفه اخلاقی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : کلیات تحقیق
1-1) مقدمه .1
1-2) بیان مساله .1
1-3)ضرورت و اهمیت تحقیق 3
1-4) چارچوب نظری .5
1-5) فرضیه های تحقیق 7
1-6) اهداف تحقیق 7
1-7) تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق 8
1-7-1) تعریف عملیاتی متغیر مستقل . 8
1-7-2 ) تعریف عملیاتی متغیر وابسته .9
1-8) قلمرو تحقیق 10
فصل دوم : ادبیات تحقیق
2-1 ) : رفتار فرانقش .12
2-1-1)مقدمه 12
2-1-2) مفهوم رفتار فرا نقش 12
2-1-3 ) تاریخچه مفهوم رفتار فرا نقش 15
2-1-4 ) مدلهای رفتار فرا نقش .18
2-1-4-1 ) مدل گراهام .18
2-1-4-1 ) مدل پودساکف .19
2-1-4-1 ) مدل مارکوزی 19
2-1-4-1 ) مدل بورمن و موتوویدلو 19
2-1-4-1 ) مدل فار 20
2-1-4-1 ) مدل ارگان .20
2-1-5 ) عوامل تاثیر گذار بر بروز رفتار فرا نقش 22
2-1-5-1 ) ویژگی های فردی کارکنان .22
2-1-5-2 ) ویژگی های شغلی 23
2-1-5-3 ) ویژگی های سازمانی .23
2-1-5-4 ) سبک رهبری 24
2-1-6 ) پیامدهای رفتار فرانقش .24
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2-1-7 ) سیاستهای تقویت رفتارفرا نقش 25
2-1-7-1 ) گزینش واستخدام .25
2-1-7-1 ) آموزش و توسعه .26
2-1-7-1 ) ارزیابی عملکرد و جبران خدمات .26
2-1-7-1 ) سیستمهای غیررسمی 26
2-2 ): فلسفه اخلاقی کارکنان .27
2– 2-1 ) مقدمه .27
2– 2-2 ) مفهوم فلسفه اخلاقی .27
2-2-3 ) پیشینه تاریخی فلسفه اخلاق .28
2-2-4 ) عوامل اثر گذار بر فلسفه اخلاقی .29
2-2-5 ) انواع فلسفه های اخلاقی 30
2-2-5-1 ) دسته بندی بر حسب هدف یا فرآیند 30
2-2-5-2 ) دسته بندی محوری 31
2-2-5-3 ) دسته بندی فورسیت 32
2-2-5-4) دسته بندی قاری سید فاطمی33
2-2-5-5 ) دسته بندی الوانی .35
2-2-5-6) دسته بندی رحمان سرشت .36
2-2-5-7 ) دسته بندی لدبتر.37
2-2-5-8 ) دسته بندی هس مر 38
2-2-6) پیامد اخلاق در سازمانها .43
2-3): رابطه فلسفه اخلاقی و رفتار فرا نقش.44
2-3-1 ) مقدمه 44
2-3-2 ) اهمیت رفتار فرا نقش در سازمانها44
2-3-3 ) فلسفه اخلاقی بعنوان یکی از ویژگی های کارکنان .46
2-3-4 ) الگوی تصمیم گیری اخلاقی .48
2-3-4-1 ) تجزیه و تحلیل اقتصادی .49
2-3-4-2 ) تجزیه وتحلیل قانونی 49
2-3-4-3 ) تجزیه وتحلیل فلسفی 49
2-3-5 ) نقش فلسفه اخلاق فرد در تصمیم گیری و رفتار فرا نقش50
2-4): پیشینه تحقیقاتی.52
2-4-1) مقدمه .52
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2-4-2) پیشینه تحقیقات داخلی .52
2-4-3) پیشینه تحقیقات خارجی 54
فصل سوم : روش اجرای تحقیق
3-1)مقدمه 57
3-2) روند اجرای تحقیق .57
3-3) روش تحقیق .57
3-4) جامعه آماری 58
3-5) نمونه آماری .58
3-6) روش و ابزار گردآوری داده ها 58
3-7) روایی و پایایی تحقیق 59
3-8) روش تجزیه و تحلیل داده ها .60
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات
4 – 1 ) مقدمه 62
4 – 2 ) توصیف متغیرهای تحقیق .62
4-2-1) جنسیت .62
4-2-2) سن .63
4-2-3) تحصیلات .63
4-2-4) ارتباط رشته .64
4-2-5) سابقه خدمت .64
4-2-6) نوع شغل .65
4-2-7) قانون طلایی .65
4-2-8) منفعت گرایی .65
4-2-9) وظیفه گرایی 66
4-2-10) عدالت گرایی 66
4-2-11) آزادی فردی .67
4-2-12) نوع دوستی 67
4-2-13) فضیلت مدنی .67
4-2-14) وجدان کاری .68
4-2-15) جوانمردی 68
4-2-16) ادب و نزاکت .68
فهرست مطالب
عنوان صفحه
4-2-17) رفتار شهروندی 69
4 – 3 ) آزمون فرضیه های تحقیق 69
4 – 3-1 ) آزمون فرضیه اصلی .69
4 – 3-2 ) آزمون فرضیه فرعی اول 70
4 – 3-3 ) آزمون فرضیه فرعی دوم 71
4 – 3-4 ) آزمون فرضیه فرعی سوم .72
4 – 3-5 ) آزمون فرضیه فرعی چهارم 73
4 – 3-6) آزمون فرضیه فرعی پنجم .74
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهاد
5 – 1 ) مقدمه 76
5 – 2 ) نتایج آمار توصیفی 76
5 – 2-1 ) توصیف پاسخ دهندگان 76
5 – 2-2 ) توصیف متغیر های تحقیق 76
5 – 3 ) نتایج آمار استنباطی .79
5 – 3-1 ) نتیجه آزمون فرضیه اصلی.79
5 – 3-2 ) نتیجه آزمون فرضیه فرعی 1 80
5 – 3-3 ) نتیجه آزمون فرضیه فرعی 2 80
5 – 3-4 ) نتیجه آزمون فرضیه فرعی 3 80
5 – 3-5 ) نتیجه آزمون فرضیه فرعی 4 81
5 – 3-6) نتیجه آزمون فرضیه فرعی 5 81
5 – 4 ) پیشنهاد ها بر اساس نتایج تحقیق .81
5 – 5 ) محدودیتهای تحقیق 83
5 – 6 ) پیشنهاد برای پژوهش های آینده.83
منابع و مأخذ 84
پیوستها.90
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول3-2) ابعاد متغیرها ، سوالات مربوطه و ضریب پایائی متغیرها 60
جدول 4-1) جدول فراوانی جنسیت.62
جدول 4-2) جدول فراوانی سن.63
جدول 4-3) جدول فراوانی تحصیلات.63
جدول 4-4) جدول فراوانی ارتباط رشته.64
جدول 4-5) جدول فراوانی سابقه خدمت .64
جدول 4-6) جدول فراوانی نوع شغل.65
جدول 4-7) جدول توصیفی قانون طلایی.65
جدول 4-8) جدول توصیفی منفعت گرایی66
جدول 4-9) جدول توصیفی وظیفه گرایی.66
جدول 4-10) جدول توصیفی عدالت گرایی66
جدول 4-11) جدول توصیفی آزادی فردی67
جدول 4-12) جدول توصیفی نوع دوستی.67
جدول 4-13) جدول توصیفی فضلیت مدنی67
جدول 4-14) جدول توصیفی وجدان کاری.68
جدول 4-15) جدول توصیفی جوانمردی.68
جدول 4-16) جدول توصیفی ادب و نزاکت68
جدول 4-17) جدول توصیفی رفتار فرانقش69
جدول 4-18) جدول همبستگی فلسفه اخلاقی و رفتار فرانقش69
جدول 4-19) جدول همبستگی فلسفه منفعت گرایی و رفتار فرانقش کارکنان 70
جدول 4-20) جدول همبستگی وظیفه گرایی و رفتار فرانقش کارکنان 71
جدول 4-21) جدول همبستگی قانون طلایی و رفتار فرانقش.72
جدول 4-22) جدول همبستگی عدالت گرایی و رفتار فرانقش.73
جدول 4-23) جدول همبستگی آزادی فردی و رفتار فرانقش کارکنان .74
جدول 5-1) توصیف عوامل جمعیت شناختی76
جدول 5-2) توصیف متغیر های تحقیق.77