قرارداد، میزبانی وب، فضای مجازی، کاربر، میزبان، خدمات
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه 1
فصل اول: مفهوم فضای مجازی و قرارداد استفاده از آن و اقسام آن .8
مبحث اول: فضای مجازی و اقسام و عناصر آن 9
گفتار اول: تعریف فضای مجازی و پیشینه آن 9
1- پیشینه فضای مجازی 9
2- پیشینه فضای مجازی در ایران 10
3- مفهوم فضای مجازی 12
گفتار دوم: اقسام فضای مجازی .13
1- شبکه های محلی .14
2- شبکه های گسترده 14
گفتار سوم: عناصر و ارکان فضای مجازی 15
1- سخت افزارها .15
1-1.نافعال .15
1-2.فعال 16
2- نرم افزارها 17
مبحث دوم: تعریف قرارداد استفاده از فضای مجازی و اقسام آن 18
گفتار اول: تعریف قرارداد استفاده از فضای مجازی 18
1- قرارداد (عقد) 18
2- قرارداد الحاقی 20
3- قرارداد مختلط 22
4- قرارداد الکترونیکی 22
گفتار دوم: اقسام قرارداد استفاده از فضای مجازی 25
1- قراردادهای خدمات سروری .25
2- قراردادهای میزبانی وب (Web Hosting contracts) .26
2-1. سرور اشتراکی (Shared Hosting) 27
2-2. سرور اختصاصی (Delicated Server) 27
2-3. سرور مجازی (Virtual Private Server) 28
2-4. کولوکیشن (Colocation) 29
2-5. بازفروشی میزبانی (Reseller Hosting) .29
3- قراردادهای نام دامنه (Domain name) 30
3-1. تعریف نام دامنه 30
3-2. انواع قراردادهای نام دامنه 31
3-2-1. قراردادهای واگذاری (تخصیص) نام دامنه(Domain name assignment agreements) 31
3-2-2. قرادادهای مجوز نام دامنه (Domain name licence agreements ).32
گفتار سوم: طرفین قراردادهای استفاده از فضای مجازی .32
1- ارائه کننده فضای مجازی یا میزبان.33
2- استفاده کننده فضای مجازی یا کاربر37
فصل دوم: ماهیت قراردادهای استفاده از فضای مجازی 40
مبحث اول: تحلیل ماهیت قرارداد استفاده از فضای مجازی در قالب یکی از عقود معین 41
گفتار اول: مزایای بیع در مقایسه با قرارداد میزبانی .42
1- تعریف عقد بیع 42
2- اوصاف عقد بیع 42
2-1. تملیکی بودن بیع42
2-2. معوض بودن بیع 43
2-3. عین بودن مبیع .45
3- عدم سنخیت عقد بیع با میزبانی وب 46
گفتار دوم: مزایای اجاره در مقایسه با قرارداد میزبانی 48
1- تعریف عقد اجاره 48
2- اوصاف عقد اجاره 49
2-1. تملیکی بودن اجاره .49
2-2. معوض بودن اجاره .49
2-3. موقت بودن اجاره .50
3- تناسب عقد اجاره با میزبانی وب 51
گفتار سوم: مزایای حق انتفاع در مقایسه با قرارداد میزبانی .55
1-تعریف حق انتفاع .55
2- شرایط عمومی حق انتفاع . 56
3-تفاوت حق انتفاع با اجاره. 57
4-عدم سنخیت حق انتفاع با میزبانی وب . 58
مبحث دوم: تحلیل ماهیت قرارداد استفاده از فضای مجازی به عنوان عقد نامعین .58
گفتار اول: نامعین بودن قرارداد 59
گفتار دوم: تعاهدی بودن قرارداد .60
گفتار سوم: لزوم قرارداد .62
گفتار چهارم: تشریفاتی بودن قرارداد 63
گفتار پنجم: مستمر بودن قرارداد 64
گفتار ششم: تجاری بودن قرارداد66
گفتار هفتم: بین المللی بودن قرارداد در موارد مشخص . 67
گفتار هشتم: خدماتی بودن قرارداد. 68
فصل سوم: مفاد قرارداد میزبانی وآثار آن72
مبحث اول: مفاد قرارداد 73
گفتار اول: مفاد قراردادهای خدماتی 73
1- عناصر اصلی قراردادهای خدماتی .73
2- انواع قرارداد خدماتی .76
2 -1.انواع اسناد 77
2-2.تعداد لایه 77
گفتار دوم: مفاد قراردادهای میزبانی وب 79
1- طرفین قرارداد 81
2- خدمات (service) 82
3- پرداخت 82
4- مدت قرارداد (duration) و شرایط تمدید (Renewal) .83
5- خدمات پشتیبانی (support services) . 84
6- پشتیبانی داده ها و بازیابی (Back–up Data and Disaster Recovery) . 84
7- امنیت (security) . 85
8- محتوی کاربر (client content) .86
9- خاتمه(Termination) 86
10- دسترسی کاربران (client Access) 86
11- محرمانگی (confidentiality) 87
12- مرجع رسیدگی .87
13-قانون حاکم (Governing low) 88
14-فورس ماژور (Force majeure) 92
15- عدم ضمانت و محدودیت مسئولیت (no warranty)92
16- قابلیت تقسیم قرارداد (severability) 92
17- قراردادکل (Agreement Entire) .93
18-سایر موارد 93
مبحث دوم : آثار قراردادهای استفاده از فضای مجازی .95
گفتار اول- حقوق و تعهدات واگذار کننده یا میزبان فضائی مجازی 96
1-تسلیم خدمات 96
2- انتقال مالکیت (واگذاری حق بهره برداری) .98
3-ضمانت اجرای تعهدت ارائه دهنده یا میزبان فضای مجازی .100
گفتار دوم – حقوق و تعهدات استفاده کننده یا کاربر فضای مجازی .103
1- پرداخت عوض قراردادی.103
2- تعهد کاربر به استفاده مشروع و صحیح .107
3-ضمانت اجرای تعهدات استفاده کننده یا کاربر فضای مجازی.109
نتیجه و پیشنهاد.110
فهرست منابع ومآخذ.115
ضمایم119
مقدمه:
پیدایش و گسترش ابزارهای سریع وساده پردازش و انقلاب داده ها و نیز پیشرفت دائمی و سریع آنها موجب شد که در کمتر از یک دهه(1990) همه دنیا و اغلب وجوه زندگی بشر دستخوش تحولی عظیم و انقلاب گونه شود و از همینجا تعابیری چون “انقلاب اطلاعاتی ” و “جامعه اطلاعاتی ” و “جامعه مجا زی” شکل گرفت و رواج یافت و بستر جدیدی برای فعالیت های بشری پیدا شد. اغلب فعالیت های بشری رنگ وبوی دیجیتالی (صفرویک) به خود گرفت و پسوند های الکترونیکی به اغلب کارها و فعالیتهای بشری اضافه گردید. مثل آموزش الکترونیکی (مجازی)[1]،تجارت الکترونیکی[2]،دولت الکترونیکی[3]، فناوری های بانکداری برخط[4] و سلامت الکترونیکی[5]. اینهمه درفضایی غیرازفضای سنتی و ملموسی که بشر تا آن زمان می شناخت رخ می دهد. این فضا که البته مجازأ فضا نامیده می شود با عناوین مختلف چون “فضای مجازی “،”جامعه مجازی[6]“،” فضای سایبری[7] “و”جامعه ی اطلاعاتی[8]” واخیرا در کشور ما “فضای تبادل اطلاعات” نامیده می شود[9]. شناخت قواعد حقوقی فناوری اطلاعات از جمله مباحث مهمی است که باید در مورد فضای مجازی مورد توجه قرار گیرد. پیاده کردن و گنجاندن نظام حقوقی کلاسیک در فضای مجازی ،موجب پیدایش و شکل گیری رشته نوپای حقوق فناوری اطلاعات و ارتباطات شده که به تدریج در حال تثبیت در نظام های حقوقی دنیاست. منظور از حقوق فناوری اطلاعات و ارتباطات مجموعه قواعد و مقرراتی است که در محیط فناوری اطلاعات و ارتباطات ،به تنظیم و کنترل روابط اشخاص(حقیقی و حقوقی) می پردازد. موضوعات در حقوق فناوری اطلاعات بین رشته‌ای هستند و در اغلب موارد با حقوق تجارت، حقوق بین الملل، حقوق مالکیت فکری و به حسب مورد با حقوق خصوصی یا حقوق جزا در ارتباطند. درحقوق ایران ،قانون تجارت الکترونیک اولین گام حقوقی در جهت قاعده مند کردن بهره وری از این فضای مجازی می باشد.
امروزه واحدهای تجاری و اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در حوزه تجارت ،موسسات دولتی و غیر دولتی انتفاعی و غیر انتفاعی و حتی اشخاص عادی جامعه مایلند که از فضای مجازی به عنوان مجرای مهم و کارآمدی در جهت نیل به اهداف خود استفاده نمایند. به منظور استفاده از فضای مجازی موصوف و امکان دسترسی به آن ،قراردادهای خاصی با در اختیار دارندگان این نوع محصول ،گاها با صرف هزینه های قابل توجه منعقد می شود که قراردادهای مختلفی همچون قرارداد نام دامنه ، قرارداد طراحی وب سایت ، قرارداد خدمات سروری و قراداد میزبانی است. که در این پژوهش به طور اخص به بررسی قرارداد میزبانی که در اصطلاح عامه به “خرید هاست” معروف است پرداخته می شود.
با وجودی که هر کامپیوتری می تواند یک سرور باشد اما هزینه های مورد نیاز برای فراهم کردن تجهیزات و نرم افزارهای لازم و پشتیبانی موثر برای صاحبان همه وب سایت ها به صرفه نیست و علاوه بر آن تخصص بالایی می طلبد ،از این رو شرکت هایی این مسئولیت را می پذیرند و با فرآهم آوردن لوازم ارائه خدمت در سطح وسیع ،بخشی از فضای دیسک سخت سرورهای خود را در اختیار کاربران قرار می دهند. از آنجا که فضای مجازی و قراردادهای مرتبط با آن ماهیتی پیچیده و نوظهور دارند لذا مخاطبان و استفاده کنندگان آن و حتی حقوقدانان در این مورد اطلاعات ناچیزی دارند. بنابر این لازم است برای همگام شدن با این پدیده نوظهور ،حقوق نیز در این حیطه روزآمد گردد و مباحث فنی این تحول اجتماعی عظیم را با مبانی اصلی حقوقی خودش تطبیق دهد و واکاوی نماید.
ضرورت و اهمیت تحقیق
یکی از شعبه های دانش حقوق که در دهه های اخیرشکل گرفته و روز به روز اهمیت آن مضاعف شده است ،حقوق فناوری اطلاعات می باشد. این شاخه نو ظهور محتاج بازشناسی و مطالعه مستقل با ملحوظ داشتن ابعاد فنی موضوعات و مباحث است. در راستای حل این مسائل مستحدثه حقوقدانان در رشته جزا و جرم شناسی پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته اند. اما در خصوص مسائل مربوط به حقوق خصوصی استفاده کنندگان این صنعت ،حقوق و حقوقدانان از گردونه تغییرات جا مانده اند. در حالیکه رشد سریع صنعت دیجیتال و برقراری روابط قراردادی متعدد برای استفاده از فضای مجازی و جدید بودن این قراردادها ، بررسی ماهیت آنها را الزامی می سازد. چنانکه می دانیم ماهیت هر قرارداد تعیین کننده آثاری است که بر قرارداد بار می شود و می توان بر اساس آن حقوق و تعهدات طرفین را برشمرد و مطالبه کرد و درصورت بروز اختلاف ،در جهت حل وفصل آن برآمد. همچنین بررسی مفاد و آثار آن می تواند مورد توجه حقوقدانان ، قانون گذار ، نظام صنفی مربوطه و بالاخص کاربران این فضا باشد.
بیان مسئله
ماهیت پیچیده وناملموس فضای مجازی باعث می شود که قالب قراردادهای استفاده از آن مبهم شود. عامه مردم معتقدند که قرارداد میزبانی نوعی خرید و فروش است و بیع محسوب می گردد. اما بعضی بر این باورند که مضبوط بودن استفاده از آن به زمان ،چهره آنرا به اجاره نزدیک تر می کند. اما این امکان که فضای مجازی در دسته اموال غیر مادی و از جمله اموال فکری باشد این شائبه را بوجود می آورد که قرارداد استفاده از آنرا نوعی حق انتفاع بدانند. حال چنانچه این قرارداد ماهیتا عقد معینی باشد به حال استفاده کنندگان این فضا مناسب تر خواهد بود چراکه می توان قواعد تکمیلی و آثار آن عقد را بر آن حاکم دانست و از تشتت آرائی که با قراردادهای مختلف جاری می شود جلوگیری و از حقوق مصرف کنندگان و کاربران وجامعه مجازی حمایت نمود. اما اگر در زمره عقود نامعین باشد تبئین رئوس کلی و اهداف و عملکرد های مورد نظر منعقد کنندگان این قرارداد ،در قالب قواعد عمومی قراردادها و ماده 10 قانون مدنی به طوری که حقوق طرفین ،به خصوص استفاده کنندگان فضای مجازی به خاطر وضعیت برتر ارائه دهندگان و انحصاری بودن موضوع قرارداد، لحاظ شود مورد نظر خواهد بود.
سوالات تحقیق
سوالات اصلی تحقیق:
1- آیا قرارداد استفاده از فضای مجازی نوع خاصی از عقود معین است یا باید آنرا بر اساس ماده 10قانون مدنی ،عقد نامعین دانست؟
2-آثار این قرارداد و حقوق و تکالیف طرفین با توجه به ماهیت آن چیست؟
3-مفاد و شرایط این قرارداد بطور معمول چیست؟
سوالات فرعی تحقیق:
1-تعریف ،اقسام ،عناصر و ارکان فضای مجازی چیست؟
2-با توجه به عناصرتشکیل دهنده فضای مجازی ،آیا فضای مجازی وجود خارجی و عینی دارد یا از دسته اموال غیر مادی است؟
3-تعریف قرارداد استفاده از فضای مجازی چیست؟ قراردادهایی که تحت این تعریف قرار می گیرند ،کدامند؟
4-آیا این قرارداد خدماتی است؟در این صورت ماهیت ،انواع و عناصر قرارداد خدماتی چیست؟
5-آیا عوض درقرارداد میزبانی وب ،شناور است؟ در این صورت آیا صحت این قرارداد از نظر حقوق ما پذیرفته شده است؟