فهرست مطالب

 

 

 

فصل اول: کلیات پژوهش

 

1-1مقدمه. 1

 

1-2 بیان مساله‏ پژوهش. 2

 

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق. 3

 

1-4 اهداف تحقیق. 4

 

1-5 چهار چوب نظری فرضیه های تحقیق. 5

 

1-6 فرضیه پژوهش. 7

 

1-7 مدل مفهومی پژوهش. 8

 

1-8  تعریف واژه‏ها و اصطلاحات کلیدی. 8

 

2-1مقدمه. 11

 

2-2 تاریخچه بورس دنیا و ایران. 12

 

2-2-1 تاریخچه بورس دنیا. 12

 

2-2-2 تاریخچه بورس ایران. 14

 

2-3  ادبیات تحقیق تحقیق. 20

 

2-5 مدیریت بهینه سرمایه در گردش. 25

 

2-6 مدیریت نقدینگی. 26

 

2-7 چرخه تبدیل وجه نقد. 27

 

2-8 پیش بینی جریان وجه نقد. 29

 

2-9 شاخص های مدیریت سرمایه در گردش. 32

 

2-10 مدیریت وجوه نقد. 35

 

2-11 نسبت بدهی. 36

 

2-12 تاثیر مدیریت سرمایه در گردش در عملکرد مالی سازمان  39

 

2-13 سیاست های سرمایه در گردش و عملکرد. 39

 

2-14 شاخص های مدیریت سرمایه در گردش و عملکرد. 41

 

2-15راهبردهای مدیریت سرمایه در گردش. 44

 

2-16 سیاستهای مطلوب در مدیریت سرمایه در گردش. 46

 

2-17 روند فروش و سود. 57

 

2-18 روند سرمایه در گردش. 57

 

2-19 رشد دارایی‌های بلند مدّت. 67

 

2-20 اهمیت رشد دارایی‌های بلند مدّت. 69

 

2-21 دارایی‌های مشهود. 72

 

2-22 پیشینه پژوهش. 81

 

2-22-1پژوهش های داخلی. 81

 

2-22-2 پیشینه خارجی. 84

 

3-1 مقدمه. 90

 

3-2 نوع روش تحقیق. 90

 

3-3 قلمرو پژوهش. 91

 

3-3-1 قلمرو موضوعی پژوهش. 91

 

3-3-2 قلمرو مکانی پژوهش. 91

 

3-3-3 قلمرو زمانی پژوهش. 91

 

3-4 جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه. 92

 

3-5 روش جمع آوری اطلاعات. 94

 

3-6 متغییرهای تحقیق و نحوه اندازه گیری آنها. 95

 

3-6-1 متغیر های کنترلی. 97

 

3-7 روش آزمون فرضیه های پژوهش. 98

 

آزمون‏های آماری و معیارهای استفاده شده به منظور مقایسه مدل‏ها  98

 

آزمون t، آزمون F فیشر، ضریب تعیین. 98

 

3-8 استفاده از نرم افزار و رایانه برای انجام آزمون فرضیه ها  98

 

3-9 مدل عملیاتی. 99

 

4-1  مقدمه. 101

 

4-2 یافته های پژوهش. 104

 

4-2-1  نتایج توصیفی. 104

 

4-2-1-2 آزمون ریشه واحد. 106

 

4-2-2 نتایج  استنباطی و برآورد مدل. 108

 

4-3 جمع بندی. 121

 

5-1 مقدمه. 133

 

5-2 نتایج حاصل از آزمون فرضیه های تحقیق. 133

 

5-3 نتیجه گیری کلی و بحث. 135

 

5-4 محدودیت های تحقیق. 138

 

5-5 پیشنهادات تحقیق. 139

 

5-5-2  پیشنهادات تحقیقات آتی. 141

 

منابع و ماخذ. 142

 

چکیده

 

هدف از این تحقیق بررسی مدیریت سرمایه در گردش و کارایی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده­ ها، از نوع توصیفی- همبستگی می باشد. جامعه آماری تحقیق شرکت های صنایع دارویی، شیمیایی، کانی غیرفلزی، فلزات اساسی و خودروسازی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. نمونه های تصادفی از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب گردید. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از طریق بانک های اطلاعاتی ره آورد نوین، دنا سهم، سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از روش کتابخانه ایی کسب شده است. داده های جمع آوری شده این تحقیق، با بهره گرفتن از مدل مطرح شده به کمک نرم افزار 8 Eviews مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان داد که شاخص عملکرد سرمایه درگردش، شاخص مطلوبیت سرمایه، شاخص کارایی سرمایه در گردش، چرخه تبدیل وجوه نقد، اندازه شرکت و رشد فروش شرکت تاثیر معناداری بر کارایی داراییها دارد همچنین در مورد تاثیر ساختار سرمایه بر کارایی داراییها نمی­توان تصمیم گیری کرد، در مدل اول فرضیه فوق رد شده ولی در مدلهای دوم و سوم ساختار سرمایه تاثیر منفی و معنی­داری بر روی کارایی داراییها دارد.

 

واژگان کلیدی: سرمایه در گردش، کارآیی، بورس.

 

  1-1مقدمه

 

شالوده مباحث مدیریت مالی را سرمایه تشکیل می دهد و می توان ادعا کرد که همه فعالیتهای تجاری نیازمند سرمایه اند، سرمایه عبارت است از تمام منابع مالی که مورد مصرف شرکت قرار می گیرد و در این راستا مدیریت مالی چارچوب روابط بین سرمایه و شرکت را مشخص می کند. تاثیر سرمایه در گردش بر عملکرد شرکت توسط بسیاری از محققان تایید شده است. مدیریت سرمایه در گردش[1] به خاطر تاثیرش روی ریسک و بازدهی شرکت و در نتیجه ارزش شرکت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. چرخه تبدیل وجه نقد نشان دهنده مدیریت سرمایه در گردش است که در واقع شامل 4 مرحله اساسی خرید، تولید، فروش و وصول مطالبات می باشد. زمانی که شرکت از اعتبار تجاری خود برای خرید کالا استفاده میکند، این چرخه شروع و تا زمانی که به اعتبار تجاری دیگران به منظور فروش کالا پایبند باشد، این چرخه دوام پیدا می کند.

 

با وجود اهمیت زیاد سرمایه در گردش برای سازمان ها، ادبیات سازمانی به طور سنتی بر روی مطالعه تصمیمات مالی بلند [2]مدت متمرکز است و پژوهش گران نیز بیشتر به مطالعه در زمینه تجزیه و تحلیل سرمایه گذاری، ساختار سرمایه، تقسیم سود، ارزشیابی سازمان و موارد مشابه پرداخته اند. اما باید توجه داشت سرمایه گذاری که شرکتها بر روی دارایی های کوتاه مدت انجام می دهند و منابعی که با سر رسید کمتر از یک سال به کاربرده می شود، قسمت عمده اقلام ترازنامه شرکت را تشکیل می دهد و در این فضای اقتصاد چالشی که سازمانهای بین المللی راه های جدید ی را برای رشد و بهبود عملکرد مالی و کاهش ریسک جستجو می کنند، سرمایه در گردش به عنوان منبعی مهم برای بهبود عملکرد مالی به شمار می آید.

 

1-2 بیان مساله‏ پژوهش

 

مدیریت سرمایه درگردش، نماینده و معیار سلامت سازمان است که نیازمند کاهش مشکلات سرمایه، به عبارتی هزینه های تأمین مالی است. عدم کارایی مدیریت سرمایه درگردش موجب بیماری شرکتها می باشد و مدیریت مالی جدید، هدفش کاهش سطح داراییهای جاری بدون چشمپوشی از ریسک فقدان موجودیها می باشد (سانتانو،2006). کارایی مدیریت سرمایه درگردش شامل برنامه ریزی و کنترل داراییهای جاری و بدهیهای جاری از طریق اجتناب از سرمایه گذاری بیش از حد، در دارایی های جاری و جلوگیری از گردش نامناسب داراییهای جاری، برای انجام مسؤلیتها و پاسخگویی می باشد. چرخه تبدیل وجه نقد به عنوان معیاری که نشان دهنده کارایی مدیریت سرمایه درگردش است، شناخته می شود. موفقیت یک واحد تجاری به طور کلی وابسته به کارایی مدیران در توانایی مدیریت کردن حسابهای دریافتنی، حسابهای پرداختنی و موجودیها می باشد (سن و دیگران، 2010).

 

مدیریت سرمایه درگردش کارا، یکی از پیش شرطهای اصلی موفقیت واحد تجاری است. سوء مدیریت در اداره دارایی های جاری احتمال دارد، هزینه های چشمگیری در بر داشته باشد. سرمایه گذاری بیش از حد در داراییهای جاری، منابع مالی محدود واحد تجاری را، که می تواند در موارد سودآورتر مورد استفاده قرار گیرد، را به خود اختصاص می دهد، که موجب تحمل هزینه فرصت از دست رفته خواهد شد. از سوی دیگر، سرمایه گذاری کمتر از حد لازم در دارایی های جاری نیز ممکن است پر هزینه باشد؛ مثلأ کافی نبودن وجه نقد موجب می شود که تعهدات شرکت به موقع ایفا نشود، یا نگهداری موجودی به میزان ناکافی موجب از دست رفتن فروش و یا نارضایتی مشتریان می گردد (دلاف،2003). در این تحقیق سعی بر آن است که ارتباط بین شاخصهای مدیریت سرمایه درگردش و کارایی دارایی ها در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (صنعتهای دارویی، شیمیایی، فلزات اساسی، کانی غیر فلزی) مورد بررسی قرار گیرد. به طور کلی، درآمدها، هزینه ها، دارایی های جاری و بدهی های جاری ارتباط بسیار نزدیکی با هم دارند و مدیریت دارایی ها و بدهی های جاری بر روی فروش و هزینه ها اثر میگذارد. در نتیجه مدیریت صحیح موجب افزایش بازده و سودآوری می شود. تجزیه و تحلیل مدیریت سرمایه در گردش، معیاری برای ارزیابی عملکرد مدیران در جهت سنجش توانایی مدیریت در رسیدن به اهداف واحد تجاری می باشد

 

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

 

برای ارزیابی نحوه سرمایه گذاری کارآمد در داراییهای جاری و ایجاد تعادل بین دارایی های جاری و بدهی های جاری، مدیران به اطلاعاتی نیاز دارند که بتوانند، مدیریت سرمایه در گردش را مورد بررسی قرار دهند. بررسی ارتباط بین شاخص های مدیریت سرمایه در گردش و کارایی دارایی ها میتواند، اطلاعاتی در مورد تغییرات و مدیریت سرمایه در گردش ارائه دهد و کارایی در مدیریت سرمایه در گردش را مشخص نماید (جهانخانی، طالبی، 1387).

 

1- بیشتر شرکتهای ایرانی به دلیل موقعیت تورمی و کاهش قدرت خرید پول ترجیح می دهند، تا وجه نقد را به داراییهای دیگری تبدیل کنند؛ این امر موجب می شود که شرکتها در سررسید بدهی دچار کمبود نقدینگی شوند و به اعتبار سازمان لطمه وارد شود.

 

2- عدم توجه به مدیریت سرمایه درگردش موجب پریشانی مالی شرکتها می شود و نهایتاً سرنوشت برخی از آنها به ورشکستگی کشیده می شود.

 

3- سرمایه گذاران به دنبال سرمایه گذاریهایی هستند که بیشترین بازده را داشته باشد.

 

در این تحقیق سعی بر آن است که اهمیت و ضرورت  تاثیر مدیریت صحیح درآمدها، هزینه ها، دارایی های جاری و بدهی های جاری بر شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مشخص شود و همچنین با تجزیه تحلیل مدیریت سرمایه در گردش و کارایی دارایی ها میزان ارزیابی عملکرد مدیران بورس اوراق بهادار تهران را تعیین کرد.

 

1-4 اهداف تحقیق

 

هدف اصلی

 

1: تعیین رابطه مدیریت سرمایه در گردش بر کارایی دارایی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.

 

اهداف فرعی

 

2: تعیین رابطه شاخص عملکرد مدیریت سرمایه در گردش بر کارایی دارایی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.

 

3: تعیین رابطه شاخص مطلوبیت مدیریت سرمایه در گردش بر کارایی دارایی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.

 

4: تعیین رابطه شاخص کارایی سرمایه درگردش بر کارایی دارایی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.

 

5: تعیین رابطه چرخه تبدیل وجه نقد بر کارایی دارایی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.