۶-آیا بین نحوه گذراندن اوقات فراغت و میزان فرسودگی شغلی معلمان شهر یزد رابطه ای وجود دارد؟
۷-آیا تفاوتی بین میزان فرسودگی شغلی معلمان زن و مرد شهر یزد وجود دارد؟
۱-۶- تعریف واژه های تحقیق
۱-۶-۱- اوقات فراغت
اوقات فراغت برای انسان به اصطلاحی تبدیل شده که درقالب آن، هرچه بیشتربه دنبال آزادی واستقلال درعملکردمی گردد.سعی وکوشش انسان درطول تاریخ همواره بااین امیدهمراه بوده که رهایی خودازکارهای طاقت فرسابه زندگی همراه باآرامش وسعادت دست پیداکندوامروزه به نظرمی آیدکه یک گام به این هدف نزدیک ترشده است. (جلالی فراهانی،۱۳۹۰ )

۱-۶-۲- تربیت بدنی
تربیت بدنی یک پدیده اجتماعی است که ازطریق شرکت فرددرفعالیت ها وتمرینات ذهنی وجسمی زمینه سازفرآیندتعلیم وتربیت انسان درجهت مطلوب بوده وشکوفایی استعدادها درتمامی ابعادوجودی، حفظ تندرستی وشادابی، افزایش فضائل اخلاقی وپسندیده الهی رافراهم ساخته وکیفیت زندگی رادرتمامی زمینه های فردی واجتماعی بهبودمی بخشد. علم تربیت بدنی با بهره گرفتن از سایر علوم، موجب رشد و تکامل صحیح و منطقی انسان،کسب دانش علمی و عملی، آمادگی های حرکتی و مهارتی و در نهایت داشتن جامعه ای منظم، پویا، با نشاط و سالم در جهت تحقق اهداف والای الهی و انسانی خواهد شد. (شیرعلی،۱۳۸۳)
۱-۶-۳- ورزش
یک وسیله تربیتی است که فردباتوجه به قوانین ومقررات ویژه واستفاده ازتکنیک هاوتاکتیک های ذهنی، جسمی ومهارتی پرداخته وبرای کسب موفقیت وپیروزی دررقابت های سازنده شرکت می نماید. در ورزش سعی می شود، زمینه های حضور موفق فرد در رقابت ها ایجاد شده و با بهره گرفتن از علوم و فنون مرتبط، و انجام تمرینات مناسب، حرکات و مهارت ها به نحو مطلوبی اجرا شده و بهترین نتایج کسب گردد.(شیرعلی، ۱۳۸۴)
۱-۶-۴- فعالیت های ورزشی
فعالیت های ورزشی عبارت است از تمامی اشکال فعالیت های جسمانی که به آمادگی جسمانی،سلامت روانی و عقلانی و تعاملات متقابل اجتماعی کمک کند.این موارد شامل این موارد شامل بازیهای بومی، تفریحات و ورزشهای رقابتی یا انگیزشی سازمان یافته است.(زارع،۱۳۹۱)
۱-۶-۵- فرسودگی شغلی
فرسودگی شغلی پاسخی روانشناختی به استرس است که با خصوصیاتی مثل خستگی هیجانی ،مسخ شخصیت و عدم کفایت فردی توام می باشد.( منتظرغیب وکیخانژاد.۱۳۹۱)
۱-۶-۶- معلمین و دبیران
معلمین و دبیران به افرادی اطلاق می شود که دارای مدرک کاردانی یا کارشناسی و یا کارشناسی ارشددر تمامی رشته ها می باشند و در یکی از مدارس شهر یزد مشغول به تدریس می باشند.
۱-۶-۷- شهر یزد
شهر یزددر مرکز استان یزد قرار داردو استان یزد از شمال و غرب به استان اصفهان از شمال شرقی به استان خراسان از جنوب غربی به استان فارس و از جنوب شرقی به استان کرمان محدود می شود. استان یزد ۷۲۱۵۶ کیلومتر مربع وسعت دارد.
۱-۷- تعریف واژه های عملیاتی تحقیق
۱-۷-۱- اوقات فراغت
در این پژوهش منظور از اوقات فراغت، مجموعه زمان هایی است که افراد در طول روز به صورت آزاد و به دور از وظایف و کارکردها به فعالیت هایی مانند فعالیت های آموزشی، هنری، ورزشی، مذهبی، تحقیقاتی، سرگرمی و سایر موارد می گذرانند. این میزان از طریق پرسشنامه محقق ساخته،از طریق گویه های (۷ تا ۹ ) سنجیده می گردد.
۱-۷-۲-فعالیتهای ورزشی
در این تحقیق کلیه ی فعالیت های ورزشی شامل پیاده روی، دویدن، بدنسازی، نرمش، کوهنوردی، رزمی، فوتبال، کشتی، والیبال، بسکتبال، تنیس روی میز، هندبال، شطرنج، تنیس، پیاده روی، یوگا، شنا، بدمینتون، دوچرخه سواری،ایروبیک، بوکس، اسب سواری، موتورسواری که از طریق گویه های (۱۰ تا ۱۷ ) پرسشنامه محقق ساخته سنجیده می شوند .
۱-۷-۳- فرسودگی شغلی
در این پژوهش منظور از فرسودگی شغلی، نمره‎ای است که آزمودنی از مقیاس فرسودگی شغلی ماسلاچ و جکسون (۱۹۹۳) کسب می‎کند.این پرسشنامه دارای ۲۲ گویه می باشد که در مقیاس خستگی هیجانی: سئوالهای۱و۲و۳و۶و۸و۱۳و۱۴و۱۶و۲۰ونمره ی این پرسشنامه بین ۰تا۵۴است.درمقیاس کفایت شخصی :سوالهای ۴و۷و۹و۱۲و۱۷و۱۸و۱۹و۲۱و نمره ی این پرسشنامه بین ۰تا۴۸است.و درمقیاس مسخ شخصیت: سوالهای ۵و۱۰و۱۱و۲۲ ونمره ی این پرسشنامه بین ۰تا۳۰ می باشد.
۱-۷-۴- معلمان
در این پژوهش کلیه ی معلمان ، که در دبستان ،راهنمایی، دبیرستان و هنرستان ها مشغول به تدریس هستند.

1-2- راديکال‌هاي آزاد
1-2-1- تعريف و نحوه تشکيل راديکال‌‌های آزاد
راديكال‌هاي آزاد^[6]، تركيبات شيميايي حدواسط با طول عمر كوتاه بوده که دارای یک الکترون جفت نشده می­باشند، تمام والانس‌های آن­ها اشباع نشده و در واقع مولکولی غیر­اشباع هستند که برای به دست آوردن الکترون به مولکول­های پایدار در اطراف خود حمله کرده و الکترون خود را به دست می­آورند و بدین ترتیب سبب اکسایش مولکول­های دیگر می­شوند و این چرخه ادامه می­یابد(Gutteridge & Halliwell, 1999).

1-2-2- نحوه عملکرد راديکال‌هاي آزاد
راديکال­هاي آزاد از چندین طریق نقش خود را ایفا می­ کنند:

• • يک راديکال آزاد می ­تواند به مولکول دیگر حمله کند و با اکسایش آن مولکول خود را احیاء کند.

• • يک راديکال آزاد می ­تواند به يک مولکول ديگر اضافه شود و يک ترکيب راديکالي ايجاد کند. به عنوان مثال راديکال هيدروکسيل مي‌تواند به گوانين موجود در DNA اضافه و سبب ايجاد راديکالي به نام 8- هيدروکسي‌گوانين^[7] شود.

• • يک راديکال آزاد مي­تواند اتم هيدروژن را از پيوند هيدروکربني (C-H) برداشته و اسکلت کربني را با يک الکترون جفت نشده باقي بگذارد که در سیستم موجود زنده با یکسری واکنش­های زنجیره­ای همراه است(Pryor, 1984).

1-2-3- گونه­هاي فعال اکسيژن و نیتروژن
اصطلاح گونه­هاي فعال اكسيژن به راديكال‌هاي آزاد اکسيژن يا انواع فعال شده اكسيژن اطلاق مي‌شود. اکسیژن برای حفظ عملکرد سلول­های طبیعی هوازی مانند اسپرماتوزوآ لازم است. شکست محصولات گونه­ های اکسیژن فعال(ROS) می ­تواند به عملکرد و بقا سلول آسیب رساند(Eve de Lamirande & Gagnon, 1995).
گونه­ های فعال اكسيژن شامل یک طبقه بندی گسترده از جمله : رادیکال­ها (یون هیدروکسیل، سوپراکسید،اکسید نیتروژن، پراکسیل وغیره) و غیررادیکال­ها(ازن، اکسیژن تنها ، پراکسیدلیپید، پراکسید هیدروژن) و مشتقات اکسیژن می­باشند(Sikka, 2001).
همچنین گونه­ های فعال نیتروژن شامل: (نیتروژن اکسید، نیتروکسیل ، یون پراکسیدنیتریل وغیره) رادیکال­های نیتروژن آزاد در نظر گرفته شده و زیر کلاس گروه ROS قرار می­گیرند(Darley-Usmar, Wiseman, & Halliwell, 1995).
1-2-3-1- نقش­های بیولوژیک ROS
از نقش­های مهم ROS می­توان به موارد زیر اشاره کرد: به عنوان پیامبر­های درون سلولی عمل کرده و در مسیرهای تنظیم­کننده­ سلول فعال­ است، همچنین تنظیم بیان ژنی به­ ویژه ژن مربوط به پروتئین­های آنتی­اکسیدانی را بر عهده دارند(Finkel, 1998; Jones, Hancock, & Morice, 2000). مطالعات زمینه­ای نشان می­دهد ROS در تنظیم بلوغ اسپرم و فسفریلاسیون پروتئین­های انزالی در آغاز تحریک اسپرم نقش مهمی دارد(R. Aitken & Vernet, 1997). بنابراین، حضورROS برای عملکرد عادی سلول­ها ضروری به نظر می­رسد و با توجه به غلظتشان می­توانند اثرات فیزیولوژیک یا پاتولوژیک بر اسپرم داشته باشند.
1-2-4- تولید و منبع رادیکال­های آزاد
عوامل متفاوتی با منشا داخلی و خارجی می­توانند سبب تولید رادیکال آزاد در بدن شوند که این منابع شامل موارد زیر می­باشد:

• • التهاب و آلودگي­هاي ميکروبي منجر به توليد راديکال­هاي آزاد توسط نوتروفيل­ها و ماکروفاژها مي­شوند.

• • واکنش­های اکسیداسیون احیاء (انتقال الکترون) در میتوکندری: از طریق آنزیم­ های کاتالیز شده و همینطور انتقال یون­های فلزی کاتالیز کننده همانند یون­های آهن و مس، سبب تولید رادیکال­های آزاد اکسیژن به عنوان محصول فرعی می شوند.

• • آلودگی هوا (مواد شیمیایی موجود در هوا)، آتش سوزی جنگل، فعالیت­های آتشفشانی و سوزاندن ترکیبات آلی طی آشپزی نیز تولید رادیکال­های آزاد را سبب می­شوند.

• • تشعشع پر انرژی یا یونیزه شده مانند UV، ماکروویو، پرتوهای X و گاما، مصرف الکل و داروهای خاص، استعمال دخانیات، فاضلاب­های صنعتی، پنبه نسوز، علف کش­ها، سموم قارچی، مواد شیمیایی مازاد و استرس، از جمله عوامل دخیل در تولید رادیکال­های آزاد به ویژه ROS می­باشند(Agarwal & Allamaneni, 2011).

مایع منی شامل انواع مختلف سلول­ها ماننداسپرم بالغ و نابالغ، سلول­های گرد از مراحل مختلف اسپرماتوژنز، لکوسیت­هاوسلول­های اپی تلیال می باشد. از بین این سلول­های مختلف لکوسیت­هاواسپرماتوزوآی نابالغ به عنوان دو منبع اصلی تولید گونه­ های فعال اکسیژن شناخته شده ­اند(Garrido, Meseguer, Simon, Pellicer, & Remohi, 2004).
1-2-4-1- تولید ROS توسط اسپرماتوزوآی غیر طبیعی
تولید ROS در اسپرم غیر طبیعی به دلیل حفظ سیتوپلاسم اضافی در روند اسپرمیوژنز است که به دو روش ROS را تولید می­ کنند:
سیستم NADPH اکسیداز که در سطح غشای پلاسمایی اسپرم فعال است.
NADH اکسیدوردوکتاز که در سطح میتوکندری وجود دارد(R. J. Aitken, Buckingham, & West, 1992).
1-2-4-2- تولید ROS توسط لکوسیت­ها
توانایی لکوسیت­ها در تولید ROS به میزان فعالیت آن­ها در پاسخ به تحریکات از جمله التهاب و عفونت بستگی دارد(F. F. Pasqualotto, Sharma, Nelson, Thomas Jr, & Agarwal, 2000). لکوسیت­ها در برابر این تحریکات فعال شده، تولید NADPH افزایش یافته و در پی این فرایند، سطح ROS افزایش می­یابد(Blake, Allen, & Lunec, 1987).
1-2-5- استرس اکسيداتيو
استرس اکسيداتيو (OS) عبارتست از عدم تعادل بین ROS و آنتی­اکسیدان­ها در بدن که سبب پراكسيداسيون ماكرومولكول‌هاي داخل سلول شده و منجر به اثرات ثانويه بر عملكرد سلول مي­شود. رادیکال­های آزاد مانند ROS عاملی برای ایجاد استرس اکسيداتيو می­باشند و می­توانند سبب آسيب­های اکسيداتيو شوند(Griveau & Lannou, 1997).
1-2-5-1- مکانیسم عملکرد استرس اکسیداتیو
پس از القاء ROS و استرس اکسیداتیو 3 اتفاق در سلول می­افتد:
القاء ROS می ­تواند موجب بیش از 20 نوع آسیب در DNA شود. عدم ترمیم صحیح DNA توسط سیستم­های ترمیم ^[8]BER، ^[9]NER می ­تواند باعث جهش ژن مانند جهش نقطه­ای و پلی مورفیسم شود که می ­تواند موجب تغییر در عملکرد و بیان ژن­ها شود(Barroso, Morshedi, & Oehninger, 2000). شایع­ترین آسیب­های DNA آن موجب تبدیل ترکیب گوانین سیتوزین به آدنین تیمین می­ شود(Kemal Duru, Morshedi, & Oehninger, 2000).
اگر شکست در دو رشته DNA اتفاق بیفتدژن (^[10]ATM) که محصول آن یک پروتئین کینازسرین / ترئونین است فعال شده، در نتیجه منجر به توقف چرخه سلولی، تعمیر DNA به وسیله سیستم­های ترمیم ^[11]NHEJ و ^[12]HR می­ شود.
گاهی آسیب به حدی زیاد است که سیستم­های ترمیم DNA قادر به ترمیم آن نبوده و باعث القاء آپوپتوز و مرگ سلول آسیب دیده می­ شود(Wells et al., 2009). (شکل 1-1).
آسیب DNA
استرس اکسیداتیو
ترمیمDNA
آپوپتوز
شکل(1-1): ارتباط بین ATMو P53 در پاسخ­های ترمیم DNA یا آپوپتوز حاصل از آسیب ایجاد شده توسط استرس اکسیداتیو.
از علل احتمالی آسیب به DNAی اسپرم می­توان به آپوپتوز ناقص ، عفونت بیضه، اسپرماتوژنز معیوب و استرس اکسیداتیو اشاره نمود(Bhuller & Wells, 2006).
1-2-5- اثرات استرس اکسیداتیو
تمام اجزای سلولی ازجمله چربی­ها، پروتئین­ها، اسیدهای نوکلئیک و قندها از اهدف­ استرس اکسیداتیو هستند. میزان آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو به مقدارROS درگیر شده و عوامل خارج سلولی مانند دما، فشار اکسیژن و ترکیبات محیط اطراف از جمله یون­ها، پروتئین­ها و جاذب ROS بستگی دارد(Cocuzza, Sikka, Athayde, & Agarwal, 2007).
1-2-5-1- استرس اکسیداتیو و آسیب به DNA
آسیب DNA اسپرم به دو صورت می­باشد:
آسیب­ها­ی تک رشته DNA که اشعه­ها­ی یونیزان و اختلال در بازسازی DNA اسپرم این نوع آسیب­ها را ایجاد می­ کنند.
آسیب­ها­ی دو رشته­ای DNA که فعالیت کاسپا­زها و آندونوکلئاز­ها و اثر مستقیم^[13]ROS بر رشته DNA علت این نوع آسیب­ها در دو رشته DNA می­باشند و منجر به آپپتوز ناقص می­شوند(Sakkas & Alvarez, 2010).
اولین گزارش منتشر شده در مورد اثرات ROS بر روی اسپرم، نیم قرن پیش بوده است. تولید بیش از حد ROS سبب پراکسیداسیون لیپیدی، آسیب به DNA و کاهش ظرفيت توليدمثل^[14]می­ شود(Makker, Agarwal, & Sharma, 2009).

خـضر و مــوسـی هـم عنـان بینـی بـه هـم
واژگان: موکب: گروه سواران با پیادگان. (ناظم)
معنی و مفهوم: شاه اخستان در قدر و منزلت، همچون اسکندر است و همراه سپاهیان او خضر و موسی در کنار هم دیده می‌شود.
آرایه‌های ادبی: همراهی خضر و موسی تلمیح به ماجرای خضر و موسی و تعلیم دادن موسی به وسیله‌ی خضر است.(سوره‌ی کهف)
۱۱۹ - حکــم عــزرائیـل و بــرهــان مسـیح
در کــف و تیغــش عیـان بینـی بــه هــم
واژگان: برهان: حجّت روشن. (برهان) مسیح: نام حضرت عیسی(ع) بدان جهت که متبرّک آفریده شده. (ناظم)
معنی و مفهوم: مرگ که به منزله‌ی حکم عزرائیل و بذل و بخشش و عدم دل بستگی به مال دنیا که برهان و استدلال عیسی در طول حیاتش بود، هر دو با هم در شمشیر و دست پادشاه موجود است.
آرایه‌های ادبی: حکم عزرائیل کنایه از مرگ و برهان عیسی کنایه از عدم دلبستگی به دنیا و بذل مال است. بیت دارای لفّ و نشر مشوّش است، حکم عزرائیل به تیغ و برهان عیسی به کف شاه مربوط می‌شود.
۱۲۰ - دوســت و دشـمن را رضــا و خشـــم او
عمـر بخــش و جـان سـتان بیـنی بــه هـم
معنی و مفهوم: رضا و خشنودی ممدوح نسبت به دوستان، عمر بخش و خشم و سخط او نسبت به دشمنان، موجب گرفتن جان آنان می‌شود و این دو ویژگی در وجود او با هم دیده می‌شود.
آرایه‌های ادبی: تضّادهای متمادی بین رضا و خشم، دوست و دشمن و عمر بخش و جان ستان دیده می‌شود. بیت دارای لفّ و نشر سه گانه‌ی مرتّب است. دوست با رضا و عمر بخش مرتبط است و دشمن با خشم و جان ستان پیوند یافته است.
۱۲۱ - چــون دونفـخ صــور در خـشم و رضـاش
زهــر و پــازهـــرِ روان بیــنی بــه هــم
واژگان: نفخ: دمیدن با دهان و غیره، پف کردن. (معین) صور: شاخ و جز آن که در آن دمند تا آواز برآید، بوق. (معین) پازهر: ضدّ سم. (معین)
معنی و مفهوم: خشم و رضای ممدوح همچون دو مرحله‌ی اوّل صور اسرافیل است، خشم او مانند نفخ اوّل(صعق) زهرکشنده‌ی جان دشمنان است و رضا و خشنودی او، همچون نفخ دوم (بعث) پادزهر و برانگیزنده و جان بخش به دوستان خواهد بود.
آرایه‌های ادبی: خشم ممدوح در کشندگی به نفخ صور اوّل اسرافیل مانند شده و خشنودی او به نفخ صور دوم اسرافیل تشبیه گردیده است که این دو تشبیه، از گونه‌ی رسا است؛ امّا در مصراع دوم به صورت مضمر، خشم به زهر و رضا به پادزهر تشبیه گردیده است. زهر و پادزهر و خشم و رضا، با هم تضّاد دارند. بیت دارای لفّ و نشر مرتّب است، خشم به زهر و رضا به پادزهر مربوط می‌شود.
توضیحات:
صور اسرافیل: شادروان فروزانفر می‌گوید: اسرافیل سه بار در صور می‌دمد، نخستین را « نفخه‌ی فزع» می‌گویند که از اثر آن کوه‌ها به حرکت درمی‌آیند و زمین چون کشتی گرانباری بر روی آب به گردش می‌افتد و جهان دگرگون می‌شود. دومین « نفخه‌ی صعق» نام دارد که مردم و هر زنده‌ای در آسمان و زمین می‌میرند و جز خدای هیچ‌کس باقی نمی‌ماند تا بدانجا که ملک‌الموت نیز جان می‌سپارد و سومین را « نفخه‌ی بعث» می‌نامند که بر اثر آن جان‌ها به سوی ابدان بازمی‌گردند و مردگان از گور برمی‌خیزند.(شرح مثنوی شریف، ۱۳۷۱: صص ۸۷۴ ـ ۸۷۵)
۱۲۲ - خنجر سـبزش چــو سـرخ آیـد به خـون
حِصـرِم و مـی را نشــان بینـی بـــه هــم
واژگان: حِصرِم: غوره، انگور نارسیده که هنوز سبز است. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم: خنجر سبز رنگ شاه اخستان هنگامی که به خون سرخ دشمن آغشته می‌شود، همانند آن است که حصرم سبز و شراب سرخ با هم آمیخته شده باشد.
آرایه‌های ادبی: بیت دارای لفّ و نشر مرتّب است، خنجر به حصرم و خون به می مربوط می‌شود.
۱۲۳ - تـا نــه بـس دیـر ازکـمال عـدل شــاه
مصــر و ری در شــابُـران بینـی بــه هــم
معنی و مفهوم: دیری نخواهد پایید که به خاطر عدل کمال یافته‌ی شاه اخستان، شابُران در وسعت و آبادانی همچون سرزمین ری و مصر خواهد شد.
توضیحات:
مصر: ناحیتی است مشرق وی بعضی حدود شام است و بعضی بیابان مصر و جنوب وی حدود نوبه است و مغرب وی بعضی از حدود مغرب است و بعضی بیابان است که آن را الواحات خوانند و شمال وی دریای روم است و این توانگرترین ناحیتی است اندر مسلمانی و اندر وی شهرهای بسیار است و همه آبادان و خرّم و توانگر و با نعمت‌های بسیار گوناگون. (دهخدا به نقل از حدود العالم)
ری: ناحیه‌ای قدیم که در عهد هخامنشی بین دربند (دروازه‌ی بحر خزر) و دریای خزر و ماد قرار داشت… . منسوب به ری را، رازی گویند و به روایت شاهنامه نام قدیم آن «پیروز رام» است… . در ادوار تاریخ اسلام، شهر ری از شهرهای بزرگ عالم به شمار می‌رفت و بسیار آبادان بود و اعتبار داشت. (دهخدا)
شابُران: توضیحات (۳/۱۱۵)
۱۲۴ - از نســیم عــدل او هـــر پنــج وقــت
چـــار ملّــت را امـــان بینــی بــه هــم
واژگان: پنج وقت: اوقات پنج گانه‌ی نماز، همیشه. (فرهنگ لغات) چار ملّت: چهار ملّت، چهار دین، ظاهراً یهودی، نصرانی، زرتشتی و اسلام. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم: از نسیم عدالت و انصاف شاه اخستان، همواره و در تمام طول شبانه روز، پیروان چهار آیین زرتشتی، یهودی، مسیحی و اسلام، در امن و امان در کنار هم زندگی می‌کنند
آرایه‌های ادبی: نسیم عدل، اضافه‌ی تشبیهی است. پنج وقت، کنایه از همیشه و همواره است. پنج و چهار، با هم تناسب دارند.
۱۲۵ - بــر دعـــای دولتـش در شـش جهــت
هفـت مـردان یــک زبــان بینـی بــه هـم
واژگان: هفت مردان: هفت اخیار. (فرهنگ لغات)توضیحات. شش جهت: جهات ستّه، شش طرف: پس، پیش، چپ، راست، زیر و بالا. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم: شاه عادل به گونه‌ای عزیز و محترم است که در تمام شش گوشه‌ی عالم، هفت طبقه‌ی مردان خدا، یک زبان و متحد، همواره برای دولت و اقبال او دعا می‌خوانند.

آرایه‌های ادبی: شش و هفت و یک با هم تناسب دارند و سیاقه الاعداد ساخته‌اند.
توضیحات:
هفت مردان: مردان خدا هفت دسته‌اند، که ایشان را هفت مردان گویند: ۱- اقطاب ۲- ابدال ۳- اخیار ۴- اوتاد ۵- غوث ۶- نقبا ۷- نجبا. هفت مردان را رجال الغیب نیز گفته‌اند که بعضی معتقدند قوام عالم به وجود آن‌ها وابسته است. مؤلّف برهان نویسد: هفت مردان کنایه از هفت مرد است که کنایه از اصحاب کهف و اخیار باشد و گویند اخیار سیصد و پنجاه و شش‌اند، در شش مرتبه، سیصد از ایشان در یک مرتبه، چهل در یک مرتبه، هفت در یک مرتبه، پنج در یک مرتبه، سه در یک مرتبه و یکی در مرتبه‌ی بالاتر از این‌ها، قطب است و قوام عالم به وجود این‌هاست. (ماهیار، ۱۳۷۶: ۵۳-۵۲)
۱۲۶ - در ریـــاض عشـرتـش هــر هــفت روز

نظریه‌ی مایرز- بریگز تکاملی براساس نظریه‌ها و گفته‌های یونگ است. یونگ ضمن تأکید بر تفاوت‌های موجود بین افراد معتقد بود زیربنای شخصیت هر فرد ممکن است به سمت دنیایی بیرون یا درون باشد. بنابراین یا افراد برونگرا، مردم‌آمیز و پذیرا هستند و یا این که درون‌گرا، گوشه‌گیر و خجالتی محسوب می‌شوند. پس از آن یونگ چهار کارکرد عمده‌ی روانشناختی را برای انسان ذکر کرد شامل: حسی، شهودی، تفکری و احساسی بنابراین ۸ تیپ شخصیتی مطرح شد. مایرز- بریگز با پذیرش الگوی یونگ آن را کامل‌تر کردند. نظریه‌ی مایرز- بریگز به شناخت ابعاد شخصیت پرداخته است. تعداد ابعاد شخصیت در این نظریه ۴ مورد است ولی عمق و ارتباط آن ها پیچیده و فراوان است. این نظریه با بیان چهار کارکرد روانشناختی دو قطبی به ۱۶ تیپ شخصیتی رسیده است. چهار کارکرد روانشناختی عبارتند از: برون‌گرایی در مقابل درون‌گرایی، حسی در مقابل شهودی، عقلانی در برابر احساسی و با ساختار در برابر منعطف(سیاسی، ۱۳۷۱).

هریک از این ویژگی‌ها باعث می‌شود که فرد، رفتار و تفکر متفاوتی داشته باشد که برخی از آن ها ذکر می‌شود: برون‌گراها، از با دیگر بودن انرژی می‌گیرند و دوست دارند کانون توجه باشند. افراد برون‌گرا اول عمل می‌کنند و بعد فکر می‌نمایند و فکر کردن آن ها با صدای بلند است. این افراد را به راحتی می‌‌توان شناخت. آن ها اطلاعات شخصی خود را به راحتی با دیگران در میان می‌گذارند و بیشتر حرف می‌زنند تا گوش بدهند و با اشتیاق با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند و به سرعت جواب می‌دهند و درون‌گراها ویژگی‌های عکس این ویژگی‌ها را دارند. انسآن های حسی به آنچه مطمئن و منسجم است، اعتماد می‌کنند و تنها در صورتی از ایده‌های جدید استقبال می‌کنند که قابلیت اجرایی داشته باشند. افراد حسی به واقع‌گرایی و عقل سلیم بها می دهند و از مهارت‌های موجود استفاده می‌کنند. این افراد به عملی بودن پیشنهادها توجه دارند(سمیعی، ۱۳۹۰).
ویژگی افراد عقلانی این است که در تصمیم‌گیری به تحلیل‌های غیرشخصی توجه می‌کنند و برای عقل و منطق و عدالت ارزش قائل‌می‌شوند و معیار آن ها برای همه یکسان است. این افراد اهل انتقاد و دیدن عیوب هستند. آن ها به حقیقت اهمیت می‌دهند و ممکن است بی‌رحم به حسب آیند و این اعتقاد را دارند که احساسات زمانی معتبر هستند که منطقی باشند. افراد عقلانی با میل به موفقیت انگیزه می‌یابند. انسآن های با ساختار، در کارها ساختار دارند و برای آن ها چارچوب مشخص می‌نمایند و اولویت‌آن ها کار است و بعد از آن به تفریح می‌پردازند. آن ها ترجیح می‌دهند بدانند که چه می‌کنند و به تمام شدن کار و زمان اهمیت می‌دهند (حق‌شناس، ۱۳۹۱).
۲-۱-۲-۱۴ نظریه ی اینوگرام
کلمه ی اینوگرام از یونان باستان آمده که تجربه و تحلیلی است از عقل عرفان ادیان مختلف یهودی، بودایی، هندوییسم، مسیحی و اسلام در هزاران سال گذشته. البته اینوگرام شناخت دینی و مذهبی نمی‌دهد، اما ذات انسانی را شناسانده و خود به مثابه ی پیش‌زمینه‌ای برای دستیابی به عرفان دینی عمل می‌کند. اینوگرام یک شکل هندسی می‌باشد که از سه قسمت تشکیل شده است. اولین قسمت یک دایره است که در بیرون قرار گرفته است و نمایانگر وحدت و یگانگی است. دومی یک مثلث است در درون دایره که نمایانگر نیروی سه گانه طبیعت است. سوم یک ستاره چند ضلعی است در درون دایره که نمایانگر قانون هفت گانه ی روابط طبیعی است(بارون و واگل^[۶۵]،۱۹۹۵).
این شکل هندسی توسط ایوانویچ گوردیجیف^[۶۶] ترسیم شده است.گوردجیف بر این باور بود که باید سه مرکز شعور انسانی را فعال کرد تا بتوان آن را بازشناخت. این سه مرکز (۱- تفکر ۲- غریزه ۳- احساس) تمامی شعور یا درک انسانی را در بر دارند و انسان با توسل به این سه مرکز می‌‌تواند زندگی کند. او معتقد بود که مرکز تفکر را با رؤیا و تصورگرایی می‌توان فعال کرد و مرکز احساس را با نوای موسیقی، دعا و سرود می‌شود به هیجان آورد و مرکز غریزه با تنفس‌های خاص، حرکات و موقعیت‌های فیزیکی به خصوص، به شکوفایی می‌رسد. اینوگرام به راحتی شخصیت را توصیف می‌کند، این توصیف شامل قسمت غیرواقعی وجود می‌شود که برای فرد حقیقی است، چرا که به آن شیوه زندگی می‌کند(بنت^[۶۷]،۱۹۸۳).
شکل۳-۱: مدل تیپهای شخصیت اینوگرام براساس مراکز درک انسان(حسینیان ، عظیمی پور، کرمی، یزدی، کشاورز گرامی، ۱۳۹۱، صفحه۱۲۷).
۲-۱-۲-۱۴-۱ اینوگرام جهت تشخیص تیپ‌های شخصیتی
در نقشه اینوگرام نه تیپ شخصیتی توسط اعداد ۱ تا ۹ روی دایره نشان داده می‌شوند. زاویه‌های مثلث مرکزی سه تیپ پایه‌ای (۳، ۶ و ۹) شخصیت‌های نه‌گانه را نمایان می‌کند. کل شکل هندسی اینوگرام به سه قسمت تقسیم می‌شود که هر قسمت سه تیپ شخصیتی را نشان می‌دهد. هر قسمت تحت‌تأثیر یکی از سه مرکز شعور انسانی است. مرکز احساس تیپ‌های ۲، ۳ و ۴ را در بر دارد. مرکز تفکر تیپ‌های ۵، ۶ و ۷ را شامل می‌شود و مرکز غریزه، تیپ‌های ۸، ۹ و ۱ را در خود می‌گنجاند. تیپ‌شخصیتی فرد هیچ وقت در طول عمر عوض نمی‌شود. اگرچه تحت تأثیر عوامل خارجی به طور موقت با الگوی کاملاً شخصی به سوی تیپ دیگری گرایش دارد. به طور کلی آمیزه‌ای از تیپ‌های شخصیتی دیگر در شخصیت فرد تا حدی بروز می‌کند، اما هر فرد فقط دارای یک تیپ شخصیتی غالب است. البته هیچ یک از تیپ‌های شخصیتی نه گانه، بهتر یا بدتر از دیگری نیست. همه ی تیپ‌ها دارای توانایی‌ها و ضعف‌های خاص خود هستند و تمام صفات مربوط به یک تیپ مشخص، به طور کامل در شخص دیده نمی‌شود(سپهریان،۱۳۹۲).
طبقه‌بندی شخصیتی اینوگرام کاربرد جهانی دارد و در تمام جوامع انسانی می‌توان به خوبی از این روش خودشناسی و تشخیص تیپ شخصیتی استفاده کرد. به طور کلی شناخت تیپ شخصیتی بیانگر همه چیز در مورد شخص نیست. تمام صفات موجود در شخصیت‌های نه گانه در همه ی افراد دیده می‌شود ولی میزان نفوذ و تأثیرگذاری این صفات در هر تیپ شخصیتی شدت و ضعف خاص آن تیپ را دارد. هر انسان و رویدادی در نوع خود منحصر به فرد است. با وجود این، بین بسیاری از انسآن ها و رویدادهای زندگی آن ها، آنقدر شباهت وجود دارد که بتوان نکات مشترکی را در نظر گرفت و همین الگوهای رفتاری است که تقسیم بندی تیپ‌های شخصیتی را ممکن می‌سازد. اینوگرام، تیپ‌های شخصیتی نه گانه را به سه گروه تقسیم می کند. هر گروه به طور مشخص توسط یکی از این سه مرکز تشخیص داده می‌شود. بدین معنی که فعالیت آن مرکز مشخصاً تحت کنترل شخصیت است(سیکورا^[۶۸]، ۲۰۰۷).
۱- تیپ‌های مرکز احساس (۲، ۳، ۴)
۲- تیپ‌های مرکز تفکر (۵، ۶، ۷)
۳- تیپ‌‌های مرکز غریزه (۸، ۹، ۱)
۱- تیپ‌های مرکز احساس (۲، ۳، ۴)
افراد زیر نفوذ این مرکز، در تلاش برای حفظ هویت فردی هستند. زیربنای شخصیتی این گروه شرم است. مشکل اساسی آن ها، متظاهر بودن و باورهایی است که آن ها از خود می سازند. تیپ دو (مهرورز و مهرجو) با انجام کارهای مفید و خدمت‌گزاری سعی می‌کند که توجه به دست آورد(موافق). تیپ سه(موفق و موفقیت‌گرا) برای جلب توجه کارهایی انجام می‌دهد که فکر می‌کند مهم و با ارزش است(قاطع). تیپ چهار (فردگرا و خیال‌پرداز) با کناره گرفتن و به خلوت رفتن امیدوار است که کسی متوجه غیبت او نشود(کناره‌گیر). در واقع فعالیت اساسی مرکز احساس در این گروه یا مثل تیپ دو، بسیار کم یا همچون تیپ سه، بی حرکت و خاموش و یا مانند تیپ چهارم، بسیار زیاد است و شخصیت شکل گرفته به نوعی برعکس این خصلت‌های اساسی رفتار می‌کند، و این در واقع یک نوع ساختار سازگاری است که شخصیت فرد بر آن پایه‌گذاری شده است(بیزینگ و نوگوسک^[۶۹]،۱۹۸۴).
تیپ دو بیش از حد به مهربانی و بروز احساسات می پردازد و تیپ سه به احساسات درونی بی‌توجه است و تیپ چهار احساسات درونی را نادیده می گیرد و روی آن ها سرپوش می گذارد. در تیپ دو «خودخواستی» به این معنی است که فرد بدون این‌که از دیگران انتظار داشته باشد نیازهای او را برآورده کنند، با محبت به آن ها نیاز خود را برآورده می سازد. در تیپ سه «اصالت شخصیتی» با توسل به ارزشمندی ایجاد می شود و فرد باید ارزش را در خود به دست آورد، نه با تلاش برای کسب مقام و توجه دیگران. در تیپ چهار باید «گذشت» را تجربه کرد، بدین معنی که باید دردها و پشیمانی‌های گذشته را فراموش کرد و بدون توجه به دیدگاه دوران کودکی و ندامت‌ها و رنج‌هایی که در خود نگاه داشته و پرورانده، در قلب خود جایی برای دیگران بازکند(ویلتس و پالمر^[۷۰]،۲۰۱۱).
تیپ‌های مرکز تفکر (۵، ۶، ۷)
افراد زیر نفوذ این مرکز، در جست و جوی حامی و راهنمای درونی هستند. زیربنای شخصیتی این گروه ترس است و این افراد در جست و جوی امنیت هستند. مشکل اساسی این گروه تشویش و نگرانی آن ها در مورد عدم امنیت و پشتیبانی است. شخصیت شکل گرفته در این گروه در جست و جوی امنیت است. تیپ پنج (متفکر، کناره‌گیر) برای حفظ امنیت از دیگران کناره می‌گیرد. تیپ شش سعی می کند با کناره گیری از دیگران امنیت خود را حفظ کند و تیپ هفت سعی می کند که به خواسته های لحظه ای خود پاسخ گوید تا احساس امنیت را در خود به وجود آورد. مسئله اصلی در این سه تیپ شخصیتی «حمایت از خود» در مقابل خطرهای زندگی و گزینشِ چیزهایی است که فکر می‌‌کند برای درست زیستن به آن ها احتیاج دارد(سپهریان،۱۳۸۹).
در تیپ پنج «آگاهی مستقیم» را باید تجربه کرد یعنی ذهن خود را از دانش و آموخته‌های خود کاملاً آزاد سازد و حقیقت را از طریق تماس مستقیم و نزدیک با تجربه‌های خود، درک نماید، نه از طریق دانش و آموخته‌های خود و اجازه دهد که «آگاهی مستقیم» شکوفا شود. در تیپ شش، راه رشد شخصیتی باید از طریق «شجاعت» انجام گیرد. شجاعت بی‌توجهی به ترس نیست، بلکه «ذهن آزاد» است یعنی برداشت فرد از رویدادها و چیزها، بدون هیچ‌گونه خیالبافی و ترس. در تیپ هفت باید «قدردانی» را تجربه کرد و این موقعی امکان‌پذیر است که ذهن کاملاً آزاد باشد تا قادر باشد از لحظه‌ها و زمان حال لذت ببرد زیرا رضایت عمیق و باطنی در این تجربه‌هاست(قدردانی، سپاسگزاری و توجه به زمان حال)، وقتی به زمان حال و رویدادِ در حال انجام توجه نشان بدهد و قدردانی کند، دیگر نیازی ندارد که دائم در جستجوی لذت و خوشی باشد.(آلماس^[۷۱]،۲۰۰۰).
تیپ‌های مرکز غریزه (۸، ۹، ۱)
افراد زیر نفوذ این مرکز خواهان نگهداری حس خود بودن یا استقلال هستند. زیربنای شخصیتی این گروه خشم است. مشکل اساسی آن ها، تنش‌های فیزیکی است. تیپ هشت (رهبر و مدیر) اصرار و پافشاری بر استقلال فردی دارد و متعلق به گروه قاطع است. تیپ شخصیتی هشت در واقع احساس ضعف و ناتوانی درونی خود را با نشان دادن توانایی و راسخ و پایدار بودن جبران می‌کند. تیپ نه (صلح‌خو و صلح‌طلب) با کناره‌گیری و جدایی می‌خواهد استقلال خود را به دست آورد و متعلق به گروه کناره‌گیر است. تیپ یک (کمال‌‌گرا و اصلاح‌طلب) با سعی و کوشش و بدون سر و صدا می‌خواهد که استقلال خود را به دست آورد و متعلق به گروه موافق است. تیپ یک شدت غرایز درونی خود را با رعایت و اجرای بیش از حد اصول اخلاقی، کاهش می‌دهد. تیپ شخصیتی نُه با بی‌تفاوتی و یک نوع بی‌توجهی می‌خواهد که بر احساس غریزی خود سرپوش گذاشته و یا آن را انکار بکند(سپهریان،۱۳۹۰).
مسئله اصلی این سه تیپ شخصیتی انکار حقیقت و تعریف خیالی از خود به منظور رعایت حد و مرزِ پرورانده در تخیل خود می‌باشد. کارهایی که برای بازپروری باید انجام شود بیشتر شناخت حد و مرز خیالی خود است. راه‌های انتخابی این سه تیپ شخصیتی عبارتند از: در تیپ هشت «خود رهایی»، در تیپ نُه «به خود آمدن» و در تیپ یک «خودپذیری» در واقع هنگامی که خود را به کار بگیرد و بداند که حضور دارد، می‌تواند وجود خود را تجربه کند(ریچمر^[۷۲]،۲۰۱۱).
۲-۱-۲-۱۴-۲ تعریف تیپ‌های شخصیتی‌نُه گانه
تیپ یک: اصلاح طلب و کمال‌گرا
ویژگی افراد تیپ یک کمال گرایی، جدیت، خرد، توانایی فردی برای تصمیم گیری، رعایت اصول اخلاقی، تمایل به انجام امور با نظم و درستی،تفکر سیاه و سفید و این باور که فقط یک راه درست برای عملکردها وجود دارد. در مرحله ی سالم شخصیتی انسآن هایی بسیار صادق، عادل و کارآمد هستند. ترس اصلی افراد این تیپ شخصیتی از، بد و غیراخلاقی بودن و عیب داشتن است و تمایل به درستی و کمال دارند که به عیب‌جویی و کمال‌گرایی تبدیل می‌شود. گزینش‌های اجتماعی افراد تیپ یک تصحیح کردن دیگران و اصرار بر این است که آن ها معیارهای رفتاری او را بپذیرند. تیپ یک ،در مواقع آسایش، همانند تیپ سالم هفت، جدی نیست و بیشتر خوش و خوشحال است. در فشارهای زندگی ناگهان مثل تیپ بی‌منطق و ناپایدار چهار عمل می‌کند. این فرد هنگامی باید به خود آید که حس می‌کند وظیفه دارد، همه چیز را خودش راهنمایی و اصلاح کند(ریزو و هادسون^[۷۳]،۲۰۰۰).
تیپ دو: کمک‌گرا (مهربان و مهرطلب)
فرد متعلق به این تیپ دوست دارد مورد قبول و توجه دیگران باشد و برای این که کسی از او نرنجد شخصیت متفاوتی از خود به افراد متفاوت نشان می‌دهد. او می‌کوشد بی‌نیازی خود را نشان بدهد تا کمک کردن به دیگران را بتواند به عنوان خصلت انسانی خود نشان بدهد. معمولاً مهر و محبت را جست و جو می‌کند و به دیگران ابراز می کند. در مرحله ی سالم شخصیتی خود، به طور واقعی مهربان و دلسوز است که همین به او اجازه می‌دهد که بدون هیچ‌گونه انتظار و چشم‌داشتی به خود و دیگران خدمت کند(دارابی،۱۳۸۸).
ترس اصلی این تیپ از درخور دوست داشتن نبودن است. تمایل به این‌که مورد محبت واقع شود به نیاز به این که مورد نیاز باشد، تبدیل می‌شود. گزینش‌های اجتماعی افراد تیپ دو پویش و آگاه شدن به نیازها و تمایلات دیگران و متکی کردن آن ها به خود است. تیپ فداکار و خود فریب دو، در مواقع آسایش ، همانند تیپ سالم چهار عمل می‌کند که بیشتر خود را دوست دارد و عواطف واقعی خود را می‌شناسد. تیپ نیازمند دو، در فشارهای زندگی ناگهان همچون تیپ خشن و عصبانی هشت عمل می‌کند. آن ها هنگامی باید به خود آیند که بر این باورند که برای مورد قبول واقع شدن باید از خود مایه گذاشت ولو این که این خواست واقعی او نباشد. از خصلت های اساسی این افراد این است که معتقدند، عشق و محبت بدون چشم‌داشت را باید تجربه کرد، این عشق واقعی سبب می‌شود که از حس نیازمندی رهایی یافته و آزادانه خود و دیگران را دوست بدارد(فیور وچرنیک^[۷۴]، ۱۹۹۵).
تیپ سه: عمل گرا (موفق و موفقیت‌طلب )
این افراد، پرتلاش، فریبکار، رقابت جو، عیب پوش، به فکر پیشرفت و موفقیت هستند و سعی در به کار بردن توانایی‌های شخصیتی خود دارند و خود را با دست آوردهای خود یکسان می‌دانند. در مرحله ی سالم، فردِ بسیار لایق، مؤثر و موفقی است که خود را با عملکرد خود متفاوت می‌داند و تأثیر مهم و با ارزش روی جامعه دارد. ترس اصلی این گروه از عدم لیاقت و بی‌ارزش بودن است و تمایل به این که با ارزش باشد به کوشش فراوان برای کسب موفقیت تبدیل می‌شود. گزینش‌های اجتماعی آن ها بر این است که با خوش‌رفتاری، خودآرایی و جذابیت و یا هر تصویری از خود نشان دادن، کارآیی داشته باشند. در مواقع آسایش، همانند تیپ سالم شش عمل می‌کند که بیشتر مسالمت‌آمیز و وفادار است و در فشارهای زندگی همانند تیپ بی‌حوصله و خونسرد نُه عمل می‌کند و هنگامی باید به خود آیند که تلاش او در زندگی معطوف می‌شود به کسب مقام و توجه برای ارزشمند بودن(دانیلز^[۷۵]،۲۰۰۰).
تیپ چهار: فردگرا (خیال‌پرداز و هنر دوست)
افراد متعلق به این تیپ شخصیتی، درون گرا، حساس، خیال‌پرداز، آشفته، غرق در رویدادهای غم‌انگیز گذشته، تودار و هنردوست، متین و بردبار، تاثیرگذار در کاهش درد دیگران، مبادی آداب، خوش سلیقه، زیبانگر و کنجکاو هستند. این فرد زیبایی های هستی را به خوبی درک می کند. در مرحله ی سالم شخصیتی خود، فردی بسیار هنرمند و مبتکر است. ترس از عدم هویت و ارزش‌‌های شاخص فردی، از ترس های اساسی این گروه است و تمایل به این که خودش باشد به خود پرستی و خودخواهی تبدیل می‌شود. گزینش اجتماعی این گروه با کج‌خلقی دیگران را وادار به ملاحظه‌کاری کردن است. در مواقع آسایش، همانند تیپ سالم یک عمل می‌کند که بیشتر معقول و مبادی اصول اخلاقی است. تیپ بی‌خیال چهار، در فشارهای زندگی ناگهان مانند تیپ مداخله‌گر و سمج دو عمل می‌کند. این فرد هنگامی باید به خود آید که در احساسات خود غرق می‌شود و به خیالبافی بسیار می‌پردازد(جکسون-بیر^[۷۶]،۲۰۰۶).
تیپ پنج: فکور (جست و جوگر و کناره‌گیر)
افراد این تیپ، کناره‌گیر و منزوی، بسیار مطلع، با تدبیر، علاقه مند ذاتی به دانش، بی علاقه به همبستگی‌ها و تعهدات و وقت و انرژی گذاشتن برای دیگران، ماهر در تجزیه و تحلیل مسائل پیچیده هستند و دانش را برای خدمت به بشرت در اختیار دیگران می گذارند. در مرحله ی سالم شخصیت خود، فردی دانشمند، بامنطق، فلسفه‌گرا، مصمم و پایدار است. ترس اصلی این تیپ از بیهوده، بی‌مصرف و ناتوان بودن است و تمایل به این که لایق باشد به دانایی بی‌مصرف تبدیل می‌شود. گزینش اجتماعی آن ها با خودمشغولی و کناره‌گیری عاطفی از دیگران است. تیپ پنج، در مواقع آسایش، همانند تیپ سالم هشت عمل می‌کند که بیشتر مطمئن، پیشرو، قاطع و اهل عمل است و در فشارهای زندگی ناگهان همچون تیپ پرجنب و جوش و پر انرژی هفت عمل می‌کند. آن ها هنگامی باید به خود آیند که خود را در دنیای افکار غرق می‌بینند و از برخورد با واقعیت‌ها پرهیز می‌کنند(ریزو و هادسون، ۱۹۹۹).
تیپ شش: وفادار(وفاخو و وفاجو )
این افراد، قابل اطمینان، مسئول، وفادار و محترم، باگذشت، بدون تفکر و تصمیم محکم و گاهی محافظه‌کار و دودل هستند. در مرحله ی سالم شخصیتی خود، فردی مسئول، مدعی حق و وفادار است و دوستان فراوانی دارد. در موفقیت‌های مردمی و اجتماعی نیروی بسیار به کار می‌برد و به دنبال موفقیت شخصی خود نیست. ترس از نداشتن راهنما و حامی، در این گروه ترس اساسی است. تمایل به این که امنیت داشته باشد به وابستگی به باورها تبدیل می‌شود. گزینش اجتماعی در این گروه ابراز نارضایتی و امتحان کردن دیگران در مورد تعهدات آن هاست. تیپ شش، در مواقع آسایش، همانند تیپ سالم نه، آسوده، آرام و خوشبین است. تیپ شش، در فشارهای زندگی ناگهان همانند تیپ متکبر و خودخواه سه عمل می‌کند. این گروه هنگامی باید به خود آیند که برای راهنمایی و تصمیمات کاملا فردی به دیگران متکی شوند و باید اتکا به نفس در آن ها تقویت شود(پالمر،۱۹۹۶).
تیپ هفت: کلیت گرا (خوش‌خو و خوش‌گذران)
ویژگی تیپ هفت، خوش‌خو و خوش‌رو، متظاهر، شلوغ، بی‌نظم، تندرو، خوش و گیج، سخت‌گیر و نکته‌سنج نبودن، انرژی و تحرک، دوست داشتن شوق و هیجان و باز نگهداشتن تمام راه‌هاست و در کنار آن ها به دیگران خوش می‌گذرد. در مرحله ی سالم تیپ شخصیتی، رهبر خوب و انعطاف‌پذیر است که تفاوت‌ها را به خوبی پذیراست. ترس اساسی آن ها، گرفتار درد و رنج شدن است و تمایل به خشنود بودن به بی‌خیالی و لحظه‌ای بودن تبدیل می‌شود. گزینش اجتماعی آن ها گول زدن و گمراه کردن دیگران برای پاسخگویی به خواسته‌های خود است. تیپ هفت، در مواقع آسایش، همانند تیپ سالم پنج، بیشتر متمرکز و متفکر است. در فشارهای زندگی ناگهان مانند تیپ کمال‌گرا و اصلاح‌طلب یک عمل می‌کند. این افراد هنگامی باید به خود آیند که احساس می‌کنند در دسترس یا درون او چیز خوبی نیست و دائم چیزهای خوب را در محیط بیرون جست و جو می‌کند(پالمر،۱۹۹۱).
تیپ هشت: چالش طلب (رهبر و مدیر)
ویژگی های اساسی فرد متعلق به این تیپ شخصیتی، قدرت، اتکا به نفس، شجاعت و صداقت، در دست گرفتن کنترل امور، مخفی نکردن عصبانیت و مخالفت خود، زورگو، راسخ، کاردان و با پشتکار بودن، علاقه به بحث و جدل است. در مرحله ی سالم ، رهبر لایق و موفقی است (به خصوص برای اموری که خیلی عادی و جا افتاده نیستند) که موانع و مشکلات خود و دیگران را با کاردانی به چالش می‌گیرد. ترس اساسی مورد آسیب و یا کنترل دیگران قرار گرفتن است و تمایل به حمایت از خود به جنگ و جدل تبدیل می‌شود. گزینش اجتماعی این افراد بی‌نیاز نمایاندن خود و تسلط بر دیگران و اصرار در انجام آن چه که خود می‌خواهند است. این تیپ در مواقع آسایش، همانند تیپ سالم دو عمل می‌کند که بیشتر مهربان و مهرورز است و در فشارهای زندگی ناگهان مثل تیپ ترسو و مرموز پنج عمل می‌کند. این تیپ هنگامی باید به خود آیند که باید زحمت و سختی زیادی بکشد تا کاری انجام شود(ریزو و هادسون، ۲۰۰۰).
تیپ نه: مسالمت جو (صلح‌جو و صلح‌طلب)
تیپ شخصیتی نه، خود کم‌بین و صلح‌طلب، خشنود، راضی، با حس وحدت و یگانگی، علاقه مند به حفظ آرامش با هر قیمت است. خواسته‌های خود را به راحتی به خاطر دیگران کنار می‌گذارد و دیگران را بر خود ترجیح می‌دهد. در مرحله ی سالم شخصیتی خود، مشاور و میانجی بسیار کاردان و موفقی است. صلح و صفا را با مهارت و متانت گسترش می‌دهد. ترس از عدم ارتباط و تنهایی، اساسی ترین ترس این گروه است و تمایل به صلح و آرامش به مسامحه‌کاری و نادیده‌گرایی تبدیل می‌شود. گزینش اجتماعی این گروه بررسی و تحقیق و زیرکانه مبارزه کردن با دیگران است. تیپ نه، در مواقع آسایش، همانند تیپ سالم سه عمل می‌کند که بیشتر متکی به نفس و کارآمد و موفق است و در فشارهای زندگی ناگهان شبیه تیپ مضطرب و نگران شش عمل می‌کند. این افراد هنگامی باید به خود آیند که در وفق دادن خود با شرایط دیگران زیاده‌روی می‌کنند(ریزو و هادسون، ۱۹۹۹).
۲-۱-۲-۱۴-۳ تقسیم‌بندی تیپ‌های شخصیتی بر اساس روابط اجتماعی
اینوگرام، تیپ‌های شخصیتی را بر اساس روابط اجتماعی و شیوه ی پاسخ‌گویی و یا برآورد نیازها، تقسیم‌بندی دیگری می‌کند:
۱-گروه قاطع (۳، ۷، ۸) : افراد متعلق به این گروه از نظر اجتماعی برخلاف دیگران حرکت می‌‌کنند و در روابط اجتماعی بسیار قاطع و محکم برخورد می‌کنند، و آن‌چه که می‌خواهند را با فعالیت زیاد به دست می‌آورند، هنگام برخورد با فشارهای زندگی و مشکلات با صراحت و غرور برخورد می‌کنند. معمولاً کناره نمی‌‌‌گیرند و کوتاه نمی‌آیند ولی از تقاضای کمک کردن دوری می‌جویند. این سه تیپ شخصیتی در تجزیه و تحلیل احساسات خود مشکل دارند. افراد متعلق به این گروه در روابط اجتماعی و هم‌چنین برآورد نیازهایشان از آن بخش از شخصیت بیشتر استفاده می‌کنند که فروید «خود» نامید، این بخش از شخصیت واقع بین است که بخش روانی و قوه ی «اجرایی» شخصیت هم به حساب می‌آید(پالمر، ترجمه الوندی،۱۳۹۰).
۲- گروه موافق (۶، ۱، ۲) : افراد متعلق به این گروه از نظر روابط اجتماعی به طرف دیگران حرکت می‌کنند. آن ها احتیاج دارند که به دیگران خدمت کنند و می‌کوشند که با جلب توجه کردن به این نیاز بپردازند. موافق بودن این گروه بدین معنی نیست که با دیگران موافقت دارند بلکه بدین معنی است که با «خود برتر» موافق هستند و سعی می‌کنند که تمام مقررات، قوانین و اصول اخلاقی آموخته شده (خود برتر) را به کار ببرند. تیپ‌های گروه موافق هنگام برخورد با فشارهای زندگی و مشکلات به خود برتر روی می‌آورند که دریابند کار درست چیست. در واقع می‌توان گفت افراد متعلق به تیپ‌های شخصیتی این گروه با خود برتر موافق هستند نه با دیگران(آلماس،۲۰۰۷).
۳-گروه کناره‌گیر (۹، ۴، ۵): افراد متعلق به این گروه از نظر روابط اجتماعی از دیگران کناره می‌گیرند. آن ها با جدا کردن و کناره‌گیری از دنیای خارج و به دنیای درونی روی آوردن و با خیال‌بافی و تصورات ذهنی زندگی می‌کنند. بین خودِ آگاهی و خودِ خیالی تفاوت چندانی قایل نیستند. این گروه با حضور داشتن فیزیکی خود و بیرون آمدن از خیالات و وارد عمل شدن مشکل دارند. با فشارهای زندگی و مشکلات خود، از طریق جدایی و گوشه‌گیری و درون‌گرایی مدارا می‌کنند (پالمر،۲۰۰۸).
۲-۱-۲-۱۴-۴ تقسیم‌بندی تیپ‌های شخصیتی بر اساس شباهت
۱- گروه خوشبین (۲، ۹، ۷) : نگرش این گروه به مشکلات و اختلافات به شیوه وفق دادن خود با آن هاست. یأس و ناامیدی را با دید بسیار مثبت بازنگری می‌کنند و به مسائل تعالی زندگی تأکید دارند و به طور کلی مبادی اصول انسانی هستند و به دیگران کمک می‌کنند تا احساس خوبی داشته باشند.
۲- گروه شایسته (۱، ۳، ۵) : این گروه سعی بر این دارند که احساسات خود را کنار گذاشته و با لیاقت و شایستگی و به طور واقعی به مشکلات بنگرند. می‌توانند احساسات و نیازهای نامعقول خود را نادیده بگیرند و مشکلات را به طور منطقی حل کرده و توقع دارند دیگران هم این کار را بکنند. این افراد نمی‌توانند به راحتی در یک سیستم عمل کنند و مطمئن نیستند که چقدر باید خود را در اختیار سیستم قرار دهند.
۳- گروه واکنش‌‌گرا (۴، ۶، ۸): افراد متعلق به این گروه با مشکلات بسیار احساساتی برخورد می‌کنند و به همان‌اندازه که خود هیجان زده هستند، متوقع هستند که دیگران هم باشند. در مورد خوب و بد عقیده‌ای راسخ دارند و مشکلات خود را از دیگران نمی‌پوشانند. در صورت اختلاف با دیگران احساسات قوی خود را نشان می‌دهند و بعد به حل و فصل آن می‌پردازند(بیزینگ و نوگوسک،۱۹۸۴).
۲-۱-۲-۱۴-۵ تقسیم‌بندی تیپ‌های شخصیتی بر اساس خود
این تقسیم‌بندی برای پیدایش راه و روش رسیدن به تکامل رشد شخصیتی خود می‌تواند بسیار مؤثر باشد زیرا انسان ناخودآگاه در تمام زندگی طوری رفتار می‌کند که پایه ی مستحکم و اصلی زیربنای شخصیتی اوست. روانشناسان جدید، این انگیزه‌‌های ناخودآگاه را در تمام انسآن ها سه اصل رفتاری می‌دانند که عبارتند از:
۱- گروه وابسته (۳، ۶، ۹): این سه تیپ شخصیتی به طور عمیقی به کسی، چیزی یا موقعیتی که احساس راحتی برایشان فراهم می‌کند، وابستگی پیدا می‌کنند.

بابونه، گیاهی است یک‌ساله، معطر و به ارتفاع ۲۰ تا ۴۰ سانتیمتر که بصورت خودرو در مزارع و کنار جاده‌ها می‌روید. ساقه آن دارای انشعاباتی است و برگهای آن بریدگی‌های باریک و دراز با ظاهر برگچه مانند دارد.قسمت مورد استفاده این گیاه، کاپیتول‌های آن است که در فاصله ماه‌های اردیبهشت تا مهر ماه، آن را از ساقه جدا می‌کنند.
تاریخچه :نام لاتین بابونه camomille از کلمات یونانی khamai و malon به معنی گلهای کوچک با بوی سیب گرفته شده است. درمیان انواع گوناگون بابونه نوع بابونه رومی شهرت بیشتری دارد.نام علمی گیاه Matricaria recutita و از خانوادهAsteraceae می باشد.
عملکرد ومیزان عصاره گیاه بابونه به عنوان یک گیاه دارویی مهم حایز اهمیت است. تلاش های زیادی از نظر تحقیقاتی شده است که بتوان عملکرد و همچنین میزان عصاره این گیاه را به نحو قابل ملاحظه ای افزایش داد. عناصر غذایی مورد نیاز گیاه از جمله فسفر در افزایش کمییت و کیفیت تولیدات زراعی ودارویی از جمله گیاه دارویی بابونه می باشد
در بین این عناصر غذایی فسفر و اهن نیز دارای اهمیت زیادی می باشد.
مصرف بهینه این عناصر در رشد ونمو وعملکرد گیاه بابونه می تواند به طور معنی داری موثر واقع گردد.
تا کنون در این ناحیه چنین تحقیقی صورت نگرفته است و به همین دلیل مورد ازمایش قرار می گیرد.
ایا مصرف کود آهن وسوپر فسفات تریپل اثر معنی داری بر عملکرد ومیزان عصاره بابونه دارد؟

سوابق مربوط (بیان مختصر سابقه تحقیقات انجام شده درباره موضوع و نتایج به دست آمده در داخل و خارج از کشور نظرهای علمی موجود درباره موضوع تحقیق)

ترکیبات شیمیایی کاپیتول‌های این گیاه دارای اسانس هستند. این اسانس در حالت تازه دارای رنگ آبی تیره‌است که مربوط به وجود ماده‌ای به نام آزولن می‌باشد و تدریجاً با تأثیر هوا و نور رنگ آن سبز و قهوه‌ای می‌شود. این اسانس دارای سزکوئی ترپن‌های b و g و همچنین ماتریکارین (Matricarine) می‌باشد.
مواردمصرف در زیبایی استفاده از بابونه در زیبایی به اندازه قدمت به کارگیری آن در عطاری ها سابقه دارد. خواص آن به خصوص برای پوستهای شکننده و حساس در مقابل تغییرات جوی مفید است. امروزه در صنعت لوازم آرایش آن را به تنهایی یا همراه با گیاهان دیگری از قبیل اکلیل کوهی، خلنگ و بنفشه به کار می‌گیرند. دم کرده ساده بابونه در استعمال خارجی روی پوست صورت برای حفاظت از پوست بهترین تاثیرها را دارد. شامپوی همراه با بابونه اندکی رنگ مو را روشن می‌گرداند.بابونه در کنار زیزفون و نعناع در برخی از کشورها بیشترین مصرف را در صنعت داروسازی دارد.

محل رویش این گیاه در آذربایجان، فارس (کازرون، نوردآباد ممسنی، داراب و جهرم)، لرستان (بین خرم آباد و دورود و حسینیه در شمال غربی اندیمشک) و خوزستان (صالح آباد، هفت گل، شوشتر، رامهرمز، اطراف تهران و دماوند می‌روید. بعضی از گونه‌های دیگر بابونه در نواحی مختلف اروپا می‌روید.
بابونه دارای اثرات ضد زکام و ضد سرماخوردگی بوده و مصرف آن باعث تسریع در بهبود سرماخوردگی می گردد (برنات، ۱۹۹۳ وهافمن، ۱۹۹۳ ). از طرفی روغن های فرار در بابونه نیز به دلیل داشتن ایندومتاسین و اتیل الکل در بهبود زخمها مؤثرند. (شایپو شلو و همکاران ۱۹۸۱ و قنواتی ، ۱۳۸۵ ). زمان مناسب برای برداشت گل هنگامی است که گل ها کاملاً باز شده باشند، گل ها را باید حداکثر تا ۵ سانتی متری از دمگل برداشت کرد. برداشت گل به همراه میزان بیشتری دمگل سبب کاهش کیفیت اسانس می شود . برداشت به موقع گل ها بسیار مهم است و نقش مؤثری در کیفیت اسانس آن دارد. زمان برداشت در طول روز هم می تواند تأثیر بسزایی در مقدار اسانس داشته باشد. ظهر (وسط روز) ، هنگام تابش آفتاب، گل ها از بیشترین اسانس برخوردار می شوند و برداشت گل ها در روزهای سرد و ابری مناسب نبوده و در این شرایط از مقدار اسانس گل ها و کامازولن آن کاسته می شود(امیدبیگی، ۱۳۷۹).
رومسینکا ( ۱۹۸۷ ) نشان داد که کودهای معدنی برافزایش عملکرد گیاهان دارویی اثر دارند و پژوهش روی
گیاهان دارویی در رابطه با اثر کودها برباردهی و اجزاء تشکیل دهنده و کیفیت ترکیبات فعال در شروع قرن بیستم متمرکز شد و در طول ۰۲ تا ۰۳ سال گذشته افزایش بیشتری پیدا کرد. امروزه از کودها به عنوان ابزاری برای نیل به حداکثر تولید در واحد سطح استفاده می شود. تا با این کودها بتوانند علاوه بر افزایش تولید، کیفیت محصولات کشاورزی را ارتقاء داده، ضمن افزایش راندمان کودی، سلامتی انسان ودام را تأمین نمایند، متأسفانه در کشور مصرف کودهای شیمیایی نامتعادل است و مطابقتی با نیاز واقعی گیاه ندارد (ملکوتی، طهرانی، ۱۳۷۸ ).با توجه به اینکه با افزایش میزان کود نیتروژنه، عملکرد گیاه افزایش یافته (دوگلاس، ۱۹۹۶ ) و میزان ماده مؤثره گیاه بسته به نوع مواد غذایی موجود در خاک گیاه ممکن است قابل
تغییر باشد (دوساجی و همکاران، ۱۹۸۱ ) و با توجه به اینکه میزان مصرف عناصر کم مصرف در کشورهای با کشاورزی پیشرفته، حدود ۲ الی ۴درصد کل کود مصرفی است در صورتی که این مقدار در کشور ما ناچیز حدود ۲گرم در تن است (ملکوتی، ۱۳۷۹ ) با توجه به موارد ذکر شده ، این پژوهش انجام گرفته است.

فرضیه‌ها (فرضیه به صورت یک جمله خبری نوشته شود)

۱-کاربردکود سولفات آهن میتواند سبب افزایش عملکرد و میزان عصاره گیاه بابونه شود.
۲-کاربرد سوپر فسفات تریپل می تواند به طور معنی داری سبب افزایش عملکرد و میزان عصاره گیاه بابونه شود..

اهداف تحقیق (شامل: اهداف علمی، کاربردی و ضرورت های خاص انجام تحقیق)

تعین سطح مناسب کود سولفات آهن به منظور بهبود عملکر د گیاه بابونه.
تعیین سطح مناسب کود سوپر سولفات تریپل در بهبود عملکر د گیاه بابونه.
تعیین اثر بر همکنش کود سولفات آهن و سوپر سولفات تریپل بر عملکرد گیاه بابونه.

در صورت داشتن هدف کاربردی بیان نام بهره وران (اعم از مؤسسات آموزشی و اجرایی و غیره)

کشاورزان و تعاونی های تولید گیاهان داروئی و همچنین پژوهشگران و کارشناسان و مروجین کشاورزی