در ادامه احسان پوری پرسید آیا حرفه‌ی روزنامه‎نگاری نیاز دارد که نظام صنفی داشته باشد؟ آیا شرایط این اجازه را به ما می‎دهد یا خیر؟

کسری نوری در ادامه بیان کرد: در آن که اصل نظام صنفی برای حرفه‌ی روزنامه‎نگاری وجود داشته باشد بحثی وجود ندارد، به هر ترتیب چنین نظامی به سلامت این صنف نیز کمک می‎کند. اما بحث اصلی آن است که این نظام‎نامه‎ها محصول چه افرادی است؟ ابتدا باید وجود تشکل صنفی را به رسمیت بشناسیم و سپس اجازه دهیم اهالی رسانه آن را برگزار کنند.
او افزود: نظام‌های لیبرال این مسئولیت را بر عهده‌ی خود صنف می‎گذارند چراکه احساس مسئولیت از طریق افراد صنف بیشتر است.
نگاه دولت و افراد به مسایل تغییر کند.
صالح آبادی با اشاره به آن که نظام‎های صنفی به دولت‎ها مربوط هستند، ادامه داد: نظام‎های صنفی به نوعی به دولت‎ها مرتبط هستند. تجربه‌ی من می‎گوید تا دولت و افراد نگاهشان به مسایل تغییر نکند نمی‎توانیم نظام صنفی برای رسانه‎ها ایجاد کنیم. هنگامی که از بودن یا نبودن چیزی در این نظام صحبت می‎کنیم یعنی آن که دایره‌ی انتخاب را محدود کردیم. برای مثال یکی از تغییرات در همین نمایشگاه اینترنتی بودن و حق انتخاب آزادانه‌ی آن است تا هر مطبوعاتی بر اساس انتخاب خود محل استقرار خود را انتخاب کند.
در ادامه کسری نوری در پاسخ به سوال احسان پوری مبنی بر آن که این نظام صنفی چگونه عضو می‌گیرد، پاسخ داد: به نظر من این بحث کهنه است. هر کسی از طریق یکی از صاحبان مطبوعاتی ارتزاق می‎کند اما ابهام جدی در این پیشنویس آنجاست که چرا جایگاه رسانه‌ی ملی مشخص نیست؟ از یک طرف آزادی بی‎حد و حصر به رسانه‎ها می‎دهیم و از طرف دیگر یک عده را کاملا محدود می‎کنیم.
اجازه دهیم نهادهای مطبوعاتی شکل بگیرد
سردبیر روزنامه شهروند در انتها بیان کرد: ما تنها صنفی هستیم که علیه یکدیگر کیفر خواست صادر می‎کنیم، این مورد اصلا درست نیست. اعضای صنف هنوز نتوانستند به یک تعریف مشترک برسند. بنابراین اجازه دهیم تا نهادهای مطبوعاتی شکل بگیرد و تجارب در این زمینه بیشتر شود، سپس در مورد آن پیش‎نویس ارائه دهیم.
صالح آبادی توضیح داد: فرهنگ مکتوب زنجیره‎ای است که گستره‎ی آن وسیع است. اگر قرار است که قانون جامعی برای این صنف نوشته شود، باید تمامی زنجیره‎هایی که به این صنف مربوط است را در بر گیرد و جایگاه آنها را مشخص کند. مدیر مسوول هفته‎نامه‌ی ستاره صبح در انتها افزود: به نظر من در هیچ دوره‎ای مانند این دوره مطبوعات کم مخاطب نبوده‎اند، چرا که رسانه‎های مکتوب کم مخاطب شده‎اند. در اروپا با وجود فضای مجازی تیراژ مطبوعات کاهش پیدا نکرده است و مردم آنها مطبوعات مکتوب را نیز همچنان می‎خوانند. تصور می‎کنم به جای ایجاد چنین پیش‎نویسی بهتر است تحقیقاتی درباره‌ی کاهش خواندن نشریات مکتوب و فرهنگ آن انجام گیرد و در پایان از دولت می‎خواهم که چنین پیش‎نویسی را تصویب نکنند.
کاستیهای جریانهای ارتباطی
مفاهیمی نظیر آزادی اطلاعات،جریان آزاد و متوازن اطلاعات و دسترسی آزادانه به رسانه ها که در واقع در حیطه آزادی بیان و عقیده فرد می باشد در کشورهای جهان اعمال نمی شود حتی اگر مردم جهان اکنون از فرصتهای بیشتری برای دریافت اطلاعات برخوردار باشند اما باز نمی توانند حق خود را دایر بر کسب اطلاعات و انتشار آن به اجرا بگذارند.حیطه موانع جریان آزاد اطلاعات حیطه ای وسیع و نامحدود است که اکثر رسانه ها مانند تلویزیون، رادیو، خبرگزاری و حقوق روزنامه نگاران را در بر می گیرد.
در واقع در جهان یک جریان یک طرفه وجود دارد که در سطح ملی اطلاعات از سطوح بالا به عموم مردم در پایین انتقال می یابد و در سطوح بین المللی از آنهایی که دارای پیشرفته ترین وسایل هستند به کسانی که صاحب کمترین وسیله هستند و از کشورهای بزرگتر به سوی کشورهای کوچکتر منتقل می شود.بنابراین عامه مردم تنها به یک نوع جریان اطلاعات از رسانه ها متکی می شوند و جریان یک طرفه بالا به پایین پیامهای ناشناخته ای را که چند نفری تهیه کرده و به آگاهی همه می رسانند به عنوان جریان عادی
می پذیرند.این در حالی است که جریانهای افقی اطلاعات این امکان را به مردم می دهند تا آن گونه اطلاعاتی را به دست آورند که برای حل مشکلات و دنبال کردن منافع خاص خود با آن نیازمند هستند.
۲۵-۲- حقوق و مسئولیتهای روزنامه نگار
برای اینکه افراد اجتماع نقش خود را به عنوان شهروندان مسئول ایفا کنند باید به حد کافی به حقایق دسترسی داشته باشند تا بر اساس آن به داوریهای معقول بپردازند.تا کنون گامهای بلندی در امر گردآوری و پخش خبر در سراسر جهان برداشته شده است برای مثال مقادیر بیشتر خبری پخش می شود و این خبرها بیش از پیش دقیق، به جا و به موقع می باشد. ( کتاب یک جهان چندین صدا ، ویرایش شن مک براید ، ترجمه ایرج پاد،سروش ۱۳۷۵)
اکنون نه تنها نخبگام تحصیل کرده بلکه گروه های بیشتری از مردم دسترسی افزون تر به اطلاعات دارند اما با این وجود بررسیهای متعدد نشان می دهد که عموم مردم هنوز کاملا آگاه نیستند و در برخی موارد حتی دولتها،ارگانهای عمومی و خصوصی نیز ممکن است نیمه آگاه یا ناآگاه و حتی آگاهی نادرست داشته باشند که این کژیها و نارساییها هنوز در آفت جریان خبر می باشد که نمی توان آن را انکار کرد.
بحث هویت فرهنگی نیز از جمله مباحث مهم در حیطه مذکور است.هویت فرهنگی نه از راه خودداری از سهیم شدن در فرهنگ دیگران بلکه از طریق اشتیاق به سهیم شدن در آن غنی می شود.به دلیل اینکه ارتباط به اندازه تاثیری که بر فرهنگ دارد جزئی از آن به شمار می رود نظامهای ارتباطی اگر رسوم سنتی و نیز رسانه های جمعی را انسجام دهند می توانند به تقویت فرهنگ ملی و هویت فرهنگی مترقی کمک کنند.
روزنامه نگاران به خاطر ماهیت کارشان در جهت شکل دادن به اندیشه ها و عقاید در موضعی نیرومند قرار دارند.از نظر بسیاری از مردم روزنامه نگاری تنها یک حرفه نیست بلکه یک رسالت است.روزنامه نگاران خواستار حق کسب اطلاعات بدون مانع و پخش کامل و سریع آن هستند. سردبیران و مفسرین نیز خواستار حق بیان آزادانه عقاید می باشند. پیگیری فعال حقایق مربوط به مصالح عمومی،یکی از معیارهایی است که با آن استعدادهای حرفه ای یک روزنامه نگار را می سنجند.
نقش یک روزنامه نگار کنجکاو،وارسی اقدامات مصادر امور و نشان دادن هر گونه سوء استفاده از قدرت یا  شایستگی است.امروزه در صحنه بین المللی در حیطه روزنامه نگاری موضوعات و مسائلی از جمله نظامنامه های اصول اخلاق حرفه ای،مقررات صنفی،شوراهای مطبوعاتی و رسانه ای،حقوق پاسخ و تصحیح مطرح و بیان شده است. ( کتاب یک جهان چندین صدا ، ویرایش شن مک براید ، ترجمه ایرج پاد،سروش ۱۳۷۵)
فصل سوم
اجرای روش تحقیق
۱-۳- مقدمه :
علم آمار، دانش بکارگیری داده های تجربی برای تولید بهترین اطلاعات است. امروزه وقتی در جامعه سخن از آمار می شود بدون توجه به دانش بودن آمار و فرمول های پیچیده علمی آن حوزه، ذهن ها متوجه ارقام و شاخص های رقمی اطلاعات در محورهای مختلف فعالیت های موجود
می شود. البته این نکته را نباید منفی تلقی کرد، بلکه لازم است در این زمینه به نحوی فرهنگ سازی شود که توجه افکار عمومی علاوه بر جلب شدن به آمار رقم های کمی، به«آمارهای کیفی» شامل رویکردهای اساسی و میزان تحقق سیاست های کلان و برنامه های اعلامی نیز جلب شود. آمار کمی اطلاعات در زمینه های مختلف تنها قدم های اولیه برنامه ریزی و اجرای برنامه ها محسوب می شود. شاخص سازی از اقلام آماری باید یکی از فعالیت های مستمر بخش های آمار و برنامه ریزی دستگاه های اجرایی باشد و برنامه ها و گزارش عملکرد از اجرای آن ها براساس -شاخص های احصاء شده مورد نقد و بررسی قرار گیرد.
با توجه به نقش اساسی آمار و اطلاعات در برنامه ریزی ملاحظه می شود که کشورهای پیشرفته همان کشور هایی هستند که حوزه مشمول آمار و اطلاعات وضعیت موجود خود را در سطح گسترده و کاملی دارند و در مقابل، کشورهای کمتر توسعه یافته حوزه آماری زنده و به روز کمتری دارند، دولت در این کشورها حتی در آمار نیروی انسانی، امکانات، کمیت و کیفیت خدماتی که ارائه می نماید نیز دچار مشکل است.
۲-۳- روش تحقیق:
از اصطلاح “روش پژوهش ” معانی خاص و متمایزی در متون علمی استنباط می شود. در اینجا روش تحقیق به عنوان یک فرایند نظام مند برای یافتن پاسخ یک پرسش و یا راه حل یک مسئله در نظر گرفته شده است.(غلامرضا خاکی، ۱۳۷۹،ص ۲۰۱) پژوهش ها از نظر هدف به سه دسته تقسیم میشوند.(محمدی فاتح، ۱۳۸۶)
۱-بنیادی(Basic Research)
۲-کاربردی((Applied Research
۳-توسعه ای(Development Research )
این تحقیق در رشته پژوهش های کاربردی تعریف می گردد و از نظر چگونگی بدست آوردن داده- های علمی در زمره تحقیقات توصیفی- پیمایشی قرار میگیرد و روش آن نیز همبستگی است. تحقیقات توصیفی شامل مجموعه ای از روشهایی هستند که هدف آنها شرایط یا پدیده های مورد بررسی است. اجرای این گونه تحقیقات می تواند به منظور شناخت بیشتر شرایط یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری باشد.(سرمد و همکاران، ۱۳۸۳ )
پژوهش های پیمایشی به منظور بررسی مسایل سازمانهای آموزشی، صنعتی، دولتی و سیاسی استفاده می شوند. در اینگونه پژوهشها محقق درباره وضعیت موجود تحقیق میکند تا برای اصلاح یا بهسازی موضوع تحقیق طرح هایی بر اساس آن شکل بگیرد. (حسن زاده، ۱۳۸۵)
پژوهش ها براساس روش تحقیق به گونه تحقیقات کتابخانه ای و میدانی تقسیم میشوند.(اورمزدی ،۱۳۸۷)که این پژوهش شامل هر دو نوع میباشد.به این نحو که در مرحله ابتدایی با بهره گرفتن از مطالعه کتابخانه ای فرمول بندی موقتی طرح تحقیق بصورت یک پرسش آغازین شکل گرفت.سپس مطالعات اکتشافی جهت کسب اطلاعات در خصوص موضوع مطالعه و بهترین شیوه بررسی موضوع انجام شده شاخص های کلیدی شناسایی شدند و در نهایت آن شاخص ها مورد بررسی و تحقیق قرار گرفتند. با عنایت به موضوع پژوهش و اهداف مورد نظر روش تحقیق مورد استفاده در این مطالعه، از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی– پیمایشی از شاخه تحقیقات میدانی می باشد.
۳-۳- نحوه جمع آوری اطلاعات
هر یک از ابزارهای جمع آوری داده ها، در واقع این امکان را فراهم می آورد که داده های مختلف را از آزمودنی ها (یا پیرامون آنها) جمع آوری نمود. در میان این ابزارها، پرسشنامه هایی که دارای سئوالات بسته وگاهی چند سوال باز هستند به علت وسعت کاربردی که دارند از اهمیت خاصی برخورداند . (خاکی، ۱۳۷۸،ص۲۴۷)
پرسشنامه مورد استفاده در این پژوهش بی نام و از نوع سئوالات بسته و دو سوال باز بر اساس مقیاس لیکرت می باشد. در مورد هر یک از این گزینه ها پاسخگو آزاد می باشد که با بهره گرفتن از دیدگاه خویش یکی از این ۵ الی ۳ گزینه را که با نگرش وی همخوانی بیشتری دارد را انتخاب و علامت گذاری کند. و در سوال های باز سوالات ۴ و سوال ۵ پاسخگو می تواند نکات مهم و نظر شخصی خود را برای پرسشگر یاداشت نماید. ابزار اندازه گیری در این پژوهش بر اساس طیف نگرش سنجی طرح ریزی شده است که در پایان شخص پاسخگو به سئوالات عمومی نظیر جنسیت سن ، میزان تحصیلات ، رشته تحصیلی ، سابقه فعالیت خود پاسخ می دهد تفکیک سئوا لات در پرسشنامه و تناظر آنها با فرضیات تحقیق به شرح زیر می باشد : پرسشنامه ای که برای این تحقیق طراحی گردیده متشکل است از تعداد ۳۶ سئوال در ۶ بخش تنظیم شده است .
۴-۳- جامعه آماری
جامعه آماری به کل افراد ویا چیزهایی اشاره دارد که محقق می خواهد به تحقیق در مورد آنها بپردازد. با توجه به تعریف فوق، جامعه آماری عبارتست از مجموعه ای از افراد یا اشیایی که دارای ویژگیهای همگون مشترک و قابل اندازه گیری می باشند.(عزت الله نادری و مریم سیف فراقی، ۱۳۷۵ ،ص۴۱) به عبارت دیگر جامعه آماری مجموعه حقیقی یا فرضی است که نتایج تحقیق به آنها انتقال داده
می شود.(علی دلاور، ۱۳۸۷ ،ص۱۰۱) جامعه آماری عبارتست از گروهی از افراد یا اشیایی که در خاصیت یا خاصیت های مورد تحقیق مشترک باشند و با اهداف موضوع مرتبط باشند.(ناصر خلیلی وابراهیم دانشوری ،۱۳۸۷ ،ص۸۷) جامعه آماری این تحقیق را خبرنگاران و روزنامه نگاران و جمعی از اصحاب رسانه شرکت کننده در بیستمین نمایشگاه بین المللی مطبوعات تشکیل داده اند که تعداد آنها ۵۰۹۳ نفر می باشند که از این تعداد جمعیت جامعه، اندازه جامعه نمونه در جدول مورگان..می باشد که محقق برای اطمینان خاطر اقدام به توزیع ۳۸۶ پرسشنامه بین خبرنگاران نموده که داده های ۳۸۶ پرسشنامه قابل استفاده بوده است.

درونمایهی داستان مفهوم انتظار را منتقل می‌کند در سایه‌ی این انتظار، امید، شکر و زندگی وجود دارد. تمام زندگی پیرزن در این انتظار سپری می‌شود؛ منتظر پسرش یا حتی خبری از او. آنقدر چشم انتظار که حتی وقتی قطار نمی‌ایستد، چشمانش، پشت پنجره‌ها را جستجو می‌کند.

هرچه صدا نزدیک تر می‌شد، قلبش تندتر می‌زد. مثل همیشه، پیچ و تاب می‌خورد و با سرعت جلو می‌آمد؛ دیگر با پیرزن فاصله چندانی نداشت؛ سوتی کشید و از جلویش رد شد. اشک در چشمانش حلقه زده بود و با کنجکاوی، در میان پنجره‌ها، به دنبال او می‌گشت؛ ولی از او خبری نبود. (ص۳۲)
۳-۲-۲-۳-۳ تحلیل کلی
داستان با تمام کوتاهی، زیبا و رساست. می‌توان گفت هم آغاز و پایان مناسبی دارد و هم در حد خودش، دارای اوج و فرود است.
۳-۲-۲-۳-۴ تحلیل شخصیت
کل این داستان دو صفحه‌ای، از سه شخصیت ساخته شده است. پیرزن، پسرش و قطار. پسر پیرزن حضور فیزیکی ندارد اما مفقودالاثر شدنش باعث سرگردانی و چشم انتظاری پیرزن شده است. در واقع غیبت این شخصیت حادثه ساز شده است. پیرزن با وجود خستگی زیاد و علیرغم حرف مردم، امیدش را از دست نمی‌دهد. به بیان دیگر، او نمی‌خواهد که از چشم انتظاری تنها تکیه گاهش که بیست سال برای او زحمت کشیده، دست بردارد.
خیلی‌ها به پیرزن می‌گفتند که دیگر فکر برگشتنش را نکند؛ اما مگر می‌شد؟ شوخی که نبود. اصلا اگر خودشان بودند، بعد از این همه زحمت، این کار را می‌کردند؟ (ص۳۱)
گاهی دلش می‌شکند و از تنهایی به خدا گله می‌کند ولی از ترس اینکه مبادا ناشکری کرده باشد گله‌هایش را در قالب درد و دل آن هم خیلی لطیف بیان می‌کند.
آماده‌ی برگشتن شد. با خودش می‌گفت: “خدایا شکر! تنها پسرم بود؛ مونسم بود؛ بیست سال برایش زحمت کشیدم که موقع پیری عصای دستم باشد؛ به راه تو فرستادمش. اگر بدانم تو او را برده‌ای، تحمل می‌کنم؛ ولی بیخبر چکار کنم؟ لااقل خبرش را بیاورند که شهید شده؛ جنازه‌اش را هم نمی‌خواهم. خدایا اگر خبری ازش بیاورند، راحت می‌شوم. (ص۳۲)
قطار هم یکی از شخصیت‌های داستان است؛ همان طور که جزئی از زندگی پیرزن شده است. هر روز به انتظار آمدن قطار و گاهی حتی چند بار، به ایستگاه می‌آید. این شخصیت به طرزی متفاوت معرفی می‌شود و خواننده را غافلگیر می‌کند. گرچه هدف از آمدن قطار، پیدا شدن پسر پیرزن است اما او طوری از قطار حرف می‌زند که خواننده ابتدا فکر می‌کند شخصیت اصلی مورد نظر، قطار است.
پیرزن قدری که این پا و آن پا کرد، خسته شد. نمی‌دانست چقدر گذشته است؛ ولی همین اندازه می‌فهمید که آفتاب دارد غروب می‌کند و او هنوز نیامده است.
-«امروز دیر کرده؛ هر روز زودتر از این‌ها پیدایش می‌شد.»
خستگی که بهش فشار آورد، گوشه چادرش را جمع کرد و نشست. همان طور که نگاهش را به دوردست‌ها دوخته بود، با خود می‌اندیشید: «یعنی می‌شود امروز او هم با آن بیاید؟» (ص۳۱)
۳-۲-۲-۴ در مسیر بازگشت
۳-۲-۲-۴-۱ خلاصه
در اواسط یک عملیات، گروهی از رزمندگان مجروح که قصد بازگشت به خط خودی را دارند، راه را گم می‌کنند و پنج نفر که از بقیه سالم‌تر هستند، مسئولیت بازگشتن چهل نفر دیگر را به عهده میگیرند. پس از چند ساعت پیادهروی بر شیار کانال، به نتیجه قطعی می‌رسند که گم شده‌اند. از آنجا که حال برخی وخیم است و بیش از این راه رفتن برای مجروح‌ها ضرر دارد، دو نفر که سرحالتر به نظر میآیند را برای پیدا کردن مسیر درست راهی می‌کنند. محمد و قهرمان داستان ابتدا به اشتباه به سنگر عراقی‌ها می‌رسند اما با یاری خدا و با کمی زیرکی، آن‌ ها را نابود و اسیر مینمایند. پس از به غنیمت گرفتن نقشه و مهمات، نزد مجروحان بر می‌گردند. آنها برخی مجروحان را به وسیله‌ی عراقی‌ها حمل کرده، در نهایت به جبهه‌ی ایران باز می‌گردند.
۳-۲-۲-۴-۲ درونمایه
سختی‌ها، ناکامی‌ها و موفقیت‌های بسیجیان، بن مایه‌های اصلی این داستان و چاشنی آن توکل و شجاعت است. داستان اوج و فرودهای حساسی ندارد در نتیجه خواننده را زیاد درگیر نمی‌کند. پایانش نیز مثل قصه‌ها، به خوبی و خوشی ختم می‌شود.
۳-۲-۲-۴-۳ تحلیل کلی
این داستان برداشتی معمولی از یک اتفاق هنگام جنگ تحمیلی است. اتفاقاتی از این قبیل، بارها رخ داده بود و این بار، محسن پرویز آن را دستمایه ی داستان خود قرار داده است. محتوای داستان را اتفاقات رخ داده در مسیر تشکیل می‌دهد.
در مقایسه با داستان‌های دیگر، این داستان- حداقل در ظاهر- حرف کمتری برای گفتن دارد در عین حال نباید این قبیل فدا کاری‌ها و سلحشوری‌ها، کم اهمیت پنداشته شوند.
گویا شگرد نویسنده به تحریر در آوردن اتفاقاتی اینچنینی است؛ آن هم با قلمی زیبا و جذاب. آخر داستان گرچه به خوبی و خوشی تمام می‌شود اما عکس‌العمل نیروهای خودی –یا در واقع عکس‌العمل نشان ندادن رزمندگان- به نجات بچه‌ها آن هم با گرفتن چند اسیر، کمی غیرمعمول است.
۳-۲-۲-۴-۴ تحلیل شخصیت
شخصیت کانونی، راوی داستان است. مثل همیشه اسم ندارد و این امر با هنرمندی صورت گرفته به طوری که اگر کسی آگاهانه به دنبال اسم او نباشد، متوجه این قضیه نمی‌شود. راوی به دستور مافوق خود به همراه دوستش محمد، راهی پرخطر را در پیش می‌گیرند تا یاران مجروح و بدحال خود را از مسیری صحیح به پشت جبهه منتقل کنند. ابراهیم، دوست بچه‌ها، در این صحنه حاضر شده و به عنوان فرمانده، ایفای نقش می‌کند.
هرچه اصرار کردم، فایده‌ای نداشت. ابراهیم راضی نمی‌شد که برود. چاره‌ای نبود؛ مجبور بودم خودم با محمد بروم… . این دفعه حرف‌هایش بوی دستور می‌داد! دیگر نمی‌شد حرفی زد؛ آخر ناسلامتی او فرمانده بود نه من! یعنی وقتی فرمانده گردانمان، ما پنج نفر از سالم‌ها را مامور برگرداندن چهل تا از مجروح‌های سرپایی کرد؛ بهمان گفت که حرفهای ابراهیم را گوش کنیم. (ص۳۵ )
سپس تا پایان ماجرا، حرفی از او به میان نمی‌آید. در پایان هم چند متن کوتاه را به خود اختصاص می‌دهد و در کل تاثیر چندانی نمی‌گذارد.
در طول داستان هیچ تعریف مستقیمی از محمد به چشم نمی‌آید زیرا داستان از زبان شخصیت اصلی روایت می‌شود اما او برتر از شخصیت اصلی است. خواننده باید از طریق اعمال شخصیت‌ها، پی به این برتری ببرد. راوی از همان ابتدا می‌خواهد از بار مسئولیت راه یابی، شانه خالی کند درحالی‌که محمد بیچون و چرا می‌پذیرد. او با همه‌ی خستگی، کلاشینکف را به دوش می‌کشد اما راوی فقط یک نارنجک با خود برمیدارد؛ مسیر حرکت را او انتخاب می‌کند، در واقع مسئولیت این کار را به عهده می‌گیرد پیشنهاد حمله به دشمن را می‌دهد و آن را هدایت می‌کند و … .
تنها موردی که راوی از محمد تعریف و از کارش اظهار شگفتی می‌کند، هنگام تیراندازی به عراقی‌هاست؛ وقتی می‌بیند محمد که در میدان تیربار از هر ده گلوله، حتی یکی را هم به هدف نمی‌زد، دو تیر وسط پیشانی رئیس و بی‌سیمچی‌اش نشانده است. برای این حادثه، نویسنده توضیح قابل قبولی ارائه نمی‌دهد. حتی به نظر می‌رسد خود محمد هم در این باره تردید دارد.
“خوب زده بودی شانها! درست خورده بود وسط پیشانی‌هایشان!”
-"کی‌ها را؟”
- “بی‌سیمچی و ستوان رئیسشان را دیگر!”
-"آهان، آره دیگر؛ گفتم که می‌زنمشان. تو هم خوب خمپاره‌هایشان را فرستادی هوا!” (ص۴۳)
در این مورد، خواننده رها شده تا هر برداشتی که می‌خواهد داشته باشد.
گفتگوی ما بین شخصیت‌ها و نیز قلم نویسنده، خالی از طنز نیست. این طنز، هم فضای سنگین داستان را تلطیف می‌کند و هم به سر زندگی و شوخ طبعی رزمندگان اشاره دارد.
تمام بدنم عرق کرد و احساس سرما کردم.
«یعنی این همه راه را عوضی آمده‌ایم؟ حالا چه کار کنیم؟»
«حالا که تا اینجا آمده‌ایم، این چند قدم را هم جلو برویم، ببینیم چه خبر است.»
ترسیدم و گفتم: «مگر خل شده‌ای؟ ما وظیفه‌مان پیدا کردن راه است نه خبر گرفتن از خمپاره‌اندازها. یک وقت می‌بینند و اسیرمان میکنند یا با گلوله میزنندمان!»

ابزار جمع‌ آوری اطلاعات محقق در روش کتابخانه‌ای، همه اسناد چاپی همانند کتاب، دایره‌المعارف‌ها، فرهنگ‌نامه‌ها، مجلات‌، روزنامه‌ها، هفته‌نامه‌ها، ماهنامه‌ها، لغت‌نامه‌ها، سالنامه‌ها، مصاحبه‌های چاپ شده، پژوهش‌نامه‌ها، کتاب‌های همایش‌های علمی، متون چاپی نمایه شده در بانک‌های اطلاعاتی و اینترنت و اینترانت و هر منبعی که به صورت چاپی قابل شناسایی باشد؛ است.

اطلاعات این پژوهش بااستفاده از منابع کتابخانه ای، کتاب‌ها، مجلات و مقاله‌های منتشر شده گردآوری شده است.
۱-۷-۲- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
پس از جمع‌ آوری اطلاعات و فیش‌برداری از آنها، با بهره گرفتن از نظرات اساتید گرامی و دکترین حقوقی اطلاعات را تحلیل نموده و به نتیجه‌گیری و تأیید یا رد فرضیات اقدام خواهیم نمود.
۱-۷-۳- سازماندهی تحقیق
این پژوهش شامل چهار فصل‌می‌باشد:
فصل اول با عنوان «کلیات پژوهش» به ارائه بیان مسأله، ضرورت انجام تحقیق، سوالات اصلی و فرعی، فرضیات تحقیق و روش تحقیق اختصاص دارد.
فصل دوم با عنوان «صمیمت زوجین و شیوه‌های ابراز آن» به بررسی مصادیق صمیمیت زوجین اختصاص دارد.
فصل سوم با عنوان «حسن معاشرت از دیدگاه قرآن، فقه و حقوق» به بررسی قوانین فقهی و حقوقی پیرامون پژوهش حاضر می‌پردازد.
نهایتا، در فصل چهارم با عنوان «نتیجه و پیشنهادات» به ارائه نتایج پیشنهادات حاصل از این پژوهش می‌پردازیم.
۱-۸- تعاریف عملیاتی
صمیمیت: صمیمیت یک فرایند تعاملی است و شامل ابعادی مرتبط به هم است. محور این فرایند شناخت، درک، پذیرش، همدلی با احساسات فرد دیگر، قدردانی و پذیرش دیدگاه اوست. صمیمیت، تنها یک تمایل یا آرزو نیست؛ بلکه یک نیاز اساسی و واقعی بوده و مفهوم وسیعی دارد که شامل خود افشایی، رابطه‌ی جنسی، نزدیکی هیجانی، بدنی و عقلی است (بطلانی و همکاران، ۱۳۸۹).
زوجین: زن و شوهری که به صورت رسمی و با رضایت آگاهانه به عنوان زوجین شناخته می‌شوند و توسط مرگ یکی و یا طلاق از یکدگیر جدا می‌شوند (فاتحی و دهقانی، ۱۳۸۹).
فصل دوم
صمیمیت بین زوجین و شیوه‌های ابراز آن
مقدمه
محبت که آسودگی و آرامش است همچون کشتی نجاتی است که بر امواج خشمگین مشکلات زندگی در حرکت است. کشتی که یک زن مهربان و هنرمند ناخدای آن است زیرا تسکین و آرامش بخشیدن به زندگی رسالتی است که بر دوش زنان نهاده شده است.
«اما حقا الزوجه فان تعلم ان الله جعلهالک سکنا و انسا فتعلم ان ذالک نعمه من الله علیک فتکرمها وترفق بها^[۵]»
خداوند متعال زن را برای شوهرش مایه آسودگی و آسایش قرار داده او نعمت بزرگ الهی است، دست حکیم پروردگار همخوان یا رسالتی که بر دوش انسان قرارداده استعداد مهرورزی، محبوبیت و مطلوبیت را نیز در فطرت و غریزه انسان نهاده است.
به قول استاد شهید مطهری «طبیعت مرد را مظهر طلب و عشق و تقاضا آفریده است و زن را مظهر مطلوب بودن، معشوق بودن، غریزه مرد طلب و نیاز است و غریزه زن جلوه و ناز» (مطهری، ۱۳۸۹)
روشن است اگر زنان در مسیر طبیعی فطرت خویش و در پرتو آشنایی با معارف دینی و آموزه‌های روانشناسی که روشنگر راه زندگی خانوادگی است بتوانند به وظایف خویش عمل کنند به جای آن که مأمور نظافت باشند،‌می‌توانند نماد رحمت و مهربانی بوده و بسیاری از مشکلات و موانع را در مسیر زندگی عاشقانه از سر راه بردارند.
«بدون تردید غالب کشاکش‌های خانوادگی، سردی‌ها، بی‌اعتنایی‌ها، بی‌رغبتی‌ها، خانه‌گریزی‌ها، ستیزه‌ها، جدایی ها، طلاق‌های بین زن و شوهرها به دلیل فقدان آرامش روانی در کانون خانواده و عدم تأمین نیازهای عاطفی- روانی بوجود‌می‌آید.» (تورنیر، ۱۹۹۱).
لذا برای مرتفع شدن چنین مشکلاتی علاوه بر ضرورت محبت در تحکیم بنیان خانواده، شیوه‌های ابراز آن توسط زوجین بالاخص زنان مورد بررسی قرار‌می‌گیرد.
۲- ۱- ضرورت محبت و ابراز علاقه در روابط زوجین
قرآن کریم^[۶] از رابطه میان زوجین با کلمه مودت و رحمت یاد می‌کند که این مسئله اشاره به جنبه انسانی و فوق حیوانی زندگی زناشویی دارد.زیرا عامل شهوت تنها رابطه طبیعی زندگی زناشویی نیست، بلکه رابطه اصلی‌، صفا و صمیمیت و اتحاد دو روح است.(مطهری،۱۳۷۷)، عبارت «وَ جَعَلَ بَینَکُم مَودهٌ وَ رَحمَه» بیانگر رابطه‌ی دوستی و مهربانی است .بدین معنا که هم یکدیگر را دوست بدارند و به هم عشق بورزند، و هم با یکدیگر مهربان باشند .(خامنه ای،۱۳۸۱).
از سویی خداوند^[۷] متعال پیامبر اکرم (ص) را رحمتی برای عالم معرفی کرده است که به برکت وجود ایشان بسیاری از بلاها و مصیبت‌ها از عالمیان برداشته شده است.
شاید بتوان بین رَحْمَهً لِلْعالَمینَ بودن پیامبر و وجود مودت و رحمت بین زوجین، این ارتباط مفهومی را برقرار ساخت که دوستی و محبت بین زن و شوهر علاوه بر اینکه آرامش و رحمت الهی را به ارمغان می‌آورد‌، دژ محکمی در برابر بلایا و آسیب‌هایی است که می‌تواند بنیان خانواده را متزلزل سازد‌.
با توجه به اینکه همسران نمونه، امانتدار خوبی برای این هدیه الهی هستند در دعاهایشان از درگاه خدا مى‏خواهند که همسران و فرزندان آنان را از کسانى قرار دهد که مایه روشنى چشم آنان گردد.^[۸]
خداوند این اوصاف را برای گروه ممتاز مؤمنان که در صف مقدم قرار دارند تحت عنوان “عباد الرحمن” شرح مى‏دهد، و همانگونه که رحمت عام خدا همگان را فرا مى‏گیرد، رحمت این بندگان خدا نیز از جهاتى عام است،و علم و فکر و بیان و قلم و مال و قدرتشان پیوسته در مسیر هدایت خلق خدا کار مى‏کند. )مکارم شیرازی،۱۳۷۴) در نتیجه دیگران که دوستدار تقوایند از آنان می‌آموزند و پیروى می‌کنند، بدون تردید اهل بیت (ع) از روشنترین مصداقهاى این آیه هستند‌، اما این مانع از گسترش مفهوم آیه نخواهد بود که مؤمنان دیگر نیز هر کدام در شعاعهاى مختلف، امام و پیشواى دیگران باشند.( مکارم شیرازی، ۱۳۷۴).
پس می‌توان نتیجه گرفت که مودت و علاقه و ابراز آن دربین زوجین از آنرو دارای اهمیت است که هم سبب آرامش و نشاط روح و جسم زن و شوهر است و هم گامی مؤثر در مسیر بندگی است که ضمن جلب رحمت الهی می‌تواند الگو و سرمش خوبی برای دیگران در جهت گسترش این فرهنگ باشد .
با توجه به اینکه‌، ابراز علاقه در محیط خانواده درنگاه درون دینی‌، دارای نمودهایی در ابعاد مختلف است، در این حوزه به موارد زیر می‌توان اشاره نمود:
۲-۲- جلوه‌های کلامی
یکی از مهمترین شیوه‌های ابراز علاقه در بین همسران استفاده از کلام و نعمت بیان کردن محبت و علاقه در ارتباطات زن و شوهر است .از جمله جلوه‌های این شیوه در روابط زن و شوهر عبارت است از:
۲-۲- ۱-گفتگو و تعامل همراه با درک و محبت
تعامل و گفتگو شایسته در ارتباطات زناشوئی یکی از مهم‌ترین مهارت‌های یک خانواده موفق و نشانه مهر و علاقه دوسویه بین همسران است.
در این خصوص، بایستی مرد در خانه حرف بزند و به نیازهای عاطفی زن پاسخ دهد. که این امر نقشی اساسی در قلمرو محبت ایفا می‌کند.
چنانچه پیغمبراکرم(ص) هر روز صبح بعد از نماز صبح از خانم‌هایشان دلجویی می‌کردند و می‌پرسیدند: نیازهایتان چیست؟ و چه درخواستی دارید؟
این رفتار پیامبر حامل این درس است که نیازهای عاطفی و معنوی زن و فرزندان بایستی تأمین گردد. و یکی از راه های تأمین این نیازها‌، گفتگو و دل جویی از سوی مرد است. (عرفان،۱۳۸۷).

پژوهش های توسعه ای (توسعه تجربی) به هر گونه فعالیت منظم مبتنی بر دانش موجود، حاصل از پژوهش‌ها و یا تجاربی که به منظور تولید مواد، فرآوردها ،وسایل، ابزار، فرآیندها و روش های جدید و یا بهبود آن ها صورت می گیرد.
پژوهش حاضر نیز از نوع پژوهش‌های کاربردی است در زمینه پژوهش‌های کاربردی روش های متعددی وجود دارد که اهم این روش ها عبارتند از تاریخی، توصیفی، همبستگی، علّی(پس رویدادی) و آزمایشگاهی (خاکی، ۱۳۷۸).

این تحقیق بر اساس هدف از نوع کاربردی است. و از لحاظ ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی (پیمایشی) است. روش‌شناسی مورد استفاده در این تحقیق از نوع پس‌رویدادی بوده و از اطلاعات گذشته استفاده شده است. در مواردی که بررسی ارتباط بین یک متغیر وابسته با چند متغیر مستقل مد نظر باشد، هدف محقق این است که با بهره گرفتن از داده‌های تاریخی، پارامتر (پارامترهایی) برای متغیر (متغیرهای)، مستقل برآورد و با ارائه مدل اقدام به پیش‌ بینی نماید. به بیان دیگراین تحقیق، تحقیقی توصیفی است که در آن درصدد توصیف روابط بین متغیرها (وابسته و مستقل) با بهره گرفتن از آزمون های آماری هستیم. پس از تدوین مدل، ضرایب متغیرهای مستقل و اندازه تاثیر گذاری آنها بر متغیرهای وابسته با بهره گرفتن از روش رگرسیون حداقل مربعات معمولی برآوردی(EGLS^[37]) مشخص خواهد شد.
۳-۳- روش گردآوری اطلاعات
روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق، روش کتابخانه ای می باشد که در آن، اطلاعات لازم از مقالات، گزارش‌های پژوهشی و پایان‌نامه‌های داخلی و بخصوص خارجی استفاده شده است. همچنین اطلاعات مربوط به متغیرهای تحقیق از بانک های اطلاعاتی سازمان بورس و اوراق بهادار تهران جمع آوری شده است.
۳-۴- جامعه آماری و حجم نمونه
جامعه آماری تحقیق حاضر، کلیه بانک‌های خصوصی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که اطلاعات آن‌ ها به صورت کامل طی سال‌های ۱۳۸۵تا ۱۳۹۲ قابل دستیابی بوده است می باشد.بنابراین کل حجم نمونه مورد مطالعه در این تحقیق در مجموع ۸۰ بوده است، که این تعداد مربوط به بانک هایی است که قبل از شروع سال ۱۳۸۵ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده اند و تا پایان سال ۱۳۹۲ در بورس حضور داشته اند. این۱۰بانک‌ عبارتند از: بانک اقتصاد نوین، پارسیان، پاسارگارد، تجارت، سامان، سینا، صادرات، قوامین، کارآفرین و ملت.

۳-۵- روش انجام کار
یکی از اهداف به کارگیری روش های آماری و اقتصاد سنجی، ارزیابی سیاست های اقتصادی و در آخر پیش بینی مقادیر آتی متغیرها و تدوین سیاست های مناسب است. در این راستا یک کار تجربی مشتمل بر مراحل زیر می باشد: (صمدی ،۱۳۸۸ ، ۱۷).

• • تصریح سنجی

• • تجزیه و تحلیل داده ها

• • روش سنجی

• • ارزیابی الگو و تخمین ها و استنباط آماری

• • تحلیل نتایج و در صورت نیاز پیش بینی

۳-۵-۱- مرحله اول : تصریح سنجی
اولین و مهم‌ترین مرحله در یک کار تجربی، مشخص کردن متغیر های وابسته و مستقل، شکل تابعی الگو و مقادیر و علائم مورد انتظار پارامترها است. اغلب پژوهشگران الگویی را انتخاب کرده، پارامترهای آن را تخمین زده و فرضیه های مدنظر خود را به بوته آزمایش می گذارند. اما سوال اساسی این است که چه الگویی باید انتخاب شود تا کار کاربردی با آن شروع شود. تعیین چنین الگویی بسیار اساسی بوده و به تصریح سنجی معروف است. در متون اقتصادسنجی و به هنگام ارزیابی تجربی الگوها، دو نوع خطا معرفی می شود:

• • خطای تصریح

• • خطای تعیین غلط الگو

خطای تصریح زمانی مطرح می شود که محقق الگوی درست و مناسبی را انتخاب می کند، اما به شیوه های متعددی در تخمین آن دچار خطا می شود. وجود خود همبستگی پیاپی، ناهمسانی واریانس ها، نرمال نبودن اجزا جمله اخلال، خطای تصریح جز اخلال، حذف یک متغیر مهم، وارد کردن یک متغیر غیر ضروری، شکل تابعی غلط، خطای اندازه گیری (در متغیرهای مستقل ) و … برخی از این نوع خطاها هستند.
اما خطای تعیین غلط الگو در وضعیتی رخ می دهد که الگوی واقعی معلوم نیست و ممکن است که در نتیجه انتخاب اشتباه بین نظریه های رقیب رخ دهد(همان ،ص ۱۹).در تحقیق حاضر با تبعیت از مقاله های کارشده در داخل و خارج از کشور ونیز روابط منطقی حاکم بر متغیرها، الگوی مورد نظر انتخاب شده و برازش می شود.
۳-۵-۲- مرحله دوم : تجزیه و تحلیل داده ها (داده سنجی)
مرحله بسیار مهم بعدی استخراج داده های مور نیاز و مناسب می باشد. برخی از داده‌ها مستقیما از منابع آماری قابل استخراج بوده ، برخی دیگر مانند نرخ ارز واقعی موثر و … باید محاسبه گردد و برای برخی از متغیرهای دیگر باید متغیر نماینده و یا جانشین تعیین گردد (صمدی،۱۳۸۸).در تحقیق حاضر اطلاعات لازم مبتنی بر بانک اطلاعاتی سازمان بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
۳-۵-۳- مرحله سوم : روش سنجی
پس از تبیین مدل، باید روش مناسب بررسی مساله و همچنین روش مناسب تخمین انتخاب شود. در تحقیق حاضر، با توجه به ماهیت داده ها از روش پانل دیتا که ترکیبی از داده های سری زمانی و مقطعی است، استفاده شده است.
۳-۵-۳-۱- مدل پانل دیتا
اطلاعات آماری مورد استفاده در مباحث اقتصاد سنجی به سه دسته تقسیم می‌شود که عبارتند از:
الف- اطلاعات سری زمانی که مربوط به اندازه گیری یک متغیر در یک دوره از زمان است نظیر آمار حساب‌های ملی.
ب- اطلاعات مقطعی که مربوط به اندازه گیری یک متغیر در یک زمان معین برای واحدهای مختلف است. همانند آمار بودجه خانوار که در هر سال از خانوارهای نمونه مناطق مختلف کشور تهیه می‌شود.
ج- اطلاعات تلفیقی سری زمانی و مقطعی. بسیاری از مطالعات اخیر که در زمینه اقتصاد صورت گرفته از مجموعه دادهای تلفیقی استفاده کرده اند. در این گونه اطلاعات چندین بنگاه، خانوار، کشور و … از لحاظ کمی‌ و کیفی در طول زمان مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند. در بسیاری از موارد، محقق می‌تواند از پانل‌دیتا^[۳۸] برای مواردی که مسائل را نمی‌توان به صورت سری زمانی و یا مقطعی بررسی کرد استفاده کند. مثلا در بررسی‌های تابع تولید مسئله این است که بتوان تغییرات تکنولوژیکی را از صرفه‌های ناشی از مقیاس تفکیک کنیم (گجراتی، ۱۳۸۸). در ذیل به مزایا و محدودیت‌های این مدل می‌پردازیم.
۳-۵-۳-۱-۱- محاسن استفاده از مدل پانل‌دیتا
به دلیل افزودن به مشاهدات، درجه آزادی زیاد می‌کند لذا استنتاج آماری قویتر می‌شود. استنتاج براساس ۲۰ مشاهده ضعیفتر از ۱۰۰ مشاهده است. تغییرات مشاهدات را زیاد می‌کند که باعث کاهش Var برآوردگر می‌شود. در مدل مرسوم دو متغیره:
Var(
لذا به یافتن نتایج معنادار کمک می‌کند، زیرا:

العجز » دارد و به بی تفاوتی مردم خود اشاره دارد و چنین می گوید :
فی اللیلِ طائرٌ غریب … طائرٌحزین
ینفض ریشَه الدّمیمِ فی حدیقتی
اللیلُ فی حدیقتی
ملوّنُ العیون !
مدینتی أمسِ مساء
تحت سورک الرخامی اتّکأت
کنتُ کئیباً موجعاً ، حینَ أتیت
وضعت کالبنی ، طیبتی بجانبی
و سَّد قلبی حجرا …
تمّ اضطجعت
و کالذی یَحلُم
أبصَرتُ علی الأفقِ سنابک الخیول
تخوضُ فی وجهِک یا مدینتی
فی دَمِکَ النبیل
و کلّما هَمَمتُ یا مدینتی
أن تقفی
طوحک الهزال و النحول
حتی صَحَوت صارخاً :
وجهک یا مدینتی تحتَ سنابِک الخیول
ثم عدوتَ باکیاً من شارعٍ لشارعِ
و کلّما أبصَرَنی الناسُ أهیم
فی الشوارِع
تکسّر الزجاجَ فی عیونِهم کأنّهم لایُبصِرون
تساقطُ الترابُ من حلوِقهم
کأنّهم لاینطِقون

الناسُ یا مدینتی کأنهم منومون
الناسُ أصبحوا عجائباً
تضحَکُ للمأساةِ
أصبعوا … کأنهم لایقدرون ! ( اغانی افریقیا ، ص 284 – 286 )
او پرنده ای محزون را تصور می کند که با پرهای خونین در شبی تاریک در باغ او می نشیـند او
شهر خود را زیر سُم اسبها می بیند که یارای ایستادگی در مقابل دشمن را ندارد و خود را چنان می بیند که در مقابل این ظلم و ستم در خیابان های شهر گریان می رود و از مردم می خواهد که تسلیم دشمن نشوند اما گویی در چشمان مردم شیشه ریخته و جایی را نمی بینند و از گلوهایشان خاک می ریزد گویی آنها نمی توانند حرف بزنند و گویی مردم شهر خواب هستند ، او مردم را بگونه ای می بیند که عجیب شده اند و در برابر مصیبت می خندند و توانایی انجام هیچ کاری را ندارند.
همچنین فیتوری در قصیده ای دیگر تحت عنوان « أغنیة فی الضوضاء » اظهار عشق خـود را
به وطنش اینگونه بیان می دارد :
ماذا أصنعُ لک
یا أجمل أجملَ شیٍ ء فی دنیای
ماذا أضعُ لک ؟
هل أملِک شیئاً آخَر غیرَ هوای
الظلمةُ تملأُ عینیّ
و قیدُ الظالِم حول خُطای
و طریقی أخَرسُ
لکنّی أسکُب فی شغتیه غنای
ماذا أمِلکُ لک یا أختی ؟
و أنافیک أعیش …
و تنمو شجراتی
و یفوحُ شذای …
و تدوُر شموسَک فی لیلی …
فیضی ء … وینهار دجای ( اغانی افریقیا ، ص 211 – 213 )
خطاب به سرزمین خود می گوید : نمی دانم چه کاری می توانم برای تـو انجـام دهـم زیـرا تـو
زیباترین چیز در دنیای من هستی و آیا چیزی غیر از عشق به تو دارم ، ظلمت و تاریکی چشمانم را پر کرده است و غل و زنجیر ظلم در پای من است اما آوازی برلب دارم. او می گوید من در تو زندگی می کنم و درختانم در تو رشد می کند و بوی خوش من در تو می پراکند و خورشید تو در شب من می چرخد و آن را روشن می کند و تاریکی ام فرو می ریزد.
با همه مشکلات و مصائبی که فیتوری در کشور خود سودان و آفریقا می بیند امید و انتظار دارد
که مردمش بیدار شوند و قیام کنند و خود را از ظلم و ستم نجات دهند ، او می گوید :
و مثلَما یسحق الماُرِد السجین قیودَه و مثلَما تنغض أغلالَها الریاحُ الشدیدة
تحرّکت ذاتَ یوم
إفریقیا الموعوده
و قام فی قلبها السودانُ یُعلن عیدَ
باسم جمیعِ الشعوب
المسجونةِ المصفوده ( اغانی افریقیا ، ص 154 )
فیتوری در اشعار میهنی خود نیـز با آمیخـتن دیدگاهـهای سیـاسی خود روزی را می بیـند که
آفریقا به پا خیزد و سودان هم در قلب آن قیام کند و به همه ملت های در بند بشارت عید دهد.
فیتوری در موضوع وطنیت از چهره های با ارزشی که از وطن خود دفاع کرده اند و مقابل ظلم و
ستمکاران ایستاده اند تمجید نموده و چنین می گوید :
یا وطنی
هاهو ذا الناصرعاد
المجد و الجلال فی رکابه یسیر
و الفرح الکبیر
والحب ، والضیاء ، والزهور
یا أیها الثوار
یا أیها الأحرار
یا من وقفتم وحدةً
فی وجه الاستعمار
یا من تحدیتم قوی الظلام و الدمار
یا من تعیشون جلال هذا العصر
عصرنا العظیم
یا من غسلتم من جبمین الشرق
عاره القدیم
طوبی لکم ( اغانی افریقیا ، ص 231 )