فهرست مطالب
عنوان                                                                                                صفحه
چکیده 1
فصل اول: کلیات پژوهش     2
1-1- مقدمه. 3
1-2- بیان مسأله پژوهش 5
1-3- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش 8
1-4- اهداف پژوهش 9
1-5- سؤالهای پژوهش 10
1-6- فرضیه های پژوهش و مبانی نظری 10
1-7- روش انجام پژوهش 10
1-7-1- روش پژوهش و گردآوری داده ها 10
1-7-2- متغیرهای پژوهش    11
1-7-3- جامعه آماری و نمونه پژوهش    12
1-7-4- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 13
1-8- استفاده‌کنندگان از نتایج پژوهش 14
1-9- تعریف واژه‌های کلیدی 14
1-10- ساختار پایان نامه . 16
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش     17
2-1- مقدمه. 18
2-2- مبانی نظری پژوهش 18
2-2-2- سرمایه گذاری  18
2-2-2- تأمین مالی  21
2-2-3- کیفیت گزارشگری مالی  25
2-2-4- کیفیت گزارشگری مالی، ارزش وثیقه شرکت ها، تصمیم های تأمین مالی و سرمایه گذاری  33
2-3- پیشینه پژوهش 38
2-3-1- پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور 38
2-3-2- پژوهشهای انجام شده در داخل کشور 47
2-4- خلاصه فصل 53
فصل سوم: روش اجرای پژوهش     55
3-1- مقدمه. 56
3-2- فرضیه‌های پژوهش 57
3-3- تعریف و اندازهگیری متغیرهای پژوهش 58
3-4- جامعه و نمونه آماری 61
3-5- روش گردآوری داده‌ها 62
3-6- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها 62
3-6-1- مدل رگرسیونی مورد استفاده و آزمون معناداری ضرایب   63
3-6-2- آزمون ریشه واحد در داده‌های ترکیبی  65
3-7- خلاصه فصل 66
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها 67
4-1- مقدمه. 68
4-2- یافتههای پژوهش 68
4-2-1- آمار توصیفی  68
4-3- خلاصه فصل 79
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادها 81
5-1- مقدمه. 82
5-2- مروری بر نتایج به دست آمده از پژوهش 82
5-3- محدودیت‌های پژوهش 84
5-4- پیشنهادهای پژوهش 85
5-4-1- پیشنهادهای کاربردی پژوهش    85
5-4-2- پیشنهادهایی برای پژوهشهای آینده 86
5-5- خلاصه فصل 86
منابع و مآخذ. 88
 
 
فهرست جداول
عنوان جدول                                                                             صفحه
جدول ‏4‑2- خلاصه نتایج ضرائب همبستگی پیرسون  70
جدول ‏4‑3- نتایج حاصل از آزمون پایایی متغیرهای پژوهش    72
جدول ‏4‑4- نتایج آماری حاصل از مدل دیچاو و دیچو  73
جدول ‏4‑5- خلاصه نتایج آماری فرضیه اول  74
جدول ‏4‑6- خلاصه نتایج آماری فرضیه دوم 77
جدول ‏4‑7- خلاصه نتایج آماری فرضیه سوم 79
 
 
 
چکیده
بررسی رابطه بین کیفیت گزارشگری مالی و تأمین مالی و سرمایه­گذاری در شرکت­های پذیرفته شده در بورس ارواق بهادار تهران
 
به­وسیله:
علی قلی­پور
 
          هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه بین کیفیت گزارشگری مالی، ارزش دارایی­های وثیقه­ای، تأمین مالی و سرمایه­گذاری در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. از این­رو، پژوهش حاضر در پی یافتن پاسخی برای این پرسش است که: آیا بین کیفیت گزارشگری مالی، ارزش دارایی­های وثیقه­ای، تأمین مالی و سرمایه­گذاری شرکت­ها رابطه معناداری وجود دارد؟ به همین منظور، از معیار کیفیت اقلام تعهدی جهت اندازه ­گیری کیفیت گزارشگری مالی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران هستند و نمونه آماری شامل 65 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که در طی سال­های 1386 تا 1392 مورد بررسی قرار گرفته است. از  تحلیل آماری رگرسیون خطی چند متغیره برای آزمون فرضیه ­های پژوهش استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان­دهنده آن است که متغیر کیفیت گزارشگری مالی به ­عنوان یک متغیر شبه­تعدیل­گر بر رابطه بین تغییرات در ارزش وثیقه شرکت­ها و تأمین مالی آن­ها ایفای نقش می­ کند. با این وجود متغیر کیفیت گزارشگری مالی به ­عنوان یک متغیر تعدیل­کننده بر رابطه بین تغییرات در ارزش وثیقه شرکت­ها و سرمایه­گذاری آن­ها ایفای نقش نمی­کند. همچنین، نتایج آزمون فرضیه ­ها نشان داد که بین کیفیت گزارشگری مالی و تغییرات در ارزش وثیقه شرکت­ها رابطه منفی و معناداری وجود دارد.
واژه­های کلیدی: ارزش وثیقه، کیفیت اقلام تعهدی، تأمین مالی، سرمایه­گذاری.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

1-          فصل اول: کلیات پژوهش
 

 

 
 
 
 
1-1- مقدمه
 
رشد و دگرگونی سریع روابط اقتصادی، منجر به رقابت شدیدی در عرصه تجارت، صنعت و سرمایه­گذاری شده است. لذا شرکت­ها برای بقاء و گسترش فعالیت­های خود، نیاز به انجام سرمایه­گذاری­های مناسب و به موقع دارند. حسابداری نیز در واکنش به این تغییرات به منظور تأمین نیازهای مختلف استفاده­کنندگان از اطلاعات، ناگزیر از تغییر می­باشد. به بیان دیگر، نیازهای اطلاعاتی جدیدی که بر اثر تغییر در محیط حسابداری برای استفاده­کنندگان اطلاعات مالی پدید می­آید، تغییر در  بنیان­های حسابداری یا تدوین اصول و استانداردهای اندازه ­گیری، گزارشگری با کیفیتی بهتر و همچنین افزایش میزان اطلاعاتی که لازم است افشا شود را ضروری می­سازد. در این راستا، گزارشگری مالی به­طور بالقوه، مکانیزم سودمندی برای مدیران در جهت برقراری ارتباط با سرمایه ­گذاران و اعتباردهندگان است. با این وجود، این فرآیند تا زمانی­که شرایط زیر وجود دارد، ناقص است:

 

مدیران نسبت به سرمایه ­گذاران و اعتباردهندگان در رابطه با عملیات و راهبردهای تجاری شرکت، اطلاعات بیشتری دارند؛
 

انگیزه­های مدیران با علایق سرمایه ­گذاران و اعتباردهندگان به­طور کامل منطبق نیست؛
 

ضوابط حسابداری و حسابرسی ناقص هستند (هیلی[1] و پالپو[2]، 1993).
از سوی دیگر، مشکلات نمایندگی در نتیجه تضاد منافعی که میان اعتباردهندگان، سهامداران و مدیران وجود دارد، ایجاد می­شود. وجود چنین تضاد منافعی باعث ایجاد مسائل و مشکلات نمایندگی و در نهایت منجر به هزینه­ های نمایندگی شده که به شرکت و ذی­نفعان آن منتقل می­شود. در همین راستا، هزینه­ های نمایندگی ناشی از تلاش­های مالکان و اعتباردهندگان برای کنترل مدیران، اغلب قابل[3] توجه و بااهمیت است. از سوی دیگر، مدیران نیز مایلند ثابت کنند که آنان نسبت به منافع سهامداران و اعتباردهندگان مسئول بوده و به دنبال افزایش ثروت سهامداران و بازپرداخت منابع استقراضی از اعتباردهندگان به آن­ها هستند (جنسن[4]، 1986). بنابراین، با توجه به گسترش شرکت­ها و نیاز به منابع مالی گسترده برای انجام سرمایه­گذاری به­وسیله آن­ها، وام­هایی که شرکت­ها از اعتباردهندگان دریافت می­ کنند یکی از منابع اصلی تأمین وجوه مورد نیاز شرکت­ها است. همان­گونه که پیش­تر آمد، بین گروه­های مدیران، سهامداران و اعتباردهندگان تضاد منافع وجود دارد؛ در همین راستا، اعتباردهندگان برای ارائه منابع مالی به شرکت­ها معمولاً از آن­ها وثیقه دریافت می­ کنند و یا این که میزان دارایی­های آن­ها را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می­ دهند. از طرف دیگر، شرکت­ها سعی بر آن دارند تا از طریق گزارشگری مالی شفاف و با کیفیت حسن نظر خود را به سایر گروه­ها نشان دهند. در همین راستا، این پژوهش با این هدف انجام شده است که این موضوع را بررسی قرار دهد که آیا بین کیفیت گزارشگری مالی و ارزش دارایی­های وثیقه­ای رابطه معناداری وجود دارد یا خیر؟ به عبارت دیگر، این پژوهش این موضوع را مورد بررسی قرار می­دهد که آیا شرکت­هایی که از وثیقه­های کمتری برخوردارند، از کیفیت گزارشگری مالی به ­عنوان یک معیار جایگزین استفاده می­ کنند یا خیر؟ افزون­بر این، رابطه بین تغییرات در ارزش دارایی­های وثیقه­ای و تصمیم­های تأمین مالی و سرمایه­گذاری شرکت­ها را در دو گروه شرکت­های با کیفیت گزارشگری مالی بالا و پایین مورد بررسی قرار می­دهد.
در ادامه این فصل در بخش (1-2) مسأله پژوهش بیان شده است. بیان مسأله پژوهش در خصوص پی بردن به اهمیت و ارزش پژوهش و شناسایی اهداف پژوهش که به ترتیب در بخش­های (1-3) و (1-4) بیان شده ­اند، کمک بسیار می­نماید. در ادامه سؤالات پژوهش (بخش 1-5) و فرضیه ­های پژوهش (بخش 1-6) بیان شده است. در بخش (1-7) روش پژوهش شامل روش گردآوری داده­ ها، متغیرهای پژوهش، جامعه آماری و نمونه پژوهش و روش آزمون فرضیه ­ها ارائه گردیده است. در بخش (1-8) استفاده­کنندگان از نتایج پژوهش، و در بخش  (1-9) واژه­های کلیدی این پژوهش تعریف شده ­اند. در نهایت، بخش (1-10) ساختار کلی این پایان ­نامه در فصل­های باقیمانده را تشریح می­ کند.
 
1-2- بیان مسأله پژوهش
در چند دهه اخیر بررسی چگونگی تأثیرگذاری ظرفیت­های تأمین مالی شرکت­ها[5] بر فعالیت­های سرمایه­گذاری آن­ها، بخش قابل­توجهی از ادبیات پژوهش را به خود اختصاص داده است (به ­عنوان نمونه، هوبارد[6]، 1998؛ استین[7]، 2003). هم­چنین، اخیراً برخی از پژوهش­گران این موضوع را مورد بررسی قرار داده­اند که چگونه کیفیت گزارشگری مالی منجر به کاهش کم­سرمایه­گذاری[8] ناشی شده از محدودیت در تأمین مالی می­شود (به ­عنوان نمونه، بیدل و همکاران[9]، 2009). با وجود تعداد زیادی از پژوهش­های انجام شده در این زمینه­ها، اما پژوهش­های اندکی به­طور مستقیم به بررسی این موضوع پرداخته­اند که آیا کیفیت گزارشگری مالی، محدودیت در ظرفیت­های تأمین مالی را کاهش می­دهد؟ (بالاکریشنان و همکاران[10]، 2014).
شواهد موجود در پژوهش­های پیشین حاکی از آن است که شرکت­هایی که قادر به تأمین وثیقه­های بیشتر و ارزشمندتری هستند، می­توانند توانایی خود را در تأمین مالی برون­سازمانی افزایش داده و در نتیجه سرمایه­گذاری بیشتری نیز داشته باشند (گان[11]، 2007؛ بنملچ[12] و برگمن[13]، 2009؛ و چانی و همکاران[14]، 2012). افزون­بر این پژوهش­های پیشینی که به بررسی تأثیر کیفیت گزارشگری مالی بر سرمایه­گذاری پرداخته­اند، این چنین بیان کرده­اند که کیفیت گزارشگری مالی به­وسیله استانداردهای گزارشگری موجود تعیین شده است؛ افزون­بر این، آن­ها بیان می­ کنند که کیفیت گزارشگری مالی دارای پیامدهایی برای سرمایه­گذاری­های آینده است (بالاکریشنان و همکاران، 2014). با این وجود، از دیدگاه بالاکریشنان و همکاران (2014) می­توان یک رابطه پویا در این فی­مابین در نظر گرفت؛ به­ طوری که افزایش در احتمال کم­سرمایه­گذاری (به ­عنوان نمونه، کاهش در ظرفیت­های تأمین مالی) منجر به افزایش کیفیت گزارشگری مالی شده و در نهایت امکان تأمین مالی شرکت را ایجاد کرده و منجر به کاهش کم­سرمایه­گذاری می­شود (بالاکریشنان و همکاران، 2014). به عبارت دیگر، در پژوهش­های پیشین برای سنجش کیفیت گزارشگری مالی تنها از دیدگاه استفاده­کنندگان برون­سازمانی و از شواهد خارج شرکت استفاده می­شده است اما در پژوهش حاضر همسو با بالاکریشنان و همکاران (2014) از شواهد درون­سازمانی برای سنجش کیفیت گزارشگری مالی استفاده شده است.
تغییرات ایجاد شده در ارزش پولی وثیقه[15] شرکت­ها که از تغییر در قیمت املاک و مستغلات آن­ها ناشی شده است به ­عنوان یک تغییر بیرونی (خارج از کنترل شرکت) مربوط به ظرفیت­های تأمین مالی آن­ها است. هم­چنین، تغییرات در قیمت املاک و مستغلات به ­عنوان یک تغییر بیرونی مربوط به انتخاب­های سرمایه­گذاری در سطح شرکت است که منجر به تغییر در ظرفیت­های تأمین مالی است (بالاکریشنان و همکاران، 2014). به­عبارت دیگر، هنگام تغییر (افزایش) قیمت املاک و مستغلات، شرکت­ها به املاک و مستغلات باارزش­تری دسترسی پیدا می­ کنند، که این تغییر منجر به پیدایش وثیقه­های ارزشمندتری برای شرکت­ها شده و در نتیجه ظرفیت­های تأمین مالی آن­ها نیز افزایش پیدا می­ کند.
در پژوهشی چانی و همکاران (2012) به بررسی حساسیت تغییرات خارج از کنترل شرکت در تغییرات ایجاد شده در ارزش وثیقه پرداختند. آن­ها یافتند که در طول دوره 1993 تا 2007 افزایش در ارزش املاک و مستغلات باعث افزایش بااهمیتی در تأمین مالی برون­سازمانی و سرمایه­گذاری می­شود. هم­چنین، از دیدگاه بالاکریشنان و همکاران (2104) کیفیت گزارشگری مالی می ­تواند بر رابطه بین تغییرات در تأمین مالی و سرمایه­گذاری و تغییرات در ارزش وثیقه تأثیرگذار باشد (بالاکریشنان و همکاران، 2014). از دیدگاه آنان شرکت­های با کیفیت گزارشگری بالاتر از محدودیت در تأمین مالی کمتری برخوردارند؛ دلیل این موضوع آن است که شرکت­های با کیفیت بهتر گزارشگری مالی، عدم تقارن اطلاعاتی بین خود و تأمین­کنندگان بیرونی سرمایه را کاهش می­ دهند و بنابراین، برای تأمین مالی به وثیقه کمتری وابسته هستند. در نتیجه، انتخاب­های تأمین مالی و سرمایه­گذاری این دسته از شرکت­ها، کمتر از تغییرات در ارزش وثیقه­ای تأثیر می­پذیرد (بالاکریشنان و همکاران، 2014).
از دیدگاه استیگلیتز[16] و ویس[17] (1981) و بنملچ و برگمن (2009) کاهش ارزش وثیقه شرکت­ها دارای دو پیامد بر تأمین مالی آن­ها است؛ اول این که میزان اعتبارات دریافتی آن­ها کاهش می­یابد، دوم، در غیر این­صورت برای جلوگیری از کاهش میزان اعتبارات دریافتی، نرخ بهره افزایش پیدا می­ کند. در ایران نیز، نتایج پژوهش­های انجام شده حاکی از آن است که شرکت­ها در بورس اوراق بهادار تهران تا حدودی در تأمین منابع مالی دارای محدودیت هستند (ستایش و همکاران، 1392). ستایش و همکاران (1392) یکی از دلایل احتمالی این امر را این موضوع می­دانند که سازمان­های تأمین­کننده منابع مالی احتمالاً به دلیل ریسک بالای سرمایه­گذاری در شرکت­های بورسی تمایل چندانی به انجام این کار ندارند. بنابراین، می­توان این چنین تصور کرد که در صورت تأمین وثیقه لازم از سوی شرکت­ها به­گونه­ای که اعتماد اعتباردهندگان را جلب کند، آن­ها می­توانند فعالیت­های تأمین مالی خود را انجام دهند. بنابراین، انتظار بر آن است که در ایران نیز رابطه مثبت بین تغییر در ارزش وثیقه شرکت­ها و تأمین مالی آن­ها وجود داشته باشد.
با وجود این که پژوهش­های انجام شده قبلی در خارج از کشور رابطه بین کیفیت گزارشگری مالی، تصمیم­های تأمین مالی و سرمایه­گذاری را تأیید کرده­اند اما ایران یک کشور در حال توسعه بوده و دارای ساختارهای متفاوت اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با کشورهای توسعه­یافته نظیر آمریکا است و از همه مهم­تر دارای ساختارهای متفاوت نظام بانکی با کشورهای توسعه­یافته است. بنابراین، با توجه به مطالب بالا می­توان مسأله پژوهش حاضر را به این نحو بیان کرد که آیا تغییرات ایجاد شده در ارزش دارایی­های وثیقه­ای تأثیری بر کیفیت گزارشگری مالی شرکت­ها در ایران دارد؟ و این که تأثیر کیفیت گزارشگری مالی بر تصمیم­های تأمین مالی و سرمایه­گذاری چگونه است؟ و آیا تغییرات ایجاد شده در ارزش دارایی­های وثیقه­ای اثرهای متفاوتی بر تصمیم­های تأمین مالی و سرمایه­گذاری شرکت­های با کیفیت گزارشگری بالا و پایین می­گذارد؟
 
1-3- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش
پژوهش حاضر از سه جهت به ادبیات موجود در ایران کمک می­ کند. اول، آن که این پژوهش به شناخت رابطه بین کیفیت گزارشگری مالی و سرمایه­گذاری کمک می­ کند. بسیاری از پژوهش­های پیشین نشان داده­اند که کیفیت گزارشگری مالی به ­عنوان یک نقش نظارتی مشکل خطر اخلاقی مرتبط با بیش­سرمایه­گذاری[18] را کاهش می­دهد (هوپ[19] و توماس[20]، 2008؛ مک­نیچولز[21] و استابن[22]، 2008؛ و فرانسیس[23] و مارتین[24]، 2010). با این حال، پژوهش­های کمی در این زمینه انجام شده است که آیا کیفیت گزارشگری مالی، دارای نقش اطلاعاتی برای کاهش محدودیت در تأمین مالی است؟ (بالاکریشنان و همکاران، 2014). بیدل و همکاران (2009) نشان دادند که در میان شرکت­هایی که دچار کم­سرمایه­گذاری هستند، کیفیت گزارشگری مالی به­صورت مثبت بر سرمایه­گذاری تأثیر می­گذارد. در این پژوهش از یک تغییر بیرونی در ظرفیت­های تأمین مالی به­منظور مطالعه سازوکار رابطه بین کیفیت گزارشگری مالی و کم­سرمایه­گذاری استفاده خواهد شد. بنابراین، پژوهش حاضر از این دیدگاه دارای اهمیت است که برای اولین بار در ایران نشان خواهد داد که آیا می­توان از کیفیت گزارشگری مالی به ­عنوان جایگزینی برای وثیقه­های مورد نیاز برای تأمین مالی استفاده کرد.
دوم، پژوهش حاضر به شناسایی عوامل تعیین­کننده سیاست­های افشای شرکت­ها کمک می­ کند (به ­عنوان نمونه، هیلی و همکاران[25]، 1999؛ و لئوز[26] و ورچیا[27]، 2000) علی­الخصوص در ایران که در راستای اهداف کلان اقتصاد کشور بورس اوراق بهادار تهران نقش قابل توجهی ایفا می­ کند، شناسایی عوامل تعیین­کننده سیاست­های افشای شرکت­ها می ­تواند تأثیر شگرفی در بهبود کارایی بورس و در نتیجه پیشبرد اهداف اقتصادی کشور داشته باشد. به بیان دقیق­تر، پژوهش حاضر تغییرات در ظرفیت­های تأمین مالی شرکت­ها را به ­عنوان یک رویداد بیرونی در نظر می­گیرد که می ­تواند بر تغییرات سرمایه­گذاری، تأمین مالی و تصمیم­های کیفیت گزارشگری مالی شرکت تأثیرگذار باشد.
سومین دیدگاهی که منجر به اهمیت و ضرورت انجام این پژوهش می­شود آن است که در راستای ادامه کار پژوهش­گران پیشین (به ­عنوان نمونه، گان، 2007؛ بنملچ و برگمن، 2009؛ چانی و همکاران، 2012؛ و بالاکریشنان و همکاران، 2014) در خارج از کشور، این موضوع را در ایران بررسی می­ کند که تأثیر وثیقه بر تصمیم­های

 

فهرست مطالب
عنوان                                                                                                         صفحه
چکیده 1
 مقدمه 2
فصل اول:کلیات تحقیق
1-1- تشریح و بیان مسئله. 5
1-2- ضرورت انجام تحقیق 6
1-3- اهداف اساسی تحقیق 7
1-4- سوالات تحقیق 7
1-5- فرضیه‏های تحقیق 8
1-6- روش شناسی تحقیق 8
1-6-1- کلیات روش تحقیق و ابزار جمع آوری داده ها 8
1-6-2- متغیرهای تحقیق 9
1-6-3- نحوه گردآوری داده‏ها 9
1-6-4- جامعه و نمونه آماری 10
1-6-5- نحوه آزمون فرضیه‏های تحقیق 11
1-7- ساختار تحقیق 11
فصل دوم:­ مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1- مقدمه. 14
2-2- درماندگی مالی 15
2-2-1- تعاریف درماندگی مالی 15
2-2-2- پیش‏بینی درماندگی مالی 18
2-2-2-1- تکنیکهای آماری برای پیش‏بینی ورشکستگی 19
2-2-2-2- تکنیکهای هوش مصنوعی برای پیش‏بینی ورشکستگی (AIT) 19
2-2-2-3- مدل‏های تئوریک برای پیش‏بینی ورشکستگی 20
2-3- تجدید ارائه صورت‏های مالی 21
2-3-1 طبقه‏بندی تجدید ارائه. 23
2-3-2 عوامل و انگیزه‏های منجر به تجدید ارائه. 25
2-5- مروری بر تحقیقات پیشین 30
2-5-1- تحقیقات خارجی 30
2-5-2- تحقیقات انجام گرفته در ایران. 32
2-6- خلاصه و نتیجه گیری. 40
3-1- مقدمه. 42
3-2- سوالات تحقیق 43
3-3- فرضیه‌های تحقیق 43
3-4- جامعه و نمونه آماری 43
3-5- منابع اطلاعاتی و نحوه جمع‌آوری اطلاعات 47
3-6- آماده سازی داده‌ها برای پردازش. 47
3-7-روش تحقیق 48
3-8- مدل‌های آماری 48
3-8-1 رگرسیون لوجستیک. 49
3-8-2 مدل رگرسیون لوجستیک چند متغیره و آزمون‌ فرضیه‌های تحقیق 51
3-10- اندازه‎گیری متغیرها 52
3-10-1- متغیر مستقل 53
3-10-2- متغیرهای وابسته. 55
3-10-3- متغیرهای مستقل کنترلی 56
3- 11- خلاصه فصل 57
فصل چهارم :تجزیه و تحلیل داده‌ها و یافته‌های پژوهش
4-1- مقدمه. 59
4-2- آمار توصیفی 59
4-2-1- آمار توصیفی تجدید ارائه صورت‏های مالی 59
4-2-2- آمار توصیفی متغیرهای کنترلی تحقیق 63
4-2-2 آزمون تفاوت میانگین نسبت‏های مالی (متغیرهای کنترلی) 64
4-5- آزمون فرضیه‌های تحقیق 69
4-5-1- رابطه بین تجدید ارائه صورت‏های مالی و احتمال. 69
4-5-2- رابطه بین تجدید ارائه فرصت‏طلبانه و احتمال درماندگی مالی 72
4-10- خلاصه فصل 73
فصل پنجم :نتیجه‎گیری و پیشنهادات
5-2- خلاصه موضوع و روش تحقیق 75
5-3- خلاصه یافته‎های تحقیق 76
5-4- نتیجه‎گیری و بررسی تطبیق یافته‎ها 77
5-5- محدودیت‎های تحقیق 78
5-7- پیشنهادات 79
5-7-1- پیشنهادات مبتنی بر نتایج تحقیق 79
5-7-2- توصیه برای تحقیقات آتی 80
5-9- خلاصه فصل 80
منابع. 82
 
فهرست جداول:
عنوان                                                                                                         صفحه
جدول (4-1): آمار توصیفی تجدید ارائه‏ها 62
جدول (4-2): آماره‏های توصیفی متغیرهای کنترلی تحقیق 64
جدول (4-3): آزمون مقایسه میانگین سود عملیاتی به فروش خالص. 65
جدول (4-4): آزمون مقایسه میانگین کل بدهی‏ها به کل دارایی‏ها 66
جدول (4-5): آزمون مقایسه میانگین دارایی‏های آنی به کل دارایی‏ها 67
جدول (4-6): آزمون مقایسه میانگین فروش به دارایی‏های جاری 68
جدول (4-7): آزمون مقایسه میانگین هزینه بهره به سود ناخالص. 69
جدول (4-8): رابطه بین تجدید ارائه و درماندگی مالی شرکت‏ها 71
جدول (4-9): رابطه بین تجدید ارائه فرصت طلبانه و درماندگی مالی شرکت‏ها 73
جدول (5-1): خلاصه یافته‎های تحقیق 77
 
چکیده:
در این تحقیق رابطه بین گزارشگری مالی متقلبانه و درماندگی مالی شرکت‏های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، بررسی شده‏است. به عبارت دیگر، در این تحقیق به این موضوع پرداخته شده‏است که آیا ارائه متقلبانه صورت‏های مالی می‏تواند به عنوان نشانه‏ای مبنی بر درماندگی مالی شرکت در آینده باشد. به منظور تعیین گزارگری مالی متقلبانه، از تجدید ارائه صورت های مالی استفاده شده‏است تجدید ارائه صورت‏هایی مالی می‏تواند حاوی نشانه‏هایی مبنی بر وجود مشکلات مالی قابل توجه در شرکت. به ویژه در زمانی که تجدید ارائه صورتهای مالی متقلبانه ارزیابی شود انتظار می‏رود شرکت درگیر بحران مالی اساسی‏تری باشد.
به منظور آزمون فرضیه های تحقیق از داده های مربوط به 70 شرکت مشمول ماده 141 قانون تجارت و 70 شرکت دیگر که مشمول ماده 141 قانون تجارت نبوده اند اما از منظر اندازه، صنعت فعالیت و دوره مالی با شرکت های مشمول ماده 141 انطباق داده شده اند، طی دوره زمانی 1382-1391 استفاده شده است. به منظور آزمون فرضیه های تحقیق از رگرسیون لوجستیک استفاده شده است و با بهره گیری از نرم افزار Stata فرضیه های تحقیق آزمون شده است.
نتایج به دست آمده نشان می دهد، در حالی که نمی توان رابطه معناداری بین تجدید ارائه صورت های مالی و درماندگی مالی شرکت در دوره مالی آتی مشاهده نمود، در نظر گرفتن نوع تجدید ارائه، محتوای اطلاعاتی تجدید ارائه را افزایش می دهد. به این ترتیب که، شرکت هایی که تجدید ارائه آنها از نوع فرصت طلبانه بوده است، با احتمال بیشتری در آینده دچار درماندگی مالی خواهند شد.
 
واژگان کلیدی: تجدید ارائه صورت‏های مالی؛ انگیزه‏های مدیریت؛ درماندگی مالی؛ ماده 141 قانون تجارت؛ تجدید ارائه های فرصت طلبانه.
مقدمه:
در مفاهیم نظری گزارشگری مالی، هدف تهیه صورت های مالی، به عنوان هسته اصلی گزارشگری این طور تعریف شده است: «ارائه اطلاعاتی مالی، تلخیص و طبقه بندی شده درباره وضعیت، عملکرد و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری است که برای طیف گسترده، از استفاده کنندگان صورت های مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع شود (مفاهیم نظری گزارشگری مالی، 1391).
از طرف دیگر، در فصل خصوصیات کیفی اطلاعات مالی مفاهیم نظری گزارشگری مالی آمده است: «استفاده کنندگان صورت های مالی باید بتوانند صورت های مالی (وضعیت و عملکرد مالی ) را طی زمان و همچنین با صورت های مالی واحدهای تجاری مختلف، مقایسه کنند. بدین ترتیب، ضرورت دارد آثار مالی معاملات و سایر رویدادهای مشابه در داخل واحد تجاری و در طول زمان برای آن واحد تجاری با ثبات رویه اندازه گیری و ارائه شود و بین واحدهای تجاری مختلف نیز هماهنگی در رویه های اندازه گیری و گزارشگری رعایت گردد.
آنچه از مطالب مزبور می توان نتیجه گرفت، این است که اطلاعات مالی واحدهای تجاری می تواند مفید واقع شود، که بتوان آن را با اطلاعات مشابه سال های گذشته همان واحد، و یا با اطلاعات مشابه سایر واحدهایی که در آن صنعت فعالیت مقایسه کرد (نویسی و همکاران، 1384). اما به تغییرات مستمر و مداومی که در شرایط اقتصادی و اجتماعی صورت می گیرد، تغییر در اصول و روش های حسابداری، و به علت پیچیدگی و حجم بالای معاملات تجاری بروز اشتباه در گزارشگری مالی، و در نتیجه تجدید ارائه صورت های مالی منتشر شده اجتناب ناپذیر به نظر می‏رسد. چالشی که محتوای اطلاعاتی صورت های مالی را خدشه دار می سازد، تجدید ارائه صورت های مالی ناشی از تغییرات حسابداری و اصلاح اشتباهات گذشته است.
این عارضه علاوه بر قابلیت مقایسه، می تواند قابلیت اتکای صورت های مالی را نیز در هاله ای از ابهام قراردهد؛ که در این صورت، حتی هدف اولیه صورت های مالی تهیه خود (ارائه اطلاعات مفید در اخذ تصمیمات اقتصادی ) نیز برآورده نخواهد شد.
 
 
 

 

 
 

 
 

 

 
 

 
 

فصل اول:
 

کلیات تحقیق
 

 
 
 
 
 

 

 

 
 
 

 

1-1- تشریح و بیان مسئله
 

در این پژوهش رابطه بین گزارشگری مالی متقلبانه و احتمال درماندگی مالی آتی شرکت‏های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی می‏شود. به عبارت دیگر، در این تحقیق به این موضوع پرداخته می‏شود که آیا ارائه متقلبانه صورت‏های مالی می‏تواند به عنوان نشانه‏ای مبنی بر درماندگی مالی شرکت در آینده باشد. به منظور تعیین گزارگری مالی متقلبانه، از تجدید ارائه صورت های مالی استفاده شده‏است. درحالی که تعداد رو به رشد تجدید ارائه صورت‏های مالی شرکت‏های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نگرانی‏هایی را در بازار سرمایه به وجود آورده است و باعث کاهش اعتماد سرمایه‏گذاران و جامعه به حرفه حسابداری و فرایند گزارشگری مالی شرکت‏ها شده‏است، پیام‏های مستتر در تجدید ارائه صورت‏های مالی، کماکان برای سرمایه‏گذاران و محققان و سایر اشخاص درگیر در فرایند گزارشگری مالی شرکت‏ها (مانند نهادهای نظارتی و تدوین کنندگان مقررات حسابداری) در پرده‏ای از ابهام باقیمانده‏است.
تحقیقات انجام شده در کشورهای توسعه یافته نشان داده‏است که به طور کلی بازار سرمایه از خود واکنش شدیدی به تجدید ارئه صورت‏های مالی نشان می‏دهد. برای مثال می‏توانیم مشاهده کنیم که قیمت سهام و ضریب واکنش سود پس از اعلام تجدید ارائه صورت‏های مالی کاهش قابل توجهی خواهند داشت (اندرسون و یون، 2002؛ گریفین و همکاران، 2004). همچنین امکان اعلام دعاوی حقوقی علیه شرکت‏هایی که صورت‏های مالی خود را تجدید ارائه می‏کنند افزایش می‏یابد (پالمورس و همکاران، 2004؛ پالمورس و اسچولز، 2004). در محیط اقتصادی ایران این موضوع از آن جهت اهمیت ویژه‏ دارد که بر اساس ماده 141 قانون تجارت، هر ذینفعی می‏تواند با مراجعه به محاکم قضایی خواستار توقف عملیات شرکت‏هایی شود که مشمول این ماده قانونی هستند.
واکنش بازار و سایر مراجع به تجدید ارائه‏ها به ویژه در خصوص تجدید ارائه‏هایی که متقلبانه تلقی می‏شوند شدید‏تر است. تجدید ارائه‏هایی که از انگیزه‏های گزارشگری مالی متقلبانه مدیران شرکت‏ها نشات گرفته‏اند می‏تواند حاوی نشانه‏هایی مبنی بر وجود شرایط وخیم مالی در شرکت باشند. برای مثال پالمورس و همکاران (2004) نشان دادند که در موارد تجدید ارائه اعلام شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار یا تجدید ارائه‏های الزام شده از سوی حسابرسان، بازار با شدت بیشتری قیمت سهام شرکت‏ها را کاهش می‏دهد. در حالتی که تجدید ارائه صورت‏های مالی از سوی سرمایه‏گذاران متقلبانه ارزیابی شود، به صداقت مدیریت و شهرت و

 

فصل اول: کلیات تحقیق
1-1. مقدمه . 3
2-1. تعریف مسأله. 4
3-1. اهمیت وضرورت انجام تحقیق 7
4-1. اهداف تحقیق. 8
5-1. فرضیه ­های تحقیق. 9
6-1. قلمرو تحقیق. 10
7-1. روش تحقیق. 10
8-1 . روش جمع آوری اطلاعات 10
9- 1. جامعه آماری. 10
10-1. نمونه آماری. 11
11-1. تعاریف عملیاتی مربوط به متغیرها . 11
1-11-1. حجم معاملات سهام 11
2-11-1. نسبت قیمت به سود (P/E) . 11
3-11-1. نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام (BV/MV) . 11
4-11-1. نسبت Q توبین(TQ) 12
5-11-1. نسبت بازده سرمایه گذاری( ROI) . 12
6-11-1. نسبت وجه نقد حاصل از عملیات[1] به سود حاصل از عملیات 13
12-1. ساختارفصول آتی 13






فصل دوم: ادبیات ، چارچوب نظری و پیشینه تحقیق
1-2. مقدمه 15
2-2. ادبیات موضوعی. 15
1-2-2. اهداف اطلاعات حسابداری وگزارشری مالی 15
1-1-2-2. مفهوم سوددرگزارشگری مالی. 16
2-1-2-2. اهداف واهمیت سودبرای سرمایه گذاران 16
3-1-2-2. مفهوم عایدی هرسهم 17
4-1-2-2. نسبت قیمت به سود 17
5-1-2-2. مفهوم ارزش دفتری 18
6-1-2-2. مفهوم نرخ بازده سرمایه گذاری . 18
7-1-2-2. مفهوم نسبت Qتوبین. 18
8-1-2-2. مفهوم وجه نقدحاصل ازعملیات. 22
2-2-2. اطلاعات بازار. 23
1-2-2-2. حجم معاملات سهام 23
2-2-2-2. عوامل موثربرحجم معاملات سهام. 23
3-2-2-2. نقدشوندگی 24
1-3-2-2-2. معیارهای متداول بخش نقدشوندگی 26
3-2-2. فرضیه کارایی بازار 28
1-3-2-2. انواع کارایی 29
2-3-2-2. سطوح مختلف کارایی. 29
3-3-2-2. مفروضات بازارکامل سرمایه. 30
3-2. متغیرهای مالی وتاثیرآنها برحجم معاملات شرکت ها. 33
4-2. تفاوت تحقیق حاضربا سایرتحقیقات مشابه. 34
5-2. پیشینه تحقیق. 35
1-5-2. تحقیقات انجام شده درخارج. 35
2-5-2. تحقیقات انجام شده درداخل کشور. 40
6-2. خلاصه فصل. 41
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
1-3. مقدمه 45
2-3 . تعریف وتبیین جامعه. 45
3-3. نمونه آماری وروش نمونه گیری. 46
4-3. روش جمع آوری داده ها 46
1-4-3. روش کتابخانه ای 47
2-4-3. روش میدانی. 47
5-3. معرفی متغیرها ونحوه محاسبه آنها 47
1-5-3. معرفی ونحوه اندازه گیری متغیرهای مستقل. 47
2-5-3. معرفی ونحوه اندازه گیری متغیرهای وابسته. 49
6-3. روش تجزیه تحلیل داده ها. 50
1-6-3. تحلیل همبستگی. 50
1-1-6-3. ضریب همبستگی ® 50
2-1-6-3. ضریب تعیین(R2) 51
2-6-3. مدل های رگرسیونی دادهای ترکیبی. 52
1-2-6-3. مزایای پانل دیتادرمقایسه باداده های مقطعی یاسری زمانی 54
7-3. فرضیه های تحقیق 55
8-3. روش آزمون فرضیه های تحقیق. 55
1-8-3. مدل رگرسیون معمولی (OLS). 56
2-8-3. آزمون مانایی (استایی) متغیرها. 56
1-2-8-3. آزمون ریشه واحد. 56
2-2-8-3. آزمون دیکی – فولرتعمیم یافته(ADF). 57
9-3. مدلهای تحقیق 57
10-3. محدودیتهای تحقیق. 58
11-3. خلاصه فصل 59


فصل چهارم :تجزیه وتحلیل وآزمونهای داده ها
1-4. مقدمه 61
2-4. تجزیه وتحلیل داده ها. 61
1-2-4. تجزیه وتحلیل توصیفی. 62
2-2-4. تجزیه وتحلیل مقایسه ای 62
3-2-4. تجزیه تحلیل علی 62
3-4. آمارتوصیفی. 63
4-4. بررسی همبستگی متغیرها 64
5-4. آزمون مانایی(استایی) متغیرها. 65
1-5-4. آزمون ریشه واحد(UnitRoot). 65
1-1-5-4. آزمون دیکی– فولر تعمیمیافته ( ADF ) 66
6-4. آزمون فرضیه ­های تحقیق. 67
7-4 . خلاصه فصل 72

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادها
1-5. مقدمه 74
2-5 . خلاصه نتایج. 74
1-2-5. خلاصه نتایج حاصل از ادبیات موضوعی. 74
2-2-5 . خلاصه نتایج حاصل از تحقیق. 75
3-2-5. مقایسه نتایج این پژوهش باپژوهش های قبلی. 76
3-5. پیشنهادات. 76
4-5. محدودیتهای تحقیق 77
5-5. خلاصه فصل پنجم 78

منابع و مآخذ
الف- فهرست منابع فارسی 80
ب- فهرست منابع غیر فارسی 81
پیوست
الف –نتایج آزمون آمار توصیفی. 84
ب- جدول نتایج آزمون همبستگی 84
ج- جداول آزمون ریشه واحد. 85
ه- نتایج آزمون fلیمر 86
د- نتایج آزمون هاسمن 89
ر- نتایج آزمون فرضیات 91
چکیده انگلیسی

فهرست جداول
جدول 1-2. خلاصه نتایج تحقیقات گذشته. 43
جدول 1-4. آمارتوصیفی. 63
جدول 2-4. بررسی همبستگی متغیرها 65
جدول 3-4. آزمون دیکی – فولرتعمیم یافته 66
جدول 4-4. آزمون فرضیه ها 67
جدول5-4. آزمون فرضیه اول 68
جدول6-4. آزمون فرضیه دوم 68
جدول 7-4. آزمون فرضیه سوم 69
جدول 8-4. آزمون فرضیه چهارم. 70
جدول 9-4. آزمون فرضیه پنجم. 71



فهرست نمودارها
نمودار1-2. عوامل موثربرحجم معاملات سهام. 24
نمودار2-2. سطوح مختلف کارایی 30
نمودار 3-2. اهمیت نسبی هریک از عوامل مؤثر بر حجم معاملات شرکت ها در بورس بهادار استرالیا. 38






























چکیده
تحقیق حاضرتحقیقی علمی وکاربردی در مورد ارتباط بین متغیرهای حسابداری (نسبت قیمت به سود، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازارسهام، نسبت Q توبین، نسبت بازده سرمایه گذاری و نسبت وجه نقدحاصل ازعملیات ) وحجم معاملات دربورس اوراق است.
با این بیان دراین تحقیق جهت بررسی وآزمون رابطه بین متغیرهای فوق اطلاعات 5 ساله 80 شرکت پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران بین سالهای 1386 لغایت 1390، مورد بررسی قرارگرفته است. جهت تحلیل آماری با بهره گیری ازمدل داده های ترکیبی data panel و سایر روش های مورد نیاز برای طبقه بندی وآزمون فرضیات براساس آزمونهای F و t استفاده شده است.
از این رو پس ازتحلیل داده ها و نتایج تحقیق، ازفرضیه های 5گانه مورد بررسی 2 فرضیه تایید شده اندکه بیانگرآن هستندکه نسبت ارزش دفتری به ارزش بازارسهام (bv/mv)، نسبت Q توبین با حجم معاملات دارای رابطه معنی داری می باشند وهمچنین نتایج آزمون فرضیات نشان دهنده عدم ارتباط بین نسبت قیمت به سود(P/E)، نسبت بازده سرمایه گذاری و نسبت وجه نقدحاصل ازعملیات به سودحاصل ازعملیات باحجم معاملات سهام می باشد.
واژه های کلیدی:
نسبت قیمت به سود، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازارسهام، نسبت Q توبین، نسبت بازده سرمایه گذاری ونسبت وجه نقد حاصل ازعملیات، حجم معاملات.

 

فصل اول: کلیات پژوه
1-1 مقدمه.3
1-2 بیان مسأله.4
1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش7
1-4 اهداف پژوهش.8
1-5 فرضیات پژوهش8
1-6 مدل مفهومی پژوهش9
1-7 قلمرو پژوهش10
1-8-1 قلمرو موضوعی پژوهش10
1-8-2 قلمرو زمانی پژوهش.10
1-8-3 قلمرو مکانی پژوهش.10
1-8 تعریف متغیرها.11
 
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
2-1 مقدمه.16
2-2 مبانی نظری.16
2-2-1 مدیریت سرمایه در گردش.16
2-2-2 اهمیت مدیریت سرمایه در گردش16
2-2-3 ماهیت سرمایه در گردش.19
2-2-4 منابع و مصارف سرمایه در گردش20
2-2-5 مدیریت سرمایه در گردش در مرحله عمل20
2-2-6 فروش و سرمایه در گردش.21
2-2-7 مدیریت سرمایه در گردش و سوداوری شرکت: یک چرخه بهینه تبدیل وجه نقد21
2-2-8 مدیریت سرمایه در گردش، گردش نقدی عملیاتی و عملکرد شرکت24
2-2-9 استراتژى سرمایه در گردش و ریسک و بازده25
2-2-9-1 استراتژى‌ دارائى‌هاى جارى25
2-2-9-1-1 استراتژى محافظه‌کارانه.26
2-2-9-1-2 استراتژی جسورانه.27 2-2-9-2 استراتژى‌ بدهى‌هاى ج25
2-2-9-2-1 استراتژى محافظه‌کارانه.28
2-2-9-2-2 استراتژى جسورانه.28
2-2-10 سیاست های سرمایه در گردش30
2-2-11 شاخص های مدیریت سرمایه در گردش31
2-2-12 شاخص های عملکرد33
2-2-13 عوامل مؤثر بر سرمایه در گردش.33
2-2-13-1 مدیریت وجوه نقد34
2-2-13-2 نسبت بدهی34
2-2-13-3 جریان نقدی عملیاتی35
2-2-13-4 ابزارهای کنترل ریسک35
2-2-14 تاثیر مدیریت سرمایه در گردش در عملکرد مالی37
2-2-15 سیاست های سرمایه در گردش و عملکرد37
2-2-16 شاخص های مدیریت سرمایه در گردش و عملکرد38
2-2-17 نقدینگی و شاخص های مدیریت سرمایه درگردش.39
2-2-18 سودآوری و شاخص های مدیریت سرمایه در گردش.40
2-2-2 مدیریت سود.40
2-2-2-1 نظریه ی چشم داشت.42
2-2-2-2 نظریه ی کارگزاری44
2-2-2-3 نظریه ی حسابشویی44
2-2-2-4 نظریه ی پذیرایی45
2-2-2-5 نظریه ی شرکت.45
2-2-2-6 رویکرد هزینه ی قراردادها.47
2-2-2-6-1 رویکرد47
2-2-2-6-2 دیدگاه مدیریت سود52
2-2-2-6-3 رویکرد تصمیم گیری.53
2-2-2-6-4 دیدگاه مدیریت سود55
2-2-2-7 رویکرد سیاسی – قانونی57
2-2-2-7-1 رویکرد57
2-2-2-7-2 دیدگاه مدیریت سود60
2-3 پیشینه پژوهش61
2-3-1 تحقیقات داخل کشور.61
2-3-2 تحقیقات خارج کشور.63
 
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
3-1 مقدمه.68
3-2 روش پژوهش.68
3-3 جامعه آماری.69
3-4 نمونه آماری و روش نمونه گیری70
3-5 روش گردآوری داده ها.70
3-6 روش تجزیه و تحلیل داده ها70
3-6-1 داده­های پانل (داده­های تابلویی).71
3-6-2 روش­های تخمین مدل­های ادغام شده72
3-6-3 آزمون F لیمر75
3-6-4 آزمون هاسمن76
3-6-5 مدل اثر ثابت (FEM)77
3-6-6 مدل اثرات تصادفی (REM) یا مدل تصحیح خطا (ECM).79
3-6-7  آزمون ریشه واحد پانل80
3-6-8 آزمون هم جمعی پانل دیتا84
3-6-9 آزمون هم جمعی پدرونی.84
3-6-10 آزمون جارکو- برا86
3-6-11 مفهوم سطح معنی­داری (P-value).87
3-7-13اماره دوربین-واتسن88

 

3-6-12 آزمون t .87
 
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه.90
4-2-تحلیل توصیفی داده ها.90
4-2-1ازمون جارکو-برا92
4-3تحلیل استنباطی96
4-3 -1آزمون ریشه واحد داده­های پانل.96
 4-4 معرفی متغیرها و تصریح مدل94
4-5-نتایج برآورد مدل.96
4-6 یافته­ های پزوهش97
 
 
 
 
 
 
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1 مقدمه.110
5-2  نتیجه­گیری110
5-3 پیشنهادها118
5-3-1 پیشنهادهای اجرایی(حاصل از پژوهش).118
پیشنهادهایی برای پژوهش­­های آتی120
5-4 محدودیت­های پژوهش121
 
 
 
عنوان                                                                                                        شماره صفحه
فهرست جداول:
جدول(4-1) تحلیل توصیفی متغیرهای مدل94
جدول(4-2) تحلیل توصیفی متغیرهای مدل.95
جدول(4-3) نتایج آزمون ریشه واحدمتغیرهای مستقل.98
جدول(4-4) نتایج آزمونF لیمر  وآزمون هاسمن.102
جدول(4-5) نتایج مدل اثرات ثابت (مدل 1).103
جدول(4-6) نتایج آزمونF لیمر و آزمون هاسمن.105
جدول(4-7) نتایج مدل اثرات ثابت(مدل 2)106
جدول(4-8)خلاصه نتایج تأثیرگذاری متغیرهای مستقل بر متغیرها وابسته108
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
فهرست نمودارها:
نمودار 1-1 مدل مفهومی پژوهش.9
نمودار 2-1 طبقه بندی سه رویکرد متفاوت به نظریه ی شرکت با دو معیار دانش و قدرت49
 
 
 
 
 
 
 

 
چکیده:
با توجه به جایگاه و اهمیت سرمایه در فرایندهای سازمانی، مدیریت آن از اهمیت خاصی برخوردار می باشد . در این میان سرمایه در گردش به طور کلی در همه سازمان ها و بخصوص در سازمان های با اندازه های کوچکتر، بخش عظیمی از سرمایه سازمان را به خود اختصاص می دهد، و مدیریت آن بر اساس مکانیزم های مدیریت عناصر زنجیره تامین نیز از اهمیت به سزایی برخوردار است. مدیریت سرمایه در گردش فعال یک نیاز اساسی توانایی سازمان برای سازگاری در یک اقتصاد پرچالش است و هدف آن برقراری یک تعادل حساس بین حفط نقدینگی برای پشتیبانی از عملیات روزانه و حداکثر سازی فرصت های سرمایه گذاری کوتاه مدت می باشد. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین بررسی رابطه مدیریت سرمایه در گردش با ضریب واکنش سود و مدیریت سود در بین شرکت های پذیرفته می­باشد. تعداد فرضیات مورد آزمون در این پژوهش 8 فرضیه می­باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف پژوهش کاربردی می­باشد. این پژوهش از نظر منطق اجرای پژوهش از نوع استقرایی، از نظر زمان انجام پژوهش طولی و از نظر نحوه­ی اجرای پژوهش توصیفی- پیمایشی و از نظر ارتباط بین متغیرها از نوع همبستگی می­باشد. جامعه آماری این پژوهش شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می­باشند. روش نمونه‌گیری این پژوهش روش حذف سیستماتیک(جدول فیلترینگ) می­باشد. تعداد 112 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده­ ها از طریق نرم­افزار ره­آورد نوین جمع­آوری شدند و برای تجریه و تحلیل داده­ ها از نرم­افزارهای SPSS، EVIEWS 8 و Excel استفاد شده است. نتایج پژوهش حاکی از این است که مدیریت سود با حساب­های پرداختنی و نسبت جاری رابطه منفی، با حساب موجودی کالا رابطه مثبت ولی با حساب دریافتنی هیچ رابطه ای نداشته است. ضریب واکنش سود نیز با حسابهای دریافتنی و پرداختنی رابطه مثبت  ولی با موجودی کالا و نسبت جاری هیچ ربطه ای نداشته است.
کلمات کلیدی: مدیریت سرمایه در گردش، مدیریت سود، ضریب واکنش سود جامعه اماری
 
 
 
فصل اول:
کلیات پژوهش
 

 

 

 
 
 
1-1 مقدمه
با توجه به جایگاه و اهمیت سرمایه در فرایندهای سازمانی، مدیریت آن از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. در این میان سرمایه در گردش به طور کلی در همه سازمان ها و بخصوص در سازمان های با اندازه های کوچکتر، بخش عظیمی از سرمایه سازمان را به خود اختصاص می دهد، و مدیریت آن بر اساس مکانیزم های مدیریت عناصر زنجیره تامین نیز از اهمیت به سزایی برخوردار است(پی نووه، ترجمه جهانخانی و پارسائیان، 1386). سرمایه در گردش یک شرکت مجموعه مبالغی است که در دارایی های جاری سرمایه گذاری می شود و مدیریت سرمایه در گردش نیز عبارت است از تعیین حجم و ترکیب منابع و مصارف سرمایه در گردش به نحوی که ثروت سهامداران افزایش یابد با وجود اهمیت زیاد سرمایه در گردش برای سازمان ها، ادبیات سازمانی به طور سنتی بر روی مطالعه تصمیمات مالی بلندمدت متمرکز است و پژوهش گران نیز بیشتر به مطالعه در زمینه تجزیه و تحلیل سرمایه گذاری، ساختار سرمایه، تقسیم سود، ارزشیابی سازمان و موارد مشابه پرداخته اند(پی نووه، ترجمه جهانخانی و پارسائیان، 1386). اما باید توجه داشت سرمایه گذاری که شرکتها بر روی دارایی های کوتاه مدت انجام می دهند و منابعی که با سر رسید کمتر از یک سال به کاربرده می شود، قسمت عمده اقلام ترازنامه شرکت را تشکیل می دهد(گارسیا و دیگران[1]، 2007) و در این فضای اقتصاد چالشی که سازمان ها ی بین المللی راه های جدید ی را برای رشد و بهبود عملکرد مالی و کاهش ریسک جستجو می کنند، سرمایه در گردش به عنوان منبعی مهم برای بهبود عملکرد مالی به شمار می آید(گانداولی[2]، 2006).
 
1-2 بیان مسأله
عوامل مختلفی در کارکرد مناسب اقتصادی و مالی یک مؤسسه دخالت دارند. مؤسسات، چه تولیدی و چه توزیعی در بخشهای صنعتی، کشاورزی و خدماتی نیازمند به رعایت اصول و موازین علمی اقتصادی و حسابداری هستند. عوامل ورودی مؤسسه یا داده ها و ستاده ها در یک گردش مالی، باید به گونه ای فرجام یابند که موفقیت روزافزون مؤسسه را در پی داشته باشند(پی نووه، ترجمه جهانخانی و پارسائیان، 1386). یک مؤسسه اقتصادی وجوهی را بدست می آورد و بالاخره این وجوه را به مصرف می رساند، دارایی ثابت و جاری و هزینه های ثابت و متغیر، در گردش عملیات مالی آن نقش ایفا می کنند. حجم فروش، قیمت تمام شده، سود سهام، واگذاری سهام، وامهای کوتاه و بلند مدتی که دریافت می کند، نحوه بازپرداخت آنها، خریدهای نقدی و غیرنقدی آن، عملیات اعتباری که انجام می دهد، نحوه فروش اقساطی، وصول چکها، زمان پیش بینی شده برای وصولی ها،‌ افزایش یا کاهش ارزش ویژه کاهش و افزایش دارائی ثابت و جاری، مبادله سهام یا مواد اولیه چگونگی خرید مواد اولیه، نحوه پرداخت وامهای کوتاه مدت و بلندمدت به کارکنان و تأمین نیازهای پرسنلی همگی در گردش عملیات مالی یک مؤسسه دخیل هستند کلیه عوامل و پارامترهای فوق، تحت عنوان مدیریت سرمایه در گردش قابل تحقیق و بررسی است. مدیریت سرمایه در گردش فعال یک نیاز اساسی توانایی سازمان برای سازگاری در یک اقتصاد پرچالش است و هدف آن برقراری یک تعادل حساس بین حفط نقدینگی برای پشتیبانی از عملیات روزانه و حداکثر سازی فرصت های سرمایه گذاری کوتاه مدت می باشد(هاووتیس[3]، 2003). امروزه سرمایه ­گذاران و سایر استفاده­کنندگان از صورت­های مالی جهت ارزیابی واحدهای تجاری، توجه و تمرکز خود را به گزارشگری مالی و به خصوص رقم سود خالص گزارش شده، معطوف می­ کنند. تحقیق­های اخیر مشخص کرده است که سرمایه ­گذاران در فرایند تصمیم ­گیری، شرکت­هایی

 

فهرست مطالب
فصل اول: کلیات تحقیق 12
1-1 مقدمه. 13
1-2 بیان مسئله. 13
1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 15
1-4 هدف تحقیق 16
1-5 سؤالات تحقیق 16
1-6 فرضیه‏های تحقیق 17
1-7 مراحل اجرایی تحقیق 17
1-8 مدل مفهومی 19
1-9 تعریف واژه‏ها و اصطلاحات فنی و تخصصی 20
فصل دوم:ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق 24
2-1 مقدمه. 25
بخش اول : حاکمیت شرکتی 25
2-2 مروری تاریخی بر حاکمیت شرکتی 25
2-3 تعاریف حاکمیت شرکتی 26
2-4 روند تغییرات نقش هیئت مدیره 28
2-5 ضرورت و اهمیت حاکمیت شرکتی 30
2-6 بازیگران عرصه حاکمیت شرکت. 31
2-6-1 هیات مدیره ها 32
2-6-2 مدیرعامل و تیم اجرایی شرکت. 33
2-6-3 سهامداران. 33
2-6-4 مشتریان داخلی و خارجی شرکت. 33
2-6-5 قانون گذاران و سایر نهادهای مرتبط با کسب و کار شرکت. 34
2-7 معیارهای حاکمیت شرکتی 34
2-7-1 تمرکز مالکیت. 34
2-7-2 مالکیت نهادی 34
2-7-3 نفوذ مدیر عامل 35
2-7-4 نقش ترکیبی مدیر عامل (دوگانگی وظایف مدیر عامل) 35
2-7-5 اندازه هیات مدیره 36
2-7-6 استقلال هیئت مدیره 36
2-7-7 اتکای بر بدهی 37
2-7-8 مدت زمان تصدی مدیرعامل در هیات مدیره 37
بخش دوم: مالیات قطعی و مالیات ابرازی 38
2-9 مالیات برشرکت ها 38
2-10 اختلاف بین سود حسابداری و سود مشمول مالیات. 38
2-10-1  اختلاف از دیدگاه شرکت ها 39
2-10-2 اختلاف از دیدگاه دستگاه مالیاتی 39
2-11 شرایط اقتصادی 40
2-12 فرار مالیاتی 41
2-13 حدنصاب های مقرر در قوانین مالیاتی 42
2-14 عوامل بروز تهور مالیاتی 42
2-14-1 عوامل خارجی موثر در افزایش تهور مالیاتی 43
بخش سوم: حاکمیت شرکتی و مالیات. 44
2-15 تبیین ارتباط میان سیاست های مالیاتی و حاکمیت شرکتی 46
2-16 نمونه هایی از کارکردهای مربوط به موضوع مالیات و حاکمیت شرکتی 47
2-16-1  اطمینان در ارزیابی مالیات. 48
2-16-2  دیدگاه هیات مدیره 48
2-16-3  بهای برنامه ریزی و ضمانت اجرایی 49
2-16-4  اجتناب از دستکاری اعداد و ارقام حسابداری به منظور بدست آوردن مزایای مالیاتی 49
2-17پیشینه تحقیق 51
2-17-1مطالعات داخلی 51
2-17-2 مطالعات خارجی 54
فصل سوم: روش تحقیق 58
3-1- مقدمه. 59
3-2- روش کلی تحقیق 59
3-3- اهداف تحقیق 60
3-3-1- اهداف اصلی 60
3-3-2-اهداف فرعی 61
3-4- قلمرو تحقیق 61
3-4-1- قلمرو موضوعی 61
3-4-2- قلمرو مکانی 61
3-4-3- قلمرو زمانی 61
3-5- روش گردآوری اطلاعات. 61
3-6- جامعه آماری، روش نمونه‌گیری و حجم نمونه. 62
3-7- روش انجام کار. 62
3-7-1-مرحله اول : تصریح سنجی 63
3-7-2- مرحله دوم : تجزیه و تحلیل داده ها (داده سنجی) 63
3-7-3- مرحله سوم : روش سنجی 64
3-7-3-1- مدل پانل دیتا 64
3-7-3-1-1- محاسن استفاده از مدل پانل‌دیتا 64
3-7-3-1-2- محدودیت های پانل‌دیتا 65
3-7-3-2- مراحل  روش تخمین مدل بوسیله داده های تلفیقی 66
3-7-3-2- روش برآورد. 67
3-7-3-3-آزمون ریشه واحد در داده‌های پانل 68
3-7-4- مرحله چهارم : تخمین و استباط آماری 69
3-7-5-مرحله پنجم: نتیجه گیری 70
3-8- فرضیات تحقیق 70
3-9- پایایی و اعتبار ابزار تحقیق 71
3-10- خلاصه فصل 71
فصل چهارم: تجریه و تحلیل داده ها 72
4-1- مقدمه. 73
4-2- تبیین مدل تحقیق اول. 73
4-2- 1- آمار توصیفی 75
4-2-1-1- متغیر وابسته. 75
4-2-1-2- متغیر های مستقل 76
4-2- 2- آمار استنباطی 83
4-2-2-1- آزمون ریشه واحد. 83
3-3-3 آزمون هم انباشتگی 83
4-2-3-تخمین  مدل اول. 84
فصل پنجم :نتیجه گیری و پیشنهادات. 89
5-1-مقدمه. 90
5-2- جمع بندی 90
5-3- نتیجه گیری 91
5-4- نتایج آزمون فرضیه. 92
5-5- پیشنهادات. 93
5-6- پیشنهادات برای تحقیقات آتی 94
منابع و مآخذ. 94
 
 
 
 
 
 

 

 
 

                 
 

 
 
 
 
 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول
 
جدول4-1- انتظارات تئوریک از علامت پارامترها
68
جدول4-2-آمارتوصیفی نسبت مالیات ابرازی به مالیات قطعی
70
جدول4-3-آمارتوصیفی نسبت مدیران غیرموظف به مدیران موظف
71
جدول4-4-آمارتوصیفی سهامداران نهادی
72
جدول4-5-آمارتوصیفی تمرکز مالکیت
73
جدول4-6-آمارتوصیفی اتکاء بر بدهی
74
جدول4-7-آمارتوصیفی تعداد اعضای هیات مدیره
75
جدول4-8-آمارتوصیفی عدم نفوذ مدیرعامل
76
جدول 4-9- نتایج آزمون­ ریشه واحد LLC (با عرض از مبدأ و روند)
77
جدول 4-10  نتایج آزمون هم­انباشتگی پدرونی
79
جدول 4-10- خروجی مدل اول
80
جدول 4-11- خروجی مدل دوم
81
جدول 4-12- خروجی مدل سوم
82
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها
 
نمودار1-1- مدل مفهومی
16
نمودار 2-1-بازیگران عرصه حاکمیت شرکتی
28
نمودار4-1-متوسط نسبت مالیات ابرازی به قطعی شرکت های منتخب طی سالهای 1386-1391
69
نمودار4-2- متوسط نسبت مدیران غیرموظف به مدیران موظف شرکت های منتخب طی سالهای 1386-1391
71
نمودار4-3- متوسط مالکیت سهامداران نهادی شرکت های منتخب طی سالهای 1386 تا 1391
72
نمودار4-4-متوسط تمرکز مالکیت شرکت های منتخب طی سالهای 1386 تا 1391
73
نمودار4-5- متوسط اتکاء بر بدهی شرکت های منتخب طی سالهای 1386 تا 1391
74
نمودار4-6-متوسط تعداد هیات مدیره شرکت های منتخب طی سالهای 1386-1391
75