بر اصل فردیکردن مجازاتها در حقوقجزای افغانستان این امیدواری را میدهد تا با تلاشهای پیگیر به تحول بهتر در حقوقجزای کشور و باز شدن جایگاه شایسته برای اصل فردیکردن نایل آمد.
کلیدواژهها
فردیکردن، اقداماتتامینی، سزادهی، محاکمه، ظرفیت جنایی، بزهکاری و محکومیت.
فهرست مطالب
کلیات تحقیق
(مقدمه، بیان مسئله، سؤالات تحقیق،
فرضیه ها، روش و ضرورت تحقیق)
مقـدمه 1
1 بیان مسئله تحقیق 5
الف) سوال اصلی 6
ب) سؤالات فرعی: 6
فرضیه های تحقیق 7
الف) فرضیه اوّل 7
ب) فرضیه دوّم 8
4.پیشینهای تحقیق 8
5 روش تحقیق 9
6 ضرورت تحقیق 9
بخش اول
مفاهیم، کلیات و ریشههای فکری
1-2 فصل اوّل: مفاهیم، کلیات و اصول اساسی 12
1-1-1 گفتاراول: مفاهیم 13
1-2-1-2. جبرگرایی بزهکارانه 13
1-1-1-2. پرونده شخصیت 13
1-1-1-3. حالتخطرناکی. 14
1-1-1-4. سزاگرایی. 14
1-1-1-5. مسوولیت اخلاقی. 15
1-1-1-6. مسوولیت اجتماعی. 15
1-1-1-7. اقداماتتامینی. 16
1-1-1-8. دفاع اجتماعی. 16
1-1-1-9. اصلاح و درمان 17
1-1-1-10. بازپروری اجتماعی. 18
1-1-1-11. بازدارندگی. 18
1-1-1-12. پیشگیری. 19
1-1-2. گفتار دوم: کلیات 20
1-1-2-1. پیشینه ای تاریخی اصل فردیکردن 20
الف) دوره انتقام خصوصی. 20
ب) دوره ای دادگستری عمومی. 21
ج) دوره قصاص و اصل شخصی شدن جرایم و مجازاتها. 24
د) دوره پیشرفت علوم و اصل فردیکردن مجازاتها. 27
1-1-2-2. انواع فردیکردن 31
الف) فردیکردن معطوف به واکنش های تبعیض آمیز 31
ب) فردیکردن معطوف به مجازات عادلانه 32
ج) فردیکردن معطوف به اصلاح، درمان و بازپروری اجتماعی. 33
1-1-3. گفتارسوم: اصل فردیکردن و اصول دیگرحقوقجزا 35
1-1-3-1. رابطه اصل فردیکردن با اصول عام حقوقجزا 35
الف) اصل قانونی بودن و نسبت آن با اصل فردیکردن مجازاتها. 36
ب) اصل شخصی شدن و نسبت آن با اصل فردیکردن 40
ج) اصل عدم تبعیض و رابطه آن با اصل فردیکردن 42
1-1-3-2. اصول ناظر بر محاکمه مجرمان و اصل فردیکردن 45
الف) اصل مستند و مستدل بودن و اصل فردیکردن 46
ب) اصل صلاحیت انحصاری مراجع قضایی و اصل فردیکردن 51
ج) اصل قضامندی مجازاتها و نسبت آن با اصل فردیکردن 56
خلاصه و نتیجه گیری فصل اول 59
1-3 فصل دوّم: ریشه های فکری اصل فردیکردن 62
1-2-1. گفتار اوّل: مکتبتحققی (اثباتی) 63
1-2-1-1. معرفی بنیانگذاران مکتبتحققی. 63
الف) سزارلمبروزو. 64
ب) آنریکوفری. 65
ج) گاروفالو 67
1-2-1-2. اصول بنیادین. 69
الف) جبری بودن بزهکاری. 69
ب) عدم مسؤولیت اخلاقی مجرم 71
1-2-1-3. ملاک واکنش علیه پدیدهای مجرمانه 73
1-2-1-4. دست آوردها. 80
الف) دسته بندی(فردیکردن)مجرمان و مجازات آنها. 80
ب) جانشینهای کیفری(اقداماتتامینی). 82
ج) اقدامات پیشگیرانه 85
1-2-1-5. انتقادات علیه مکتبتحققی. 87
الف) فرض مجرم مادرزاد 88
ب) فقدان اراده ای آزاد مجرم در ارتکاب جرم 90
ج) مجازاتهای نامعین. 91
د) امنیت محوری و نقض آزادی های فردی و کرامت انسانی. 94
1-2-2. گفتار دوم: مکتب دفاع اجتماعی (جنبش دفاع اجتماعی) 96
1-2-2-1. نگاه کلّی در مورد جنبش دفاع اجتماعی. 96
1-2-2-2. اصول عام مکتب دفاع اجتماعی. 100
1-2-2-3. شاخه های فکری. 101
الف) نظریه آدولف پرینس. 101
ب) نظریه های فیلیپو گراماتیکا و مارک آنسل. 104
1-2-2-4. دست آوردها. 105
خلاصه و نتیجه گیری فصل دوم 108
بخـش دوّم
اصل فردیکردن در فرایند دادرسی و اجراء
2-1. فصل اوّل: شخصیت بزهکارانه،حالتخطرناکی و پرونده شخصیت 112
2-1-1. گفتاراول: شخصیت بزهکارانه 113
2-1-1-1. عوامل تاثیرگذار بر شخصیت بزهکار. 113
الف) عوامل زیستی. 113
ب) عوامل روانی. 116
ج) عوامل اجتماعی و محیطی. 119
2-1-1-2. حالتخطرناکی و شخصیت (نظریه کین برگ). 122
الف) هسته ای سرشتی. 122
ب) متغیرهای آسیب شناختی. 123
ج) وظیفه ای اخلاقی. 124
2-1-1-3. شیوه های ابتدایی واکنش روانی(نظریه دوگرف). 127
الف) تحمل احساس بی عدالتی. 127
ب) تحریف در نحوه ای وابستگی به محیط. 128
ح) انگیزش جرایم(نظریه میرای لوپز). 129
2-1-2. گفتار دوم: حالتخطرناکی و پرونده شخصیت 131
2-1-2-1. حالتخطرناکی و مراتب آن 131
الف) حالتخطرناکی فوق العاده (وخیم ترین نوع حالتخطرناکی). 131
ب) حالت متوسط (بالنسبه)خطرناکی. 132
ج) حالتخطرناکی ضعیف 133
2-1-2-2. پرونده شخصیت 135
الف) مفهوم پرونده شخصیت 138
ب) جوانب پرونده شخصیت 140
ج) اهداف پرونده شخصیت 142
خ)پرونده شخصیت در نظام دادرسی اطفال بزهکار. 143
خلاصه و نتیجه گیری فصل اول 148
2-2. فصل دوم: اصل فردیکردن در فرایند اجرایی شدن 151
2-2-1. گفتاراول: مجازات و اقداماتتامینی 152
2-2-1-1. مبانی مسؤولیت جزایی کلاسیکها. 153
الف) آزادی اراده مجرم در ارتکاب جرم 153
ب) مسؤولیت اخلاقی مجرم 155
2-2-1-2. مجازات؛ اقداماتتامینی و حقوقجزای افغانستان 157
الف) نقد چند مورد از قانونجزای افغانستان 159
ب) مجازاتها در رویارویی با اقداماتتامینی. 163
ج) زمینه های اقداماتتامینی در حقوقجزای افغانستان 166
2-2-2. گفتار دوم: فردیکردن، اقداماتتامینی و حقوقجزای افغانستان 170
2-2-2-1. اقداماتتامینی بدنی. 171
الف) اقدامات درمانی پزشکی. 171
ب) اقدامات روان درمانی. 173
2-2-2-2. اقداماتتامینی محدود کنندهای آزادی. 175
الف) ممنوعیت از اشتغال به کسب، شغل و یا حرفه ای معین. 175
ب) اخراج بیگانهها از کشور. 177
ج) ممنوعیت اقامت در محل معین. 177
2-2-2-3. اقدامات سلب کنندهای آزادی. 178
الف) اقدامات حمایتی. 178
نگهداری اطفال به خانه 179
نگهداری بیکاران و ولگردان درکارگاه های صنعتی. 182
ب) اقدامات تربیتی و کانون اصلاح و تربیت برای کودکان 185
محیط آزاد(باز). 186
الف) حبس در منزل 187
ب) اشتغال به کارهای عام المنفعه 188
محیط نیمه باز. 191
محیط بسته 192
ج) اقدامات بازدارنده(تبعید و تیمارستان). 193
مجرمین به عادت و تبعید. 193
مجرمان مادرزادی. 194
مجرمان مختل المشاعر(دیوانه). 195
2-2-2-3. اقداماتتامینی مراقبتی. 196
الف) آزادی مشروط. 197
ب) تعلیق مجازات 199
خلاصه و نتیجه گیری فصل دوم 201
2-2-3. نتیجه گیری نهایی 206
2-2-3-1. پیشنهادات 210
الف) پیشنهادات پیشگیرانه 210
ب) پیشنهادات مبارزه با جرایم 211
درحوزهای عدلی قضایی: 211
در حوزه قانونگذاری: 213
منابع وماخذ 216
الف) کتابها 216
ب) مقاله ها 217
ج)قوانین 220
کلیات تحقیق
(مقدمه، بیان مسئله، سؤالات تحقیق،
فرضیه ها، روش و ضرورت تحقیق)
مقـدمه
همانگونهکه میدانیم، جرم یک پدیدهای زیستی، روانی و اجتماعی است که از وضعیت درونی فرد و شرایط حاکم بر جامعه بیرون میآید. درکنار پدیدهای مجرمانه واکنش علیه آن نیز یک فرایند همیشگی به نظر میآید و این فرایند همزاد جرایم در جامعه بوده است. اما جریان کیفردهیهمانند الگوهای دیگرجامعه دایماً در تغییر و تحول بوده است«.تغییر و تحول مجازاتها، چه از نظرشکل و ماهیت و چه از نظر اجراء تحت تاثیرعوامل مختلفی از جمله آداب و رسوم اجتماعی، عوامل اقتصادی، سیاسی، و مذهبی و.[قرار داشته است].»(صفاری،1386، صص 33-34). علاوه بر اینکه قلمرو مجازات از گذشتهها بدینسو تغییر یافته است (شمولیت نسبت جرم به همه موجودات زنده اعم از نبات، حیوان و انسان)، و امروز نسبتجرم و اعمالمجازات منحصر به انسانهایبزهکاریکه، عاری از برخیاستثناها بوده باشند،گردیده است؛ اشکال مجازات از نظر نرم و خشن بودن نیز دگرگونی چشمگیرییافته است. «شکلهای اصلی کیفردادن مجرمان تا قرن نوزدهم [در غرب]، به کنده گذاشتن افراد، شلاق زدن، داغ کردن با آهنگداخته، یا به دارآویختن بود.» (گیدنز، 1376، ص 145).
در دنیایاسلام، همزمان با ظهور دین مقدس اسلام، هم در مورد برچسپ مجرمانه به مجرم و هم در شیوهای مجازات تغییرات اساسی بوجودآمد. برای نمونهمجرمانیچون: طفل، دیوانه، مُکره و مُضطر از مجازات معاف گردید، اگرچه قصاص یک نهاد مجازات قبل از اسلام بوده است ولی با ظهوراسلام طرز اجرای آن تغییرکرد و در هنگام اجرای قصاص شرایط عادلانهتری وضع شد(شرایط قصاص نفس و قصاص عضو) و به نکات ریزتری توجهگردید(مطرح شدن بحث تداخل در قصاص نفس و قصاص عضو)، همچنان اجرای حدود و تعزیرات. بنابراین همه موارد یادشده میرساند که از یکطرف قلمرو جرایم و مجازاتها از نظرشمول تغییریافته و از سوی دیگر ماهیت مجازاتها نیز دگرگونی قابل ملاحظه داشته است. خوشبختانه بررسی نشان میدهد که ماهیت مجازاتها از یک حالت غیرعادلانه، خشن و توام با شکنجه، نامناسب با وضعیت و شخصیت بزهکار به سمت عادلانهترشدن، مناسبترشدن و انسانیتر تحول یافته است.
با اینوجود، تغییراتی بوجودآمده و اصلاحات پدیدآورده شده در مسیرالگوی واحدی واکنش علیه پدیدهای مجرمانه قابل ردیابی اند که پایه آن را دانش خاص شکل